بودیسم
از آیین‌های رایج در شرق آسیا و دارای اماکن زیارتی مقدس و مناسکی همانند حج و عمره می باشد.
در عصر حاضر بودیسم از چه وضعیتی برخوردار است؟
پیشینة تاریخی دین بودیسم: دین بودایی که امروزه از نظر تعداد پیروان یکی از چهار دین بزرگ جهان به شمار می رود در قرن ششم ق . م در مقابل قدرت برهمنها در هندوستان به وجود آمد و با سرعت در شبه قاره هند و سپس در کشور های همجوار انتشار یافت این دین که قرنها در هند رواج داشت بعد از این که تغییرات مهمی در دین هندو به وجود آمد در اثر مخالفت برهمنها جای خود را به دین هندونئسم واگذاشت و از جایگاه اصلی خود دور شد.[1] این دین از همان روزهای نخستین پیدایش خویش در سرزمین هند تا کشورهایی که امروزه پیرو مرام تراوادا می باشند همواره به صورت نیروی متحد کنندة حیات اجتماعی پیروان خود، در همة ابعاد و شاخه های آن عمل کرده است.[2] در حال حاضر دین بودیسم در چین و ژاپن پیروان بسیاری دارد. در هند و چین فرانسوی، مذهب تازه ای تحت عنوان آئین بودایی جدید ظهور نموده که تمام موجودات مقدس ادیان بزرگ دیگر را برای تقدیس در اطراف بودا جمع می کند که بعضی از اروپائیان نیز مجذوب کیش بودا گشته اند. و عبادتگاه بودائی و کتابخانة آن در سالن (جمعیت دوستداران دین بودا) در پاریس نمونه ای از این علاقه مندی است.[3] در کشور تبت دین بودیسم در اطراف سلسله مراتب روحانیان و رهبانان تمرکز یافته و صورتی به خود گرفته است که از آن به آئین (لاما) تعبیر می کنند این شعبه ی دین بودایی نه تنها در آن سرزمین ریشه گرفته و انتشار یافته بلکه از آنجا به خارج سرایت کرده است. هم اکنون دین بودایی (لاما) آنچنان در زندگانی مردم دیار تبت نفوذ و رسوخ کرده است که یک پنجم کل ساکنان آن کشور در دیرها و صومعه ها بودائی لاما منزل دارند و معتقدند که لااقل یک پسر از هر خانواده باید در خدمت، روحانی و رهبانی در آید. این دیرها نه تنها موسسات دینی و مذهبی هستند بلکه اکنون مرکز قدرتهای سیاسی و مهد تحقیقات و تدرسات علمی نیز می باشد.[4] دین بودایی ماهایانا در کشورهای پیرو آن به اندازه کافی شبیه به هم می باشد. برجسته ترین مثال تفکر حیات ماهایانایی در جهان معاصر را باید در ژاپن ملاحظه نمود. مدارس مهم هنوز در آنجا فعال می باشند. چندین دانشگاه بودایی کاملا شناخته شده هستند و حیات دین بودایی نیز چه در معابد و چه در منازل بودائیان جریان دارد. کشور چین در ثلث اول قرن حاضر صحنة یک حرکت اصلاح طلبانه بودایی بوده که با تهاجم ژاپن به آن کشور در سال 1937 میلادی و هشت سال جنگ متعاقب آن قطع گردید. بنیانگذار و رهبر این نهضت یک کشیش بودایی به نام (ت آی هسی) بود. در ماجرای انقلاب فرهنگی چین در سال 1966 م تمام معابد بودایی بسته شد به نحوی که دیگر هیچ نشان مشهوری از فعالیت های بودایی در هیچ کجای چین به چشم نمی خورد. در سالهای اخیر بودائیان آسیا از ژاپن و آسیای جنوب شرقی تا سرزمین آمریکا پیش آمده تبعیت و پیروی تعداد زیادی از امریکائیان و اروپائیان را به دست آورده اند، مراکز تفکر و مراقبه بودایی در همه جا بوجود آمده است.[5] در حال حاضر تعداد بی شماری کتاب و جزواتی که در آنها امریکائیان و اروپائیان که به دین بودایی درآمده و از ارزشها و تعالیم آن سخن می گویند در دسترس عموم قرار دادند. و حتی دانشگاه هایی نظیر دانشگاه دارماریلم در ایالت کالیفرنیا تاسیس یافته است. در سالهای اخیر کنفرانسهای جهانی متوالی و متعددی از پیروان دین بودایی تشکیل گردیده که از همه قابل ذکرتر کنفرانسی است که در سال 1956 میلادی در رانگون پایتخت برمه به مناسبت دوهزار و پانصدمین سال تولد بودا برگزار گردید. این کنفرانس که به ابتکار بودایی های برمه برگزار گردید و بخش اعظمی از هزینة آنرا نیز دولت برمه پرداخت نمود، نه تنها صاحب نظران بودایی را از کلیه سرزمینهای مربوطه به این دین گرد هم آورد، بلکه دستاوردهای دیگر مهمی نیز داشت.[6] بودا که با لهجة هند باستان سخن می گفت و دامنة راه میانه اش در زمان های مختلف به اقصی نقاط آسیا گسترش پیدا کرده بود اکنون از کانون های اصلی ایمان و اعتقاد مذهبی در دنیای جدیدمی باشد. امروزه او کسی است که در سرتاسر جهان مورد تعظیم و تکریم بوده و در عمیقرین سطح احساسی پیروان خویش جای گرفته است.[7] در پایان می توان گفت که دین مزبور در قرن بیستم کاملا به صورت یک دین جهانی به معنای کامل کلمه در آمده است، در حال حاضر گروه ها و معابد بودایی را می توان تقریبا در تمام شهرهای مهم اروپا و آمریکایی شمالی ملاحظه نمود. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. ادیان هند کبری، تالیف احمد شلبی. 2. انسان و ادیان، تالیف محمد کمال جعفر. 3. جهان مذهبی ادیان در جوامع امروز ج یک، تالیف ریچارد بوش، ترجمه عبدالکریم گواهی. [1] . آریا، غلامعلی، آشنایی با تاریخ ادیان، انشارات پایا، چاپ سوم، چاپ نگارش، 1379، ص 68. [2] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، ترجمه عبدالکریم گواهی، نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1374، ج1، ص 452. [3] . فلیسین شاله، تاریخ مختصر ادیان بزرگ، انتشارات طهوری، چاپ دوم، 1355، ص 150 151. [4] . جان بی ناس، تاریخ جامع ادیان، انتشارات انقلاب اسلامی، چاپ چهارم، 1370، ص 243. [5] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، همان، ج 1، ص 455 [6] . رابرت ا. هیوم، ادیان زنده جهان، ترجمه عبدالکریم گواهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهارم، 1374، ص 93. [7] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، همان، ج 1، ص 458 457. ( اندیشه قم )
پیشینة تاریخی دین بودیسم: دین بودایی که امروزه از نظر تعداد پیروان یکی از چهار دین بزرگ جهان به شمار می رود در قرن ششم ق . م در مقابل قدرت برهمنها در هندوستان به وجود آمد و با سرعت در شبه قاره هند و سپس در کشور های همجوار انتشار یافت این دین که قرنها در هند رواج داشت بعد از این که تغییرات مهمی در دین هندو به وجود آمد در اثر مخالفت برهمنها جای خود را به دین هندونئسم واگذاشت و از جایگاه اصلی خود دور شد.[1] این دین از همان روزهای نخستین پیدایش خویش در سرزمین هند تا کشورهایی که امروزه پیرو مرام تراوادا می باشند همواره به صورت نیروی متحد کنندة حیات اجتماعی پیروان خود، در همة ابعاد و شاخه های آن عمل کرده است.[2] در حال حاضر دین بودیسم در چین و ژاپن پیروان بسیاری دارد. در هند و چین فرانسوی، مذهب تازه ای تحت عنوان آئین بودایی جدید ظهور نموده که تمام موجودات مقدس ادیان بزرگ دیگر را برای تقدیس در اطراف بودا جمع می کند که بعضی از اروپائیان نیز مجذوب کیش بودا گشته اند. و عبادتگاه بودائی و کتابخانة آن در سالن (جمعیت دوستداران دین بودا) در پاریس نمونه ای از این علاقه مندی است.[3] در کشور تبت دین بودیسم در اطراف سلسله مراتب روحانیان و رهبانان تمرکز یافته و صورتی به خود گرفته است که از آن به آئین (لاما) تعبیر می کنند این شعبه ی دین بودایی نه تنها در آن سرزمین ریشه گرفته و انتشار یافته بلکه از آنجا به خارج سرایت کرده است. هم اکنون دین بودایی (لاما) آنچنان در زندگانی مردم دیار تبت نفوذ و رسوخ کرده است که یک پنجم کل ساکنان آن کشور در دیرها و صومعه ها بودائی لاما منزل دارند و معتقدند که لااقل یک پسر از هر خانواده باید در خدمت، روحانی و رهبانی در آید. این دیرها نه تنها موسسات دینی و مذهبی هستند بلکه اکنون مرکز قدرتهای سیاسی و مهد تحقیقات و تدرسات علمی نیز می باشد.[4] دین بودایی ماهایانا در کشورهای پیرو آن به اندازه کافی شبیه به هم می باشد. برجسته ترین مثال تفکر حیات ماهایانایی در جهان معاصر را باید در ژاپن ملاحظه نمود. مدارس مهم هنوز در آنجا فعال می باشند. چندین دانشگاه بودایی کاملا شناخته شده هستند و حیات دین بودایی نیز چه در معابد و چه در منازل بودائیان جریان دارد. کشور چین در ثلث اول قرن حاضر صحنة یک حرکت اصلاح طلبانه بودایی بوده که با تهاجم ژاپن به آن کشور در سال 1937 میلادی و هشت سال جنگ متعاقب آن قطع گردید. بنیانگذار و رهبر این نهضت یک کشیش بودایی به نام (ت آی هسی) بود. در ماجرای انقلاب فرهنگی چین در سال 1966 م تمام معابد بودایی بسته شد به نحوی که دیگر هیچ نشان مشهوری از فعالیت های بودایی در هیچ کجای چین به چشم نمی خورد. در سالهای اخیر بودائیان آسیا از ژاپن و آسیای جنوب شرقی تا سرزمین آمریکا پیش آمده تبعیت و پیروی تعداد زیادی از امریکائیان و اروپائیان را به دست آورده اند، مراکز تفکر و مراقبه بودایی در همه جا بوجود آمده است.[5] در حال حاضر تعداد بی شماری کتاب و جزواتی که در آنها امریکائیان و اروپائیان که به دین بودایی درآمده و از ارزشها و تعالیم آن سخن می گویند در دسترس عموم قرار دادند. و حتی دانشگاه هایی نظیر دانشگاه دارماریلم در ایالت کالیفرنیا تاسیس یافته است. در سالهای اخیر کنفرانسهای جهانی متوالی و متعددی از پیروان دین بودایی تشکیل گردیده که از همه قابل ذکرتر کنفرانسی است که در سال 1956 میلادی در رانگون پایتخت برمه به مناسبت دوهزار و پانصدمین سال تولد بودا برگزار گردید. این کنفرانس که به ابتکار بودایی های برمه برگزار گردید و بخش اعظمی از هزینة آنرا نیز دولت برمه پرداخت نمود، نه تنها صاحب نظران بودایی را از کلیه سرزمینهای مربوطه به این دین گرد هم آورد، بلکه دستاوردهای دیگر مهمی نیز داشت.[6] بودا که با لهجة هند باستان سخن می گفت و دامنة راه میانه اش در زمان های مختلف به اقصی نقاط آسیا گسترش پیدا کرده بود اکنون از کانون های اصلی ایمان و اعتقاد مذهبی در دنیای جدیدمی باشد. امروزه او کسی است که در سرتاسر جهان مورد تعظیم و تکریم بوده و در عمیقرین سطح احساسی پیروان خویش جای گرفته است.[7] در پایان می توان گفت که دین مزبور در قرن بیستم کاملا به صورت یک دین جهانی به معنای کامل کلمه در آمده است، در حال حاضر گروه ها و معابد بودایی را می توان تقریبا در تمام شهرهای مهم اروپا و آمریکایی شمالی ملاحظه نمود. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. ادیان هند کبری، تالیف احمد شلبی. 2. انسان و ادیان، تالیف محمد کمال جعفر. 3. جهان مذهبی ادیان در جوامع امروز ج یک، تالیف ریچارد بوش، ترجمه عبدالکریم گواهی. [1] . آریا، غلامعلی، آشنایی با تاریخ ادیان، انشارات پایا، چاپ سوم، چاپ نگارش، 1379، ص 68. [2] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، ترجمه عبدالکریم گواهی، نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1374، ج1، ص 452. [3] . فلیسین شاله، تاریخ مختصر ادیان بزرگ، انتشارات طهوری، چاپ دوم، 1355، ص 150 151. [4] . جان بی ناس، تاریخ جامع ادیان، انتشارات انقلاب اسلامی، چاپ چهارم، 1370، ص 243. [5] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، همان، ج 1، ص 455 [6] . رابرت ا. هیوم، ادیان زنده جهان، ترجمه عبدالکریم گواهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهارم، 1374، ص 93. [7] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، همان، ج 1، ص 458 457. ( اندیشه قم )
پاسخ:
پیشینة تاریخی دین بودیسم:
دین بودایی که امروزه از نظر تعداد پیروان یکی از چهار دین بزرگ جهان به شمار می رود در قرن ششم ق . م در مقابل قدرت برهمنها در هندوستان به وجود آمد و با سرعت در شبه قاره هند و سپس در کشور های همجوار انتشار یافت این دین که قرنها در هند رواج داشت بعد از این که تغییرات مهمی در دین هندو به وجود آمد در اثر مخالفت برهمنها جای خود را به دین هندونئسم واگذاشت و از جایگاه اصلی خود دور شد.[1]
این دین از همان روزهای نخستین پیدایش خویش در سرزمین هند تا کشورهایی که امروزه پیرو مرام تراوادا می باشند همواره به صورت نیروی متحد کنندة حیات اجتماعی پیروان خود، در همة ابعاد و شاخه های آن عمل کرده است.[2] در حال حاضر دین بودیسم در چین و ژاپن پیروان بسیاری دارد. در هند و چین فرانسوی، مذهب تازه ای تحت عنوان آئین بودایی جدید ظهور نموده که تمام موجودات مقدس ادیان بزرگ دیگر را برای تقدیس در اطراف بودا جمع می کند که بعضی از اروپائیان نیز مجذوب کیش بودا گشته اند. و عبادتگاه بودائی و کتابخانة آن در سالن (جمعیت دوستداران دین بودا) در پاریس نمونه ای از این علاقه مندی است.[3]
در کشور تبت دین بودیسم در اطراف سلسله مراتب روحانیان و رهبانان تمرکز یافته و صورتی به خود گرفته است که از آن به آئین (لاما) تعبیر می کنند این شعبه ی دین بودایی نه تنها در آن سرزمین ریشه گرفته و انتشار یافته بلکه از آنجا به خارج سرایت کرده است. هم اکنون دین بودایی (لاما) آنچنان در زندگانی مردم دیار تبت نفوذ و رسوخ کرده است که یک پنجم کل ساکنان آن کشور در دیرها و صومعه ها بودائی لاما منزل دارند و معتقدند که لااقل یک پسر از هر خانواده باید در خدمت، روحانی و رهبانی در آید. این دیرها نه تنها موسسات دینی و مذهبی هستند بلکه اکنون مرکز قدرتهای سیاسی و مهد تحقیقات و تدرسات علمی نیز می باشد.[4]
دین بودایی ماهایانا در کشورهای پیرو آن به اندازه کافی شبیه به هم می باشد.
برجسته ترین مثال تفکر حیات ماهایانایی در جهان معاصر را باید در ژاپن ملاحظه نمود. مدارس مهم هنوز در آنجا فعال می باشند. چندین دانشگاه بودایی کاملا شناخته شده هستند و حیات دین بودایی نیز چه در معابد و چه در منازل بودائیان جریان دارد.
کشور چین در ثلث اول قرن حاضر صحنة یک حرکت اصلاح طلبانه بودایی بوده که با تهاجم ژاپن به آن کشور در سال 1937 میلادی و هشت سال جنگ متعاقب آن قطع گردید.
بنیانگذار و رهبر این نهضت یک کشیش بودایی به نام (ت آی هسی) بود.
در ماجرای انقلاب فرهنگی چین در سال 1966 م تمام معابد بودایی بسته شد به نحوی که دیگر هیچ نشان مشهوری از فعالیت های بودایی در هیچ کجای چین به چشم نمی خورد.
در سالهای اخیر بودائیان آسیا از ژاپن و آسیای جنوب شرقی تا سرزمین آمریکا پیش آمده تبعیت و پیروی تعداد زیادی از امریکائیان و اروپائیان را به دست آورده اند، مراکز تفکر و مراقبه بودایی در همه جا بوجود آمده است.[5]
در حال حاضر تعداد بی شماری کتاب و جزواتی که در آنها امریکائیان و اروپائیان که به دین بودایی درآمده و از ارزشها و تعالیم آن سخن می گویند در دسترس عموم قرار دادند. و حتی دانشگاه هایی نظیر دانشگاه دارماریلم در ایالت کالیفرنیا تاسیس یافته است.
در سالهای اخیر کنفرانسهای جهانی متوالی و متعددی از پیروان دین بودایی تشکیل گردیده که از همه قابل ذکرتر کنفرانسی است که در سال 1956 میلادی در رانگون پایتخت برمه به مناسبت دوهزار و پانصدمین سال تولد بودا برگزار گردید. این کنفرانس که به ابتکار بودایی های برمه برگزار گردید و بخش اعظمی از هزینة آنرا نیز دولت برمه پرداخت نمود، نه تنها صاحب نظران بودایی را از کلیه سرزمینهای مربوطه به این دین گرد هم آورد، بلکه دستاوردهای دیگر مهمی نیز داشت.[6]
بودا که با لهجة هند باستان سخن می گفت و دامنة راه میانه اش در زمان های مختلف به اقصی نقاط آسیا گسترش پیدا کرده بود اکنون از کانون های اصلی ایمان و اعتقاد مذهبی در دنیای جدیدمی باشد. امروزه او کسی است که در سرتاسر جهان مورد تعظیم و تکریم بوده و در عمیقرین سطح احساسی پیروان خویش جای گرفته است.[7]
در پایان می توان گفت که دین مزبور در قرن بیستم کاملا به صورت یک دین جهانی به معنای کامل کلمه در آمده است، در حال حاضر گروه ها و معابد بودایی را می توان تقریبا در تمام شهرهای مهم اروپا و آمریکایی شمالی ملاحظه نمود.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ادیان هند کبری، تالیف احمد شلبی.
2. انسان و ادیان، تالیف محمد کمال جعفر.
3. جهان مذهبی ادیان در جوامع امروز ج یک، تالیف ریچارد بوش، ترجمه عبدالکریم گواهی.
[1] . آریا، غلامعلی، آشنایی با تاریخ ادیان، انشارات پایا، چاپ سوم، چاپ نگارش، 1379، ص 68.
[2] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، ترجمه عبدالکریم گواهی، نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1374، ج1، ص 452.
[3] . فلیسین شاله، تاریخ مختصر ادیان بزرگ، انتشارات طهوری، چاپ دوم، 1355، ص 150 151.
[4] . جان بی ناس، تاریخ جامع ادیان، انتشارات انقلاب اسلامی، چاپ چهارم، 1370، ص 243.
[5] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، همان، ج 1، ص 455
[6] . رابرت ا. هیوم، ادیان زنده جهان، ترجمه عبدالکریم گواهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهارم، 1374، ص 93.
[7] . ریچارد بوش، جهان مذهبی، همان، ج 1، ص 458 457.
( اندیشه قم )
- [سایر] در عصر حاضر بودیسم از چه وضعیتی برخوردار است؟
- [سایر] منظور از بودیسم چیست؟
- [سایر] بودا چگونه آیین بودیسم را ایجاد کرد؟
- [سایر] قیامت صغری با تناسخ مورد ادعای بودیسم چه فرقی دارد؟
- [سایر] بستر اجتماعی و فرهنگی بودیسم را توضیح دهید؟
- [سایر] آیا بودیسم به فرقهها و مذاهب مختلف منشعب شده است؟
- [سایر] آیا بودیسم به فرقهها و مذاهب مختلف منشعب شده است؟
- [سایر] هدف موبدان معابد رزمی در شرق آسیا از تداخل دادن مذهب بودیسم و پرستش بودا در ورزش های سالم رزمی چیست؟ چرا افرادی که در معابد رزمی می روند کم کم توسط استادان آنجا فرهنگ بودیسم به آنها تزریق می شود؟
- [سایر] اموات از زمان مرگ تا قیامت در چه وضعیتی هستند؟
- [سایر] ایران در آستانه ظهور ، در چه وضعیتی قرار دارد ؟
- [آیت الله سبحانی] نماز ظهر و عصر هرکدام وقت مخصوص و مشترکی دارند، وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد; و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر کسی در وقت مختص ظهر، نماز عصر و در وقت مختص عصر نماز ظهر بخواند، نماز او در هر دو مورد باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بداند چهار رکعت نماز نخوانده و نمیداند که نماز ظهر است یا نماز عصر، باید چهار رکعت نماز به قصد مافیالذمه بخواند و اگر در غیر وقت اختصاصی عصر نمازی خوانده و نمیداند در آن نیت ظهر کرده یا به جهت فراموشی نیت عصر نموده، نماز خوانده شده را نماز ظهر قرار داده، نماز عصر را قضا میکند و احتیاط مستحب آن است که در نماز قضا، نیت خصوص ظهر یا عصر را نکند.
- [آیت الله جوادی آملی] .وقت مخصوص ظهر، اول وقت است تا اندازه ای که بتوان نماز ظهر مسافر یا حاضر را با تحصیل مقدمات آن ، در آن وقت ب هجا آورد . وقت مخصوص عصر , مقداری از زمان تا مغرب است که بتوان نماز عصر مسافر یا حاضر را در آن انجام داد . بین دو وقت مخصوص، وقت مشترک نماز ظهر و عصر است، اگر کسی نماز ظهر را تا وقت اختصاصی عصر نخوانده باشد، باید نماز عصر را بخواند و قضای نماز ظهر را بعداً بهجا آورد و اگر سهواً نماز ظهر در وقت مخصوص عصر و یا نماز عصر سهواً در وقت مخصوص ظهر واقع شد، صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز ظهر و عصر هرکدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اوّل ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخوانده، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و مابین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر کسی در این وقت اشتباهاً نماز ظهر یا عصر را به جای دیگری بخواند، نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است. و اگر کسی اشتباها نماز ظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر در بین نماز عصر شک کند نماز ظهر را خوانده یا نه، در صورتی که در وقت مشترک باشد، باید نیّت را به ظهر برگر داند و پس از آن، نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مختصّ عصر باشد، میتواند نماز را به نیّت عصر تمام کند و قضای ظهر, لازم نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود ووقت آن موقعیاست که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به چهار هفتم آن برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند، باید نافله ظهر را بعد از نماز ظهر ونافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و بنابر احتیاط واجب، نیّت ادا وقضا نکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود و وقت فضیلت آن تا هنگامیست که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به چهار هفتم آن برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا عصر را بعد از وقت فضیلت آنها بخواند، بهتر است نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و بنا بر احتیاط مستحب نیت ادا و قضا نکند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می شود و وقت فضیلت آن تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می شود؛ به چهار هفتم آن برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند؛ باید نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و بنا بر احتیاط واجب؛ نیت اداء و قضا نکند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می شود و وقت آن تا موقعی است که سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می شود به چهار هفتم شاخص برسد. و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند بنابر احتیاط واجب باید نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و بنابر احتیاط واجب نیّت اداء و قضا نکند.