باعث
الباعِث، از نام‌های خداوند است.
آیا درست است که حرف زیاد باعث غیبت و تهمت می شود؟ ژس آیا نباید با همسرمان زیاد صحبت کنیم؟
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی: بله این حرف بیراه نیست. حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند: کسی که زیاد حرف می زند خطایش زیاد می شود و کسی که خطایش زیاد شود حیایش کم میشود و کسی که حیایش کم میشود بی تقوا می شود و کسی که تقوای آن کم میشود قلبش می میرد و کسی که دلش بمیرد وارد جهنم می شود. لذا توصیه شده که زیاد حرف نزنید و بیشتر سکوت کنید. حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: کلامی که کم و مستدل باشد ، خوب است . امام صادق(علیه السلام) به فرزندشان می فرمایند: پسرم اگر گمان کردی کلام از نقره است، سکوت از طلا است . کلام نقره است و سکوت طلا است. منظور از این روایات این نیست که کلام بد است. نکته اش این است که معمولا وقتی زیاد صحبت می کنیم ، دچار گناهان زبانی می شویم . سکوت فواید زیادی دارد. می فرمایند: سکوت مایه آرامش ذهن است. می فرمایند: سکوت بابی از ابواب حکمت است. اگر شما زیاد سکوت کنید، وقار پیدا می کنید. ما فرمایش شما را قبول داریم ولی هیچ کدام از اینها جلوی صحبت شما با خانمتان را نمی گیرد. یکی از کلام های مفید، کلام خانم و آقا است. پرگویی نهی شده است ولی صحبت با همسر مفید است و این را نهی نکرده اند. ch3.iribtv.ir
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی: بله این حرف بیراه نیست. حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند: کسی که زیاد حرف می زند خطایش زیاد می شود و کسی که خطایش زیاد شود حیایش کم میشود و کسی که حیایش کم میشود بی تقوا می شود و کسی که تقوای آن کم میشود قلبش می میرد و کسی که دلش بمیرد وارد جهنم می شود. لذا توصیه شده که زیاد حرف نزنید و بیشتر سکوت کنید. حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: کلامی که کم و مستدل باشد ، خوب است . امام صادق(علیه السلام) به فرزندشان می فرمایند: پسرم اگر گمان کردی کلام از نقره است، سکوت از طلا است . کلام نقره است و سکوت طلا است. منظور از این روایات این نیست که کلام بد است. نکته اش این است که معمولا وقتی زیاد صحبت می کنیم ، دچار گناهان زبانی می شویم . سکوت فواید زیادی دارد. می فرمایند: سکوت مایه آرامش ذهن است. می فرمایند: سکوت بابی از ابواب حکمت است. اگر شما زیاد سکوت کنید، وقار پیدا می کنید. ما فرمایش شما را قبول داریم ولی هیچ کدام از اینها جلوی صحبت شما با خانمتان را نمی گیرد. یکی از کلام های مفید، کلام خانم و آقا است. پرگویی نهی شده است ولی صحبت با همسر مفید است و این را نهی نکرده اند. ch3.iribtv.ir
عنوان سوال:
آیا درست است که حرف زیاد باعث غیبت و تهمت می شود؟ ژس آیا نباید با همسرمان زیاد صحبت کنیم؟
پاسخ:
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی:
بله این حرف بیراه نیست. حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند: کسی که زیاد حرف می زند خطایش زیاد می شود و کسی که خطایش زیاد شود حیایش کم میشود و کسی که حیایش کم میشود بی تقوا می شود و کسی که تقوای آن کم میشود قلبش می میرد و کسی که دلش بمیرد وارد جهنم می شود. لذا توصیه شده که زیاد حرف نزنید و بیشتر سکوت کنید. حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: کلامی که کم و مستدل باشد ، خوب است .
امام صادق(علیه السلام) به فرزندشان می فرمایند: پسرم اگر گمان کردی کلام از نقره است، سکوت از طلا است . کلام نقره است و سکوت طلا است. منظور از این روایات این نیست که کلام بد است. نکته اش این است که معمولا وقتی زیاد صحبت می کنیم ، دچار گناهان زبانی می شویم . سکوت فواید زیادی دارد. می فرمایند: سکوت مایه آرامش ذهن است. می فرمایند: سکوت بابی از ابواب حکمت است. اگر شما زیاد سکوت کنید، وقار پیدا می کنید. ما فرمایش شما را قبول داریم ولی هیچ کدام از اینها جلوی صحبت شما با خانمتان را نمی گیرد. یکی از کلام های مفید، کلام خانم و آقا است. پرگویی نهی شده است ولی صحبت با همسر مفید است و این را نهی نکرده اند.
ch3.iribtv.ir
- [آیت الله خوئی] آیا جلوگیری غیبت کننده از غیبت واجب است در صورتی که از ضرر یا تهمت بترسیم یا جلوگیری او باعث شود که در معرض غیبت دیگران واقع گردد.
- [آیت الله سیستانی] غیبت کردن وافترا یا تهمت را برایم تعریف کنید . درچه صورتی چیزی غیبت محسوب میشود اگر در این مورد مثالی ارائه کنید ممنون می شوم؟
- [سایر] شوهرم به من تهمت بی عفتی می زند در حالی که من کوچکترین خطایی نکرده ام. آیا این درست است ؟
- [سایر] سلام حاج آقا من سعی می کنم غیبت نکنم،ولی یه سوال دارم،اگه همسرم با من درباره ی کسی صحبت کنه(شاید غیبت)یا درد دل بازم می شه غیبت؟ آخه چرا؟ ایشون می گن که با صحبت کردن آروم می شن؟ لطفاً راهنماییم کنید. در ضمن من نمی دنم با حق الناس چکار کنم؟ در باره ی گذشته خودم نگرانم
- [آیت الله خوئی] در صورتی که غیبت کننده یکی از والدین باشند و جلوگیری آنان از غیبت کردن باعث اذیتشان شود آیا جلوگیری واجب است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چند نفر با هم در مورد کسی صحبت میکنند ولی قصد توهین به او را ندارند آیا غیبت محسوب میشود؟
- [سایر] می‌گویند امیه یهودی بوده است، آیا این حرف درست می‌باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] فقیری که زکات میگیرد، لازم نیست عادل باشد ولی باید آشکارا معصیت نکند، حال اگر آشکارا به مردم فحش میدهد و یا غیبت می‌کند و تهمت میزند، آیا میشود به او زکات فطره داد؟
- [سایر] آیا کتاب سیاحت غرب که درباره ی جهنّم صحبت می کند درست است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی از کسی غیبت می‌کند یا تهمت میزند یا مال او را حیف و میل می‌کند و بعد حلالیّت میطلبد و او هم راضی می‌گردد و بعد از مدّتی میگوید من تو را حلال نمیکنم آیا دوباره غیبت کننده لازم است حلالیّت بطلبد؟
- [آیت الله اردبیلی] بر مسلمانان لازم است روابط اجتماعی خود را از اموری همچون غیبت، تهمت، حسد، تکبّر، تجسّس، دروغ، تملّق، خدعه و مکر، رشوه، سوء ظن، فتنهانگیزی، خیانت، نفاق، استهزا، تضییع حقوق یکدیگر و ظلم و از هرگونه معصیت پاک گردانند.
- [آیت الله مظاهری] نمّامی و فتنهگری از گناهان کبیره‌ای است که قرآن آن را بالاتر از قتل دانسته است؛ خداوند در قرآن شریف میفرماید: (وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ)[1] (و فتنه از قتل شدیدتر است.) (وَ الْفِتْنَةُ اکْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ)[2] (و فتنه از قتل بزرگتر است.) و آن اقسامی دارد: الف) فتنهگری در دین خدا، نظیر افرادی که با گفتار یا کردار خود مردم را از دین و فضائل اخلاقی منحرف میکنند، و این صورت، گناه مفسد فی الارض را نیز دارد. ب) کسانی که با تهمت زدن و دروغپردازی مردم را به یکدیگر بدبین میکنند، و به رابطه و اخوّت اسلامی مسلمین ضربه میزنند، و این صورت گناه تهمت را نیز دارد. ج) کسانی که با سعایت و سخنچینی، غیبت کسی را که از او غیبت شده به او برسانند، و این قسم گناه غیبت را نیز دارد، زیرا عیب کسی را که غیبت نموده، نقل کرده است. د) کسانی که با نقل گفتاری یا کرداری مردم را به یکدیگر بدبین و دشمنی را میان آنان ایجاد میکنند، مثلاً ازدواج مجدد کسی را برای زنش بگویند یا تماس زنی را با نامحرم برای شوهرش بگویند، و این صورت از مصادیق همان فتنهگری است که در اسلام از آن منع شدید شده است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] واجب است مأمومین به خطبه های امام گوش فرا دهند، و احتیاط مستحب آن است که ساکت باشند و از حرف زدن بپرهیزند که صحبت کردن در وقت خطبه ها مکروه است بلکه اگر سخن گفتن مأمومین موجب نشنیدن خطبه و از بین رفتن فایده آن باشد، سکوت لازم است.
- [آیت الله نوری همدانی] واجب آن است مأمومین به خطبه های امام گوش را دهند واحتیاط مستحبّ آن است که ساکت باشند واز حرف زدن بپرهیزند که صحبت کردن در وقت خطبه مکروه است ، بلکه اگر سخن گفتن مأمومین موجب نشنیدن خطبه واز بین رفتن فائدة آن می شوند ، سکوت لازم است .
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که کلمه یا حرف یا حرکت خاص را صحیح بداند و برابر آن , نمازهای گذشته را اقامه کرده باشد و بعد از آن بفهمد که درست نبوده, لازم نیست دوباره آن را در وقت ادا یا در خارج وقت, قضا نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر تندخویی از ملکه و یا از زبان بد سرچشمه نگیرد، در صورتی که ملازم با گناهی باشد، نظیر غیبت یا سرزنش یا آزردهخاطرنمودن شخصی و یا سردکردن محیط خانه و مانند اینها، حرام است، و اگر ملازم با هیچ گناهی نباشد، نظیر کسی که اعصاب او ضعیف است و با تندی حرف میزند، گرچه حرام نیست، ولی سزاوار نیست مؤمن چنین باشد، زیرا خوشرویی و خوشزبانی از علامات مؤمن است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان غیبت مسلمانی را بکند، اگر مفسده ای پیدا نشود و آن مسلمان از شنیدن این حرف اذیت نمی شود خوب است از آن مسلمان خواهش کند که او را حلال نماید. و چنان چه ممکن نباشد، برای او از خدا طلب آمرزش کند و اگر به واسطه غیبتی که کرده توهینی به آن مسلمان شده، در صورتی که ممکن است، باید آن توهین را بر طرف نماید.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام عاقّ پدر و مادر است، و در روایات فراوانی از گناه کبیره شمرده است، و در بعضی از آیات و روایات، گناه آن را در حدّ کفر دانسته است و آن اقسامی دارد: الف) ناراحت کردن پدر و مادر در عدم پرداخت نفقه آنها، زیرا اداره پدر و مادر در معیشت به طور متعارف اگر فقیر باشند، بر اولاد واجب است و ترک آن، گناهش خیلی بزرگ است. ب) غصب مال پدر و مادر و ممنوع نمودن آنها از حقّ خودشان، و این قسم علاوه بر اینکه گناهش خیلی بزرگ است، حقّالنّاس نیز می‌باشد و گناه حقّالنّاس، بسیار سنگین است. ج) بردن آبروی پدر و مادر یا غیبت آنان، یا تهمت زدن به آنها، یا مکر و خدعه و یا دشمنی و امثال اینها با آنان، و این قسم علاوه بر اینکه گناه بزرگ عاقّ پدر و مادر را دارد، گناه آبروریزی و تهمت و غیبت و امثال اینها را نیز دارد. د) تندی و پرخاشگری و یا- العیاذ باللَّه- فحش به آنها، حتّی قهر و داد زدن بر سر آنها، و این قسم همان عاقّی است که در قرآن و روایات از گناهان کبیره شمرده شده است و حتّی قرآن شریف اظهار ناراحتی نسبت به آنها را منع فرموده است: (وَ لا تَقُلْ لَهُما افّ)[1] (پس به پدر و مادر (حتّی) افّ هم نگویید.)
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بچه بگوید چیزی نجس است یا چیزی را آب کشیده و از گفته او اطمینان حاصل نشود، نباید حرف او را قبول کرد؛ ولی بچه ممیّز که طهارت و نجاست را میفهمد اگر بدانیم چیزی را آب کشیده، میتوان آن را پاک دانست، اگر چه اطمینان نداشته باشیم که درست آب کشیده است و اگر ممیّز چیزی را که در دستش است بگوید نجس است و از قول او اطمینان حاصل نشود، بنا بر احتیاط باید از آن اجتناب کرد.
- [آیت الله مظاهری] اشاعه فحشا (یعنی پراکنده کردن فساد و زشتکاری) از گناهان کبیره در اسلام است و قرآن شریف برای کسی که دوست دارد گناهان آشکار شوند، عذاب دنیا و آخرت را وعده داده است، چه برسد که بخواهد عمل اشاعه فحشا را انجام دهد: (انَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةَ فِی الَّذینَ امَنُوا لَهُمْ عَذابٌ الیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْاخِرَة)[1] (به تحقیق کسانی که دوست میدارند که زشت کاری در میان آنان که ایمان آوردهاند، شیوع پیدا کند، برای آنان در دنیا و آخرت عذابی پر درد خواهد بود.) و آن اقسامی دارد: الف) عیبی را به دروغ نسبت دادن به کسی و آن را درمیان مردم شیوع دادن، و این قسم علاوه بر گناه اشاعه فحشا، گناه تهمت را نیز دارد، و افرادی که دامن به آن شایعه میزنند و آن را برای دیگران می‌گویند، اگر بدانند که تهمت است، گناهشان مثل کسی است که شایعه را اختراع نموده و اگر ندانند، حرام است و گناه اشاعه فحشا را دارد، علاوه بر اینکه آن شایعه تهمت است و گناه از آن را نیز دارد. ب) پخش کردن عیبی که در کسی هست در میان مردم، و این صورت علاوه بر گناه اشاعه فحشا، گناه غیبت را نیز دارد. ج) گناهی را علنی و در میان مردم انجام دادن، نظیر بیرون آمدن زن با وضع جلف یا بدحجاب و یا بیحجاب و نظیر پخش موسیقیهای شهوتانگیز و پخش غناها و آهنگهای محرّک و یا پخش گفتههای جلف و محرّک در میان مردم و نظیر پخش کتابهای عشقی و رمانهای محرّک و امثال اینها، و این صورت علاوه بر گناهی که مترتّب بر اصل کار است، گناه اشاعه فحشا را نیز دارد و در بسیاری از موارد، گناه دوّم بالاتر از گناه اوّل است.