اولاً، ملاک کار اجرایی، آن نیست که تمام امور اداری و اجرایی جامعه به دست قوه مجریه باشد، بلکه اصول و امهات مسائل با اجازه این قوه انجام میگیرد. به طور کلی، در تمام نظامهای حکومتی به ویژه کشورهای در حال توسعه تفکیک قوا به طور مطلق و همهجانبه و تطبیق آن در جامعه، کاری بسیار دشوار است، به گونهای که عملاً موجب عقبماندگی و کند شدن حرکتهای رو به توسعه و ساماندهی میشود. ازاینرو، حقوقدانان، قوای مجریه، قضائیه و مقننه را بر اساس وظائف اصلیشان جدا کردهاند.1 به همین دلیل دستگاههای اجرایی، گاهی با تصویب آییننامه و بخشنامههای مختلف که از نظر حقوقی، امری تقنینی است اقدام میکنند. در حالی که هیچگونه دخالت قوه مجریه در دستگاه قانونگذار نیست و یا با حل و فصل دعاوی کارگر و کارفرما در ادارههای کار، در حقیقت عمل محاکم قضایی را انجام میدهند؛ در حالی که دخالت در قوه قضائیه نیست. ثانیا، اصولا شناسایی مصداق گاهی بدون کشف و استنباط صورت میگیرد؛ مثلاً برای شناسایی فردی از وی شناسنامه و برگه هویت میخواهیم. اما گاهی این شناسایی ویژگیهایی دارد که بدون استنباط و تبیین در خارج حاصل نمیشود. به عبارت دیگر، اگر قانونگذار جهت قضیه و ماده قانونی را مشخص کند و تطبیق آن در واقع، محتاج استنباط نباشد، میتواند با بخشنامه قوه اجرایی مانند وزارت کشور، شکل اجرایی پیدا کند. در تشخیص حداقل اجتهاد و دیانت نامزد خبرگان، تخصص و استنباط علمی و عملی نیازمند هستیم که قطعا از شکل ساختار اجرایی خارج است. پینوشت: 1. حقوق اساسی، دکتر ابوالفضل قاضی. منبع: خبرگان و پرسشهای مبنایی، علی نهاوندی‌، قم، نشر مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما، اداره کل پژوهشهای اسلامی رسانه، 1394.
تعیین صلاحیت نامزدهای انتخاباتی، امری اجرایی است، آیا تکفل آن از سوی شورای نگهبان دخالت در قوه مجریه نیست؟
اولاً، ملاک کار اجرایی، آن نیست که تمام امور اداری و اجرایی جامعه به دست قوه مجریه باشد، بلکه اصول و امهات مسائل با اجازه این قوه انجام میگیرد.
به طور کلی، در تمام نظامهای حکومتی به ویژه کشورهای در حال توسعه تفکیک قوا به طور مطلق و همهجانبه و تطبیق آن در جامعه، کاری بسیار دشوار است، به گونهای که عملاً موجب عقبماندگی و کند شدن حرکتهای رو به توسعه و ساماندهی میشود.
ازاینرو، حقوقدانان، قوای مجریه، قضائیه و مقننه را بر اساس وظائف اصلیشان جدا کردهاند.1
به همین دلیل دستگاههای اجرایی، گاهی با تصویب آییننامه و بخشنامههای مختلف که از نظر حقوقی، امری تقنینی است اقدام میکنند. در حالی که هیچگونه دخالت قوه مجریه در دستگاه قانونگذار نیست و یا با حل و فصل دعاوی کارگر و کارفرما در ادارههای کار، در حقیقت عمل محاکم قضایی را انجام میدهند؛ در حالی که دخالت در قوه قضائیه نیست.
ثانیا، اصولا شناسایی مصداق گاهی بدون کشف و استنباط صورت میگیرد؛ مثلاً برای شناسایی فردی از وی شناسنامه و برگه هویت میخواهیم. اما گاهی این شناسایی ویژگیهایی دارد که بدون استنباط و تبیین در خارج حاصل نمیشود.
به عبارت دیگر، اگر قانونگذار جهت قضیه و ماده قانونی را مشخص کند و تطبیق آن در واقع، محتاج استنباط نباشد، میتواند با بخشنامه قوه اجرایی مانند وزارت کشور، شکل اجرایی پیدا کند.
در تشخیص حداقل اجتهاد و دیانت نامزد خبرگان، تخصص و استنباط علمی و عملی نیازمند هستیم که قطعا از شکل ساختار اجرایی خارج است.
پینوشت:
1. حقوق اساسی، دکتر ابوالفضل قاضی.
منبع: خبرگان و پرسشهای مبنایی، علی نهاوندی، قم، نشر مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما، اداره کل پژوهشهای اسلامی رسانه، 1394.
- [سایر] تعیین صلاحیت نامزدهای انتخاباتی، امری اجرایی است، آیا تکفّل آن از سوی شورای نگهبان، دخالت در قوه مجریه نیست؟
- [سایر] آیا از نظر حقوقی، نظارت شورای نگهبان درانتخابات و نیز تعیین برخی مجازات ها برای متخلفان در قانون انتخابات دخالت در کار قوه قضائیه نیست؟
- [سایر] آیا دولت و رئیس آن حق دخالت و لابی در احراز صلاحیت شورای نگهبان دارد؟
- [سایر] چگونه اعضای شورای نگهبان که احتمالا خودشان نامزد عضویت در مجلس خبرگان هستند صلاحیت خود را تعیین میکنند؟
- [سایر] چگونه اعضای شورای نگهبان -که احتمالاً خودشان نامزد عضویت در مجلس خبرگان میباشند صلاحیت خود را تعیین میکنند؟
- [سایر] اگر بنا شد احراز صلاحیت خبرگان منتخب مردم، به وسیله شورای نگهبان -که منصوب رهبر هستند انجام گیرد؛ خود رهبر -که حجیتش متوقف بر رأی خبرگان است چگونه میتواند اعضای شورای نگهبان را تعیین کند؟
- [سایر] روند احراز صلاحیت اعضای شورای نگهبان چگونه است؟
- [سایر] مطابق قوانین ایران رهبر، فقهای شورای نگهبان را منصوب و آنها صلاحیت علمی نامزدهای نمایندگی مجلس خبرگان را تایید مینمایند که بعدا توسط مردم انتخاب میشوند. حال این نمایندگان مسوولیت نظارت بر کار رهبری را
- [سایر] شرائط تأیید صلاحیت نامزدان نمایندگی خبرگان رهبری توسط شورای نگهبان چیست؟
- [سایر] آیا انتخاب رهبر از سوی خبرگان پس احراز صلاحیت ایشان توسط شورای نگهبان که این شورا را رهبر معین میکند یک دورِ محال نیست؟