پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند : ( المؤمن مرآه المؤمن ) (1) مؤمن ، آئینه مؤمن است . این تشبیه بسیار زیبا ، می تواند نکات بسیاری را در بر داشته باشد که به برخی موارد اشاره می کنیم :
1- مثل آئینه باشیم ، هم زیبایی دیگران را ببینیم و هم نقاط ضعف آنان را . مثل مگسی نباشیم که فقط روی زخم و جراحت می نشیند .
2- مثل آئینه باشیم ، نه مثل ذره بین . عیب مردم را بزرگ تر از آنچه هست نبینیم .
3- مثل آئینه باشیم ، نه مثل شانه . آینه روبرو معایب را می گوید ولی شانه پشت سر رفته و در میان موها می گوید .
دوست دارم که دوست عیب مرا
همچو آئینه پیش رو گوید
نه آنکه چون شانه با هزار زبان
پشت سر رفته مو به مو گوید
4- آئینه ، مراعات مقام و شخصیت افراد را نمی کند و گرفتار تهدید و تطمیع نمی شود .
5- آئینه زمانی می تواند کارائی داشته باشد که غبار نگرفته و صاف و صیقلی باشد . انسان نیز زمانی می تواند انتقاد سازنده داشته باشد که خودش معیوب نباشد .
6- شکستن آئینه به خاطر آنکه عیب ما را نشان می دهد خطاست ، آزردن کسانی که انتقاد می کنند نیز نارواست .
7- اگر آئینه را بشکنند ، قطعات آن هم عیب ما را نشان می دهد . مؤمن را نیز اگر اذیت کنند ، باز دست از کارش برنمی دارد .
8- آئینه به خاطر صیقلی بودن عیب ما را می گوید . مؤمن نیز بر اساس صفا و صداقت باید عیب برادر دینی خود را بگوید نه بر اساس کینه و انتقام .
9- آئینه عیب ما را در خود نگاه نمی دارد ، همین که از برابر آن کنار برویم ، عیب ما از صفحه آن پاک می شود . مؤمن نیز باید روبرو عیب را تذکر دهد و چون از او جدا شدیم ، عیب ما را در دل خود نگاه ندارد .
10- کسی عیب خود را می فهمد که بخواهد بفهمد وگرنه ممکن است انسان به آئینه نگاه سطحی بکند ، ولی به فکر بررسی نواقص خود نباشد .
پی نوشت:
1- بحارالانوار ، ج 71 ، ص 270.
منبع: پرسش های مهم پاسخ های کوتاه، حجت الاسلام محسن قرائتی
