غیر از امام خمینی کدام یک از مراجع نجف و قم با شاه مخالف بودند؟ - پرسش و پاسخ

امام خمینی

سید روح الله موسوی خمینی (۱۲۸۱ -۱۳۶۸ ش) مشهور به امام خمینی ، رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ، از بزرگ‌ترین مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم هجری.

خمینی

خمینی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • امام خمینی، مشهور به سید روح الله موسوی خمینی (رحمةالله‌علیه)، مرجع بزرگ شیعه و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران• سید مصطفی خمینی، فرزند ارشد امام خمینی (رحمةالله‌علیه) و از مبارزین انقلابی

نجف

حوزه علمیه نجف، مجموعۀ دست‌اندرکاران، مدارس دینی و مراجع مذهبی در شهر نجف که آموزش، تربیت و پرورش طلاب علوم دینی شیعه و برخی وظایف دینی دیگر را بر عهده دارند. بسیاری از فقیهان و عالمان بزرگ شیعه در این حوزه پرورش یافته‌اند و بدین رو، حوزه نجف، در کنار حوزه علمیه قم، از اهمیت بالایی برخوردار است.شیخ طوسی، علامه حلی، شیخ انصاری و در دوران معاصر، آیت الله خوئی و آیت الله سیستانی از پرورش‌یافتگان حوزه علمیه نجف‌اند. امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران، مدتی پس از تبعید از ایران به نجف رفت و در آنجا به تدریس پرداخت و مبارزه با حکومت شاه و برخی مباحث و آثار مهم خویش مانند حکومت اسلامی را در آنجا پی گرفت.

قم

قُم یکی از مهم‎ترین شهرهای مذهبی ایران و از پایگاه‌های تشیع است. اگر چه قدمت آن به قبل از اسلام برمی‌گردد ولی اصل شهر در سال ۹۳-۸۳ق تاسیس شد. ورود خاندان اشعریون به قم باعث آبادانی آن گردید و از آنجا که آنان گرایش به اهل بیت داشتند، شهر قم از همان ابتدای تاسیس با تفکر شیعی درآمیخت. مهاجرت حضرت معصومه (س) و دفن وی در قم و به دنبال آن، مهاجرت دیگر امامزادگان و سادات، این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. تاسیس حوزه علمیه در این شهر بر شهرت شیعی آن افزود. امروزه می‌توان این شهر را بزرگترین پایگاه تشیع در جهان نامید که از آن، معارف شیعی به نقاط مختلف جهان گسترده می‌شود.

ایت الله گلپایگانی

سید محمدرضا گلپایگانی (۱۳۱۶ق-۱۴۱۴ق/۱۳۷۲ش) از مراجع تقلید که پس از درگذشت آیت الله بروجردی، به مرجعیت رسید.

سید عبدالله شیرازی

سید عبدالله موسوی شیرازی (۱۲۷۰ -۱۳۶۳ش)، از مراجع تقلید شیعه در قرن چهارده و پانزده قمری و ساکن مشهد بود. او جزء علمایی بود که به سیاست‌های رضاخان اعتراض کرد و در تجمع مردم در مسجد گوهرشاد نقش داشت. اعلامیه‌های متعددی علیه محمدرضا پهلوی صادر کرد و از حامیان جمهوری اسلامی محسوب می‌شد. مدفن او در مشهد در حرم امام رضا (ع) قرار دارد. سید محمدباقر موسوی شیرازی (م۱۳۹۳ش) فرزند اوست.

ایت الله العظمی

آیَتُ اللّه، یا آیة الله به معنای نشانه خداوند، عنوانی عام برای نشان دادن جایگاه علمی فقیهان طراز اول و دوم شیعه از اوایل قرن چهاردهم است.

حضرت امام خمینی

حکومت استبدادی

نپذیرفتن ربوبیت خداوند و مخالفت با پیامبران، زمینه‌ساز نظام استبدادی و حاکمیت ستمگران است؛ هم‌چنین فقر فرهنگی، مایه ترویج و پایداری این حکومت‌هاست.

ایت الله حایری

عبدالكریم حائری یزدی (۱۲۷۶ـ ۱۳۵۵ق)، معروف به آیت‌ الله مؤسس و حاج شیخ از مراجع تقلید شیعه، بنیانگذار و زعیم حوزه علمیه قم از سال ۱۳۰۱ تا ۱۳۱۵ هجری شمسی.

غیبت شیخ طوسی

کتابُ الغیبة، کتابی درباره غیبت امام دوازدهم شیعیان، اثر ابو جعفر محمد بن حسن طوسی، معروف به «شیخ الطائفه». این کتاب از منابع با اهمیت در زمینه شناخت امام زمان(ع) و مسئله غیبت است و در آن دیدگاه شیعه درباره حضرت مهدی(ع) ارائه شده و به شبهات و اشکالاتی که درباره غیبت آن حضرت مطرح است، با ادله قرآنی و روایی و عقلی جواب داده شده است.

سیدجلال‌الدین

سید جلال‌الدین ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • سید جلال‌الدین حسینی ارموی، معروف به محدث ارموی از علمای قرن سیزدهم هجری قمری• سید جلال‌الدین مجتبوی، فارغ التحصیل رشته فلسفه در مقطع دکتری از دانشکاه تهران و مترجم قرآن• سید جلال الدین موسوی آشتیانی، از اساتید معاصر فلسفه اسلامی و عهده دار تدریس فلسفه و عرفان در حوزه و دانشگاه فردوسی مشهد

محمدرضا پهلوی

محمدرضا شاه پهلوی (زاده ۴ آبان ۱۲۹۸ در تهران - درگذشت ۵ مرداد ۱۳۵۹ در قاهره) دومین پادشاه دودمان پهلوی و آخرین پادشاه ایران بود که از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ بر ایران حکومت کرد. محمدرضاشاه اولین بار در پی اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و دومین بار با کودتای ۲۸ مرداد به قدرت رسید و با انقلاب ۱۳۵۷ از حکومت برکنار شد.

کاپیتولاسیون

کاپیتولاسیون عبارت است از پیمان‌هایی که حقوق قضاوت کنسولی و حقوق برون مرزی را به کشور دیگری در قلمرو حاکمیت ملی کشور میزبان اعطا می‌کند و ریشه در استعمار دارد و کشورهای استعمارگر، این قانون را به کشورهای ضعیف تحت سلطه تحمیل می‌کردند.

حکومت اسلامی

حکومت اسلامی، حکومتی است که علاوه برآنکه همه‌ی قوانین و مقررات اجرایی آن برگرفته از احکام اسلام است ، مجریان آن نیز مستقیماً از طرف خدا منصوبند یا به اذن خاص یا عام معصوم منصوب شده‌اند.

جامعه اسلامی

جامعه آرمانی و مدینه فاضله در نگاه متفکران مسلمان شیعی در جامعه جهانی مهدوی با رهبری حاکم معصوم و حاکمیت قوانین الهی خلاصه می‌گردد.

جامعه مدرسین

جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، نهادی علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، متشکل از تعدادی از اساتید حوزه علمیه قم که با هدف اصلاح و برنامه ریزی برای فعالیت‌های حوزه علمیه، ترویج و گسترش معارف اسلام، دفاع از نظام اسلامی و ولایت فقیه و ایجاد زمینۀ مناسب برای پرورش نیروهای حوزوی، در سال ۱۳۴۱ش در قم تأسیس شد.

مدرسه فیضیه

مدرسه فِیضیّه، از مدارس مشهور حوزه علمیه در شهر قم که در کنار حرم حضرت معصومه (س) قرار دارد. قبل از توسعه حوزه علمیه قم و در سال‌های دهه ۱۳۲۰ تا ۱۳۶۰ شمسی این مدرسه کانون اجتماع طلاب و استادان حوزه قم به شمار می‌آمد. عالمان و مجتهدان بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل و یا تدریس داشتند.این مدرسه از سوی ماموران امنیتی نظام سلطنتی پهلوی مورد حمله قرار گرفت. سخنرانی معروف آیت الله خمینی در ۱۳ خرداد سال ۱۳۴۲ که منجر به قیام ۱۵ خرداد شد در همین مدرسه بود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز برخی از دیدارها و سخنرانی های ایشان در صحن این مدرسه برگزار می‌شد.

مراجع تقلید

مرجع تقلید (به معنای شخص مورد مراجعه برای تقلید)، مجتهدی است که گروهی از شیعیان در مسائل فقهی بر اساس فتاوای او عمل می‌کنند و وجوهات شرعی را در اختیار او قرار می‌دهند. مرجعیت، بالاترین مقام مذهبی در بین شیعیان دوازده امامی است. این مقام، انتصابی نیست و معمولا شیعیان با پرس و جو از روحانیان و عالمان دینی، کسانی را که صاحب این صلاحیت باشند شناسایی می‌کنند. مهمترین شرط احراز این جایگاه، برتری علمی نسبت به سایر مجتهدان است. پیروان مرجع تقلید نیز مُقَلِّدان او خوانده می‌شوند. نظریات فقهی مراجع تقلید معمولاً در کتابی با نام رساله توضیح المسائل منتشر می‌‌شود.

راویان حدیث

ـــ نقل کننده احادیث معصومان علیهم‌ السّلام را راوی می گویند.عنوان یاد شده اصطلاحى در علم درایه است و در آن علم، از آن سخن گفته‌ اند. ـــ روایت کننده حدیث از معصوم علیه‌السّلام با سلسله سند را راوی می‌گویند.

علمای اسلام

علما و بزرگان نامدار شیعه • علمای قرن اول هجری• علمای قرن دوم هجری• علمای قرن سوم هجری• علمای قرن چهارم هجری• علمای قرن پنجم هجری• علمای قرن ششم هجری • علمای قرن هفتم هجری• علمای قرن هشتم هجری• علمای قرن نهم هجری• علمای قرن دهم هجری• علمای قرن یازدهم هجری• علمای قرن دوازدهم هجری• علمای قرن سیزدهم هجری• علمای قرن چهاردهم هجری

کشف الاسرار

کشف الاسرار ممکن عنوان برای کتاب‌های ذیل باشد: • کشف الاسرار (منذری)، اثر عربی علامه عمر بن مسعود بن ساعد المنذری، متوفای (۱۱۶۰ ق)• کشف الاسرار فی شرح الاستبصار (جزائری)، الیف سید نعمت الله جزائری ، از علمای قرن یازدهم هجری• کشف الأسرار و عدة الأبرار (میبدی)، تالیف ابو الفضل، رشید الدین میبدی بر اساس تفسیر خواجه عبدالله انصاری

سید عبدالله

سیدعبدالله ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • سید عبدالله بلادی، ملقب به مجتهد بلادی بهبهانی بوشهری، عالم مبارز و کثیرالتألیف و از مراجع بوشهر در قرن چهاردهم• سید عبدالله حسینی شیرازی، مشهور به اصیل الدین واعظ، مفسر و محدث شیعه قرن نهم هجری• سید عبدالله شبر، از علمای بزرگ شیعه در قرن دوازدهم هجری• سید‌عبد‌الله اصغری‌، از علمای معاصر شیعه• سیدعبدالله رشتی بحرینی، از علمای برجسته و مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری

مرجعیت دینی

مرجع تقلید، نایب عام مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در دوران غیبت است. مرجع تقلید در مذهب فقهی امامیه به مجتهد جامع‌ الشرایطی گفته می‌شود که توضیح المسائل (رساله عملیه) یا کتاب استفتائات داشته باشد و دارای پیروانی باشد که در فروع دین و احکام فقهی اسلامی از وی پیروی کنند. بنا به عقیده مشهور در میان فقهای شیعه مفتی و مرجع تقلید باید زنده باشد. (شیخ انصاری ادعای اجماع کرده‌ است).

امام خمینی

سید روح الله موسوی خمینی (۱۲۸۱ -۱۳۶۸ ش) مشهور به امام خمینی ، رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ، از بزرگ‌ترین مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم هجری.

امام زمان

امام مهدی به دوازدهمین امام معصوم شیعیان اطلاق می‌شود. از آن بزرگوار به مناسبت در باب‌های خمس و حج یاد شده است.

علی دوانی

حجت الاسلام علی دوانی از محققین و نویسندگان معاصر می‌باشد.

دین اسلام

اسلام، گرویدن به آیین آسمانی حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله را گویند که یکی از ادیان توحیدی و ابراهیمی است و از جامعیت خاصی نسبت به دیگر ادیان برخوردار است.از این عنوان در بیشتر باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، جهاد، تجارت، وصیّت، نکاح، نذر، کفّارات، صید و ذباحه، شفعه، احیاء موات، لقطه، حدود و قصاص سخن رفته است.واژۀ اسلام افزون بر معنای یاد شده بر خود آیین و شریعت آسمانی آن حضرت نیز اطلاق شده است.

گلپایگانی

گلپایگانی ممکن است اسم برای اشخاص و شخصیت‌های ذیل باشد: • سیدمحمدرضا گلپایگانی، از علمای بزرگ شیعه و از مراجع عظام تقلید در عصر معاصر• حسن فرید گلپایگانی، از علمای بزرگ گلپایگان در قرن چهاردهم هجری شمسی• سید جمال‌الدین گلپایگانی، از علمای شیعه در قرن سیزدهم هجری قمری• ملا زین‌العابدین گلپایگانی، از علمای برجسته مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری• میرزامحمدرضا گلپایگانی، از علمای مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری

امام رضا

علی بن موسی بن جعفر معروف به امام رضا (۱۴۸–۲۰۳ق) هشتمین امام شیعه اثناعشری. امام رضا ۲۰ سال امامت را بر عهده داشت. مأمون عباسی او را به اجبار به خراسان آورد و به اکراه، ولیعهد خویش کرد. آن حضرت در طوس به دست مأمون شهادت رسید.

ایت الله

آیَتُ اللّه، یا آیة الله به معنای نشانه خداوند، عنوانی عام برای نشان دادن جایگاه علمی فقیهان طراز اول و دوم شیعه از اوایل قرن چهاردهم است.

شیخ طوسی

الأمالی کتابی به زبان عربی، تألیف محمد بن حسن طوسی(متوفای ۴۶۰ ق). این کتاب، شامل روایاتی است که شیخ الطائفه در نجف اشرف طی جلسات منظمی برای شاگردان خود املاء کرده است. اولین مجلس کتاب، در سال ۴۵۵ ق، بوده و آخرین آنها در سال ۴۵۸ ق، برگزار شده و از مجلس ۱۹ تا پایان کتاب روزهای جمعه بوده که تاریخ دقیق آنها در ابتدای هر مجلس ذکر شده است. در کتب تراجم بیش از ۳۰ کتاب با عنوان «أمالی» یاد شده و کتب بزرگانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی از مشهورترین آنها است.

بروجردی

سید حسین طباطبائی بروجردی (۱۲۹۲-۱۳۸۰ قمری/ ۱۲۵۴-۱۳۴۰ شمسی)؛ از مراجع تقلید بزرگ شیعه در قرن چهاردهم قمری که هفده سال زعیم حوزه علمیه قم و پانزده سال مرجع عام شیعیان جهان بود.

شاهرودی

شاهرودی، ممکن است به یکی از این افراد اشاره داشته باشد:

حوزه قم

حوزه علمیه قم، مجموعۀ دست‌اندرکاران، مدارس دینی و مراجع مذهبی در شهر قم که آموزش، تربیت و پرورش طلاب علوم دینی شیعه و برخی وظایف دیگر مانند نظارت بر تبلیغات و امور دینی در جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارند. از هنگام پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ شمسی در ایران، حوزه علمیه قم به گونه غیررسمی بر کار دولت‌های جمهوری اسلامی نیز نظارت داشته و بسیاری از روحانیان آموزش دیده در این حوزه، مسئولیت‌های اجرایی و قضایی بر عهده گرفته‌اند.

استبداد

انجام کاری به تنهایی و بدون مشارکت دادن دیگری در آن را استبداد گویند. از این عنوان در باب‌های زکات، وصیّت، نکاح و قصاص سخن گفته شده است.

استقلال

استقلال در معانی انجام کاری بدون تکیه بر فرد یا چیزی دیگر، تحت سلطه دیگری نبودن و انفراد به کار رفته است. استقلال به معنای اول به مناسبت در باب‌های صلات، تجارت، وکالت، وصیّت، نکاح و صید و ذباحه به کار رفته است. و به‌معنای دوم در مسائل مستحدثه از آن سخن رفته است.

بهبهانی

بهبهانی ممکن است اسم برای اشخاص و شخصیت‌های ذیل بوده و یا عنوان برای خاندا‌ن‌نهای ذیل باشد: • خاندان بهبهانی، یکی از خاندان‌های عالم پرور، نیک سیرت و مجاهد • وحید بهبهانی، مـحمد باقر بن محمد اکمل بهبهانی، معروف به وحید بهبهانی از علمای بزرگ شیعه• آقااحمد بهبهانی، عالم شیعی سده سیزدهم، و یکی از چهره های برجسته خاندان وحید بهبهانی• آقامحمدعلی بهبهانی، معروف به کرمانشاهی، فقیه، اصولی و رجالی متنفّذ شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم• محمود بهبهانی کرمانشاهی، از علمای شیعه در قرن سیزدهم هجری قمری• سید ابراهیم بهبهانی، از فقها و فعالان سیاسی ایران در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری• سید حسین بهبهانی، از عالمان و فقیهان شیعه در قرن سیزدهم ق• سید عبدالله بهبهانی، یکی از چهره‌های مشهور و درخشان خاندان بهبهانی• سید علی موسوی بهبهانی، از فقیهان برجسته قرن چهاردهم هجری قمری• سیدمحمد بهبهانی، مجتهد پرنفوذ تهران و از فعّالان اجتماعی ـ سیاسی دوره پهلوی

عبدالله

عبدالله بن جعفر معروف به عبدالله اَفطَح دومین پسر امام صادق(ع) که پس از شهادت ایشان، ادعای امامت کرد و پیروان او به فطحیه معروف شدند. بخشی از کسانی که به عبدالله گرویدند، به دلیل بی‌بهره بودن او از علوم دینی، بزودی از او برگشتند. عبدالله هفتاد روز پس از ادعای امامت، درگذشت و چون فرزندی نداشت باقیمانده پیروانش نیز به امامت امام کاظم(ع) بازگشتند.

محمدرضا

محمدرضا ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمدرضا حکیمی، معروف به ابوالملّه، از علمای مبارز مشروطه‌خواه• محمدرضا اصفهانی، از علمای قرن چهاردهم• محمدرضا بن عبدالمطلب تبریزی، فقیه، خطیب، خوش‌نویس و شاعر شیعی قرن دوازدهم• محمدرضا تنکابنی، از علمای قرن چهاردهم• محمدرضا جباری‌، از محققین حوزه علمیه قم• محمدرضا جرقوئیه‌ای، از علمای شهید معاصر• محمدرضا قمشه‌ای، وی شخصیت برجسته علمی در رشته حکمت و عرفان• محمدرضا کرمانی، از علمای معاصر و از مبارزین با طاغوت• محمدرضا مسجدشاهی، معروف به آقا رضا اصفهانی، فقیه و دانشمند معاصر• محمدرضا مظفر، از علمای شیعه است• محمدرضا معزّی دزفولی، از علما و فقهای معاصر• محمدرضا مهدوی کنی، یکی از علمای فعال در مبارزات سیاسی در مقابل رژیم شاه• محمدرضا والی زاده معجزی، محقق و پژوهشگر معاصر• محمد رضا توسلی محلاتی، از نمایندگان امام خمینی در حج ۱۴۰۰ق./ ۱۳۵۹ ش. و ۱۴۰۱ ق./۱۳۶۰ ش• محمد رضا فوادیان‌، از نویسندگان معاصر• محمد رضا لاهوری مولوی، از صوفیان شیعه مذهب هند در قرن یازدهم هجری قمری • سیّدمحمدرضا بن سیدمحمدمهدی بحرالعلوم، سیّدمحمدرضا بن سیدمحمدمهدی بحرالعلوم تنها پسر بازمانده از بحرالعلوم• سید محمدرضا سعیدی، از علمای معاصر شیعه و از مبارزان و شهدای انقلاب• سید محمدرضا شیرازی، معروف به مجدد ثانی و صاحب موسوعه صد و ده جلدی «الفقه» و اولین نوه آیت‌الله العظمی سید میرزا مهدی شیرازی• سید محمد رضا گلپایگانی، از مراجع بزرگ و علمای معاصر شیعه• سید محمد رضا جلالی حسینی‌، از عالمان و محققان و نسخه شناسان معاصر

مراجعه

مراجعه، نقل پرسش و پاسخ صورت گرفته بین گوینده و شخص دیگر، به صورت موجز و جذاب را می‌گویند.

میلانی

میلانی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • سیدعلی حسینی میلانی، از علمای معاصر شیعه• سید محمدهادی میلانی، از علمای معاصر شیعه

محلاتی

محلاتی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • اسماعیل محلاتی، از علمای معاصر شیعه• بهاءالدین محلاتی، از علمای معاصر شیعه• ذبیح‌ الله محلاتی مشتاق عسکری، از علمای معاصر شیعه• سید هاشم رسولی محلاتی، از نویسندگان و مترجمین معاصر• محمد رضا توسلی محلاتی، از علمای معاصر و از نمایندگان امام خمینی در حج ۱۴۰۰ق./ ۱۳۵۹ ش. و ۱۴۰۱ ق./۱۳۶۰ ش• محمدجعفر محلاتی، از علمای برجسته مجاهد و ضد استعمار ایران در قرن چهاردهم هجری

مبارزه

بَرَزَ در لغت به معنی ظاهر شدن پس از کتمان، برتری در فضیلت، و شجاعت در جنگ تن به تن آمده است. [۱]

شیرازی

شیرازی، صفتِ نسبت به شهر شیراز است و ممکن است به یکی از این افراد اشاره کند:

مرجعیت

مرجع تقلید (به معنای شخص مورد مراجعه برای تقلید)، مجتهدی است که گروهی از شیعیان در مسائل فقهی بر اساس فتاوای او عمل می‌کنند و وجوهات شرعی را در اختیار او قرار می‌دهند. مرجعیت، بالاترین مقام مذهبی در بین شیعیان دوازده امامی است. این مقام، انتصابی نیست و معمولا شیعیان با پرس و جو از روحانیان و عالمان دینی، کسانی را که صاحب این صلاحیت باشند شناسایی می‌کنند. مهمترین شرط احراز این جایگاه، برتری علمی نسبت به سایر مجتهدان است. پیروان مرجع تقلید نیز مُقَلِّدان او خوانده می‌شوند. نظریات فقهی مراجع تقلید معمولاً در کتابی با نام رساله توضیح المسائل منتشر می‌‌شود.

راویان

این ۶ زیررده در این رده قرار دارند؛ این رده در کل حاوی ۶ زیررده است.

بیداری

بیداری، در مقابل خواب است و از آن به مناسبت در باب‌های صلاة، صوم، حج و ارث سخن رفته است.

پیروزی

موفقیت در نبرد و شکست دشمن به یاری خداوند را پیروزی گویند.

اعتراض

اظهار نارضایتی و مخالفت کردن را اعتراض گویند. موارد جواز و عدم جواز اعتراض در سراسر فقه به مناسبت مطرح و احکام آن ذکر شده است.

اصفهان

حوزه علمیه اصفهان، مجموعه‌ای از مدارس، عالمان و طلاب علوم دینی در شهر اصفهان ایران که تاریخ این مجموعه، به دوره صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع در ایران و به ویژه انتقال پایتخت به اصفهان به صورت رسمی بازمی‌گردد. با توجه به فشارهایی که در قلمرو عثمانی در عهد صفوی بر شیعیان وارد می‌شد، برخی از عالمان شیعی جبل عامل با بهره‌گیری از فرصت این گشایش سیاسی در ایران و به انگیزه ترویج مذهب شیعه به این کشور مهاجرت کردند. حوزه علمیه اصفهان، فلاسفه، فقها و مراجع زیادی را تقدیم جامعه کرده است. عالمانی چون میرزا عبدالله افندی، شیخ بهائی، محمد باقر سبزواری، محمد تقی مجلسی، محمد باقر مجلسی، آقا جمال خوانساری، آقا حسین خوانساری، سید ابوالحسن اصفهانی در این حوزه رشد و پرورش یافته‌اند.

انقلاب

انقلاب اسلامی ایران، حرکت بزرگ مردمی به رهبری امام خمینی، از مراجع تقلید شیعه در ایران که در سال ۱۳۵۷ش./۱۹۷۹ م. موجب سقوط نظام پادشاهی و ایجاد نظام جمهوری اسلامی شد.

ایران

نام حکومت

تقلید

تقلید، اصطلاحی فقهی در اسلام به معنای پیروی شخص مکلَّف از مجتهد در احکام عملی دین است. تقلید در اصول دین جایز نیست و باید خود شخص با تحقیق و بررسی، به اصول دین ایمان آورد؛ ولی در احکام یا باید خودِ شخص مجتهد باشد، یا به احتیاط عمل کند و یا از شخص متخصص در فقه که به او مجتهد جامع الشرایط یا مرجع تقلید می‌گویند، تقلید نماید. به کسی که از مجتهد تقلید می‌کند، «مُقَلِّد» می‌گویند.

جامعه

جامعه، عنوان برخی از زیارت‌نامه‌های مأثور است. این زیارت‌نامه‌ها را به این سبب «‌جامعه‌» می‌نامند که مخصوص امام خاصی نیستند، بلکه به گونه‌ای انشا و تعلیم شده‌اند که با خواندن آنها می‌توان هر یک از ائمه(ع) را از دور یا نزدیک زیارت کرد.[۱]

تهران

حوزه علمیه تهران پس از آنکه آقا محمد خان قاجار، تهران را به پایتختی ایران برگزید، تأسیس شد و علما و طلاب برای تدریس و تحصیل علوم دینی به تهران مهاجرت کردند و در دوره‌های بعد سلسله قاجار رونق بیشتری گرفت به گونه‌ای که بنا بر یک گزارش آماری، در دوره ناصر الدین شاه قاجار، ۴۷ مسجد، که بسیاری از آنها مدرسه نیز داشته‌اند، ۳۵ مدرسه و ۱،۴۶۳ طلبه به ثبت رسیده است.

حایری

حائری یا حایری به معنای «منسوب به حائر» (یا حایر یا حیر) و آن حرم امام حسین (ع) در کربلا است.

فیضیه

مدرسه فِیضیّه، از مدارس مشهور حوزه علمیه در شهر قم که در کنار حرم حضرت معصومه (س) قرار دارد. قبل از توسعه حوزه علمیه قم و در سال‌های دهه ۱۳۲۰ تا ۱۳۶۰ شمسی این مدرسه کانون اجتماع طلاب و استادان حوزه قم به شمار می‌آمد. عالمان و مجتهدان بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل و یا تدریس داشتند.این مدرسه از سوی ماموران امنیتی نظام سلطنتی پهلوی مورد حمله قرار گرفت. سخنرانی معروف آیت الله خمینی در ۱۳ خرداد سال ۱۳۴۲ که منجر به قیام ۱۵ خرداد شد در همین مدرسه بود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز برخی از دیدارها و سخنرانی های ایشان در صحن این مدرسه برگزار می‌شد.

اعمال

عمل، به کار گفته می‌شود.

اسناد

اِسْناد، اصطلاحی‌ در علوم‌ حدیث‌ و آن‌ رسانیدن‌ سخن‌ است‌ به‌ گوینده آن‌ با واسطه شماری‌ از راویان‌، و بر زنجیره تشکیل‌ شده‌ از راویان‌ تا پیامبر (ص‌) یا دیگر بزرگان‌ دین‌ «سلسله اِسناد» اطلاق‌ می‌گردد.

ابلاغ

ابلاغ به معنی رساندن می باشد. احکام آن در بابهای طهارت، جهاد و وصیت آمده است.

اتفاق

اتفاق ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • بخت، مبحثی در فلسفه اسلامی، به معنای اتفاق• توافق، وحدت نظر دو یا چند نفر بر امری، همچنین هم‌وِفق بودن دو یا چند عدد با یکدیگر• اجماع، اصطلاحی اصولی و یکی از ادلّه اربعه• اتفاق (منطق)، مصاحبت مقدم و تالى بدون بودن از روى لزوم و ضرورت‌

تاریخ

زمان وقوع یک پدیده را، تاریخ گویند. از عنوان تاریخ در فقه در باب هایى نظیر طهارت، حج، نکاح و ارث و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

پهلوی

واژه پهلوی ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد:• زبان و ادبیات پهلوی، نام زبان رایج در استان پارت• سلسله پهلوی، آخرین سلسله در نظام شاهنشاهی ایران

اشکار

آشکار به شیء یا فرد پیدا در مقابل شیء یا فرد پنهان و نهان اطلاق می‌شود و از آن در بابهای زکات، خمس، جهاد، تجارت، نکاح و حدود سخن رفته است.

مدارک

مَدارِکُ الأحْکام فی شَرْح شَرایع الإسلام کتابی فقهی به زبان عربی تالیف سید شمس‌الدین محمد بن علی بن حسین موسوی عاملی جبعی(۹۴۶- ۱۰۰۹ ق). این کتاب در بردارنده بخش عبادات فقه از کتاب شرایع الاسلام است که از کتاب طهارت شروع شده و به کتاب حج پایان می‌یابد. مدارک الاحکام از بهترین کتب فقه استدلالی است که از ابتدا مورد توجه علمای شیعه بوده و شرح‌های فراوانی بر آن نگاشته شده است.

خرداد

محتوا یافت نشد

توهین

عنوان اهانت ،در کتب قواعد فقهی تحت عنوان «قاعده حرمت اهانت محترمات» و به مناسبت، در باب ‌هاى مختلف فقهى آمده است.

حکومت

حکومت به توسعه یا تضییق تعبدی دلیل محکوم، توسط دلیل حاکم اطلاق می‌شود. حکومت چهار معنی دارد:۱.به معنای ناظر و مفسر بودن دلیلى نسبت به دلیلى دیگر.۲.حکومت مقابل کشف.۳.قضاوت.۴.ارش جنایت.

خمینی

خمینی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • امام خمینی، مشهور به سید روح الله موسوی خمینی (رحمةالله‌علیه)، مرجع بزرگ شیعه و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران• سید مصطفی خمینی، فرزند ارشد امام خمینی (رحمةالله‌علیه) و از مبارزین انقلابی

حمایت

حمایت، اَعمال و نهادهای حمایتی که هرچند در فقه به رسمیت شناخته نشده‌اند، اما در جوامع اسلامی پیشین مهم بودند.

مرعشی

مرعشی ممکن است اسم برای اشخاص و شخصیت‌های ذیل باشد: • سیدحسین حسینی مرعشی، سلطان‌العلماء سیدحسین بن رفیع‌الدین محمد بن شجاع‌الدین محمود بن سید علی حسینی مرعشی از علمای قرن یازدهم هجری قمری• سید‌ شهاب‌الدین مرعشی‌ نجفی، از علمای بزرگ شیعه در قرن معاصر• سیدمحمد حسینی مرعشی، از علمای بزرگ در قرن معاصر• سید محمود مرعشی، پدر آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی و از علمای قرن چهاردهم هجری قمری• سیدنورالله حسینی مرعشی، از علمای بزرگ شیعه در قرن دهم هجری قمری• محمدخلیل مرعشی صفوی، ملقب به سلطان خلیل میرزا مرعشی حسینی، از نوادگان سید محمد صدر، متولی آستانه رضوی و ملقب به شاه سلیمان ثانی

واقعه

سوره واقعه، سوره‌ پنجاه و ششم قرآن بوده و در مکه نازل شده است.

وحدت

قرآن کریم به مسئله «اتحاد» از دیدگاه اجتماعی نگریسته و بر اهمیت اتحاد میان جهانیان، ادیان، مسلمانان و نهاد خانواده تاکید کرده است و پیوند میان دلهای مومنان را نوعی تصرف الهی می‌شمارد و برای ایجاد و حفظ چنین یگانگی، ارسال پیامبران به همراه شرایع را ضروری می‌داند.

منزل

به محل سکونت خانه می‌گویند و از احکام مرتبط با عنوان خانه در باب‌هاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، جهاد، تجارت، دین، صلح، اجاره، نکاح، اطعمه و اشربه و دیات سخن گفته‌اند.

هفته

ایّام هفته:منظوراز آن ،روز شنبه تا جمعه می باشد وازآن به مناسبت در باب‌ هاى طهارت، صلاة، صوم، حج و نکاح سخن رفته است.

کشور

آبادی و شهر که محل سکنی و زندگی انسانها می‌باشد را بلد و بلدة گویند. از این عنوان در بیشتر ابواب فقهی همچون طهارت، صلات، زکات، خمس، صوم، حج، جهاد، تجارت، ضمان، وکالت، نکاح، اطعمه و اشربه، غصب و قضاء به مناسبت سخن رفته است.

حوزه

حوزه علمیه، عنوانی متأخر برای سازمان‌ها، نهادها و مراکز آموزش نظام‌مند علوم دینی در میان شیعه امامیه می‌باشد.

حیات

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

دشمن

برای تصمیم‌گیری و چگونگی واکنش در برابر دشمن باید ابتدا او را شناخت، به اهدافش پی برد و روش‌های او را در ضربه زدن و رسیدن به اهدافش بازشناخت همچنان که باید نقاط ضعف و قوت او را مورد مطالعه قرار داد. به مجموع این کارها دشمن شناسی گویند.

دفاع

دفاع به معنای دفع کردن مهاجم است. از احکام دفاع، در باب جهاد و حدود سخن گفته‌اند.

رجوع

رجوع در دو معنای مراجعه کردن به کسی و برگشتن به حالت قبلی استعمال شده که در فقه در ابواب مختلف به آن پرداخته شده است. رجوع‏

رحلت

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

طوسی

طوسی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمد بن حسن طوسی، ملقّب به شیخ الطائفه، کنیه‌اش ابوجعفر، فقیه، محدّث و متکلم امامی قرن پنجم• خواجه نصیرالدین طوسی، از علما و دانشمندان و فلاسفه مشهور شیعه• فخرالدین آذری‌طوسی، آذَریِ طوسی، فخرالدین حمزه‌بن علی ملک اِسْفَرایِنی (۷۸۴-۸۶۶ق/۱۳۸۲-۱۴۶۲م)، شاعر و عارف و نویسندۀ پارسی‌گوی شیعی• احمد بن محمد طوسی‌غزالی، برادر کوچکتر ابو حامد محمد غزالی

عظام

«عظم» که جمع آن «عظام» است؛ در لغت به مصدر شیء عظیم گفته شده و «عِظامه» به مصدر و بزرگی أمر عظیم را گویند.

خویی

خویی صفت نسبت به شهر «خوی» و ممکن است به یکی از افراد زیر اشاره کند:

غیبت

غیبت به معنای بدگویی پشت سر دیگران، از گناهان کبیره‌ای که دین اسلام به‌شدت از آن نهی کرده است. قرآن این گناه را همچون خوردن گوشت انسان مرده توصیف کرده و در روایات گناه آن شدیدتر از زنا معرفی شده است. علاوه بر ارتکاب غیبت، گوش دادن به غیبت نیز حرام است. این گناه پایمال کردن حق الناس به شمار می‌آید؛ از این رو، بنابر برخی روایات، توبه از آن مشروط به گذشت کردن غیبت‌شونده است. در روایات، برای غیبت آثار و عذاب‌هایی ذکر شده است؛ مانند این که پاداش اعمال صالح غیبت‌کننده به غیبت‌شونده منتقل می‌شود و گناهانِ غیبت‌شونده به غیبت‌کننده.

کتاب

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) صحابه قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

مدنی

سوره‌های مکی و مدنی، تعبیری است در علوم قرآنی و برخی رشته‌های مطالعات اسلامی که مراد از آن، دو دسته سوره‌های قرآن است که به اعتبار محل نزول دسته‌بندی شده‌اند. مکه و مدینه محل نزول آیات قرآن کریم بوده‌اند و شناخت آیات نازل شده در این دو شهر از دغدغه‌های مسلمانان از قرون نخستین تا امروز بوده و موجب پدید آمدن دانشی به نام «علم المکی و المدنی» شده است. اینکه آیات و سوره‌های مکی و مدنی کدام‌اند، چه معیارها و سنجه‌هایی برای تمایز نهادن میان دو دوره نزول وجود دارد و ویژگی‌های آیات مکی و مدنی چیست، از مهم‌ترین مسائل این دانش به شمار می‌آیند که به اعتقاد دانشمندان علوم قرآنی، تحصیل آن از شریف‌ترین و پرفایده‌ترین علوم قرآنی است.

مرجع

مرجع تقلید (به معنای شخص مورد مراجعه برای تقلید)، مجتهدی است که گروهی از شیعیان در مسائل فقهی بر اساس فتاوای او عمل می‌کنند و وجوهات شرعی را در اختیار او قرار می‌دهند. مرجعیت، بالاترین مقام مذهبی در بین شیعیان دوازده امامی است. این مقام، انتصابی نیست و معمولا شیعیان با پرس و جو از روحانیان و عالمان دینی، کسانی را که صاحب این صلاحیت باشند شناسایی می‌کنند. مهمترین شرط احراز این جایگاه، برتری علمی نسبت به سایر مجتهدان است. پیروان مرجع تقلید نیز مُقَلِّدان او خوانده می‌شوند. نظریات فقهی مراجع تقلید معمولاً در کتابی با نام رساله توضیح المسائل منتشر می‌‌شود.

اغاز

آغاز به حالتی در مقابل پایان گفته می شود.

نجفی

نَجَفی صفت نسبت به شهر نجف است و ممکن است به یکی از این موارد اشاره کند:

علما

این ۱۱ زیررده در این رده قرار دارند؛ این رده در کل حاوی ۱۱ زیررده است.

جرات

جسارت در انجام کاری که احتمال خطر دارد را جرأت می گویند و از آن به مناسبت در باب اجتهاد و تقلید و قضاء سخن گفته‌اند.

بسیج

بسیج در جامعه ما کلمه‌ای آشناست که تعبیرات مختلفی از سوی افراد و جریان‌های سیاسی درباره آن بیان می‌شود. عده‌ای بسیج را دارای مفهومی عرفانی می‌دانند که همان خارج شدن از روز مرگی و تعلقات دنیوی است و بهترین شاهد آن را عملکرد بسیج در دوران هشت سال، دفاع مقدس می‌دانند که امروزه با یک سری خصوصیات ویژه در تمامی عرصه‌های کشور اعم از ابعاد نظامی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و علمی گسترش یافته و حضور دارد. در مقابل عده‌ای دیگر بسیج را نهادی صرفا نظامی می‌دانند که حتی از ورود به زندگی خصوصی مردم ابائی ندارد!

قدیم

حدوث و قِدَم، یکی از مباحث و مسائل فلسفه و كلام اسلامى و مربوط به آغاز پیدایش جهان است. حدوث زمانی به معنای این است که پیدایش جهان، توسط خداوند از یک زمانی آغاز شده است و قبل از آن زمان، عالمی در کار نبوده است. قدم زمانی نیز به این معناست که جهان از ازل وجود داشته است و هیچ زمانی نبوده که جهان در آن زمان وجود نداشته باشد.

فقها

مجتهد یا فقیه، کسی که توانایی اجتهاد یا استنباط احكام شرعى را از منابع معتبر دارد. واژه مجتهد در متون فقهی کاربرد دارد و در روایات، واژه فقیه به کار رفته است. مجتهد مطلق و متجزی، مجتهد بالفعل و بالقوه، مجتهد اعلم و مجتهد جامع الشرایط، از اقسام فقیه یا مجتهد است. شیخ طوسی، محقق حلی، علامه حلی، شیخ انصاری و میرزای شیرازی از مجتهدان و فقیهان به‌نام شیعه هستند.

شیعه

شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام در کنار اهل سنت، که بنابر اصول اعتقادی آن، نصب امام و خلیفه پیامبر(ص)، الهی است و دخالت در نصب او در صلاحیت غیر خدا نیست. بنابر عقاید شیعه، امامت مانند نبوت امری الهی و رکن دین است و پیامبر(ص) نسبت به آن غفلت نکرده و تعیین امام از باب حفظ مصالح امت، بر او واجب بوده و او به مناسبت‌های مختلف از جمله غدیر، به امر الهی، از امامت حضرت علی(ع) به نصب الهی خبر داده است. پیروان مذهب شیعه در طول تاریخ به فرقه‌های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه ، اسماعیلیه و زیدیه است. بنابر برخی روایات، واژه شیعه را نخستین بار پیامبر(ص) به کار برده است. برخی منابع روایی و کلامی، بزرگانی از صحابه چون سلمان، ابوذر، عمار و مقداد را نخستین شیعیان دانسته‌اند. امروزه از کلمه شیعه، غالبا بزرگترین گروه آن، امامیه قصد می‌شود و برای دو گروه دیگر از عناوین اسماعیلیه و زیدیه استفاده می‌گردد.

حکیم

سید محسن طباطبائی حکیم (۱۳۰۶ق/۱۲۸۶ش ـ ۱۳۹۰ق/۱۳۴۹ش)، مرجع تقلید شیعیان در قرن ۱۴ قمری، اهل عراق و ساکن نجف. او بعد از درگذشت آیت الله بروجردی، یکی از مهمترین مراجع تقلید شیعه به شمار می‌آمد. او در راستای مقابله با کمونیسم در عراق، عضویت در حزب کمونیست را تحریم و در راستای گسترش فعالیت‌های دینی، جماعت العلماء را در نجف پایه‌گذاری کرد. حکیم در جوانی و در جریان جنگ جهانی اول، در دفاع از عثمانی، فرماندهی بخشی از عراقیان را بر عهده داشت. از اقدامات مهم او تأسیس کتابخانه‌های متعدد در نقاط مختلف دنیاست. کتاب مستمسک العروة الوثقی مهمترین اثر فقهی اوست که در حوزه‌های علمیه مورد توجه مجتهدان است.

ایات

آیه، عبارت، جمله یا جملات تشکیل‌دهنده قرآن که با ترتیب خاصی از یکدیگر تفکیک شده‌اند و سوره‌های قرآن را به وجود آورده‌اند. در قرآن کریم، کلمه آیه به همین معنا استفاده شده و آیات قرآن، «‌بیّنات‌» یعنی آشکار و واضح دانسته شده‌اند.

مشهد

حوزه علمیه خراسان یا حوزه علمیه مشهد، مجموعۀ دست‌اندرکاران، مدارس دینی و مراجع مذهبی در خراسان ایران که آموزش، تربیت و پرورش طلاب علوم دینی شیعه و برخی وظایف مذهبی دیگر را بر عهده دارند.

جهاد

جهاد از آموزه‌های اسلامی، به معنای کوشیدنِ همراه با فداکاری در راه خدا با جان، مال و دیگر داشته‌های انسانی است. در اصطلاح به جنگ‌ها و مبارزاتی که با هدف گسترش اسلام و یا دفاع از آن انجام می‌شود جهاد گویند. به موجب آیات قرآن، کسانی که جان و مالشان را در راه خدا فدا کنند در درگاه الاهی از دیگر مسلمانان برترند و خداوند به آنها مژده بهشت و دستیابی به مقام شهادت داده است. جهاد از ابواب مهم کتب فقهی است. در فرهنگ شیعه، جهاد و شهادت آمیختگی وثیقی با قیام امام حسین(ع) دارند. در دهه‌های اخیر رفتارهای اسلام هراسی در کنار برخی خشونت‌های گروه‌های تندرو دست‌مایه‌ای برای هجمه به آموزۀ جهاد بوده است.

نجف

حوزه علمیه نجف، مجموعۀ دست‌اندرکاران، مدارس دینی و مراجع مذهبی در شهر نجف که آموزش، تربیت و پرورش طلاب علوم دینی شیعه و برخی وظایف دینی دیگر را بر عهده دارند. بسیاری از فقیهان و عالمان بزرگ شیعه در این حوزه پرورش یافته‌اند و بدین رو، حوزه نجف، در کنار حوزه علمیه قم، از اهمیت بالایی برخوردار است.شیخ طوسی، علامه حلی، شیخ انصاری و در دوران معاصر، آیت الله خوئی و آیت الله سیستانی از پرورش‌یافتگان حوزه علمیه نجف‌اند. امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران، مدتی پس از تبعید از ایران به نجف رفت و در آنجا به تدریس پرداخت و مبارزه با حکومت شاه و برخی مباحث و آثار مهم خویش مانند حکومت اسلامی را در آنجا پی گرفت.

قمی

قُمی، منسوب به شهر قم است و ممکن است به یکی از افراد زیر اشاره کند:

جور

ظلم یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است.

حبس

حبس در دو معنا استعمال شده است.‌۱-اباحه مجانی منافع برای جهتی یا شخصی معین و یا عنوانی از عناوین. [۱]۲-زندانی کردن.

علم

علم دارای ارزش ذاتی می‌باشد و در دین مبین اسلام به علم ارزش و بهای بالایی داده شده است.

شیخ

شیخ، عنوانی برای بزرگان و رؤسای اقوام، قبایل و گروههای حرفه‌ای در جهان اسلام است.

طول

طَوْل به معنای توانایی مالی می‌باشد.

ظلم

ظلم یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است.

عصر

عصر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره عصر، یکصد و سومین سوره قرآن کریم• عصر (زمان)، به معنای زمان

رضا

رضا یکی از درجات و مقام‌های بالای معنوی است که در علم اخلاق دارای جایگاه ویژه ای می باشد.

سال

سال به سال قمری و شمسی تقسیم می‌شود و سال شرعی که احکام مرتبط با زمان بر اساس آن تنظیم شده، سال قمری است که دوازده ماه می‌باشد. از عنوان سال در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حجر، وصیت، نکاح و طلاق سخن گفته‌اند.

جدی

جدی ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • جدی (بزغاله نر)، به فتح جیم و سکون دال؛ اطلاق شده به بزغاله نر• جدی (مقابل شوخی)، به کسر جیم و تشدید دال؛ حالت انسان در مقابل شوخی• جدی (ستاره قطبی)، به ضم جیم و فتح دال؛ به معنای ستاره قطبی

حفظ

حفظ در دو معنا استعمال شده است.از حفظ به معنای نخست به مناسبت در بابهایی نظیر جهاد، ودیعه، اطعمه و اشربه و حدود سخن گفته‌اند.۱-مراقبت و نگهداری کردن از کسی یا چیزی.۲-به یاد سپردن.

لغو

از جمله رذایل اخلاقی که در قرآن کریم بدان پرداخته شده است سخن یا عمل «لغو» است.

حجت

در اصطلاح اصولي ها , دليل به چيزي گفته مي شود که قابليت استنباط حکم شرعي از آن وجود دارد ; به بيان ديگر , وسيله اي است که مجتهد را ( وجدانا يا تعبدا ) به حکم واقعي مي رساند . اين تعريف شامل ادله قطعي و ظني معتبر ( امارات ) مي گردد , اما اصول عملي را در بر نمي گيرد ; زيرا اين اصول به منظور تعيين وظيفه عملي مکلف در حالت شک به کار مي روند . برخي از اصولي ها حکم شرعي را اعم از حکم واقعي و ظاهري معنا کرده اند . بر اساس اعتقاد اينان , اصول عملي نيز ما را به حکم ـ هر چند حکم ظاهري ـ مي رساند. شايد تقسيم ادله به ادله اجتهادي - ادله قطعي و امارات - و ادله فقاهتي ( اصول عملي ) بر همين مبنا باشد , زيرا دليل اجتهادي مصدر و ريشه حکم واقعي است ـ چه با احراز وجداني از طريق قطع و چه با احراز تعبدي از راه اماره ـ و دليل فقاهتي ,مصدر و ريشه حکم ظاهري است ( بنا بر اين که موداي اماره را حکم ظاهري بدانيم ) . اگر دليل را معنا کنيم به آن چه که مکلف را به حجت مي رساند , شامل اصل عملي و امارات هر دو مي گردد ; زيرا هر دو , در اين که باعث اثبات تنجيز و تعذير ( حجيت ) در برابر حکم واقعي مي گردند, مشترک اند .

قم

قُم یکی از مهم‎ترین شهرهای مذهبی ایران و از پایگاه‌های تشیع است. اگر چه قدمت آن به قبل از اسلام برمی‌گردد ولی اصل شهر در سال ۹۳-۸۳ق تاسیس شد. ورود خاندان اشعریون به قم باعث آبادانی آن گردید و از آنجا که آنان گرایش به اهل بیت داشتند، شهر قم از همان ابتدای تاسیس با تفکر شیعی درآمیخت. مهاجرت حضرت معصومه (س) و دفن وی در قم و به دنبال آن، مهاجرت دیگر امامزادگان و سادات، این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. تاسیس حوزه علمیه در این شهر بر شهرت شیعی آن افزود. امروزه می‌توان این شهر را بزرگترین پایگاه تشیع در جهان نامید که از آن، معارف شیعی به نقاط مختلف جهان گسترده می‌شود.

حد

حدّ یکی از اقسام احکام، در اسلام است.