ربا
فزوني و زياده
رباي معاملي (معاوضي): معامله‌اي که در آن دو کالاي هم جنس مکيل يا موزون مبادله مي‌شوند و يک طرف داراي افزوده است. (هم جنس، مکيل، موزون)
حکم ربا خواری و ربا گیر چیست ؟
ربا خواری به چه صورت باشد گناه کبیره و مستوجب عقاب دنیوی و اخروی است .
ربا خواری به چه صورت باشد گناه کبیره و مستوجب عقاب دنیوی و اخروی است .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ادای قرض به ربا خوار جایز است ؟
- آیا کارمزد حواله جات بانکی مصداق ربا می باشد ؟
- آیا کارمزد حواله جات بانکی مصداق ربا می باشد ؟
- شخصی را می شناسم که از مردم پول بصورت ربا دریافت می کرده و سود انرا به طرف حسابهایش پرداخت مینموده است . متاسفانه این شخص که مرد مسلمانی هم هست به واسطه این کار مبلغ سنگینی ورشکست شده است و بقول خودش زندگیم به خاک سیاه نشسته است . پس از توبه و گذشت مدت زمانی به دوستان و خیرین رو آورد و از آنها بصورت قرض الحسنه دریافت می کند تا با این پولها مبلغی از بدهیهایش را پرداخت کند ( به هر ربا خواری حدودا یک سوم پرداخت می کند ) . سوال من اینست که با توجه به رقم بالای بدهی این فرد و رقم پایین قرض الحسنه ای که دریافت می کند حکم این کار و برخورد این آقا با رباخواران چگونه است ؟
- اگر کسی کارمند دولت باشد ودر یک سفر طولانی دوساله به خارج از کشور مسافرت کند ودر آنجا شغلی گیر بیاورد آیا می تواند در یک زمان از دوجای حقوق بگیرد ؟
- آیا معاوضه 10کیلو برنج درجه 3 با قیمت 100 تومان با 1 کیلو برنج درجه یک با قیمت 1000 تومان حکم ربا دارد ؟
- پولی که بعنوان سود از بانکهای دولتی به اعضاء و سهامداران پرداخت می شود که نوعا سود آن در ظرف یکسال معین و طبق قرارداد است آیا حکم ربا دارد ؟
- اینکه می گویند از بانک کافر می شود ربا گرفت پس مراد از بانک کافر چه بانکی است اگر چنانچه مراد از آن بانکی باشد که تمام مشترکین آن کافر باشند که در هیچ جا چنین چیزی وجود ندارد .
- آیا با توجه به بهره های بسیار بالا بانکها برای ساختن منزل مسکونی آیا خودروهایی که شرکت های خودرو سازی بصورت نقدی – اقصاطی میدهند و بهره 24 درصدی هم میگیرند ما مجاز به خریدن هستیم یا خیر در مجموع میتوانیم از سیستم بانکی کشور که بهره های بالایی از مردم میگیرند استفاده کنیم یا خیر و اگر حکم ربا دارد بفرمایید؟
- اگر انسان به قصد و نیت گرفتن سود از بابت پولی که در بانک میگذارد و با توجه به اینکه همه شرایط را هم خود بانک تعیین می کند و از همان اول نرخ سود و مدت را تعیین می کند اما انسان با رضایت این کار را انجام دهد و شرایط را قبول کند آیا جایز است از این سود استفاده کند یا حکم ربا دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیاشراب خواری در دین زرتشت حرام بوده؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] راههای جلوگیری از موقوفه خواری را بیان نمایید.
- [آیت الله اردبیلی] الف مجازات روزه خواری عمدی در ملأ عام چیست؟ ب وظیفه شرعی ما در مقابل این عمل چیست؟
- [سایر] رشوه گیر چه کیفری دارد؟
- [سایر] تواضع و آثار آن چیست؟ و چه فرقی میان فروتنی و ذلّت و خواری وجود دارد؟
- [سایر] آیا رانت خواری و اختلاسهای دولتی از بیت المال مشمول قوانین سرقت میشود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قرض گرفتن از کسی که با خواری و منت قرض می دهد چه حکمی دارد؟
- [سایر] چرا کودک کمرو و گوشه گیر میشود؟
- [سایر] چرا کودک کمرو و گوشه گیر می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] ربا گرفتن و ربا دادن به دیگران چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است ، ولی خود قرض صحیح است ، و کسی که قرض ربائی گرفته است ، مالک میشود ، ولی قرض دهنده مالک زیادتی که میگیرد نمیشود ، و تصرف او در آن حرام است ، و اگر با عین آن چیزی را بخرد مالک آن چیز نمیشود ، و چنانچه طوری باشد که اگر قرار ربا را هم نگذاشته بودند ، قرض گیرنده راضی بود که قرض دهنده در آن پول تصرف کند ، تصرف او جایز است . و همچنین اگر از روی ندانستن مسأله ربا بگیرد ، و پس از اطلاع توبه کند که در این صورت آنچه را در زمان جهل گرفته ، برای او حلال است .
- استعمال باد گیر قلیان ، غلاف شمشیر ، کارد و قاب قرآن اگر از طلا یا از نقره باشد ، اشکال ندارد ، ولی احتیاط مستحب آن است که عطر دان و سرمه دان و تریاک دان طلا و نقره را استعمال نکنند .
- جو و گندم در ربا یک جنس حساب میشود ، پس اگر مثلاً یک من گندم بدهد و یک من و پنج سیر جو بگیرد ، ربا و حرام است . و نیز اگر مثلاً ده من جو بخرد که سر خرمن ده من گندم بدهد ، چون جو را نقد گرفته و بعد از مدتی گندم را میدهد ، مثل آن است که زیادی گرفته و حرام میباشد .
- اگر چیزی را که اضافه میگیرد غیر از جنسی باشد که میفروشد ، مثلاً یک من گندم به یک من گندم و یک ریال پول بفروشد ، باز هم ربا و حرام است ، بلکه اگر چیزی زیادتر نگیرد ، ولی شرط کند که خریدار عملی برای او انجام دهد ، ربا و حرام میباشد .
- اگر مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه میفروشند ، به زیادتر از همان جنس بفروشد ، مثلاً یک من گندم را به یک من و نیم گندم بفروشد ، ربا و حرام است ، بلکه اگر یکی از دو جنس ، سالم و دیگری معیوب ، یا جنس یکی خوب و جنس دیگری بد باشد ، یا با یکدیگر تفاوت قیمت داشته باشند ، چنانچه بیشتر از مقداری که میدهد بگیرد ، باز هم ربا و حرام است ، پس اگر مس درست را بدهد و بیشتر از آن مس شکسته بگیرد ، یا برنج صدری را بدهد و بیشتر از آن برنج گرده بگیرد ، یا طلای ساخته را بدهد و بیشتر از آن طلای نساخته بگیرد ، ربا و حرام میباشد .
- اگر چیزی به بول پسر یا دختر شیر خواری که غذا خور نشده ، نجس شود ، چنانچه یک مرتبه آب هر چند کم باشد روی آن بریزند که به تمام جاهای نجس آن برسد پاک میشود ، ولی احتیاط مستحب آن است که یک مرتبه دیگر هم آب روی آن بریزند . و در لباس و فرش و مانند اینها فشار لازم نیست .
- پوشیدن لباسی که پارچه یا رنگ یا دوخت آن برای کسی که میخواهد آن را بپوشد معمول نیست ، در صورتی که موجب هتک حرمت و خواری او باشد حرام است . ولی اگر با آن لباس نماز بخواند هرچند ساترش فقط آن باشد نمازش صحیح است .
- اگر شوهرِ زنی دختر شیر خواری را برای خود عقد کرده باشد ، چنانچه زن ، آن دختر شیر خوار را شیر دهد ، بنابر احتیاط واجب آن زن بر او حرام ابدی میشود ، و احتیاطاً باید او را طلاق دهد ، و هرگز با او ازدواج نکند ، و اگر شیر مربوط به خود او باشد ، دختر شیر خوار نیز بر او حرام ابدی میشود ، و اگر شیر از شوهر سابق باشد ، بنابر احتیاط عقد او باطل میشود .
- اگر کسی که قرض میدهد شرط کند که زیادتر از مقداری که میدهد بگیرد ، مثلاً یک من گندم بدهد و شرط کند که یک من و پنج سیر بگیرد ، یا ده تخم مرغ بدهد که یازده تا بگیرد ، ربا و حرام است ، بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار کاری برای او انجام دهد ، یا چیزی را که قرض کرده است با مقداری جنس دیگر پس دهد ، مثلاً شرط کند ، یک تومانی را که قرض کرده است با یک کبریت پس دهد ، ربا و حرام است . و نیز اگر با او شرط کند که چیزی را که قرض میگیرد به طور مخصوصی پس دهد ، مثلاً مقداری طلای نساخته به او بدهد و شرط کند که ساخته پس بگیرد ، باز هم ربا و حرام میباشد ؛ ولی اگر بدون اینکه شرط کند ، خود بدهکار زیادتر از آنچه قرض کرده است پس بدهد ، اشکال ندارد ، بلکه مستحب است .
- انسان نمیتواند با دختری که مادر ، یا مادر بزرگ او آن دختر را شیر کامل داده ازدواج کند ، و نیز اگر زن پدر انسان از شیر مربوط به پدر او دختری را شیر داده باشد انسان نمیتواند با آن دختر ازدواج نماید ، و چنانچه دختر شیر خواری را برای خود عقد کند ، بعد مادر ، یا مادر بزرگ ، یا زن پدر او ، آن دختر را شیر دهد ، عقد باطل میشود .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] ربا خواری حرام است و آن بر دو قسمت است: اوّل: ربای در قرض که در بحث قرض به خواست خدا خواهد آمد. دوّم: ربای در معامله است که اگر مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه میفروشند به زیادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً یک من گندم را به یک من و نیم گندم بفروشد، ربا و حرام است، بلکه اگر یکی از دو جنس سالم و دیگری معیوب یا جنس یکی خوب و جنس دیگری بد باشد یا با یکدیگر تفاوت قیمت داشته باشند، چنانچه بیشتر از مقداری که میدهد بگیرد، باز هم ربا و حرام است، پس اگر مس درست را بدهد و بیشتر از آن مس شکسته بگیرد یا برنج درجه یک را بدهد و بیشتر از آن برنج درجه دو و سه بگیرد، یا طلای ساخته را بدهد و بیشتر از آن طلای نساخته بگیرد، ربا و حرام میباشد.
- [آیت الله سبحانی] در چند مورد ربا گرفتن حرام نیست: 1 ربا گرفتن مسلمان از کافر که در پناه اسلام نیستند. 2 ربا گرفتن پدر و فرزند از یکدیگر. 3 ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر. شرایط خریدار و فروشنده
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چند مورد ربا گرفتن حرام نیست: 1 ربا گرفتن مسلمانان از کفاری که در پناه اسلام نیستند. 2 ربا گرفتن پدر و فرزند از یکدیگر. 3 ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر.
- [آیت الله جوادی آملی] .ربا گرفتن و دادن در چند مورد حرام نیست : 1 .بین پدر و فرزند؛ یعنی هر کدام می توانند از دیگری ربا بگیرند; خواه فرزند پسر باشد و خواه دختر و بین مادر و فرزند ربا حرام است . 2 .زن و شوهر می توانند از یکدیگر ربا بگیرند . 3 .مسلمان میتواند از کافری که در پناه اسلام نیست, ربا بگیرد و نمیتواند به او ربا بدهد. ربایی که در موارد یادشده حرام نیست, اعم از ربا در خرید و فروش و ربا در قرض است.
- [آیت الله مظاهری] ربا دادن نظیر ربا خوردن حرام است و باید دانست مالی که در آن ربا باشد یا برای آن ربا داده شده باشد برکت ندارد و قرآن میفرماید که آن مال نابود میشود. (یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقات)[3] (خداوند از برکت ربا میکاهد و بر صدقات میافزاید.)
- [آیت الله بهجت] اگر مسلمان از کافری که در پناه اسلام نیست ربا بگیرد اشکال ندارد، ولی مسلمان نمیتواند به کافر ربا و زیادتی در معامله بدهد. و همچنین پدر و فرزند، زن و شوهر میتوانند از یکدیگر ربا بگیرند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسی که قرض ربائی گرفته مالک آن می شود و می تواند در آن تصرف کند؛ ولی طلبکار حق مطالبه مقدار زیادی که ربا است ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مسلمان میتواند از کافری که در پناه اسلام نیست یا از کافری که در پناه اسلام است و ربا گرفتن در شریعتش جایز است ربا بگیرد و نیز پدر میتواند از فرزند خود و شوهر از زن خود ربا بگیرد و بنا بر احتیاط واجب پسر از پدر و زن از شوهر خود ربا نگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] مسلمان از کافر حربی می تواند ربا بگیرد و کافری که در پناه اسلام است معامله ربا با او جایز نیست ولی بعد از معامله اگر ربا گرفتن در شریعتش جایز باشد می تواند بگیرد و پدر و فرزند و شوهر و زن دایمی می توانند از یکدیگر ربا بگیرند
- [آیت الله مظاهری] قرضی که در آن قرار ربا باشد باطل و حرام است، و ربا از گناهان بسیار بزرگ است و قرآن شریف آن را اعلام جنگ با خدا و موجب نابودی مال میداند و در روایات، ربا را از زنای با محارم بالاتر دانستهاند، و ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسی که قرض ربایی گرفته مالک آن نمیشود و نمیتواند در آن تصرّف کند، ولی اگر صاحب پول راضی باشد که گیرنده قرض در آن تصرّف کند مانعی ندارد.