ازدواج
می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.
یک سال پیش قسم خوردم که با خانمی ازدواج کنم و اکنون منصرف شده‌ام. شکستن این سوگند از نظر اخلاقی و شرعی چه حکمی دارد؟
از نظر اخلاقی، منصرف شدن بدون دلیل موجه )برخورد با مورد بهتر از نظر ظاهری، مالی، تحصیلی یا بهتر شدن شرایط شما و...( درست نیست. توجه داشته باشید که ممکن است با پاسخ منفی شما پس از یک سال )آن هم پس از قولی که به او داده و سوگندی که یاد کرده‌اید(، باشکست روحی و افسردگی شدید مواجه شود و شما در مقابل این مشکلات مسؤول خواهید بود. اگر پس از یک سال با مسائلی روبه‌رو شده‌اید که مطمئن هستید همتای هم نیستید و ازدواجتان به صلاح هیچ یک نیست، در صورتی که هنگام سوگند یاد کردن، شرایط پنجگانه قسم محقق شده باشد ) شرایط پنجگانه قسم: 1. عاقل و بالغ باشد؛ 2. از روی قصد قسم خورده باشد )عمل به قسم را به واقع اراده کرده باشد(؛ 3. به یکی از اسم‌های خداوند )خدا، الله( یا اسم‌هایی مثل خالق، رازق و... قسم خورده باشد؛ 4. قسم را به زبان آورده باشد؛ پس اگر بنویسد یا در قلبش قسم بخورد کافی نیست؛ 5. امکان عمل به قسم را هم داشته باشد. حکم شرعی آن این است که باید کفاره بدهید. کفاره قسم، آزادی یک بنده یا غذا دادن به ده مسکین یا پوشاندن آن‌ها و در صورتی که توان این کار را نداشته باشید، سه روز روزه گرفتن است. ) رساله عملیه، احکام قسم خوردن، مسأله 2671
از نظر اخلاقی، منصرف شدن بدون دلیل موجه )برخورد با مورد بهتر از نظر ظاهری، مالی، تحصیلی یا بهتر شدن شرایط شما و...( درست نیست. توجه داشته باشید که ممکن است با پاسخ منفی شما پس از یک سال )آن هم پس از قولی که به او داده و سوگندی که یاد کرده‌اید(، باشکست روحی و افسردگی شدید مواجه شود و شما در مقابل این مشکلات مسؤول خواهید بود. اگر پس از یک سال با مسائلی روبه‌رو شده‌اید که مطمئن هستید همتای هم نیستید و ازدواجتان به صلاح هیچ یک نیست، در صورتی که هنگام سوگند یاد کردن، شرایط پنجگانه قسم محقق شده باشد ) شرایط پنجگانه قسم: 1. عاقل و بالغ باشد؛ 2. از روی قصد قسم خورده باشد )عمل به قسم را به واقع اراده کرده باشد(؛ 3. به یکی از اسم‌های خداوند )خدا، الله( یا اسم‌هایی مثل خالق، رازق و... قسم خورده باشد؛ 4. قسم را به زبان آورده باشد؛ پس اگر بنویسد یا در قلبش قسم بخورد کافی نیست؛ 5. امکان عمل به قسم را هم داشته باشد. حکم شرعی آن این است که باید کفاره بدهید. کفاره قسم، آزادی یک بنده یا غذا دادن به ده مسکین یا پوشاندن آن‌ها و در صورتی که توان این کار را نداشته باشید، سه روز روزه گرفتن است. ) رساله عملیه، احکام قسم خوردن، مسأله 2671
عنوان سوال:
یک سال پیش قسم خوردم که با خانمی ازدواج کنم و اکنون منصرف شده‌ام. شکستن این سوگند از نظر اخلاقی و شرعی چه حکمی دارد؟
پاسخ:
از نظر اخلاقی، منصرف شدن بدون دلیل موجه )برخورد با مورد بهتر از نظر ظاهری، مالی، تحصیلی یا بهتر شدن شرایط شما و...( درست نیست.
توجه داشته باشید که ممکن است با پاسخ منفی شما پس از یک سال )آن هم پس از قولی که به او داده و سوگندی که یاد کرده‌اید(، باشکست روحی و افسردگی شدید مواجه شود و شما در مقابل این مشکلات مسؤول خواهید بود.
اگر پس از یک سال با مسائلی روبه‌رو شده‌اید که مطمئن هستید همتای هم نیستید و ازدواجتان به صلاح هیچ یک نیست، در صورتی که هنگام سوگند یاد کردن، شرایط پنجگانه قسم محقق شده باشد ) شرایط پنجگانه قسم: 1. عاقل و بالغ باشد؛ 2. از روی قصد قسم خورده باشد )عمل به قسم را به واقع اراده کرده باشد(؛ 3. به یکی از اسم‌های خداوند )خدا، الله( یا اسم‌هایی مثل خالق، رازق و... قسم خورده باشد؛ 4. قسم را به زبان آورده باشد؛ پس اگر بنویسد یا در قلبش قسم بخورد کافی نیست؛ 5. امکان عمل به قسم را هم داشته باشد. حکم شرعی آن این است که باید کفاره بدهید. کفاره قسم، آزادی یک بنده یا غذا دادن به ده مسکین یا پوشاندن آنها و در صورتی که توان این کار را نداشته باشید، سه روز روزه گرفتن است. ) رساله عملیه، احکام قسم خوردن، مسأله 2671
- [سایر] من پیشتر ازدواج کرده و جدا شده‌ام. چرا وقتی خواستگارانم این مطلب را میفهمند، از ازدواج با من منصرف میشوند؟
- [آیت الله اردبیلی] همسرم جهت اثبات اجرت المثل ایام زناشویی به دادگاه احضار شد تا به قرآن مجید سوگند یاد کند. ولی ایشان هم اکنون در دوره عادت ماهانه (پریود) بسر می برد و احتمالاً قاضی از این موضوع بی اطلاع می باشد. آیا ایشان در این موقعیت می تواند سوگند یاد کند و اگر این کار را انجام دهد قسم ایشان درست است و از نظر شرعی هیچ عذری ندارد؟
- [سایر] خانمی هستم که تازه ازدواج کردهام، شوهرم وقتی از کار به خانه میآید بد اخلاقی می‌کند ؛ چگونه با او رفتار نماییم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بانوئی که شوهرش سه سال و نیم قبل، فوت کرده است و از آن تاریخ تاکنون ادّعایی در مورد دائمی بودن عقد و ازدواج نداشته و قرائنی هم بر موقّتی بودن ازدواج ایشان وجود دارد اخیرامدّعی دائمی بودن عقد و ازدواج خود با آن مرحوم شده ولی همسر اوّل و دائمی مرحوم منکر دائمی بودن رابطه زوجیّت مدّعی است اگر قرار باشد که صحّت و سقم موضوع با سوگند شرعی اثبات شود قسم را باید همسر موقّت که مدّعی دائمی بودن است یاد کند یا قسم متوجّه همسر دائمی است که منکر ادّعای مدّعی است؟
- [سایر] لطفا کتاب هایی مطمئن و مورد تأیید در مورد مسائل زناشویی و خانواده از نظر و دیدگاه اسلامی (راهنمایی ها، هشدارها، بایدها و نبایدهای شرعی و اخلاقی) معرفی کنید.
- [سایر] به خانمی قول ازدواج دادهام که تا سه سال دیگر با هم ازدواج کنیم. آیا چنین قولهایی درست است؟
- [سایر] آیا خانمی که عذر شرعی دارد امکان خواندن نماز میت را دارد؟ نظر مراجع در این مورد چیست؟
- [سایر] عایشه از نظر اخلاقی چگونه زنی بود و نظر پیامبر اسلام را درمورد عایشه بیان فرمایید؟ و پیامبر اکرم (ص ) چگونه با عایشه ازدواج کرد؟
- [سایر] بهائیان از نظر اخلاقی و امور جنسی و زناشویی دارای چه وضعیتی می باشند و چه مقرراتی را برای این امر در نظر گرفته اند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نظر به این که برای قاضی جایز نیست به یکی از طرفین دعوا، یا به هر دو تلقین کند، آیا می تواند طرفین دعوا را به مقرّرات و احکام شرع مقدّس آشنا کند؟ اگر پس از این ارشاد و آشنایی طرفین به موازین و مقرّرات جاریه، در خواست قسم نشود، آیا حکم برائت مفهومی دارد؟ با در نظر گرفتن این که در قانون فعلی نیز قید شده که در صورت عدم وجود مدارک یا شواهد، مدّعی علیه با قسم شرعی تبرئه خواهد شد، و در صورت انصراف از تقاضای سوگند، دادگاه با توجّه به سایر مستندات به دعوا رسیدگی نموده، و رأی مقتضی را صادر می نماید.
- [امام خمینی] اقسام ازدواج - به واسطه عقد ازدواج، زن به مرد حلال می شود و آن بر دو قسم است: دائم و غیر دائم. عقد دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین نشود، و زنی را که به این قسم عقد می کنند دائمه گویند. و عقد غیر دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین شود، مثلا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند، و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه و صیغه می نامند.
- [آیت الله وحید خراسانی] به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به یکدیگر حلال می شوند و ان بر دو قسم است دایم و غیر دایم عقد دایم ان است که در ان مدتی برای زناشویی نباشد و زنی را که به این قسم عقد می کنند دایمه گویند و عقد غیر دایم ان است که مدت زناشویی در ان معین شود مثلا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند ولی بنابر احتیاط واجب مدت ازدواج از مقدار عمر زن و شوهر یا یکی از ان دو زیادتر نباشد و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه می نامند
- [آیت الله سبحانی] قسم چند شرط دارد: اول :کسی که قسم می خورد باید بالغ و عاقل باشد و اگر می خواهد راجع به مال خودش قسم بخورد باید در حال بالغ شدن سفیه نباشد و از روی قصد و اختیار قسم بخورد پس قسم خوردن بچه و دیوانه و مست و خارج از اختیار درست نیست. دوم: کاری را که قسم می خورد انجام دهد، باید حرام و مکروه نباشد و کاری را که قسم می خورد ترک کند، باید واجب و مستحب نباشد و اگر قسم بخورد که کار مباحی را به جا آورد، باید ترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد و نیز اگر قسم بخورد کار مباحی را ترک کند باید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد. سوم: به یکی از اسم های خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی شود مانند (خدا) و (الله) و نیز اگر به اسمی قسم بخورد که به غیر خدا هم می گویند ولی به قدری به خدا گفته می شود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید; ذات مقدس حق در نظر می آید، مثل آنکه به خالق و رازق قسم بخورد صحیح است بلکه اگر به لفظی قسم بخورد که بدون قرینه، خدا به نظر نمی آید ولی او قصد خدا را کند بنابر احتیاط باید به آن قسم عمل نماید. چهارم :قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کند صحیح نیست ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است. پنجم: عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد و اگر موقعی که قسم می خورد ممکن باشد و بعداً از عمل به آن عاجز شود و یا عمل به آن برایش مشقت داشته باشد قسم او از وقتی که عاجز و یا مشقت زا شده به هم می خورد. 33. احکام وقف
- [امام خمینی] اگر نداند مالی را که عاریه کرده غصبی است و در دست او از بین برود، چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگیرد، او هم میتواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید، ولی اگر چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد، یا عاریه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چیز از بین برود عوضش را بدهد، نمیتواند چیزی را که به صاحب مال می‌دهد، از عاریه دهنده مطالبه نماید. احکام نِکاح یا ازدواج و زناشویی به واسطه عقد ازدواج، زن به مرد حلال می‌شود و آن بر دو قسم است: دائم و غیر دائم. عقد دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین نشود و زنی را که به این قسم عقد می‌کنند دائمه گویند. و عقد غیر دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین شود، مثلًا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند، و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه و صیغه مینامند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که زن خود را طلاق می‌دهد باید عاقل بوده و کمتر از ده سال نداشته باشد و طلاق بچه نابالغ ممیّز که کمتر از ده سال نداشته باشد صحیح است و نیز باید انسان واقعاً طلاق شرعی و جدا شدن زن از زوجیّت خود را قصد کرده باشد و مجرّد مجبور بودن طلاقدهنده سبب باطل شدن طلاق نمیگردد، البتّه در غالب موارد اجبار، شخص اجبار شده وقوع طلاق شرعی را واقعاً قصد نمیکند بلکه تنها اجراء صیغه طلاق را قصد می‌کند که در این صورت طلاق واقع نمیگردد، ولی اگر به سبب اجبار، مرد واقعاً قصد طلاق شرعی زنش را داشته باشد طلاق صحیح خواهد بود.
- [آیت الله سیستانی] صحت طلاق، از نظر فقه امامیه، شرایطی دارد که از نظر دیگر مذاهب اسلامی، هیچیک یا برخی از آنها در صحت طلاق معتبر نیست، لذا اگر شخص غیر امامی زن خود را به گونهای طلاق دهد که از نظر مذهبش صحیح و از نظر مذهب ما فاسد است، برای پیرو مذهب امامیه بنا به الزام طرف طبق احکام مذهبش جایز است که پس از انقضای عدّه آن زن در صورتی که از کسانی باشد که طبق مذهبشان عدّه دارد با او ازدواج کند. همچنین در صورتی که زن مطلقه از امامیه باشد، میتواند با دیگری، ازدواج نماید. برخی شرایط صحت طلاق از نظر امامیه، که از نظر دیگر مذاهب هیچیک، یا برخی از آنها معتبر نیست، عبارتند از: 1 طلاق در پاکی زن که در آن نزدیکی صورت نگرفته باشد. 2 طلاق قطعی باشد و بر چیزی معلّق نباشد. 3 طلاق با گفتار باشد، نه نوشتار. 4 طلاق از سر اختیار باشد، نه اجباری. 5 طلاق، با حضور دو شاهد عادل باشد.
- [آیت الله مظاهری] از گناهان بزرگ در اسلام سوءظن به دیگران است و این گناه بزرگ علاوه بر اینکه عملی حرام است، در بسیاری از موارد منجر به قتل و جدائی دوستان از یکدیگر و طلاق و بیمهری شوهر با زن یا زن با شوهر، و بغض و کینه و مانند اینها می‌شود، و آن اقسامی دارد: الف) سوءظنّ مربوط به گناه، نظیر اینکه کسی تخیّل کند همسر او رابطه نامشروع با دیگری دارد و بعد از آن تجسّس کند و یا عمل دیگری نظیر بیمهری بر آن مترتّب کند، این قسم حرام و گناهش بزرگ و مفاسد آن نیز بسیار است. ب) سوءظن مربوط به گناه، ولی بدون آنکه عملی بر آن مترتب کند، و این قسم نیز نزد علمای علم اخلاق حرام است و مبارزه با آن را از اوجب واجبات میدانند. ج) سوءظن مربوط به گناه، ولی علاوه بر اینکه عملی مترتّب بر آن نمیکند، خطوری بیش نباشد و فوراً از آن منصرف شود، و این قسم نیز حرام است، امّا پروردگار عالم به جهت منّت بر بندگان از آن عفو نموده است، ولی باید متوجّه باشیم همین خطورات است که به تدریج منجر به استقرار در نفس و سپس منجر به ملکه می‌شود، و اگر کسی- العیاذ باللَّه- ملکه سوءظن پیدا کند، مفاسد بزرگی حتّی سوءظنّ به خدای متعال و پیامبر و اهلبیت(سلاماللهعلیهم) پیدا می‌کند. د) سوءظن مربوط به غیرگناه، نظیر اینکه زنی تخیّل کند شوهرش ازدواج دیگری نموده است، و این قسم اگر عملی که گناه است بر آن مترتّب نشود و مواظبت کند ملکه نشود، از نظر فقهای عظام گناه نیست، ولی علاوه بر اینکه از نظر علمای علم اخلاق حرام است، باید بدانیم که سوءظن هر چه باشد مفاسد عظیمی را در بر دارد.
- [آیت الله اردبیلی] (طلاق بائن) آن است که بعد از طلاق، شوهر حق ندارد به زن خود رجوع کند، یعنی بدون عقد او را به زنی قبول نماید و آن بر پنج قسم است: اوّل:طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده است. دوم:طلاق زنی که یائسه است، یعنی اگر سیّده است احتیاطا بیشتر از شصت سال و اگر سیّده نیست بیشتر از پنجاه سال دارد. سوم:طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او آمیزش نکرده است. چهارم:طلاق سوم زنی که او را بعد از سه وصلت متوالی سه دفعه طلاق دادهاند. پنجم:طلاق (خُلع) و (مُبارات) که احکام آنها خواهد آمد.
- [آیت الله سیستانی] از نظر فقه امامیه، عقد نکاح بدون شاهد گرفتن صحیح است. لکن اهل سنّت در این مسأله اختلافنظر دارند، و برخی موافق امامیه هستند و پارهای مانند حنفیان، شافعیان، و حنبلیان، نکاح بدون شاهد گرفتن را فاسد میدانند. مالکیان نیز نکاح مخفیانه را فاسد میدانند. ولی آنان که مدّعی فسادند، خود دو دسته هستند: مالکیان، و بیشتر حنبلیان در مورد اینگونه نکاحها که در مورد صحت و فسادش اختلاف است مانند عقد مذکور معتقدند که هیچکس حقّ ازدواج با این زن را ندارد، مگر آنکه مردی که عقد نکاح به نام او بسته شده است، او را طلاق دهد و یا نکاح او را فسخ کند. پس اگر شوهر از پیروان این دو مذهب باشد، نمیتوان با آن زن ازدواج کرد مگر آنکه او را طلاق دهد و یا نکاحش را فسخ کند. شافعیان، و حنفیان در مورد اینگونه نکاحها معتقدند که میتوان با چنین زنی ازدواج کرد و نیاز به طلاق یا فسخ نکاح نیست. بنابراین هرگاه شوهر از پیروان این دو مذهب باشد، طبق قاعده الزام شوهر به احکام مذهبش، در صورتی که زن از نظر آنان از کسانی باشد که نیازمند عدّه هستند، اظهر جواز نکاح او پس از انقضای عدّه است. همچنین اگر زن شیعه باشد و شوهر از پیروان این دو مذهب باشد، در صورتی که از نظر آنان نیازمند عدّه است، جایز است پس از تمام شدن عدّه، ازدواج کند. لکن در هر دو صورت برای خروج از شبهه و رعایت احتیاط، اولی آن است که در صورت امتناع شوهر از طلاق زن، طلاق او را گر چه از طریق حاکم شرع بگیرند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] طلاق بائن) آن است که بعد از طلاق، مرد حقّ ندارد به زن خود رجوع کند، یعنی بدون عقد دوباره ازدواج را برقرار سازد و آن بر شش قسم است: اوّل: طلاق زنی که نه سال قمریاش تمام نشده باشد. دوم: طلاق زنی که یائسه باشد. سوم: طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. چهارم: طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق دادهاند. پنجم: طلاق خلع و مبارات. ششم: طلاقی که حاکم شرع، می‌دهد در مورد زنی که شوهرش نه حاضر است مخارج زندگی او را بدهد و نه حاضر است او را طلاق دهد و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد. و غیر اینها (طلاق رجعی) است که بعد از طلاق تا وقتی زن در عدّه است، مرد میتواند به او رجوع نماید.