چه راهکارهایی کاربردی برای جذب و تشویق بچه‌های ابتدایی به نماز و نماز جماعت و حجاب وجود دارد؟
در رابطه با جواب این سؤال به طور اجمالی به روش‌های جذب دانش‌آموزان ابتدائی به نماز و حجاب اشاره می‌شود. 1. تشویق و تأیید کلامی و مادی برای اینکه دانش‌آموزان به نماز و حجاب علاقه‌مند شوند باید سعی کنیم آنان را مورد تشویق کلامی و مادی قرار دهیم به عنوان مثال سعی شود دانش‌آموزانی که اهل نماز و حجاب هستند در مقابل دیگران مورد اکرام و تشویق قرار گیرند و اگر دانش‌آموز قدمی بسوی نماز برداشت، مورد تأیید و تشویق قرار گیرد تا قدم بعدی را بردارد در این رابطه باید بسیار دقت نمود تا تشویقها به اندازه و حساب شده باشد و افراط وتفریط صورت نگیرد. 2. ارائه الگوهای مناسب نقش الگوهای رفتاری برای کودکان و نوجوانان بسیار مهم است و لذا باید در قدم اول والدین و بعد مربّیان و معلّمان بزرگوار خودشان در نمازها حاضر شوند و آن را جدی و مهم تلقی و از نماز به بزرگی و عظمت یاد کنند و با خوشحالی و نشاط در نماز حاضر شوند. همة اینها باعث جذب دیگران بسوی نماز است. 3. ایجاد انس با دانش‌آموزان برای اینکه در دانش‌آموزان تأثیرگزار باشیم و نفوذ کنیم، باید در قدم اول با یکایک آنان مأنوس باشیم و با محبت و ادب آنان را به خود جلب کنیم، دانش‌آموزی که مربی خود را دوست داشته باشد به حرفهای او کاملاً گوش می‌دهد و علاقه‌مند به رفتار و تقلید از کارهای او می‌شود. 4. ایجاد محیط و جو مناسب برای اقامه نماز برای اقامه نماز در مدارس باید سعی شود چند چیز در رابطه با محل و زمان نماز رعایت گردد الف. مکان نماز: باید مکان نماز مناسب باشد، روشنی و نور کافی، جذابیّت و تمیزی، معطّر بودن، اعتدال، وجود فرشی مناسب و زیبا از جمله اموری است که دانش‌آموزان را به نماز و نمازخانه جذب می‌کند. ب. زمان نماز: برگزاری نماز در موقع خستگی و عجله دانش‌آموز نباشد و سعی شود نماز در موقع نشاط وعدم خستگی انجام شود. ج. ناظمین نماز: متولیان امر نماز جماعت خوش اخلاق، مرتب، با ادب و اهل نماز باشند. د. امام جماعت: امام جماعت باید خوش برخورد، با ادب، تمیز، زیبا، جذّاب، و با عاطفه باشد. ه . وضوخانه و دستشوئی‌ها: به اندازه کافی وضوخانه و دستشوئی در اختیار دانش‌آموزان باشد تا به زحمت نیافتند. 5. پرهیز از تحقیر و تنبیه دانش‌آموزان تارک نماز مربّی نباید دانش‌آموز را به خاطر نماز نخواندن تحقیر یا تنبیه کند زیرا اینکار ممکن است تأثیر منفی به جا گذارد. 6. دلپسند کردن محیط نماز و مساجد کودکان و دانش‌آموزان علاقه خاصی به زیبائی و تنوّع دارند و اگر محیط نماز جذاب باشد مثلاً سجاده‌های زیبا و محیطی تمیز و مرتب داشته باشد به آن علاقه‌مند می‌شوند. 7. برجسته ساختن نکات مثبت دانش‌آموزان مربّی سعی کند نکات مثبت دانش‌آموز را برجسته کند مثلاً اگر دختری خوب درس می‌خواند آن را برجسته کند و بگوید دختری با این خوبی و زیرکی چه بهتر که حجابش هم کامل باشد. 8. برقراری ارتباط با والدین مربی باید با والدین دانش‌آموزان جلسات زیاد و ارتباط عاطفی برقرار کند و از آنان کمک بگیرد و آنان را توجیح کند مثلاً اگر خانواده‌ای به حجاب اهمیت ندهد و مربّی تأکید به حجاب کند، دانش‌آموز با تعارض مواجه می‌شود و لذا مربی باید با سعة صدر و حوصله با والدین ارتباط داشته باشد و از آنان کمک و یاری بخواهد. 9. ارزش و احترام به افراد با نماز و باحجاب در محیط مدرسه اگر تمام نیروهای اجرایی و خدماتی به افراد با نماز و باحجاب احترام کنند، دیگران هم به طور ناهوشیار به سوی نماز کشیده می‌شوند مخصوصاً برخورد نیروهای خدماتی باید حساب شده باشد زیرا دانش‌آموزان بیشترین برخورد و ارتباط را با آنان دارند و با آنان صمیمی‌تر هستند. 10. استفاده از هنر در دعوت به نماز سعی شود موقع نماز با صدای دلنشین اذان گفته شود و با رعایت ادب و با بیان عاطفی دانش‌آموزان به نماز دعوت شوند و در مواقع مناسب و با خوشروئی تذکراتی در رابطه با حجاب داده شود. 11. ادغام نماز ظهر و عصر و تسریع در اقامة نماز باید نمازهای ظهر و عصر با هم خوانده شود و نماز جماعت را طول ندهند و در کارهای مستحب بخاطر خوشایند بعضی دانش‌آموزان پرهیز شود. در مواقعی که دانش‌آموز آمادگی روحی ندارد به نماز فراخوانده نشوند، مثلاً اگر جشن یا برنامه فیلم یا تئأتر است در آن موقع نماز را به تأخر بیندازد. بیان فواید و اثار نماز و حجاب با زبان ساده و جذاب و دوستانه به دانش‌آموزان) در پایان به عرض شما می‌رساند هرچند ممکن است انجام همة امور دشوار و یا دور از دسترس به شمار آید ولی می‌توان تا حد ممکن به فراهم ساختن برخی از آنها همت گماشت و راه را برای ایجاد ارتباط هرچه بیشتر دانش‌آموزان با نماز و حجاب هموار نمود .معرفی کتاب 1. افروز، غلامعلی، روشهای پرورش احساس مذهبی، چاپ اول، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، 1371؛ 2. 2. دبس، موریس، مراحل تربیت، مترجم محمدعلی کاروان، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا؛ 3 3. . قائمی، علی، روانشاسی رشد شاهد، چاپ اول، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، بی‌تا. ( اندیشه قم )
عنوان سوال:

چه راهکارهایی کاربردی برای جذب و تشویق بچه‌های ابتدایی به نماز و نماز جماعت و حجاب وجود دارد؟


پاسخ:

در رابطه با جواب این سؤال به طور اجمالی به روش‌های جذب دانش‌آموزان ابتدائی به نماز و حجاب اشاره می‌شود.
1. تشویق و تأیید کلامی و مادی برای اینکه دانش‌آموزان به نماز و حجاب علاقه‌مند شوند باید سعی کنیم آنان را مورد تشویق کلامی و مادی قرار دهیم به عنوان مثال سعی شود دانش‌آموزانی که اهل نماز و حجاب هستند در مقابل دیگران مورد اکرام و تشویق قرار گیرند و اگر دانش‌آموز قدمی بسوی نماز برداشت، مورد تأیید و تشویق قرار گیرد تا قدم بعدی را بردارد در این رابطه باید بسیار دقت نمود تا تشویقها به اندازه و حساب شده باشد و افراط وتفریط صورت نگیرد.
2. ارائه الگوهای مناسب نقش الگوهای رفتاری برای کودکان و نوجوانان بسیار مهم است و لذا باید در قدم اول والدین و بعد مربّیان و معلّمان بزرگوار خودشان در نمازها حاضر شوند و آن را جدی و مهم تلقی و از نماز به بزرگی و عظمت یاد کنند و با خوشحالی و نشاط در نماز حاضر شوند. همة اینها باعث جذب دیگران بسوی نماز است.
3. ایجاد انس با دانش‌آموزان برای اینکه در دانش‌آموزان تأثیرگزار باشیم و نفوذ کنیم، باید در قدم اول با یکایک آنان مأنوس باشیم و با محبت و ادب آنان را به خود جلب کنیم، دانش‌آموزی که مربی خود را دوست داشته باشد به حرفهای او کاملاً گوش می‌دهد و علاقه‌مند به رفتار و تقلید از کارهای او می‌شود.
4. ایجاد محیط و جو مناسب برای اقامه نماز برای اقامه نماز در مدارس باید سعی شود چند چیز در رابطه با محل و زمان نماز رعایت گردد
الف. مکان نماز: باید مکان نماز مناسب باشد، روشنی و نور کافی، جذابیّت و تمیزی، معطّر بودن، اعتدال، وجود فرشی مناسب و زیبا از جمله اموری است که دانش‌آموزان را به نماز و نمازخانه جذب می‌کند.
ب. زمان نماز: برگزاری نماز در موقع خستگی و عجله دانش‌آموز نباشد و سعی شود نماز در موقع نشاط وعدم خستگی انجام شود.
ج. ناظمین نماز: متولیان امر نماز جماعت خوش اخلاق، مرتب، با ادب و اهل نماز باشند.
د. امام جماعت: امام جماعت باید خوش برخورد، با ادب، تمیز، زیبا، جذّاب، و با عاطفه باشد.
ه . وضوخانه و دستشوئی‌ها: به اندازه کافی وضوخانه و دستشوئی در اختیار دانش‌آموزان باشد تا به زحمت نیافتند.
5. پرهیز از تحقیر و تنبیه دانش‌آموزان تارک نماز
مربّی نباید دانش‌آموز را به خاطر نماز نخواندن تحقیر یا تنبیه کند زیرا اینکار ممکن است تأثیر منفی به جا گذارد.
6. دلپسند کردن محیط نماز و مساجد کودکان و دانش‌آموزان علاقه خاصی به زیبائی و تنوّع دارند و اگر محیط نماز جذاب باشد مثلاً سجاده‌های زیبا و محیطی تمیز و مرتب داشته باشد به آن علاقه‌مند می‌شوند.
7. برجسته ساختن نکات مثبت دانش‌آموزان
مربّی سعی کند نکات مثبت دانش‌آموز را برجسته کند مثلاً اگر دختری خوب درس می‌خواند آن را برجسته کند و بگوید دختری با این خوبی و زیرکی چه بهتر که حجابش هم کامل باشد.
8. برقراری ارتباط با والدین مربی باید با والدین دانش‌آموزان جلسات زیاد و ارتباط عاطفی برقرار کند و از آنان کمک بگیرد و آنان را توجیح کند مثلاً اگر خانواده‌ای به حجاب اهمیت ندهد و مربّی تأکید به حجاب کند، دانش‌آموز با تعارض مواجه می‌شود و لذا مربی باید با سعة صدر و حوصله با والدین ارتباط داشته باشد و از آنان کمک و یاری بخواهد.
9. ارزش و احترام به افراد با نماز و باحجاب
در محیط مدرسه اگر تمام نیروهای اجرایی و خدماتی به افراد با نماز و باحجاب احترام کنند، دیگران هم به طور ناهوشیار به سوی نماز کشیده می‌شوند مخصوصاً برخورد نیروهای خدماتی باید حساب شده باشد زیرا دانش‌آموزان بیشترین برخورد و ارتباط را با آنان دارند و با آنان صمیمی‌تر هستند.
10. استفاده از هنر در دعوت به نماز سعی شود موقع نماز با صدای دلنشین اذان گفته شود و با رعایت ادب و با بیان عاطفی دانش‌آموزان به نماز دعوت شوند و در مواقع مناسب و با خوشروئی تذکراتی در رابطه با حجاب داده شود.
11. ادغام نماز ظهر و عصر و تسریع در اقامة نماز باید نمازهای ظهر و عصر با هم خوانده شود و نماز جماعت را طول ندهند و در کارهای مستحب بخاطر خوشایند بعضی دانش‌آموزان پرهیز شود. در مواقعی که دانش‌آموز آمادگی روحی ندارد به نماز فراخوانده نشوند، مثلاً اگر جشن یا برنامه فیلم یا تئأتر است در آن موقع نماز را به تأخر بیندازد.
بیان فواید و اثار نماز و حجاب با زبان ساده و جذاب و دوستانه به دانش‌آموزان)
در پایان به عرض شما می‌رساند هرچند ممکن است انجام همة امور دشوار و یا دور از دسترس به شمار آید ولی می‌توان تا حد ممکن به فراهم ساختن برخی از آنها همت گماشت و راه را برای ایجاد ارتباط هرچه بیشتر دانش‌آموزان با نماز و حجاب هموار نمود
.معرفی کتاب
1. افروز، غلامعلی، روشهای پرورش احساس مذهبی، چاپ اول، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، 1371؛
2. 2. دبس، موریس، مراحل تربیت، مترجم محمدعلی کاروان، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا؛ 3
3. . قائمی، علی، روانشاسی رشد شاهد، چاپ اول، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، بی‌تا.
( اندیشه قم )





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین