انواع ربا را بیان کنید؟

ربا در اصطلاح فقهی دو نوع است: ربای قرضی و ربای معاملی. ربای قرضی این است که کسی جنسی یا پولی را به قرض بدهد و منفعتی بیش از آنچه قرض داده است، بگیرد. منفعت لازم نیست از جنس همان چیزی باشد که به قرض داده می شود، بلکه هر چه منفعت تلقی بشود، [ملاک است] و در اصطلاح می گویند: هر چه نفعی را در برداشته باشد. حتی این طور مثال می زنند که اگر کسی به یک نفر مثلاً هزار تومان قرض بدهد و ضمنا شرط کند که تو مرا کول بگیری و از این سوی آب به آن سوی آب ببری، این کول گرفتن، یک منفعت است. اصل ربا در باب قرض است و ربایی که بیشتر حرف ها درباره آن است، همین ربای قرضی است.
نوع دیگر، ربای معاملی است که در آن، پای قرض در میان نیست، بلکه پای معاوضه در کار است. به ربای معاملی می گویند ربای جنس به جنس که چیزی را به جنس خودش معاوضه کنند، مثلاً گندم به گندم. قهرا بعد، مسئله صغروی هم مطرح می شود که آیا مثلاً گندم و جو در باب ربا یک جنسند یا دو جنس؟ یا مثلاً گندم دو منطقه مختلف را که جنس آنها با یکدیگر متفاوت است، دو جنس باید فرض کنیم یا یک جنس؟ اتفاقا فقها در اینجا مسائلی را طرح کرده اند که قبول کردنش خیلی مشکل است. مثلاً می گویند هرچیزی که از یک اصل باشد، یک جنس تلقی می شود که بعد مسئله خیلی [آشفته] می شود.
منبع: ربا، بانک بیمه، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 41 و 42.