نگاه خود را چگونه کنترل کنیم؟

‌برای کنترل نگاه از گناه راهکارهایی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
1- خداباوری: اعتقاد به خدا و یقین داشتن به این که انسان در محضر خدا است و خدا ناظر بر تمام احوال و درون آدمی است، به انسان کمک می‌کند نگاه خود را کنترل نماید. امام صادق(ع) می‌فرماید: (فروبستن چشم از گناه میسّر نیست مگر این که انسان عظمت و جلال پروردگار را در قلبش مشاهده کرده باشد).
از امام علی(ع) سؤال شد: توانایی بر کنترل چشم چگونه حاصل می‌شود؟ حضرت فرمود: (این که خود را تحت قلمرو سلطان آگاه از همه مسائل بدانی و تسلیم او باشی).(1)
2- توجه به آثار فروبستن چشم: اگر انسان بداند کنترل نگاه چه آثار و برکاتی دارد، قطعاً بر ادامه آن تشویق خواهد شد.
آثار و فوائدی که بر چشم پوشی مترتب است، عبارتند از:
الف) راحتی دل: کسی که چشمش را فرو بندد، دلش را آرام کرده است.
با چشم چرانی انسان احساس آرامش نمی‌کند، زیرا احساسات و غرایز شهوانی تمام ناشدنی و سیری‌ناپذیر است و نفس اماره انسان را به بدی و زشتی هر چه بیشتر وادار می‌کند.
امام علی(ع) می‌فرماید: (کسی که چشم فرو بندد، دلش را صفا داده است).(2)
ب) کشف حقایق: رسول اکرم(ص) می‌فرماید: (چشمتان را فرو بندد تا عجائبی را ببینید).(3)
ج) شیرینی عبادت را حس کردن: پیامبر اسلام(ص) می‌فرماید: (مسلمانی چشم خود را از زن نامحرم فرو نمی‌بندد مگر آن که خداوند شیرینی عبادتش را در دل او ایجاد می‌کند).(4)
د) تزویج حور العین: امام صادق(ع) می‌فرماید: (کسی که نگاهش به زن نامحرمی بیفتد، پس چشمش را به سوی آسمان افکند و یا نگاهش را فرو بندد، خداوند حورالعین را به ازدواج او در می‌آورد).(5)
3- توجه به عواقب چشم چرانی: کسی که بداند چشم چرانی چه پیامدهای ناگواری دارد، قطعاً به ضرر خود اقدام نخواهد کرد و نگاهش را کنتزل خواهد کرد. رسول اکرم(ص) می‌فرماید: (کسی که چشمش را از حرام پر کند، خداوند روز قیامت چشمش را از آتش پر خواهد کرد، مگر آن که توبه کند و برگردد).(6)
در روایت دیگر می‌فرماید: (نگاه تیری از تیرهای مسموم شیطان است).(7)
حضرت مسیح فرمود: (از نگاه به نامحرم بپرهیزید که بذر شهوت و رشد دهنده فسق است).(8)
4- طرد افکار شیطانی: برای کنترل نگاه، باید اندیشه را از نفوذ افکار شیطانی دور نگه داشت، زیرا گام نخست در انحراف، فکر کردن درباره آن است. امام علی(ع) می‌فرماید: (کسی که در اطراف گناه بسیار بیندیشد، سرانجام به آن گناه کشیده خواهد شد).(9)
5- پرهیز از عوامل تحریک زا: تخیّلات تحریک کننده، رفت و آمد در جاهایی که نامحرم است، گفت و گو با نامحرم، دیدن فیلم‌ها و عکس‌های مبتدل، زمینه را برای چشم چرانی فراهم می‌کند.
6- دقت در دوست یابی: بررسی‌ها نشان می‌دهد که نوجوانان، اوّلین قدم‌های انحراف و تباهی را به کمک دوستان ناباب برداشته، سپس در سراشیبی سقوط قرار گرفته‌اند.(10) آلودگی و انحراف، به سرعت از طریق دوستان نا اهل به افراد پاک و سالم سرایت می‌کند و چشم چرانی از این قاعده مستثنا نیست.
امام علی(ع) می‌فرماید: (از معاشرت با مردم فاسد بپرهیز که طبیعت تو، ناخودآگاه ناپاکی را از طبع آن‌ها سرقت می‌کند).(11)
7- ازدواج: یکی از راه‌های مؤثر در کنترل نگاه، ارضای صحیح غریزه جنسی از طریق ازدواج است. رسول خدا(ص) می‌فرماید: (ای گروه جوانان! هر یک از شما که قدرت ازدواج دارد، حتماً اقدام کند، زیرا این بهترین وسیله است که چشم را از نگاه‌های آلوده و عورت را از بی عفّتی محافظت می‌کند).(12)
8- تقویت اراده: چشم چرانی اگر به صورت عادت در آمده باشد، همچون خصایص طبیعی و ذاتی، دامنه دار و پر نفوذ می‌گردد و به منزله طبیعت دوم در می‌آید. در این حال رهایی از این عادت ناپسند، نیاز به تصمیم و عزمی راسخ دارد. آن چه در شروع کار مهمّ است، خواستن و انگیزه داشتن است.
برای مبارزه با چشم چرانی باید دو کار انجام گیرد:
الف) به خواسته نفس پاسخ مثبت داده نشود،
ب) عادت پسندیده‌ای جایگزین گردد و خود را به کارهای پسندیده مانند مطالعه کتاب و ورزش مشغول سازد.

پی نوشت‌ها:
1. بحارالأنوار، ج 101، ص 41.
2. میزان الحکمة، ج 4، ص 3289.
3. بحارالأنوار، ج 101.
4. میزان الحکمة، همان، ص 3292.
5. همان.
6. بحارالأنوار، ج 73، ص 334.
7. همان، ج 101، ص 38.
8. همان، ص 42.
9. غررالحکم، ج 5، ص 321.
10. محمد علی سادات، راهنمای پدران و مادران، ج 1، ص 99.
11. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 272.
12. مکارم الاخلاق، ص 10.