حق طلاق از آن مرد است و قابل انتقال نیست. آنچه را می‌توان شرط ضمن عقد قرار داد، حق )وکالت( طلاق است به این معنا که مرد به زن وکالت می‌دهد که هر وقت خواست، خودش را از طرف او طلاق دهد. از بحث حقوقی آن که بگذریم، به اعتقاد نگارنده، طرح چنین شرطی در ازدواج، کار پسندیده‌ای نیست؛ زیرا هم اثر تلقینی دارد و هم این‌گونه برداشت می‌شود که به خواستگار اعتمادی ندارند و زندگی مشترک نباید از همان ابتدا بر بی‌اعتمادی بنا شود. گذشته از این که اعطای حق طلاق به مرد، حکمتی داشته و به دلیل شدت عواطف در زن است که اگر حق طلاق با او می‌بود، بر اثر تصمیم‌های عاطفی، میزان جدایی‌ها بسیار افزون‌تر می‌شد. ) در یک صورت می‌تواند گرفتن این حق، عقلانی باشد و آن این که دختر شرط ضمن عقدی داشته باشد که اگر عملی نشود، ادامه زندگی غیرممکن باشد و احتمال هم می‌دهد که شرطش عملی نخواهد شد اگر نگرانی خانواده دختر این است که در صورت رسیدن زندگی به بن‌بست، دخترشان نتواند طلاق بگیرد، قانون، راهکارهایی را برای طلاق و رهایی زن در نظر گرفته است. در صورتی که مرد به زنش ستم روا دارد و خود را اصلاح نکند و همسرش را هم طلاق ندهد، زن به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق می‌کند و قاضی طلاق زن را می‌گیرد. در بند ب عقدنامه آمده است که مرد، وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر به زن می‌دهد که در 12 مورد، از طریق مراجعه به دادگاه و اخذ مجوز از آن، پس از انتخاب نوع طلاق، خود را مطلقه سازد که این موارد عبارتند از: 1. خودداری از پرداخت نفقه به مدت 6 ماه؛ 2. سوءرفتار یا سوءمعاشرت؛ 3. ابتلای زوج به امراض سخت؛ 4. جنون؛ 5. انتخاب شغلی که مغایر با حیثیت زن باشد؛ 6. محکومیت قطعی شوهر به مدت 5 سال حبس؛ 7. اعتیاد زوج؛ 8. ترک خانواده؛ 9. محکومیت شوهر در اثر ارتکاب جرم؛ 10. عقیم بودن زوج؛ 11. مفقودالاثر بودن زوج؛ 12. انتخاب همسری دیگر بدون اجازه زوجه. ) ر.ک: اسناد ازدواج صادر شده از مهرماه 1362 به بعد
به خواستگاری دختری رفتهام و پدر و مادرش اصرار دارند که حق طلاق را به فرزندشان بدهم. آیا میتوان حق طلاق را شرط ضمن عقد قرار داد؟
حق طلاق از آن مرد است و قابل انتقال نیست. آنچه را میتوان شرط ضمن عقد قرار داد، حق )وکالت( طلاق است به این معنا که مرد به زن وکالت میدهد که هر وقت خواست، خودش را از طرف او طلاق دهد.
از بحث حقوقی آن که بگذریم، به اعتقاد نگارنده، طرح چنین شرطی در ازدواج، کار پسندیدهای نیست؛ زیرا هم اثر تلقینی دارد و هم اینگونه برداشت میشود که به خواستگار اعتمادی ندارند و زندگی مشترک نباید از همان ابتدا بر بیاعتمادی بنا شود. گذشته از این که اعطای حق طلاق به مرد، حکمتی داشته و به دلیل شدت عواطف در زن است که اگر حق طلاق با او میبود، بر اثر تصمیمهای عاطفی، میزان جداییها بسیار افزونتر میشد. ) در یک صورت میتواند گرفتن این حق، عقلانی باشد و آن این که دختر شرط ضمن عقدی داشته باشد که اگر عملی نشود، ادامه زندگی غیرممکن باشد و احتمال هم میدهد که شرطش عملی نخواهد شد
اگر نگرانی خانواده دختر این است که در صورت رسیدن زندگی به بنبست، دخترشان نتواند طلاق بگیرد، قانون، راهکارهایی را برای طلاق و رهایی زن در نظر گرفته است.
در صورتی که مرد به زنش ستم روا دارد و خود را اصلاح نکند و همسرش را هم طلاق ندهد، زن به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق میکند و قاضی طلاق زن را میگیرد.
در بند ب عقدنامه آمده است که مرد، وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر به زن میدهد که در 12 مورد، از طریق مراجعه به دادگاه و اخذ مجوز از آن، پس از انتخاب نوع طلاق، خود را مطلقه سازد که این موارد عبارتند از: 1. خودداری از پرداخت نفقه به مدت 6 ماه؛ 2. سوءرفتار یا سوءمعاشرت؛ 3. ابتلای زوج به امراض سخت؛ 4. جنون؛ 5. انتخاب شغلی که مغایر با حیثیت زن باشد؛ 6. محکومیت قطعی شوهر به مدت 5 سال حبس؛ 7. اعتیاد زوج؛ 8. ترک خانواده؛ 9. محکومیت شوهر در اثر ارتکاب جرم؛ 10. عقیم بودن زوج؛ 11. مفقودالاثر بودن زوج؛ 12. انتخاب همسری دیگر بدون اجازه زوجه. ) ر.ک: اسناد ازدواج صادر شده از مهرماه 1362 به بعد
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که مرد زن را طلاق ندهد؟
- [سایر] به خواستگاری دختری رفتهام که میگوید وسواس فکری دارد. وسواس فکری چیست و تا چه حد در زندگی زناشویی مشکلساز است؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که زن حق طلاق داشته باشد؛ نه مرد؟ آیا این شرط موجب بطلان عقد نمیشود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که حضانت بچه ها، در صورت وقوع طلاق، به مادر واگذار شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا قرار دادن شرط وکالت طلاق در عقد ازدواج برای فرد ثالث صحیح است؟
- [سایر] خواستگاری غریبه دارم که اصرار دارد بدون گذراندن فرایند خواستگاری، عقد دائم شویم. این قدر عجله چه دلیلی ممکن است داشته باشد؟
- [آیت الله سبحانی] دختری به اجازه پدر به عقد موقت مردی درآمده و در ضمن عقد شرط شده که دخول نشود ولی بر خلاف شرط و بدون رضایت زن، بکارت او زائل شده است آیا ارش بدهکار است؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که تمکین خاص صورت نگیرد؟ آیا این شرط موجب بطلان عقد نمیشود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دختری که شوهر کرده و قبل از دخول، طلاق خلع گرفته است، اگر بخواهد به عقد موقّت پسری درآید، آیا صحیح است که پسر شخصاً با موافقت دختر صیغه عقد را بدون اجازه پدر جاری کند؟
- [سایر] مقصود از شروط ضمن عقد چیست و چه چیزهایی را میتوان در ضمن عقد، شرط کرد؟
- [آیت الله مظاهری] دختری که رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص میدهد، چنانچه باکره باشد، باید با اجازه پدر ازدواج نماید، ولی اگر همسر مناسبی برای دختر پیدا شود و پدر مخالفت کند، اجازه او شرط نیست. همچنین اگر به پدر یا جدّ پدری دسترسی نباشد یا دختر قبلاً شوهر کرده و بکارتش از بین رفته باشد، اجازه پدر لازم نیست. عیوبی که بخاطر آن میتوان عقد را بر هم زد:
- [امام خمینی] اگر زنی که آزاد و مسلمان و عاقل است، دختری داشته باشد، تا هفت سال دختر تمام نشده، پدر نمی تواند او را از مادرش جدا کند.
- [آیت الله بهجت] اگر زنی که آزاد، مسلمان و عاقل است دختری داشته باشد، تا هفت سال دختر تمام نشده، پدر نمیتواند او را از مادرش جدا کند.
- [آیت الله سبحانی] اگر زنی که آزاد و مسلمان و عاقل است دختری داشته باشد تا هفت سال دختر تمام نشده، پدر نمی تواند او را از مادرش جدا کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی که آزاد و مسلمان و عاقل است دختری داشته باشد ، تا هفت سال دختر تمام نشده پدر نمی تواند او را از مادرش جدا کند .
- [آیت الله مظاهری] در مواردی که نمیتوان عقد هبه را به هم زد میتوان در ضمن عقد هبه شرط کرد که اگر بخواهد عقد را فسخ کند (و این شرط مخالف کتاب و سنت نیست).
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان نمیتواند با دختری که مادر یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده ازدواج کند، و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد انسان نمیتواند با آن دختر ازدواج نماید و چنانچه دختر شیرخواری را برایخود عقد کند، بعد مادر یا مادر بزرگ یا زن پدر او آن دختر را شیر دهد، عقد باطل میشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید یا مثلا شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد این شرط باطل است ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند یا مثلا شش ماه خرجی ندهد از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد و طلاق مشروط باشد نه وکالت شرط صحیح است و در صورتی که شرط حاصل شود و خودرا طلاق دهد طلاق صحیح است
- [آیت الله مظاهری] پدر و جد پدری دیوانه اگر مصلحت باشد میتوانند زن او را طلاق بدهند امّا اگر همسر دائمی برای صغیر عقد کرده باشند نمیتوانند او را طلاق دهند.
- [آیت الله وحید خراسانی] انسان نمی تواند با دختری که مادر یا مادر بزرگ او ان دختررا شیر کامل داده ازدواج کند و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد انسان نمی تواند با ان دختر ازدواج نماید و چنانچه دختر شیرخواری را برای خود عقد کند بعد مادر یا مادر بزرگ او ان دختر را شیر بدهد یا زن پدر او ان دختررا از شیر پدر او شیر دهد عقد باطل می شود