چرا در جامعه اسلامی خواستگاری از طرف خانواده زنان و دختران مردود است ؟

ابتدا لازم به ذکر است که در صیغه عقد ، درخواست ازدواج از جانب زن و پذیرش آن از طرف مرد است و از نظر حکم اسلامی خواستگاری زن حرام نمی‌باشد ، و این (خواستگاری مرد) از سنّت و عرف جامعه است . هرچند سنّتی خوب و پسندیده است و با تحلیل و بررسی آن به درستی و هماهنگی آن با روحیّات دخترو پسر پی‌می‌بریم .
از دوران گذشته ودر بسیاری از اقوام و ملل مختلف خواستگاری مردان رسوم بوده که از بزرگترین عوامل حفظ حیثیّت و احترام زن بوده است ، پس این رسم منحصر به جامعه اسلامی و یا ایران نمی‌باشد .
استاد شهید مطهّری در این باره سخن جامع و کاملی دارند :
طبیعت ، مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن ، طبیعت زن را گُل و مرد را بلبل ، زن را شمع و مرد را پروانه قرارداده است [1].
این یکی از تدابیر حکیمانه و شاهکارهای خلقت است که در غزیزه مرد نیاز و طلب و در غریزه زن ناز و جلوه قرار داده است . ضعف جسمانی زن را در مقابل نیرومندی جسمانی مرد با این وسیله جبران کرده است.
خلاف حیثیّت و احترام زن است که به دنبال مرد بدود ، برای مرد قابل تحمّل است ک از زنی خواستگاری کند و جواب رّد بشنود و آن‌گاه از زن دیگری خواستگاری کند و جواب رّد بشنود تا بالآخره زنی رضایت خود را به همسری با او اعلام کند .
اما برای زن که می‌خواهد محبوب و معشوق و مورد پرستش باشد و از قلب مرد سر در آورد تا بر سراسر وجود او حکومت کند ، قابل تحمّل و موافق غریزه نیست که مردی را به همسری خود دعوت کند واحیاناً جواب رّد بشنود و سراغ مرد دیگری برود .
به عقیده ویلیام جمیز فیلسوف معروف امریکایی : حیا و خودداری ظریفانه زن غریزه نیست بلکه دختران حوّا ، در طول تاریخ دریافتند که عزّت و احترامشان به این است که دنبال مردان نروند و خود را مبتذل نکنند و از دسترس مرد خود را دورنگه دارند ، زنان این درس‌ها را در طول تاریخ دریافتند و به دختران خود یاد دادند.
مرد خریدار وصال زن است و با خضوع و خشوع خود را نیازمند به عشق به زن نشان می‌دهد و او با بی‌نیازی تمام در مقام معشوقیت سنگ محک مدعیّان عشق شده و بهترین را انتخاب می‌کند .
در طول تاریخ زن مظهر عشق و جمال با کمال خردورزی و هنر توانست مرد را در هر مقامی و هر وضعی بوده است به آستان خود بکشاند و خود را مظهر مطلوبیت و پاسخگویی قرار داده است .
این بهترین ضامن حیثیت و احترام زن و جبران کننده ضعف جسمانی اودر مقابل نیروی جسمانی مرد است و هم بهترین عامل حفظ تعادل و توازن زندگی مشترک آنهاست .[2]
استاد فرزانه آیت ا...جوادی آملی در کتاب ارزشمند زن آینه جلال و جمال روایتی پیرامون خلقت آدم و حوّا نقل می‌کند. حضرت آدم آگاهی از خلقت حوّا از پروردگارش پرسید : این کیست که قرب و نگاه او مایه انس من شده است ؟ خداوند فرمود : این حوّا است ؛ آیا دوست داری که با تو بوده و مایه انس تو شود ؟ آدم گفت (آری) .آنگاه خداوند فرمود : از من ازدواج با او را بخواه ، چون صلاحیّت همسری تو راجهت علاقه جنسی نیز دارد... پس آدم عرض کرد : من پیشنهاد ازدواج با وی را عرضه می‌دارم .
بعد از ازدواج ، آدم به حوّا گفت به طرف من بیا و به من روکن و حوّا به او گفت تو به سوی من روکن . خداوند امر کرد که آدم برخیزد و به طرف حوّا برود.
این همان راز خواستگاری مرد از زن است وگرنه زن به خواستگاری مرد بر می‌خواست.
پس در نتیجه :
1 الزام شرعی در خواستگاری مرد نبوده و خواستگاری زن حرام نمی‌باشد.
2 رسم خواستگاری مرد منحصر به ایران و جوامع اسلامی و زمان حاضر نبوده بلکه از دیر باز در اقوام و ملل مختلف رسوم بوده است .
3 خواستگاری مرد مطابق با راز خلقت انسان و هماهنگ با روحیات ونقش زن و مرد در زندگی است .
4 شکست و ناکامی در خواستگاری ، برای مرد قابل تحمّل است اما در زن اثر روحی روانی نامطلوب می‌نهد.
5 خواستگاری مرد ضامن حفظ تعادل نظام اجتماعی است و ایجاد توازن میان قدرت جسمانی مرد و ضعف جسمانی زن است .
6 در مجموع خواستگاری مرد نوعی احترام شخصیّت زن است.


[1] شهید مطهری ، مرتضی ، نظام حقوق زن اسلام ، ( : ب27 ) صدرا ، قم ، ابتدای کتاب .
[2] شهید مطهری ، نظام حقوق زن در اسلام ، (چاپ 27 ، انتشارات صدرا 1378 قم) ص 39 و 40 . شیخ صدوق من لا یحضره الفقه ( انتشارات الاعلمی المطبوعات ) ج 3 ، کناب النکاح ص 247 .
( اندیشه قم )