توجه داشته باشید که مصیبت از دست دادن پدر، باعث می شود فرزند شما اطمینان به زندگی را از دست بدهد و دچار یأس و در نتیجه فشارهای روحی شود. بهبود فرزند شما روندی کند خواهد داشت و حدود 2 سال طول می کشد؛ بنابراین، شکیبا باشید و برای کاهش فشارهای روحی او از این راهکارها استفاده کنید: 1. آرامش خود: با توجه به نقش الگویی شما برای فرزندتان، بکوشید با یاد خداوند و تمسک به اولیای الاهی و استفاده از راه های کسب آرامش ( ر.ک: ص 131 و 132) از فشارهای روحی خود بکاهید. 2. آموزش ذکر: به او ذکر ( یا منزل السکینه فی قلوب المؤمنین؛ ای آرامش دهنده دل های مؤمنان!) را بیاموزید. این ذکر، برگرفته از آیه شریف قرآن( هو الذی انزل السکینه فی قلوب المؤمنین)(1) است که اثر آرام بخشی شگفتی دارد. ذکر ( یا غیاث المستغیثین؛ ای فریادرس فریاد خواهان) و صلوات بر محمد و آل محمد نیز بسیار مطلوب است. 3. تلاوت قرآن: از فرزندتان بخواهید هنگام دلتنگی، قرآن بخواند یا به تلاوت قرآن گوش دهد. این روش امامان معصوم بوده که در سختی ها به قرآن پناه می برده اند. امام سجاد(ع) می فرمود: لو مات من بین المشرق و المغرب لما استوحشت بعد ان یکون القرآن معی(2). اگر کسانی[ که] بین مشرق و مغرب[زمین زندگی می کنند] بمیرند، وحشت نمی کنم؛ چرا که قرآن با من است. 4. بیان اندوه و شرکت در سوگواری: حتماً اجازه دهید در مراسم سوگواری و یادبود پدر شرکت کند و بر سر مزارش اشک بریزد و اندوه خود را بروز دهد. اشک ریختن در سوگ پدر، او را آرام می کند. 5. زنده نگهداشتن یاد پدر: گاهی مشاهده می شود که بازماندگان شخص از دست رفته، در حضور کودک از وی سخن نمی گویند تا بر رنج فرزند نیفزایند. این رفتار درست نیست و اثر عکس دارد. حتماً با وی درباره مرگ پدر گفت و گو و خاطرات او را با پدرش مرور کنید و یادش را زنده نگه دارید. این کار، رنج فراق را التیام می بخشد. 6. ارتباط گسترده فامیلی: ترکیب غم و انزوا، افسردگی را در پی دارد؛ پس ارتباط خود را با نزدیکان بیشتر کنید. این ارتباط سبب ایجاد امنیت روحی- روانی او می شود و از فشارهای روحی اش می کاهد. 7. ارتباط با همسالان: با توجه به این که فرزند مصیبت دیده، علاقه اش را به دنیای خارج از دست می دهد، از طریق ارتباط او با همسالان، این علاقه را بازگردانید. 8 .ایجاد پیوندهای عاطفی جدید: طبیعی است که فرزند شما با از دست دادن پدر، دچار خلاهای عاطفی شده است. برای پر کردن این خلاها، پیوندهای عاطفی جدیدی بین او و کسانی که آنان را دوست دارد( دایی، عمو، و...) برقرار سازید. 9. آگاهی دادن: درباره علت مرگ پدر برایش توضیح دهید تا خود را مقصر نداند؛ البته لازم نیست جزئیات گفته شود. پی نوشتها: 1. فتح(48)، 4. 2. کلینی، کافی، ج2، ص 602. منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
حدود یک ماه است شوهرم وفات یافته و پسر 8 ساله ام دچار فشارهای روحی شده است. چگونه می توانم آرامش را به او بازگردانم؟
توجه داشته باشید که مصیبت از دست دادن پدر، باعث می شود فرزند شما اطمینان به زندگی را از دست بدهد و دچار یأس و در نتیجه فشارهای روحی شود.
بهبود فرزند شما روندی کند خواهد داشت و حدود 2 سال طول می کشد؛ بنابراین، شکیبا باشید و برای کاهش فشارهای روحی او از این راهکارها استفاده کنید:
1. آرامش خود: با توجه به نقش الگویی شما برای فرزندتان، بکوشید با یاد خداوند و تمسک به اولیای الاهی و استفاده از راه های کسب آرامش ( ر.ک: ص 131 و 132) از فشارهای روحی خود بکاهید.
2. آموزش ذکر: به او ذکر ( یا منزل السکینه فی قلوب المؤمنین؛ ای آرامش دهنده دل های مؤمنان!) را بیاموزید. این ذکر، برگرفته از آیه شریف قرآن( هو الذی انزل السکینه فی قلوب المؤمنین)(1) است که اثر آرام بخشی شگفتی دارد.
ذکر ( یا غیاث المستغیثین؛ ای فریادرس فریاد خواهان) و صلوات بر محمد و آل محمد نیز بسیار مطلوب است.
3. تلاوت قرآن: از فرزندتان بخواهید هنگام دلتنگی، قرآن بخواند یا به تلاوت قرآن گوش دهد. این روش امامان معصوم بوده که در سختی ها به قرآن پناه می برده اند.
امام سجاد(ع) می فرمود:
لو مات من بین المشرق و المغرب لما استوحشت بعد ان یکون القرآن معی(2).
اگر کسانی[ که] بین مشرق و مغرب[زمین زندگی می کنند] بمیرند، وحشت نمی کنم؛ چرا که قرآن با من است.
4. بیان اندوه و شرکت در سوگواری: حتماً اجازه دهید در مراسم سوگواری و یادبود پدر شرکت کند و بر سر مزارش اشک بریزد و اندوه خود را بروز دهد. اشک ریختن در سوگ پدر، او را آرام می کند.
5. زنده نگهداشتن یاد پدر: گاهی مشاهده می شود که بازماندگان شخص از دست رفته، در حضور کودک از وی سخن نمی گویند تا بر رنج فرزند نیفزایند. این رفتار درست نیست و اثر عکس دارد.
حتماً با وی درباره مرگ پدر گفت و گو و خاطرات او را با پدرش مرور کنید و یادش را زنده نگه دارید. این کار، رنج فراق را التیام می بخشد.
6. ارتباط گسترده فامیلی: ترکیب غم و انزوا، افسردگی را در پی دارد؛ پس ارتباط خود را با نزدیکان بیشتر کنید. این ارتباط سبب ایجاد امنیت روحی- روانی او می شود و از فشارهای روحی اش می کاهد.
7. ارتباط با همسالان: با توجه به این که فرزند مصیبت دیده، علاقه اش را به دنیای خارج از دست می دهد، از طریق ارتباط او با همسالان، این علاقه را بازگردانید.
8 .ایجاد پیوندهای عاطفی جدید: طبیعی است که فرزند شما با از دست دادن پدر، دچار خلاهای عاطفی شده است. برای پر کردن این خلاها، پیوندهای عاطفی جدیدی بین او و کسانی که آنان را دوست دارد( دایی، عمو، و...) برقرار سازید.
9. آگاهی دادن: درباره علت مرگ پدر برایش توضیح دهید تا خود را مقصر نداند؛ البته لازم نیست جزئیات گفته شود.
پی نوشتها:
1. فتح(48)، 4.
2. کلینی، کافی، ج2، ص 602.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
- [سایر] فرزند 8 ساله ام شب ها دچار وحشت شبانه می شود. آیا وحشت شبانه نیز مانند کابوس، نشانه فشارهای روحی است؟
- [سایر] آیا کودکان هم به استرس و فشارهای روحی دچار میشوند یا فقط به بزرگسالان اختصاص دارد؟
- [سایر] اگر پسر 5 ساله ام بعد از ظهرها نخوابد، آیا دچار مشکل جسمی و روحی خواهد شد؟
- [سایر] مدتی است از شوهرم جدا شده ام و او اجازه نمی دهد پسر 5 ساله ام را ملاقات کنم. آیا این جدایی، به فرزندم لطمه روحی نمی زند؟
- [سایر] مدتی است دچار کسالت و دلمردگی شدهام. انگیزه برای انجام هیچ کاری را ندارم، آرامش روحی ندارم ؛ همیشه نگرانم ؛ برای رهایی از این حالت و برای رسیدن به آرامش روحی و کاستن افسردگی و سردرگمی چه باید کرد؟
- [سایر] من با شوهرم رابطه عاطفی خوبی نداریم در واقع طلاق عاطفی گرفته ایم و در نتیجه پسر شش ساله ام هم دچار پرخاشگری شده خواهشمند است بفرمایید چه کنم
- [سایر] تنها فرزند من پسری هفت ساله است. تک فرزند بودن او مشکلی ندارد؟ اگر بخواهیم دوباره بچه دار شوم، از نظر روحی دچار مشکل نمی شود؟
- [سایر] شوهرم، دختر 16 ساله ام را وا می دارد جلو خودش و دیگر محارم، جوراب و روسری داشته باشد. آیا این رفتار، دخترم را دچار مشکل نخواهد کرد؟
- [سایر] پسر 8 ساله ام دائم می گوید: من بد هستم. علت این سخن او چیست و چگونه باید با او برخورد کنم؟
- [آیت الله سبحانی] از شوهرم طلاق گرفتم و با دختر 20 ساله ام زندگی می کنم شوهرم هر ماه مبلغی را به دخترم می دهد آیا من هم می توانم از این مبلغ استفاده کنم؟