کشورهای اسلامی را به طور مختصر معرفی نمائید؟

در حال حاضر موقعیت جغرافیایی سرزمین اسلامی بین 20 درجه طول غربی(از نصف النهار گرینویچ) و 140 درجه طول شرقی و نیز بین 10 درجه عرض جنوبی و 50 درجه شمالی از خط استوا قرار گرفته اند. غربی ترین کشور اسلامی در غرب آفریقا واقع است که سنگال نام دارد و شرقی ترین آن اندونزی می باشد که در آسیای جنوب شرقی قرار دارد. بین غربی ترین و شرقی ترین کشور مسلمان بیش از 10 ساعت اختلاف زمان وجود دارد. ترکیه و آلبانی، شمالی ترین و اندونزی جنوبی ترین کشور مسلمان و نیز تنها کشور اسلامی آسیا است که بخش اعظم آن در نیم کرة جنوبی قرار دارد.[1]
در مورد تعداد کشورهای مستقل اسلامی نظرات و عقاید متفاوتی مطرح هست به عنوان مثال در کتابی تحت عنوان (Gazetter World Muslim) که در سال 1964 میلادی انتشار یافته 36 کشور که متجاوز از 50% مسلمان دارند به عنوان کشورهای مستقل اسلامی معرفی شده اند. اما دکتر ابوالفضل عزتی طی مقاله ای تحت عنوان (شناخت اجمالی جهان اسلام) 40 کشور را معرفی می کند که متجاوز از 50% مسلمان دارد، از سوی دیگر محمد حسن گنجی، کشورهایی را مسلمان می داند که بیش از 75% مسلمان داشته باشد و با این تعریف 34 کشور اسلامی از مجموع کشورهای جهان تحت عنوان سرزمین های اسلامی مورد مطالعه قرار می گیرند، البته برخی نیز کشورهایی را اسلامی می دانند که عضو: (سازمان کنفرانس اسلامی) هستند. علی‌کتابی در کتاب(اقلیت های مسلمان در جهان امروز) و دکتر غلامحسین خورشیدی در کتاب (بازار مشترک اسلامی) چنین نظری دارند، در این تقسیم بندی اوگاندا و گابن که کمتر از 50% مسلمان دارند، عضو این سازمان بوده اما اتیوپی که بالاتر از 50% مسلمان دارد به عضویت آن در نیامده است. در آماری که به سال 1986 میلادی انتشار یافته، 52 کشور، اسلامی معرفی شده که بیش از 50% مسلمان داشته اند.[2]
در حال حاضر سازمان کنفرانس اسلامی دارای 56 عضو می باشد که از لحاظ تقسیم بندی جغرافیایی به سه گروه آسیایی، آفریقایی و عرب تقسیم می شوند که عبارتند از:[3]
الف: گروه کشورهای آسیایی 13 کشور می باشد که عبارت اند از: جمهوری آذربایجان، افغانستان، اندونزی، ایران، برونئی، بنگلادش، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ترکیه، مالزی، ازبکستان.
ب: گروه کشورهای آفریقایی شامل 19 کشور است که عبارت اند از: اوگاندا، بنین، بورکینافاسو، توگو، چاد، تانزانیا، سنگال، سیرالئون، کامرون، کومور، گابن، گامبیا، گینه، گینه بیسائو، مالدیو، مالی، موریتانی، موزامبیک، نیجر، نیجریه.
ج: گروه کشورهای عربی 21 کشور زیر می باشد: اردن هاشمی، الجزایر، امارات متحده عربی، بحرین، تونس، جیبوتی، سودان، سوریه، سومالی، عراق، عربستان سعودی، عمان، دولت فلسطین، قطر، کویت، لبنان، لیبی، مراکش، مصر، موریتانی، یمن.
در ضمن کشور آلبانی تنها کشور اروپایی است که در سال 1993 میلادی به سازمان کنفرانس اسلامی ملحق شد. سورینام از قارة آمریکا نیز در سال 1996 به سازمان کنفرانس اسلامی پیوست.
علاوه بر کشورهای مستقل اسلامی، در خیلی از کشورهای دیگر اقلیت های مسلمان که دین اسلام را پذیرفته و با فرهنگ اسلامی در کشورهای دیگر سکونت دارند و در آمار سال 1986. م تعداد آنها که در 68 کشور غیر اسلامی ساکن هستند را حدود 300 میلیون نفر ذکر کرده اند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سرزمین اسلام (شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلمان نشین جهان)، غلامرضا گلی زواره.
2. اوضاع معاصر کشورهای اسلامی، جاسم مرغی.


[1] . گلی زواره، سرزمین اسلام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، اول، 1372، ص 61.
[2] . همان، صص 69 و 70.
[3] . آقایی، داوود، سازمانهای بین المللی، تهران، نسل نیکان، 1382، صص 324 و 325.

( اندیشه قم )