دانش
امروزه در زبان فارسی و عربی کلمه «علم» به دو معنای متفاوت بکار برده می شود.
از نظر اسلام کدام علم و دانش نور است؟
با توجه به این‌که این پرسش، ناظر به روایتی است که می‌فرماید: (الْعِلْمُ‌ نُورٌ یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ مَنْ یَشَاء)؛[1] علم، نوری است که خدا آن‌را در دل هرکس میخواهد میاندازد، روایتی مشابه وجود دارد که احتمالاً پاسخ‌گوی این پرسش باشد: هنگامی که آیۀ: (فَمَنْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلام‌ ...)[2] نازل شد، یاران پیامبر(ص) از ایشان در مورد این آیه و (شرح صدر) توضیح خواستند. ایشان در پاسخ مشابه همان عبارت روایت قبلی را بیان فرمودند: (نُورٌ یَقْذِفُهُ‌ اللَّهُ فِی قَلْبِ الْمُؤْمِنِ ...) شرح صدر، نوری است که خدا آن‌را در قلب مؤمن انداخته و سینۀ او را گشاده می‌کند. مجدداً از آن‌حضرت پرسیده شد که آیا نشانهای برای این هدیۀ پروردگار وجود دارد، تا قابل شناسایی باشد؟! ایشان فرمودند: بلی! روی آوردن به خانۀ جاودانی و کنده شدن از خانۀ فریب دهنده دنیا و آمادگی برای مرگ قبل از آمدنش![3] با توجه به این روایت، شاید بتوان گفت که این علم و دانش مترادف با همان شرح صدری است که آثار آن در روایت فوق بیان شده و بر این اساس، علم و دانشی نور است که توجه انسان به جهان آخرت را بیشتر نموده و پایبندی او به دنیا را کمتر کند. پی نوشت: [1]. مصباح الشریعة، ص 16، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، 1400 ق. [2]. انعام، 125. (هر کس را که خدا خواهد که هدایت کند، دلش را برای اسلام می‌گشاید...). [3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 65، ص 236، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 ق. منبع:http://islamquest.net
با توجه به این‌که این پرسش، ناظر به روایتی است که می‌فرماید: (الْعِلْمُ‌ نُورٌ یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ مَنْ یَشَاء)؛[1] علم، نوری است که خدا آن‌را در دل هرکس میخواهد میاندازد، روایتی مشابه وجود دارد که احتمالاً پاسخ‌گوی این پرسش باشد: هنگامی که آیۀ: (فَمَنْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلام‌ ...)[2] نازل شد، یاران پیامبر(ص) از ایشان در مورد این آیه و (شرح صدر) توضیح خواستند. ایشان در پاسخ مشابه همان عبارت روایت قبلی را بیان فرمودند: (نُورٌ یَقْذِفُهُ‌ اللَّهُ فِی قَلْبِ الْمُؤْمِنِ ...) شرح صدر، نوری است که خدا آن‌را در قلب مؤمن انداخته و سینۀ او را گشاده می‌کند. مجدداً از آن‌حضرت پرسیده شد که آیا نشانهای برای این هدیۀ پروردگار وجود دارد، تا قابل شناسایی باشد؟! ایشان فرمودند: بلی! روی آوردن به خانۀ جاودانی و کنده شدن از خانۀ فریب دهنده دنیا و آمادگی برای مرگ قبل از آمدنش![3] با توجه به این روایت، شاید بتوان گفت که این علم و دانش مترادف با همان شرح صدری است که آثار آن در روایت فوق بیان شده و بر این اساس، علم و دانشی نور است که توجه انسان به جهان آخرت را بیشتر نموده و پایبندی او به دنیا را کمتر کند. پی نوشت: [1]. مصباح الشریعة، ص 16، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، 1400 ق. [2]. انعام، 125. (هر کس را که خدا خواهد که هدایت کند، دلش را برای اسلام می‌گشاید...). [3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 65، ص 236، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 ق. منبع:http://islamquest.net
پاسخ:
با توجه به این‌که این پرسش، ناظر به روایتی است که می‌فرماید: (الْعِلْمُ نُورٌ یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ مَنْ یَشَاء)؛[1] علم، نوری است که خدا آن‌را در دل هرکس میخواهد میاندازد، روایتی مشابه وجود دارد که احتمالاً پاسخ‌گوی این پرسش باشد:
هنگامی که آیۀ: (فَمَنْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلام ...)[2] نازل شد، یاران پیامبر(ص) از ایشان در مورد این آیه و (شرح صدر) توضیح خواستند. ایشان در پاسخ مشابه همان عبارت روایت قبلی را بیان فرمودند: (نُورٌ یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ الْمُؤْمِنِ ...) شرح صدر، نوری است که خدا آن‌را در قلب مؤمن انداخته و سینۀ او را گشاده می‌کند. مجدداً از آن‌حضرت پرسیده شد که آیا نشانهای برای این هدیۀ پروردگار وجود دارد، تا قابل شناسایی باشد؟! ایشان فرمودند: بلی! روی آوردن به خانۀ جاودانی و کنده شدن از خانۀ فریب دهنده دنیا و آمادگی برای مرگ قبل از آمدنش![3]
با توجه به این روایت، شاید بتوان گفت که این علم و دانش مترادف با همان شرح صدری است که آثار آن در روایت فوق بیان شده و بر این اساس، علم و دانشی نور است که توجه انسان به جهان آخرت را بیشتر نموده و پایبندی او به دنیا را کمتر کند.
پی نوشت:
[1]. مصباح الشریعة، ص 16، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، 1400 ق.
[2]. انعام، 125. (هر کس را که خدا خواهد که هدایت کند، دلش را برای اسلام می‌‌گشاید...).
[3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 65، ص 236، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 ق.
منبع:http://islamquest.net
- [سایر] نظر دین اسلام درباره علم ریاضی چیست؟
- [سایر] حدیث با موضوع علم و دانش بفرمایید؟
- [سایر] علم و دانش امام رضا (علیه السلام) در چه حدی است، آیا علم امام همچون انبیای الهی است ؟
- [سایر] علم و دانش امام رضا (علیه السلام) در چه حدی است، آیا علم امام همچون انبیای الهی است ؟
- [سایر] علمی که اسلام میگوید نور است چیست؟
- [سایر] کدام یک از آیات قرآن درباره اهمیت علم و دانش بحث می کند؟
- [سایر] آیا علم خدا با دانش روز؛ مثل هواشناسی و سونوگرافی منافات دارد؟
- [سایر] نظر حضرتعالی درباره دانش هسته ای کشور چیست ؟
- [سایر] به نظر شما یک معلم چگونه با نفوذ در دانش آموزان در آنها تأثیر بگذارد؟
- [سایر] من دانش آموز رشته ریاضی سال سوم متوسطه هستم، می خواستم بدانم که در جامعه و کشور کنونی ما، کدام شغل از نظر اسلام واجب است تا هم به اسلام و هم به ایران کمک کند و نیاز ضروری دین اسلام باشد، تا بتوانم آن شغل را ادامه دهم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بدعتی در اسلام واقع شود مثل منکراتی که دولت های جائر انجام می دهند به اسم دین مبین اسلام، واجب است خصوصاً بر علماء اسلام اظهار حق و انکار باطل، و اگر سکوت علماء اعلام موجب هتک مقام علم و موجب اسائه ظن به علماء اسلام شود واجب است اظهار حق به هر نحوی که ممکن است اگر چه بدانند تأثیر نمی کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بدعتی در اسلام واقع شود ، مثل منکراتی که دولتهای جائر انجام می دهند به اسم دین مبین اسلام ، واجب است خصوصاً بر علماء اسلام اظهار حق وانکار باطل ، واگر سکوت علماء اعلام موجب هتک مقام علم وموجب اسائة ظنّ به علماء اسلام شود واجب است اظهار حق به هر نحوی که ممکن است اگر چه بدانند تأثیر نمی کند .
- [امام خمینی] اگر بدعتی در اسلام واقع شود مثل منکراتی که دولتها اجرا می‌کنند به اسم دین مبین اسلام، واجب است خصوصاً بر علمای اسلام اظهار حق و انکار باطل، و اگر سکوت علمای اعلام موجب هتک مقام علم و موجب اسائه ظن به علمای اسلام شود واجب است اظهار حق به هر نحوی که ممکن است اگر چه بدانند تأثیر نمی‌کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] گوشت وپیه و چرمی که در بازار مسلمانان فروخته شود پاک است، و همچنین است اگر یکی از اینها در دست مسلمان باشد، و همچنین اگر بداند آن مسلمان از کافر گرفته و رسیدگی نکرده که از حیوانیست که به دستور شرع کشته شده یا نه پاک می‌باشد مگر علم بعدم تذکیه پیدا کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بدعتی در اسلام واقع شود (مانند منکراتی که دولتهای ناصالح به نام اسلام انجام می دهند) بر همه، مخصوصاً علمای دین واجب است حق را اظهار و باطل را انکار کنند و اگر سکوت علمای دین موجب هتک مقام علم، یا سوء ظن به علمای اسلام شود، اظهار حق به هر نحوی که ممکن باشد واجب است، هرچند بدانند تاثیر نمی کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بدعتی در اسلام واقع شود، اظهار حق و انکار باطل واجب است و این وجوب، نسبت به عالمان شدیدتر است و اگر سکوت علمای اعلام موجب هتک مقام علم و موجب سوء ظن به علمای اسلام شود، اظهار حق به هر نحوی که ممکن باشد واجب است، اگرچه بدانند تأثیر نمی‌کند.
- [آیت الله سیستانی] به نظر بعضی از فقهاء مکرو ه است بر میّت چند مرتبه نماز بخوانند ، ولی این مطلب ثابت نیست ، و اگر میّت اهل علم و تقوا باشد بدون اشکال مکروه نیست .
- [آیت الله مظاهری] کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند میتواند برای معاش خود کسب کند گرچه آن علم، علم دینی نباشد، می‌شود به او زکات داد.
- [امام خمینی] قوانین و مصوباتی که از مجالس قانونگذاری دولتهای جائر به امر عمال اجانب خَذَلَهم اللَّه تعالی بر خلاف صریح قرآن کریم و سنّت پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم میگذرد و گذشته است، از نظر اسلام لغو و از نظر قانون بیارزش است، و لازم است مسلمانها از امرکننده و رأیدهنده به هر طور ممکن است اعراض کنند، و با آنها معاشرت و معامله نکنند، و آنان مجرمند و عملکننده به رأی آنها معصیت کار و فاسق است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می تواند برای معاش خود کسب کند، چنان چه تحصیل آن علم، واجب یا مستحب باشد، می شود به او زکات داد. ولی احتیاط برای اهل علم نگرفتن زکات است مگر در صورتی که از تحصیل مخارج عاجز باشند ولکن جایز است اشتغال به تحصیل علم هر چند باعث عجز از تحصیل نفقه بشود.