عقد نکاح
نکاح در لغت بنابر مشهور به معنی وطی است. پس استعمال آن در عقد و تزویج مجاز خواهد بود.
آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که زن حق طلاق داشته باشد؛ نه مرد؟ آیا این شرط موجب بطلان عقد نمی‌شود؟
الف) شرط عدم حق طلاق برای زوج (مرد) یا شرط ثبوت حق طلاق ابتداءً برای زن، صحیح نیست. ب) شرط وکالت زن، از طرف شوهر برای طلاق، نافذ است.
الف) شرط عدم حق طلاق برای زوج (مرد) یا شرط ثبوت حق طلاق ابتداءً برای زن، صحیح نیست. ب) شرط وکالت زن، از طرف شوهر برای طلاق، نافذ است.
عنوان سوال:
آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که زن حق طلاق داشته باشد؛ نه مرد؟ آیا این شرط موجب بطلان عقد نمی‌شود؟
پاسخ:
الف)
شرط عدم حق طلاق برای زوج (مرد) یا شرط ثبوت حق طلاق ابتداءً برای زن، صحیح نیست.
ب)
شرط وکالت زن، از طرف شوهر برای طلاق، نافذ است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که تمکین خاص صورت نگیرد؟ آیا این شرط موجب بطلان عقد نمی‌شود؟
- آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که مرد زن را طلاق ندهد؟
- آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که زن حق طلاق داشته باشد؛ نه مرد؟ آیا این شرط سبب بطلان عقد نمی‌شود؟
- آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که حضانت بچه ها، در صورت وقوع طلاق، به مادر واگذار شود؟
- آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که زن بچه دار نشود؟
- آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که محل سکنا به زن واگذار شود؟
- آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که حضانت بچهها در صورت وقوع طلاق، به مادر واگذار شود؟
- آیا می‌توان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که محل سکنا به زن واگذار شود؟
- آیا طی مسافت بیش از حد شرعی در بلد کبیرة تهران از محل کار تا منزل موجب شکسته شدن نماز و بطلان روزه می‌شود یا خیر؟
- آیا طی مسافت بیش از حد شرعی در بلد کبیرة تهران ازمحل کار تا منزل موجب شکسته شدن نماز و بطلان روزه می‌شود یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا شرط خیار نسبت به مهر در عقد موقت موجب بطلان عقد می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در عقد می توان شرط کرد که مرد زن را طلاق ندهد ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در عقد نکاح دائم می توان شرط کرد که نزدیکی زن و مرد صورت نگیرد؟
- [سایر] در بعضی مناطق، قبل از ازدواج رسمی و دائم، بین دختر و پسر عقد موقتی میخوانند. آیا پس از اجرای صیغه و انجام دخول، مرد میتواند بگوید حاضر به ازدواج دائم نیستم؟ با توجه به اینکه این مسئله ممکن است موجب سوء استفاده و شیادی برخی افراد شود، آیا می‌توان گفت انجام عقد دائم به نحو شرط ارتکازی و ضمنی (هر چند به آن تصریح نشده) در عقد موقت وجود داشته است و مرد ملزم است عقد دایم را انجام دهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زن یا مرد پس از ازدواج تغییر جنسیت دهد، حکم ازدواج قبلی چگونه است؟ در صورت بطلان آیا مرد باید مهریه زن را تماماً بپردازد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زوجه در ضمن عقد نکاح شرط نماید که هرگاه شوهر زن دیگری بگیرد زن وکیل در طلاق باشد آیا زوج می تواند شخص دیگری را به عنوان وکیل به زوجه ضمیمه کند که زن نتواند مستقلاً طلاق دهد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در ضمن عقد نکاح شرط شود که زوج بدون اذن زوجه، ازدواج مجدد نکند. در صورت تخلف و انجام عقد ازدواج موقت، آیا زن می تواند از حق وکالت در طلاق استفاده نماید؟
- [سایر] به خواستگاری دختری رفتهام و پدر و مادرش اصرار دارند که حق طلاق را به فرزندشان بدهم. آیا می‌توان حق طلاق را شرط ضمن عقد قرار داد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا بیماری ایدز را در هر یک از زن و مرد، از عیوبی که بتوان عقد نکاح را بدون طلاق فسخ کرد می دانید؟
- [آیت الله بهجت] آیا بیماری ایدز را در هر یک از زن و مرد، از عیوبی که بتوان عقد نکاح را بدون طلاق فسخ کرد، می دانید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- .تمام کلمات، حروف و حرکتهای قرائت، ذکر و دعای واجب نماز باید بدون غلط ادا شود . ترک یا جابه جایی عمدی آن ها موجب بطلان نماز است.
- .رکوع نماز واجب و مستحب, در احکام مشترکاند و زیاده رکوع (عمداً یا سهواً) در نافله, احتیاطاً موجب بطلان است, هرچند اقوا صحّت نماز است.
- .پوشیدن لباس ابریشم خالص برای مرد در غیر نماز حرام و در نماز گذشته از حرام بودنش موجب بطلان آن ا ست و به احتیاط واجب , چیزهایی که با آن ها به تنهایی نتوان نماز را اقامه کرد؛ مانند عرقچین و کمربند و جوراب, باید از حریر محض نباشد.
- .ّ محل سجده نماز باید پاک باشد و نجس شدن آن, سبب بطلان نماز است, هرچند نجاست آن به پیشانی نمازگزار نرسد. شرط ششم
- .شنیدن اذان و اقامه مرد برای مرد و زن کفایت می کند و شنیدن اذان و اقامه زن برای زن و برای مردی که محرم اوست , کفایت میکند و برای مرد نامحرم, احتیاط, عدم اکتفاست.
- .مکروه است که زن در نماز جلوتر از مرد نمازگ زار یا محاذی او باشد . کراهت یادشده در غیر مکّه است . هر گاه زن و مرد با هم نماز را شروع کردند و زن جلو یا محاذی مرد نمازگزار باشد مستحب است هر دو نماز خود را اعاده کنند و اگر یکی بعد از دیگری به گونه ای وارد نماز شده که زن مقدّ م یا محاذی باشد، کسی که نماز ا و دیرتر شروع شده, احتیاطاً نماز را اعاده نماید.
- .اگر اجاره دهنده یا اجاره کننده مغبون شده باشد, میتواند اجاره را به هم بزند, مگر آنکه در حال عقد اجاره از قیمت آگاه بوده و اقدام کرده یا در حین عقد شرط کرده باشد که در صورت مغبون شدن, حق به هم زدن عقد را نداشته باشد.
- .نماز قضا و مس تحب, مانند نماز واجبِ اداست که باید پوشاندن مرد و زن رعایت شود و نماز احتیاط و قضای سجده و قضای تشهد , حکم نماز واجب را دارند ; اما در سجده سهو پوشاندن شرط نیست , هرچند احتیاط در پوشاندن است . سجده تلاوت قرآن و سجده شکر , مشروط به آن نیستند.
- .اجاره، عقد لازم است و باید برابر آن عمل شود و نمی‌توان آن را به هم زد, مگر در مواردی مانند آنکه با رضایت یکدیگر اجاره را به هم بزنند یا آنکه هر دو طرف یا یکی از آنها در ضمن عقد شرط کنند که حق به هم زدن آن را داشته باشند.
- .اموری که در نماز واجب اند, دو قسم اند. قسم یکم, رکن است و قسم دوم , غیر رکن. واجب رکنی, آن است که کم شدن یا زیاد شدن آن خواه عمدی باشد یا سهوی , سبب باطل شدن نماز است . واجب غیر رکنی, آن است که زیاد شدن یا کم شدن عمدی آ ن, سبب باطل شدن نماز است؛ ولی زیاد شدن یا کم شدن سهوی آن, موجب بطلان نماز نمی‌شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مرد حق ندارد زن خود را به خدمت خانه مجبور کند مگر آنکه در عقد نکاح شرط کند.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید یا مثلاً شش ماه به او خرجی ندهد، اختیار طلاق با زن باشد، این شرط باطل است ولی چنانچه شرط کند که از طرف مرد وکیل باشد که اگر مرد مسافر کند یا مثلاً شش ماه خرجی ندهد، از طرف او خود را طلاق دهد، چنانچه پس از مسافرت مرد یا شش ماه خرجی ندادن خود را با رعایت احتیاط طلاق دهد، صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مرد همسرش را دو بار طلاق دهد و به او رجوع کند یا دو بار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق او را عقد کند، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است، ولی اگر بعد از طلاق سوم، زن به دیگری شوهر کند، با چهار شرط به شوهر اوّل حلال می‌شود، یعنی مرد میتواند آن زن را دوباره عقد نماید: اوّل: آن که عقد همسر دوم دائمی باشد و اگر مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد موقّت کند، بعد از آن که از او جدا شد، شوهر اوّل نمی‌تواند او را عقد کند. دوم: همسر دوم بالغ باشد و با او از جلو آمیزش و دخول کند به نحوی که موجب غسل شود. سوم: همسر دوم زن را طلاق بدهد یا بمیرد. چهارم: عدّه طلاق یا عده وفات شوهر دوم تمام شود.
- [آیت الله بهجت] متعه، یعنی عقد غیردائم، طلاق ندارد؛ بنابراین شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست و جدایی آن بدین صورت است که مدت عقد تمام شود یا مرد بگوید: (باقی مدت عقد را بخشیدم).
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید یا مثلا شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد این شرط باطل است ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند یا مثلا شش ماه خرجی ندهد از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد و طلاق مشروط باشد نه وکالت شرط صحیح است و در صورتی که شرط حاصل شود و خودرا طلاق دهد طلاق صحیح است
- [آیت الله اردبیلی] اگر صیغه طلاق با رعایت شرایط اجرا گردد، موجب انحلال عقد ازدواج و به هم خوردن رابطه زناشویی میگردد و مردی که زن خود را طلاق می‌دهد، باید عاقل باشد و به اختیار خود طلاق دهد، پس اگر او را مجبور کنند که زن خود را طلاق دهد باطل است و نیز باید قصد طلاق داشته باشد، پس اگر صیغه طلاق را به شوخی بگوید، صحیح نیست. همچنین کسی که زن خود را طلاق می‌دهد، باید بالغ باشد، اگرچه بچّهای که به ده سالگی رسیده و خوب و بد را تشخیص می‌دهد و احکام طلاق را میفهمد نیز چنانچه همسر خود را طلاق دهد، صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مرد زنی را فریب بدهد که از شوهر خود طلاق بگیرد و با او ازدواج کند، طلاق و عقد آن زن صحیح است، ولی هر دو معصیت بزرگی کردهاند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید یا مثلا شش ماه به او خرجی ندهد؛ اختیار طلاق با او باشد؛ این شرط باطل است؛ ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند یا مثلا تا شش ماه خرجی ندهد؛ از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد؛ در صورتی که شرط حاصل شود و خود را طلاق دهد صحیح است. و همچنین اگر در ضمن عقد نکاح یا عقد لازم دیگری شرط کند که وکیل باشد هر وقت خواست از طرف شوهرش خود را طلاق دهد؛ عیبی ندارد و در هر صورت شوهر خود نیز حق طلاق گفتن را دارد ولی بخواهد زن را از وکالت عزل کند؛ وکالت شرط شده باطل نمی شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد، زنی را گول بزند که از شوهرش طلاق بگیرد و زن او شود، طلاق و عقد آن زن صحیح است ولی هردو معصیت بزرگی کردهاند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مرد، زنی را گول بزند که از شوهرش طلاق بگیرد و زن او شود طلاق و عقد آن زن صحیح است، هر چند معصیت بزرگی کردهاند.