چرا بهائیان را نجس می دانیم؟ از نظر اسلام دوستی و معاشرت با آنها چه حکمی دارد؟
الف. نجاست بهائیان بر اساس آموزه های اسلامی کسی که منکر خدا باشد، یا برای خداوند متعال شریک قائل باشد و یا اینکه پیامبری حضرت خاتم الانبیاء محمدبن عبداللّه صلی الله علیه و آله را قبول نداشته و یا یکی از ضروریات دین مبین اسلام را منکر شود، کافر بوده و کافر هم نجس است. مطابق آیه شریفه (یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْمُشْرِکُونَ نَجَسٌ)1 و روایات متعدد، نظیر روایت امام صادق علیه السلام که می فرماید: (مَنْ نَصَبَ دینًا غَیرَ دینِ الْمُؤمِنین [اسلام] فَهُوَ مُشْرِکٌ)2. بهائیان به دلیل عقاید ضاله و شرک آلود خویش، نجس می باشند؛ زیرا آنان از یک سو مدعی الوهیت و نبوت باب و بهاء بوده و منکر خاتمیت نبی مکرم اسلام هستند3 و از سوی دیگر منکر احکام ضروری دین مثل نماز، روزه و... بوده و دین اسلام را منسوخ می دانند4 و به علاوه، نه تنها منکر وجود نازنین حضرت بقیه اللّه الاعظم هستند، بلکه دشمن او نیز می باشند. در نتیجه به خاطر این عقاید آنها از منظر همه مسلمانان کافر و نجس اند. چنانکه شورای فقه اسلامی در پنجمین اجلاس کنفرانس سران اسلامی سال 1987 میلادی (1365 شمسی) که در کویت برگزار شد، ضمن بررسی همه جانبه ادعاهای باب و بهاء و اظهارات کفرآمیز آنها، فرقه ضاله بهائیت را تکفیر کرد و نظر خود را درباره این فرقه ضاله چنین بیان نمود: (واجب است گروه های اسلامی در تمامی نقاط جهان، خطر این گروه و جریان الحادی را که دستیابی به اسلام را در ابعاد اعتقادات، احکام شریعت و حیات طیبه اسلامی مورد هجمه قرار داده است با تمام امکانات خود از بین ببرند.) و مقرر دارد: (آنچه را که بهاءاللّه ادعا کرده از رسالت و نزول وحی و... تغییراتی را که به وجود آورده و در فروع دین به تواتر ثابت شده است، انکار ضروریات و مسلمات دین به شمار می رود و منکر این ضروریات به اجماع همه مسلمانان، مشمول احکام کفار می شود)5. مجمع پژوهش های اسلامی دانشگاه الازهر مصر نیز با ارائه گزارشی، فرقه بهائیت را خدمتگزار صهیونیست و استعمار غرب، و عمل آنان را انتشار فتنه و آشوب میان امت اسلامی دانسته و با صدور فتوایی اعلام می نماید: (بهائیت به هیچ وجه یک دین یا مذهب آسمانی نیست و اعتقادات آن از هرگونه تعالیم دینی به دور است و پیروان آن همگی گمراه و منحرف هستند هرکس دارای تفکر بهائی باشد کافر است)6. همچنین دارالافتاء الازهر در فتوایی اعلام می کند: (بهائیت یک فرقه و گروه مرتد از اسلام است، درست نیست که به آن ایمان آورد و با آنها مشارکت نمود و نسبت به ایجاد جمعیت ها و مؤسساتی که ایجاد می کنند نباید بی تفاوت بود و چشم پوشید. این به آن سبب است که آنها براساس عقیده به حلول و تشریع غیر از آنچه خداوند نازل کرده و ادعای نبوت و حتی ادعای الوهیت به وجود آمده اند).7 از منظر فقهای شیعه و مراجع عظام تقلید نیز فرقه گمراه بهائیت کافر و محکوم به نجاست می باشند. که در ادامه همین بخش تعدادی از فتاوای مراجع عظام تقلید ارائه گردد. ب. دوستی با بهائیان در آموزه های اسلامی از دوستی با کفار، نهی گردیده است. در قرآن با هشدارهای قاطعانه ای برمی خوریم که می فرماید: (لاَّ یتَّخِذِ الْمُؤمِنُونَ الْکَافِرِینَ أَوْلِیاء مِن دُوْنِ الْمُؤمِنِینَ وَمَن یفْعَلْ ذَلِکَ فَلَیسَ مِنَ اللّهِ فِی شَی ءٍ)8؛ (مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان به دوستی بگیرند و هر که چنین کند در هیچ چیز [او را] از [دوستی] خدا [بهره ای] نیست). براین اساس دوستی و معاشرت با بهائیان جایز نیست، زیرا همانگونه که گذشت بهائی کافر و نجس است. در حقیقت نجاست کافران و مشرکین یک نوع آلودگی باطنی و معنوی است که آثار آن به جسم آنها نیز سرایت کرده و فایده مهم پرهیز از آنها حفظ عقاید و اخلاق جامعه می باشد. خصوصاً افرادی که از توانائی دینی بالائی برخوردار نبوده و با آمیزش و معاشرت با افراد منحرف و گمراه تحت تأثیر قرار گرفته و منحرف می شوند. بر این اساس معاشرت بدون ضابطه با آنان مشکلات فکری و اعتقادی را به همراه خواهد داشت. امیرالمومنین علی علیه السلام می فرمایند: (فاعلموا ان الهالک من هلک دینه و الحریب من حرب دینه9؛ و بدانید که از میان رفته، کسی است که دینش از دست برود و دزد زده و بی چیز کسی است که دینش را از او ربوده باشند). به همین دلیل مصلحین و دلسوزان به افراد معمولی سفارش می کنند که از معاشرت با افراد گمراه و منحرف دوری کنند تا از انحراف و گمراهی محفوظ باشند. البته این سخن بدان معنا نیست که هیچ کس هیچ مراوده ای با کفار نداشته باشد بلکه ارتباط عالمان و اندیشمندان دینی با دانشمندان کافر امری مطلوب و چه بسا ضروری است؛ زیرا این مراوده نه تنها تأثیری در عقاید علما و دانشمندان به وجود نمی آورد بلکه آنان می توانند با شیوه ها و دستورالعمل های خاص که در اسلام بدان سفارش شده است به تغییر افکار دانشمندان کافر و نیز ترویج عقاید اسلامی اقدام نمایند. برخی فتاوا جهت آشنائی بیشتر با نظرات فقهی مراجع عظام تقلید پیرامون حکم دوستی و معاشرت با فرقه ضاله بهائیت، تعدادی از فتاوا ارائه می گردد: 1. حضرت امام خمینی (ره)؛ (هر نوع معامله و خرید و فروش و غیره با بهائیان حرام است)10. 2. آیه اللّه فاضل لنکرانی؛ (فرقه گمراه بهائیت محکوم به نجاست هستند و معامله و خرید و فروش با آنان اگر موجب تقویتشان شود حرام است و در صورت تماس آنها با غذاها و خوراکی ها مراعات مسائل طهارت واجب است و رابطه با آنها در صورتی که تحت تأثیر سخنان و عقاید باطل آنها واقع شوید جایز نیست، بنابراین باید خیلی مواظب باشید و اگر نمی توانید او را ارشاد به دین اسلام نمایید بهتر است ارتباط در حد یک احوالپرسی بیشتر نباشد)11. 3. آیه اللّه مکارم شیرازی؛ (رفت و آمد و دوستی با اعضای فرقه ضاله جایز نیست مگر اینکه امید هدایت آنها برود)12. 4. آیه اللّه خامنه ای؛ س 328: لطفا به سؤلات زیر پاسخ فرمائید: 1) معاشرت و همنشینی و دست دادن دانش آموزان مسلمان با دانش آموزان پیرو فرقه گمراه بهائیت، اعم از این که دختر باشند یا پسر، مکلّف باشند یا غیر مکلّف، در داخل مدرسه یا خارج از آن، در دوران ابتدائی، متوسطه و پیش دانشگاهی، چه حکمی دارد؟ 2) رفتار استادان و مربیان با دانش آموزانی که بهائی بودن خود را آشکار می کنند و یا یقین داریم که بهائی هستند، چگونه باید باشد؟ 3) استفاده از وسایلی که همه دانش آموزان از آنها استفاده می کنند مانند: شیر آب آشامیدنی، شیر توالت و آفتابه آن، صابون و مانند آن، با این که علم به مرطوب بودن دست و بدن داریم، چه حکمی دارد؟ ج: همه پیروان فرقه گمراه بهائیت محکوم به نجاست هستند و در صورت تماس آنها با چیزی، مراعات مسائل طهارت در رابطه با آنها، نسبت به اموری که مشروط به طهارت است، واجب است. ولی رفتار مدیران و معلمان و مربیان با دانش آموزان بهائی باید بر اساس مقررات قانونی و اخلاق اسلامی باشد. س 329: خواهشمندیم تکلیف مؤنین را در برخورد با فرقه گمراه بهائیت و آثار حضور پیروان آن در میان جامعه اسلامی، بیان فرمائید. ج: همه مؤنین باید با حیله ها و مفاسد فرقه گمراه بهائیت مقابله نموده و از انحراف و پیوستن دیگران به آن جلوگیری کنند. س 330: گاهی بعضی از پیروان فرقه گمراه بهائیت برای ما غذا یا چیز دیگری می آورند، آیا استفاده از آنها برای ما جایز است؟ ج: از هرگونه معاشرت با این فرقه ضالّه مضلّه، اجتناب نمائید. س 331: بهائیان بسیاری در اینجا کنار ما زندگی می کنند که رفت و آمد زیادی در خانه های ما دارند. عده ای می گویند که بهائی ها نجس هستند و عده ای هم آنها را پاک می دانند. این گروه از بهائی ها اخلاق خوبی از خود آشکار می کنند، آیا آنها نجس هستند یا پاک؟ ج: آنها نجس و دشمن دین و ایمانِ شما هستند، پس فرزندان عزیزم جداً از آنها بپرهیزید13. پی نوشت: 1. توبه، 9، آیه 28. 2. ر.ک: وسائل الشیعه، حر عاملی، ج 1، کتاب الطهاره، ابواب مقدمه عبادت، باب 2، ح 3، ص 30، الاحیاء التراث، قم، ط اول، 1409 ه.ق. 3. ر.ک: البهائیة و جذورها البابیة، عامر النجار، دارالمنتخب العربی، ط اول، 1419ه.ق، ص44. 4. بهائی چه می گوید، جواد تهرانی، مشهد: خراسان، 1341، ج 2، ص 2. 5. محمدعلی تسخیری، تقاریر عن المؤمرات الدولیه، محورالاول مع مؤمرات مجمع الفقه الاسلامی، داراحیأ التراث العربی، الطبعه الاولی، 1424ه، 2003 میلادی، صص 327- 326. 6. بهائیان خدمتگزار صهیونیست اند، خبرگزاری مجمع تقریب مذاهب اسلامی، 13/2/1388. 7. علمای سعودی نیز چنین دیدگاهی نسبت به این فرقه دارند؛ چنانکه شیخ عبدالعزیزبن باز مفتی سابق مملکت سعودی در پاسخ به این سؤل که؛ (کسانی که معتقد به مذهب بهاءاللّه شده اند و کسی که مدعی نبوت و همچنین مدعی است که خداوند در او حلول کرده است حکمشان چیست؟ آیا برای مسلمانان جایز است که به این کافران اجازه دهند تا در قبرستان مسلمانان دفن شوند؟) این گونه فتوا می دهد: (اگر عقیده بهائیت همانگونه باشد که ذکر گردید در کفرشان هیچ شکی وجود ندارد بنابراین درست نیست که آنها را در قبرستان مسلمانان دفن نمود. هرکس بعد از بعثت پیامبر ما محمد صلی الله علیه و آله مدعی نبوت باشد دروغگوست و به نص و اجماع مسلمانان کافر است...) به نقل از: مروری بر آنچه دین بهائیت خوانده می شود، پایگاه نقد و بررسی بهائیت. 8. آل عمران 3، آیه 28. 9. کافی، ج 2، ص 216، حدیث 2؛ بحارالانوار، ج 68، 10. توضیح المسائل، امام خمینی ره. 11. جامع المسائل، آیه اللّه العظمی فاضل، ج 1، ص 41. 12. پایگاه اطلاع رسانی، آیه اللّه العظمی مکارم شیرازی. 13. اجوبة الاستفتاءات، آیه اللّه العظمی سید علی خامنه ای، تهران: انتشارات بین المللی الهدی، 1384، صص71-70. منبع: www.porseman.org
عنوان سوال:

چرا بهائیان را نجس می دانیم؟ از نظر اسلام دوستی و معاشرت با آنها چه حکمی دارد؟


پاسخ:

الف. نجاست بهائیان
بر اساس آموزه های اسلامی کسی که منکر خدا باشد، یا برای خداوند متعال شریک قائل باشد و یا اینکه پیامبری حضرت خاتم الانبیاء محمدبن عبداللّه صلی الله علیه و آله را قبول نداشته و یا یکی از ضروریات دین مبین اسلام را منکر شود، کافر بوده و کافر هم نجس است.
مطابق آیه شریفه (یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْمُشْرِکُونَ نَجَسٌ)1 و روایات متعدد، نظیر روایت امام صادق علیه السلام که می فرماید: (مَنْ نَصَبَ دینًا غَیرَ دینِ الْمُؤمِنین [اسلام] فَهُوَ مُشْرِکٌ)2.
بهائیان به دلیل عقاید ضاله و شرک آلود خویش، نجس می باشند؛ زیرا آنان از یک سو مدعی الوهیت و نبوت باب و بهاء بوده و منکر خاتمیت نبی مکرم اسلام هستند3 و از سوی دیگر منکر احکام ضروری دین مثل نماز، روزه و... بوده و دین اسلام را منسوخ می دانند4 و به علاوه، نه تنها منکر وجود نازنین حضرت بقیه اللّه الاعظم هستند، بلکه دشمن او نیز می باشند. در نتیجه به خاطر این عقاید آنها از منظر همه مسلمانان کافر و نجس اند.
چنانکه شورای فقه اسلامی در پنجمین اجلاس کنفرانس سران اسلامی سال 1987 میلادی (1365 شمسی) که در کویت برگزار شد، ضمن بررسی همه جانبه ادعاهای باب و بهاء و اظهارات کفرآمیز آنها، فرقه ضاله بهائیت را تکفیر کرد و نظر خود را درباره این فرقه ضاله چنین بیان نمود:
(واجب است گروه های اسلامی در تمامی نقاط جهان، خطر این گروه و جریان الحادی را که دستیابی به اسلام را در ابعاد اعتقادات، احکام شریعت و حیات طیبه اسلامی مورد هجمه قرار داده است با تمام امکانات خود از بین ببرند.)
و مقرر دارد: (آنچه را که بهاءاللّه ادعا کرده از رسالت و نزول وحی و... تغییراتی را که به وجود آورده و در فروع دین به تواتر ثابت شده است، انکار ضروریات و مسلمات دین به شمار می رود و منکر این ضروریات به اجماع همه مسلمانان، مشمول احکام کفار می شود)5.
مجمع پژوهش های اسلامی دانشگاه الازهر مصر نیز با ارائه گزارشی، فرقه بهائیت را خدمتگزار صهیونیست و استعمار غرب، و عمل آنان را انتشار فتنه و آشوب میان امت اسلامی دانسته و با صدور فتوایی اعلام می نماید:
(بهائیت به هیچ وجه یک دین یا مذهب آسمانی نیست و اعتقادات آن از هرگونه تعالیم دینی به دور است و پیروان آن همگی گمراه و منحرف هستند هرکس دارای تفکر بهائی باشد کافر است)6.
همچنین دارالافتاء الازهر در فتوایی اعلام می کند:
(بهائیت یک فرقه و گروه مرتد از اسلام است، درست نیست که به آن ایمان آورد و با آنها مشارکت نمود و نسبت به ایجاد جمعیت ها و مؤسساتی که ایجاد می کنند نباید بی تفاوت بود و چشم پوشید. این به آن سبب است که آنها براساس عقیده به حلول و تشریع غیر از آنچه خداوند نازل کرده و ادعای نبوت و حتی ادعای الوهیت به وجود آمده اند).7
از منظر فقهای شیعه و مراجع عظام تقلید نیز فرقه گمراه بهائیت کافر و محکوم به نجاست می باشند. که در ادامه همین بخش تعدادی از فتاوای مراجع عظام تقلید ارائه گردد.
ب. دوستی با بهائیان
در آموزه های اسلامی از دوستی با کفار، نهی گردیده است. در قرآن با هشدارهای قاطعانه ای برمی خوریم که می فرماید: (لاَّ یتَّخِذِ الْمُؤمِنُونَ الْکَافِرِینَ أَوْلِیاء مِن دُوْنِ الْمُؤمِنِینَ وَمَن یفْعَلْ ذَلِکَ فَلَیسَ مِنَ اللّهِ فِی شَی ءٍ)8؛ (مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان به دوستی بگیرند و هر که چنین کند در هیچ چیز [او را] از [دوستی] خدا [بهره ای] نیست).
براین اساس دوستی و معاشرت با بهائیان جایز نیست، زیرا همانگونه که گذشت بهائی کافر و نجس است.
در حقیقت نجاست کافران و مشرکین یک نوع آلودگی باطنی و معنوی است که آثار آن به جسم آنها نیز سرایت کرده و فایده مهم پرهیز از آنها حفظ عقاید و اخلاق جامعه می باشد. خصوصاً افرادی که از توانائی دینی بالائی برخوردار نبوده و با آمیزش و معاشرت با افراد منحرف و گمراه تحت تأثیر قرار گرفته و منحرف می شوند. بر این اساس معاشرت بدون ضابطه با آنان مشکلات فکری و اعتقادی را به همراه خواهد داشت.
امیرالمومنین علی علیه السلام می فرمایند: (فاعلموا ان الهالک من هلک دینه و الحریب من حرب دینه9؛ و بدانید که از میان رفته، کسی است که دینش از دست برود و دزد زده و بی چیز کسی است که دینش را از او ربوده باشند). به همین دلیل مصلحین و دلسوزان به افراد معمولی سفارش می کنند که از معاشرت با افراد گمراه و منحرف دوری کنند تا از انحراف و گمراهی محفوظ باشند. البته این سخن بدان معنا نیست که هیچ کس هیچ مراوده ای با کفار نداشته باشد بلکه ارتباط عالمان و اندیشمندان دینی با دانشمندان کافر امری مطلوب و چه بسا ضروری است؛ زیرا این مراوده نه تنها تأثیری در عقاید علما و دانشمندان به وجود نمی آورد بلکه آنان می توانند با شیوه ها و دستورالعمل های خاص که در اسلام بدان سفارش شده است به تغییر افکار دانشمندان کافر و نیز ترویج عقاید اسلامی اقدام نمایند.
برخی فتاوا
جهت آشنائی بیشتر با نظرات فقهی مراجع عظام تقلید پیرامون حکم دوستی و معاشرت با فرقه ضاله بهائیت، تعدادی از فتاوا ارائه می گردد:
1. حضرت امام خمینی (ره)؛
(هر نوع معامله و خرید و فروش و غیره با بهائیان حرام است)10.
2. آیه اللّه فاضل لنکرانی؛
(فرقه گمراه بهائیت محکوم به نجاست هستند و معامله و خرید و فروش با آنان اگر موجب تقویتشان شود حرام است و در صورت تماس آنها با غذاها و خوراکی ها مراعات مسائل طهارت واجب است و رابطه با آنها در صورتی که تحت تأثیر سخنان و عقاید باطل آنها واقع شوید جایز نیست، بنابراین باید خیلی مواظب باشید و اگر نمی توانید او را ارشاد به دین اسلام نمایید بهتر است ارتباط در حد یک احوالپرسی بیشتر نباشد)11.
3. آیه اللّه مکارم شیرازی؛
(رفت و آمد و دوستی با اعضای فرقه ضاله جایز نیست مگر اینکه امید هدایت آنها برود)12.
4. آیه اللّه خامنه ای؛
س 328: لطفا به سؤلات زیر پاسخ فرمائید:
1) معاشرت و همنشینی و دست دادن دانش آموزان مسلمان با دانش آموزان پیرو فرقه گمراه بهائیت، اعم از این که دختر باشند یا پسر، مکلّف باشند یا غیر مکلّف، در داخل مدرسه یا خارج از آن، در دوران ابتدائی، متوسطه و پیش دانشگاهی، چه حکمی دارد؟
2) رفتار استادان و مربیان با دانش آموزانی که بهائی بودن خود را آشکار می کنند و یا یقین داریم که بهائی هستند، چگونه باید باشد؟
3) استفاده از وسایلی که همه دانش آموزان از آنها استفاده می کنند مانند: شیر آب آشامیدنی، شیر توالت و آفتابه آن، صابون و مانند آن، با این که علم به مرطوب بودن دست و بدن داریم، چه حکمی دارد؟
ج: همه پیروان فرقه گمراه بهائیت محکوم به نجاست هستند و در صورت تماس آنها با چیزی، مراعات مسائل طهارت در رابطه با آنها، نسبت به اموری که مشروط به طهارت است، واجب است. ولی رفتار مدیران و معلمان و مربیان با دانش آموزان بهائی باید بر اساس مقررات قانونی و اخلاق اسلامی باشد.
س 329: خواهشمندیم تکلیف مؤنین را در برخورد با فرقه گمراه بهائیت و آثار حضور پیروان آن در میان جامعه اسلامی، بیان فرمائید.
ج: همه مؤنین باید با حیله ها و مفاسد فرقه گمراه بهائیت مقابله نموده و از انحراف و پیوستن دیگران به آن جلوگیری کنند.
س 330: گاهی بعضی از پیروان فرقه گمراه بهائیت برای ما غذا یا چیز دیگری می آورند، آیا استفاده از آنها برای ما جایز است؟
ج: از هرگونه معاشرت با این فرقه ضالّه مضلّه، اجتناب نمائید.
س 331: بهائیان بسیاری در اینجا کنار ما زندگی می کنند که رفت و آمد زیادی در خانه های ما دارند. عده ای می گویند که بهائی ها نجس هستند و عده ای هم آنها را پاک می دانند. این گروه از بهائی ها اخلاق خوبی از خود آشکار می کنند، آیا آنها نجس هستند یا پاک؟
ج: آنها نجس و دشمن دین و ایمانِ شما هستند، پس فرزندان عزیزم جداً از آنها بپرهیزید13.
پی نوشت:
1. توبه، 9، آیه 28.
2. ر.ک: وسائل الشیعه، حر عاملی، ج 1، کتاب الطهاره، ابواب مقدمه عبادت، باب 2، ح 3، ص 30، الاحیاء التراث، قم، ط اول، 1409 ه.ق.
3. ر.ک: البهائیة و جذورها البابیة، عامر النجار، دارالمنتخب العربی، ط اول، 1419ه.ق، ص44.
4. بهائی چه می گوید، جواد تهرانی، مشهد: خراسان، 1341، ج 2، ص 2.
5. محمدعلی تسخیری، تقاریر عن المؤمرات الدولیه، محورالاول مع مؤمرات مجمع الفقه الاسلامی، داراحیأ التراث العربی، الطبعه الاولی، 1424ه، 2003 میلادی، صص 327- 326.
6. بهائیان خدمتگزار صهیونیست اند، خبرگزاری مجمع تقریب مذاهب اسلامی، 13/2/1388.
7. علمای سعودی نیز چنین دیدگاهی نسبت به این فرقه دارند؛ چنانکه شیخ عبدالعزیزبن باز مفتی سابق مملکت سعودی در پاسخ به این سؤل که؛ (کسانی که معتقد به مذهب بهاءاللّه شده اند و کسی که مدعی نبوت و همچنین مدعی است که خداوند در او حلول کرده است حکمشان چیست؟ آیا برای مسلمانان جایز است که به این کافران اجازه دهند تا در قبرستان مسلمانان دفن شوند؟) این گونه فتوا می دهد: (اگر عقیده بهائیت همانگونه باشد که ذکر گردید در کفرشان هیچ شکی وجود ندارد بنابراین درست نیست که آنها را در قبرستان مسلمانان دفن نمود. هرکس بعد از بعثت پیامبر ما محمد صلی الله علیه و آله مدعی نبوت باشد دروغگوست و به نص و اجماع مسلمانان کافر است...) به نقل از: مروری بر آنچه دین بهائیت خوانده می شود، پایگاه نقد و بررسی بهائیت.
8. آل عمران 3، آیه 28.
9. کافی، ج 2، ص 216، حدیث 2؛ بحارالانوار، ج 68،
10. توضیح المسائل، امام خمینی ره.
11. جامع المسائل، آیه اللّه العظمی فاضل، ج 1، ص 41.
12. پایگاه اطلاع رسانی، آیه اللّه العظمی مکارم شیرازی.
13. اجوبة الاستفتاءات، آیه اللّه العظمی سید علی خامنه ای، تهران: انتشارات بین المللی الهدی، 1384، صص71-70.
منبع: www.porseman.org





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین