در زندگی انسانی هیچ رفتار ارتباطی به اندازة ارتباط کلامی وسعت و تأثیر ندارد و هیچ پدیدة ارتباطی این قدر با زندگی انسان عجین نیست. روان‌شناسان در این مورد اتفاق نظر دارند که از راه زبان، انسان تحول اساسی پیدا می‌کند و ارتباط تمدن‌ها و شکل‌گیری تاریخ مرهون زبان و گفتگو و ارتباط کلامی است.[1] اگر زبان و ارتباط کلامی نباشد فراگیری و آموزش میسّر نخواهد بود، و ارتباطات فرهنگی و مبادلات ارزش‌ها اتفاق نمی‌افتد. ملّتی که از زبان و لهجة غنی و کامل و دارای بُرد بیشتر برخوردار است در انتقال ارزش‌ها و باورهای دینی و فرهنگی خود موفق‌تر است. ارزش و قیمت هر زبان و گویشی وابسته به غنای آن و جهانی بودن و پردامنه بودن آن است.
لذا با توجه به غنای محتوایی و ارزشی دین اسلام و با توجه به گستردگی کتب عربی مخصوصاً عربی بودن آیات و روایات؛ در درجة اول بر طلبة علوم دینی یادگیری و آموزش زبان عربی در اولویت نخست قرار دارد زیرا یک طلبه ابتدا باید خود را از نظر علمی و تربیتی مجهّز کرده و به مبانی و اندیشه‌های بلند اسلام آشنا گردد و این مهم احتیاج مضاعفی به دانستن زبان عربی دارد و از طرف دیگر چون بیشتر کشورهای اسلامی عرب زبان هستند و یک طلبه احتیاج دارد تا در درجة نخست با کشورهای اسلامی ارتباط ایجاد کند و با زبان عربی که همان زبان دین و قرآن کریم است به تبیین ارزش‌های ناب اسلامی و شیعی بپردازد و پس لاجرم باید به زبان عربی آشنا باشد تا در عرصة تبلیغات برون مرزی قرین موفقیت گردد.
آموزش زبان انگلیسی در درجة دوّم اولویت قرار دارد و یک طلبة فاضل اگر توانایی داشته باشد و اگر از استعداد خوبی برخوردار باشد و اگر طوری برنامه‌ریزی کند که به دروس حوزوی او که در درجة اول است، ضربه‌ای نخورد؛ لازم و ضروری است که به زبان انگلیسی آشنایی پیدا کند و این مهم به خاطر چند وجه است.
اول. اینکه افراد انگلیسی زبان در دنیا بسیار زیاد هستند و حتی مسلمانان زیادی وجود دارند که به زبان انگلیسی تکلّم می‌کنند. برای رساندن پیام اسلام به آنان نیاز به زبان انگلیسی است.
دوم اینکه کلام اسلام مرز نمی‌شناسد و مبلغ دین وظیفه دارد در حدّ امکان تمام انسان‌ها را دعوت به دینداری و خداپرستی کند چون وظیفة یک روحانی و طلبه دینی همان وظایف انبیاء علیهم‌السلام است و لذا وظیفه دارند تمام بندگان خداوند از هر نژاد و طایفه‌ای و با هر زبان و لهجه‌ای را دعوت به دین مخصوصاً احکام حیات‌بخش اسلام و فقه اهل‌بیت علیهم‌السلام کند و حصول این هدف در عصر و روزگاری که اکثر مردم آن انگلیسی زبان هستند جز با یادگیری زبان انگلیسی حاصل نمی‌شود.
سوم اینکه بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و بعد از نهضت منحصر به فرد حضرت امام خیمنی (ره)، تمام دنیا متوجه ایران شده و دنبال این هستند که بفهمند مبانی فکری این نهضت بزرگ چگونه و از کجا تغذیه میشود. مخصوصاً ملت‌های آزاده و عدالت‌خواه جهان تشنة معارف ناب اهل‌بیت علیهم‌السلام شده و تقاضای زیادی برای اعزام مبلغ به سراسر جهان وجود دارد. و لذا برای رساندن پیام قرآن و دین به این افراد تشنه و آماده علاوه بر یادگیری محتوای دین، به ابزاری کارگشا و حیاتی یعنی زبان انگلیسی نیاز است. در سفری که حضرت آیت‌الله جوادی آملی در چند سال پیش به آمریکا داشتند فرمودند که تنها ضعفی که ما روحانیون داریم عدم آشنایی با زبان انگلیسی یا فرانسوی است چون ما همه چیز داریم ولی ابزار انتقال آنرا در اختیار نداریم. و جناب آقای دکتر ولایتی می‌فرمودند: بعد از انقلاب کشورهای زیادی از ما تقاضای مُبلغ کردهاند و هنوز هم ما نتوانسته ایم نیاز آنان را برآورده کنیم چون روحانی فاضلی که به زبان‌های خارجی آشنا باشد کمتر وجود دارد.
خلاصه اینکه اگر شما استعداد کافی دارید بطوری که می‌دانید علاوه بر یادگیری دروس حوزوی، توانایی یادگیری چند زبان خارجی را دارید از یادگیری زبان عربی و انگلیسی دریغ نفرمائید.
چهارم با توجه به اطلاع رسانی اینترنتی این امکان وجود دارد که انسان از خانه خود با دورترین نقاط جهان ارتباط برقرار سازد و با آنها تبادل نظر و یا تبلیغ دین خدا و رفع شبهه کند با توجه به این که زبان انگلیسی زبان گسترده و رائج بین الملل است (البته زبان های بین الملل دیگری نیز هست که باید توجه داشت انسان نسبت به یادگیری کدام یک علاقه و استعداد بیشتری دارد و در همان زمینه موفق است) می تواند از این راه خدمت به اسلام کند.
پنجم. برخی از کتاب های غربی در زمینه دین فلسفه، و... نوشته شده که انسان با مطالعه و ترجمه آنها می تواند به محققان دیگر نیز کمک کند و در راستای تقریب مذاهب و ادیان گامی بردارد و با دیگر ادیان جهان همکاری کنند تا دین و معنویت بر استکبار و استعمار و زورگویی در جهان غلبه پیدا کند.
یادگیری زبان نیاز به زمان و تمرین مستمردارد به گونه ای که با فاصله زمان کوتاهی بسیار از لغات و اصطلاح از ذهن پاک می شود شما می توانید به گونه ای برنامه ریزی کنید که پیوسته (کوتاه و مداوم) بر زبان مورد علاقه و استعداد خودتان کار و مطالعه کنید که به دروس حوزوی شما ضرری نزند و در کنار هم آنها را ادامه دهید.
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
تعلموا العربیة فانها کلام الله الذی یکلّم بِهِ خَلْقَهُ زبان عربی را یاد بگیرید بدرستی که زبان عربی، زبانی است که خداوند با آن زبان مردم را تعلیم و تربیت می‌کند.[2]
---------------------
[1] . جرالدر، میلر، ترجمة علی زکاویت قراگزلو، ارتباط کلامی، انتشارات سروش، 1380، ص 7.
[2] . بحارالانوار، ج 1، ص 212، ح 7، باب 6.
( اندیشه قم )
