مهم‌ترین قسمت در فرایند خواستگاری )دوره نامزدی( گفت‌وگوی دختر و پسر است که متأسفانه به گونه‌ای بایسته و شایسته به آن توجه نمی‌شود. گاهی خود دختر و پسر از آن غفلت می‌کنند و در مواردی خانواده‌ها به ویژه خانواده دختر با آن به مخالفت برمی‌خیزند. در برخی از مناطق کشور اصلا اجازه گفت‌وگو به دختر و پسر نمی‌دهند. در مناطقی دیگر، حداکثر زمان گفت‌وگو 15 تا 20 دقیقه و آن هم فقط یک بار است. در خانواده‌هایی اجازه می‌دهند؛ ولی حتما باید در حضور بزرگ‌ترها باشد یا نگهبانی را برای آنان قرار می‌دهند که جالب نیست ) بهتر است گفت‌وگوی دختر و پسر در حضور دیگران نباشد تا آرامش کافی داشته باشند. صحبت اول در محل مطالعه و گذراندن زندگی دختر، گفت‌وگوی سوم در اتاق پسر، هر دو را با دیدن تابلو نوشته‌ها، پوسترها و کتاب‌های مورد مطالعه، تاحدودی با علایق، سلایق و افکار هم آشنا می‌سازد. و دختر و پسر تحت فشار نظارت دیگران نمی‌توانند درست گفت‌وگو کنند. گاهی اجازه می‌دهند؛ اما با تذکرهای پیاپی مبنی بر تمام کردن آن دختر و پسر را دچار اضطراب می‌کنند. دلیل مخالفت برخی خانواده‌ها شاید این باشد که دین مقدس اسلام، این‌گونه ارتباطات را نمی‌پسندد؛ در حالی که اسلام با گفت‌وگوی دختر و پسر نامحرم ) مردها می توانند با نامحرم با شرایط ذیل صحبت کنند: 1. به قصد لذت و ریبه نباشد؛ 2. با این صحبت کردن به گناه آلوده نشوند )سید مسعود معصومی، احکام روابط زن و مرد، ص 137(. خانم‌ها می‌توانند با نامحرم صحبت کنند مشروط به آن که: 1. به قصد لذت و ریبه نباشد؛ 2. صدای خود را ترقیق و تلطیف نکنند )مساوی است با کش‌دار و با کرشمه سخن نگویند(؛ 3. خوف افتنان )مساوی است با فتنه و آشوب( نباشد )همان،ص 141 و 142(. و نگاه کردن آنان به یک‌دیگر ) اگر خانم مسلمان کاملا حجاب خود را رعایت کرده باشد، نگاه کردن به وجه و کفین )مساوی است با صورت و دست‌های( او برای مرد با شرایط ذیل اشکال ندارد: 1. وجه و کفین، زینت نشده باشد؛ 2. نگاه به قصد لذت و ریبه نباشد )همان، ص 36(. و خلوت آنان با رعایت ضوابط شرعی مخالفتی ندارد؛ ) اگر زن و مرد نامحرم در محل خلوتی باشند که کسی آن‌جا نباشدو دیگری هم نتواند وارد شود. چنانچه بترسند که به حرام بیفتد، باید از آن‌جا روند و ماندن آن‌ها در آن مکان حرام است )همان، ص 160(. به ویژه اگر این ارتباطات به قصد ازدواج باشد. در مواردی تعصب‌ها و غیرت‌های بیجا مانع است که اگر به پیامدهای منفی حذف گفت‌وگو در خواستگاری و در نتیجه ناکامی در ازدواج دو جوان توجه شود، از این تعصب‌های بیجا دست برخواهند داشت. گفت‌وگو را جدی بگیرید. خجالت نکشید و رودربایستی نداشته باشید. تمام سؤالاتی را که در زندگی آینده شما تأثیرگذار است ار طرفتان بپرسید؛ همان‌گونه که اگر در جلسه خواستگاری، پدر خانواده حضور نداشته باشد، حتما علت عدم حضور او را سؤال می‌کنید و همان طور که از دانشکده محل تحصیل طرف و از وضعیت اشتغال او می‌پرسید.
جایگاه و اهمیت گفتوگو در دوره نامزدی چیست و توجه به آن تا چه حد میتواند در ازدواج موفق مؤثر باشد؟
مهمترین قسمت در فرایند خواستگاری )دوره نامزدی( گفتوگوی دختر و پسر است که متأسفانه به گونهای بایسته و شایسته به آن توجه نمیشود. گاهی خود دختر و پسر از آن غفلت میکنند و در مواردی خانوادهها به ویژه خانواده دختر با آن به مخالفت برمیخیزند.
در برخی از مناطق کشور اصلا اجازه گفتوگو به دختر و پسر نمیدهند. در مناطقی دیگر، حداکثر زمان گفتوگو 15 تا 20 دقیقه و آن هم فقط یک بار است. در خانوادههایی اجازه میدهند؛ ولی حتما باید در حضور بزرگترها باشد یا نگهبانی را برای آنان قرار میدهند که جالب نیست ) بهتر است گفتوگوی دختر و پسر در حضور دیگران نباشد تا آرامش کافی داشته باشند. صحبت اول در محل مطالعه و گذراندن زندگی دختر، گفتوگوی سوم در اتاق پسر، هر دو را با دیدن تابلو نوشتهها، پوسترها و کتابهای مورد مطالعه، تاحدودی با علایق، سلایق و افکار هم آشنا میسازد. و دختر و پسر تحت فشار نظارت دیگران نمیتوانند درست گفتوگو کنند. گاهی اجازه میدهند؛ اما با تذکرهای پیاپی مبنی بر تمام کردن آن دختر و پسر را دچار اضطراب میکنند.
دلیل مخالفت برخی خانوادهها شاید این باشد که دین مقدس اسلام، اینگونه ارتباطات را نمیپسندد؛ در حالی که اسلام با گفتوگوی دختر و پسر نامحرم ) مردها می توانند با نامحرم با شرایط ذیل صحبت کنند: 1. به قصد لذت و ریبه نباشد؛ 2. با این صحبت کردن به گناه آلوده نشوند )سید مسعود معصومی، احکام روابط زن و مرد، ص 137(. خانمها میتوانند با نامحرم صحبت کنند مشروط به آن که: 1. به قصد لذت و ریبه نباشد؛ 2. صدای خود را ترقیق و تلطیف نکنند )مساوی است با کشدار و با کرشمه سخن نگویند(؛ 3. خوف افتنان )مساوی است با فتنه و آشوب( نباشد )همان،ص 141 و 142(. و نگاه کردن آنان به یکدیگر ) اگر خانم مسلمان کاملا حجاب خود را رعایت کرده باشد، نگاه کردن به وجه و کفین )مساوی است با صورت و دستهای( او برای مرد با شرایط ذیل اشکال ندارد: 1. وجه و کفین، زینت نشده باشد؛ 2. نگاه به قصد لذت و ریبه نباشد )همان، ص 36(. و خلوت آنان با رعایت ضوابط شرعی مخالفتی ندارد؛ ) اگر زن و مرد نامحرم در محل خلوتی باشند که کسی آنجا نباشدو دیگری هم نتواند وارد شود. چنانچه بترسند که به حرام بیفتد، باید از آنجا روند و ماندن آنها در آن مکان حرام است )همان، ص 160(. به ویژه اگر این ارتباطات به قصد ازدواج باشد.
در مواردی تعصبها و غیرتهای بیجا مانع است که اگر به پیامدهای منفی حذف گفتوگو در خواستگاری و در نتیجه ناکامی در ازدواج دو جوان توجه شود، از این تعصبهای بیجا دست برخواهند داشت.
گفتوگو را جدی بگیرید. خجالت نکشید و رودربایستی نداشته باشید. تمام سؤالاتی را که در زندگی آینده شما تأثیرگذار است ار طرفتان بپرسید؛ همانگونه که اگر در جلسه خواستگاری، پدر خانواده حضور نداشته باشد، حتما علت عدم حضور او را سؤال میکنید و همان طور که از دانشکده محل تحصیل طرف و از وضعیت اشتغال او میپرسید.
- [سایر] جایگاه و اهمیت گفتگو در دوره نامزدی چیست و توجه به آن تا چه حد می تواند در ازدواج موفق مؤثر باشد؟
- [سایر] پسر و دختر در دوره نامزدی چگونه باید گفتوگو کنند و چه نکاتی را در نظر بگیرند؟
- [سایر] شرایط نامزدی در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا چیست؟ چرا انتخابات شوراها برای اصلاحطلبان تا این حد اهمیت دارد؟
- [سایر] حجاب تا چه حد در رسیدن به معنویت میتواند موثر باشد؟
- [آیت الله مظاهری] دختری هستم که به تازگی ازدواج کرده ام، می خواستم بدانم دوره نامزدی یک ماهه من که شامل صحبت مستقیم و لبخند بوده، آیا دارای اشکال بوده است؟
- [سایر] حدّ استمتاع در صیغه محرمیت برای دوره نامزدی (نامزدی تا عقد دائم) چیست؟ تا چه حدی می توان بهره جنسی از شریک انتخاب شده خود برد؟ آیا عدم استمتاع شامل تمامی موارد لذت جنسی می باشد یا خیر؟ آیا به هنگام جاری کردن صیغه محرمیت باید این شرط توسط دختر و پسر بر زبان جاری شود و یا این محدودیت به طور ذاتی در خود صیغه محرمیت نهفته است؟ آیا اطلاع والدین دختر از این شرط الزامی است؟ آیا عدم استمتاع فقط یک شرط انتخابی است که مازاد بر صیغه محرمیت عنوان می گردد؟
- [سایر] ازدواج تا چه حد میتواند به ایمان افراد بیافزاید؟
- [سایر] با سلام و تشکر در پاسخ به زمان سوال قبلی ام در مورد اینکه فعلا شرایط ازدواج را ندارم فرمودید می توان زمان نامزدی و عقد را زیاد نمود تا شرایط مناسب شود. به نظر شما حد اکثر زمان ممکن برای زمان نامزدی و یا عقد چه مدتی می باشد ؟
- [سایر] خواستگاری دارم که سیگار میکشد. مصرف سیگار تا چه حد میتواند در زندگی زناشویی تأثیرگذار باشد؟
- [سایر] مهمترین ویژگیهایی که در انتخاب همسر خوب باید نسبت به آن توجه داشت چیست و چه خصوصیاتی میتوانند علاوه بر کم اهمیت بودن؛ بعد از ازدواج آنها را تغییر داد و یا بر آنها تجدید نظر کرد.
- [آیت الله مظاهری] از گناهان بزرگ در اسلام کوتاهی در حقوق فرزند است، زیرا همانطور که پدر و مادر در اسلام حقوقی دارند فرزندان نیز چنین هستند، و اگر پدر و مادر آن حقوق را مراعات نکنند، از نظر قرآن موجب خسران در قیامت است. حقوقی که فرزندان بر پدر و مادر دارند چند چیز است: الف) تربیت صحیح اسلامی (آشنا نمودن فرزند با احکام اسلام از اصول و فروع و اخلاق و مقیّد نمودن او به ظواهر شرع از اهمیّت دادن به واجبات و اجتناب از گناهان خصوصاً گناهان بزرگ) و اگر کوتاهی کنند، شریک در جرایم فرزند میباشند. ب) تربیت فرزند به آداب و رسوم اجتماعی و به عبارت دیگر به او ادب آموختن. ج) آموختن دانش در حدّ خوب خواندن و خوب نوشتن. د) فراهم نمودن راهی برای زندگی متوسّط و پرهیزدادن او از تنبلی و بیکاری. ه) فراهم کردن مقدّمات ازدواج برای فرزند خصوصاً اگر دختر باشد که در روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) برای ازدواج دختر بیشتر سفارش و تأکید شده است. و) گذاشتن اسم اسلامی که سفارش در نامهای پیامبر گرامی و اهلبیت او(سلاماللهعلیهم) زیاد شده است، و شیعه باید از انتخاب نامهای غیر اسلامی برای فرزندان خود پرهیز کند و سزاوار نیست که با وجود اسمهای اهلبیت(سلاماللهعلیهم) برای فرزند خود نام دیگری را انتخاب کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه بوده است یا بعد از عقد دیوانه شود (خواه پیش از نزدیکی کردن با او باشد یا بعد از آن) یا بعد از عقد بفهمد که آلت مردی ندارد یا بعد از عقد و پیش از نزدیکی کردن آلت مردی وی بریده شود یا بعد از عقد بفهمد که مرضی دارد که نمیتواند وطی و نزدیکی نماید یا تخمهای او را کشیدهاند میتواند عقد را به هم بزند و اگر بعد از عقد و پیش از نزدیکی کردن بفهمد که مرد عنّین است و نمیتواند نزدیکی کند اگر به حاکم شرع مراجعه کند و با دستور او یک سال بعد از آن صبر کند و در این مدّت شوهر نتواند با زن خود یا با زن دیگری نزدیکی کند، زن میتواند عقد را به هم بزند و اگر شوهر بعد از نزدیکی کردن عنّین شود، زن نمیتواند عقد را به هم بزند و اگر شوهر را قبل از نزدیکی کردن سحر کرده باشند که نتواند نزدیکی کند، زن میتواند عقد را به هم بزند. در تمامی عیبها اگر مرد یا زن با توجه به این عیبها به ازدواج راضی شوند، پس از آن نمیتوانند عقد را به هم بزنند.
- [آیت الله سیستانی] شیر دادنی که علت محرم شدن است هشت شرط دارد : اول : بچه ، شیر زن زنده را بخورد ، پس اگر بعضی از مقدار معتبر در رضاع را از پستان زنی که مرده است شیر بخورد ، فائده ندارد . دوم : شیر آن زن از زائیدنی شرعی بوجود آمده باشد ، هر چند وطی شبهه باشد ، پس اگر فرضاً شیر بدون زائیدن بوجود بیاید ، یا شیر بچهای را که از زنا بدنیا آمده به بچه دیگر بدهد ، بواسطه آن شیر ، بچه به کسی محرم نمیشود . سوم : بچه شیر را از پستان بمکد ، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند اثری ندارد . چهارم : شیر خالص باشد ، و با چیز دیگر مخلوط نباشد . پنجم : مقدار شیری که موجب حرمت است ، همه مربوط به یک شوهر باشد ، پس اگر زن شیر دهی را طلاق دهند ، بعد شوهر دیگری کند و از او آبستن شود و تا موقع زائیدن ، شیری که از شوهر اول داشته باقی باشد ، و مثلاً هشت دفعه پیش از زائیدن از شیر شوهر اول ، و هفت دفعه بعد از زائیدن از شیر شوهر دوم ، به بچهای بدهد ، آن بچه به کسی محرم نمیشود . ششم : بچه ، شیر را قی نکند ، و اگر قی کند اثری ندارد . هفتم : شیر دادن بچه به مقداری باشد که استخوانش از آن شیر محکم شده و گوشت بدنش بروید ، و اگر معلوم نباشد که آیا به این حد رسیده یا نه ، چنانچه یک شبانه روز یا پانزده مرتبه به طوری که در مسأله آینده گفته میشود شیر سیر بخورد باز هم کافی است ، ولی اگر معلوم باشد که آن شیر در محکم شدن استخوان بچه و روئیدن گوشت بدنش مؤثر نبوده ، در حالی که بچه یک شبانه روز ، یا پانزده مرتبه شیر خورده باید مراعات احتیاط واجب در چنین مورد ترک نشود ، پس در موارد ذکر شده ازدواج نکند و نگاه محرمانه نیز نکند . هشتم : دو سال بچه تمام نشده باشد ، و اگر بعد از تمام شدن دو سال او را شیر دهند ، به کسی محرم نمیشود ، بلکه اگر مثلاً پیش از تمام شدن دو سال هشت مرتبه و بعد از آن هفت مرتبه شیر بخورد ، به کسی محرم نمیشود ، ولی چنانچه از موقع زائیدن زن شیر ده بیشتر از دو سال گذشته باشد و شیر او باقی باشد و بچهای را شیر دهد ، آن بچه به کسانی که گفته شد ، محرم میشود .