رسول اللّه‌ صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : لِلمُؤمِنِ عَلَی المُؤمِنِ سَبعَةُ حُقوقٍ واجِبَةٍ مِنَ اللّه‌ِ عز و جل عَلَیهِ : . . . وأن یَعودَهُ فی مَرَضِهِ . پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : مؤمن بر مؤمن ، هفت حق دارد که خداوند عز و جل ، آنها را بر او واجب ساخته است : ... و یکی آن که او را در بیماری‌اش عیادت کند. بحارالأنوار ، جلد 74 ، صفحه 222 ، حدیث 3 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 216 ******* رسول الله صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : حَقُّ المُسلِمِ عَلَی المُسلِمِ خَمسٌ : رَدُّ السَّلامِ ، وعِیادَةُ المَریضِ و . . . . پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : حقّ مسلمان بر مسلمان ، پنج چیز است: پاسخ دادن سلام ، عیادت بیمار و... . الکافی ، جلد 2 ، صفحه 171 ، حدیث 6 عن علیّ بن عقبة عن الإمام الصادق علیه‌السلام نحوه دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 216 ******* رسول الله صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : یُعَیِّرُ اللّه‌ُ عز و جل عَبداً مِن عِبادِهِ یَومَ القِیامَةِ فَیقَولُ : عَبدی ما مَنَعَکَ إذ مَرِضتُ أن تَعودَنی؟ فَیقَولُ : سُبحانَکَ ! أنتَ رَبُّ العِبادِ لا تَألَمُ ولا تَمرَضُ . فَیَقولُ : مَرِضَ أخوکَ المُؤمِنُ فَلَم تَعُدهُ ، وَعِزَّتی وجَلالی لَو عُدتَهُ لَوَجَدتَنی عِندَهُ ، ثُمَّ لَتَکَلَّفتُ بِحَوائِجِکَ فَقَضَیتُها لَکَ ، وذلِکَ مِن کَرامَةِ عَبدِیَ المُؤمِنِ ، وأنَا الرَّحمنُ الرَّحیمُ . پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : خداوند عز و جل ، در روز قیامت ، بنده‌ای از بندگان خویش را نکوهش می‌کند و می‌گوید: (بنده من! چه چیز تو را از این ، باز داشت که چون بیمار شدم ، عیادتم کنی؟). بنده می‌گوید: سبحان اللّه‌! تو پروردگارِ بندگانی که نه دردی بر تو عارض می‌شود و نه بیمار می‌شوی. خداوند می‌گوید: (برادر مؤمنت ، بیمار شد و او را عیادت نکردی. به عزّت و جلالم سوگند ، اگر او را عیادت کرده بودی ، مرا نزد او می‌یافتی و پس از آن ، خود ، عهده‌دار حاجت‌هایت می‌شدم و آنها را برایت بر می‌آوردم؛ و این همه از کرامت بنده مؤمن من است و من ، خدای بخشاینده مهربانم). بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 219 ، حدیث 18 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 216 ******* رسول الله صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم عن اللّه‌ عز و جل - فِی الحَدیثِ القُدسِیِّ - : مَرِضتُ فَلَم یَعُدنِی ابنُ آدَمَ ، وظَمِئتُ فَلَم یَسقِنِی ابنُ آدَمَ . فَقُلتُ : أتَمرَضُ یا رَبِّ؟ ! قالَ : یَمرَضُ العَبدُ مِن عِبادی مِمَّن فِی الأَرضِ فَلا یُعادُ ؛ فَلَو عادَهُ کانَ ما یَعودُهُ لی ، ویَظمَأُ فِی الأَرضِ فَلا یُسقی ؛ فَلَو سُقِیَ کانَ ما سَقاهُ لی . پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم - در گفتگو با خداوند (در حدیث قدسی) -: خداوند فرمود: (ای آدمی‌زاده! بیمار شدم و مرا عیادت نکردی. ای آدمی‌زاده! تشنه شدم و سیرابم نساختی؟) . گفتم: پروردگارا! آیا تو بیمار می‌شوی؟! فرمود: (بنده‌ای از بندگانم از همه آنها که بر روی زمین‌اند ، بیمار می‌شود و او را عیادت نمی‌کنند. اگر کسی او را عیادت می‌کرد ، عیادتش برای من می‌بود؛ و بنده‌ام در زمین تشنه می‌شود و او را آبی نمی‌دهند. اگر کسی او را آبی می‌رسانْد ، آب دادنِ به او [همانند] آب دادنِ به من بود). مسند ابن حنبل ، جلد 3 ، صفحه 370 ، حدیث 9253 ، صحیح مسلم ، جلد 4 ، صفحه 1990 ، حدیث 43 نحوه وکلاهما عن أبی هریرة دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218 ******* رسول اللّه‌ صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : عِیادَةُ بَنی هاشِمٍ فَریضَةٌ ، وزِیارَتُهُم سُنَّةٌ . پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : عیادت بنی هاشم ، واجب است و زیارت آنان ، مستحب. بحارالأنوار ، جلد 96 ، صفحه 234 ، حدیث 33 نقلاً عن الإمامة والتبصرة دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218 ******* الإمام علیّ علیه‌السلام - مِن وَصِیَّتِهِ لاِبنِهِ الحَسَنِ علیه‌السلام: أکرِم عَشیرَتَکَ ؛ فَإِنَّهُم جَناحُکَ الَّذیِ بِه تَطیرُ . . . وعُد سَقیمَهُم . امام علی علیه‌السلام - در توصیه‌های ایشان به فرزندشان امام حسن علیه‌السلام: خاندانت را گرامی بدار ، که آنان ، بال و پَر تو اند که با آنها پرواز می‌کنی... و به عیادت بیمارانشان برو. کنز العمّال ، جلد 16 ، صفحه 183 ، حدیث 44215 نقلاً عن وکیع والعسکری فی المواعظ دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218 ******* رسول اللّه‌ صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم - لِأَبی ذَرٍّ: جالِسِ المَساکینَ ، وعُدهُم إذا مَرِضوا . پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم - خطاب به ابوذر -: با بینوایان ، همنشین شو و چون بیمار شوند ، عیادتشان کن. الدعوات ، صفحه 224 ، حدیث 620 وص 277 ، حدیث 801 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218
بر عیادت چه بیمارانی تأکید شده است؟
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
لِلمُؤمِنِ عَلَی المُؤمِنِ سَبعَةُ حُقوقٍ واجِبَةٍ مِنَ اللّهِ عز و جل عَلَیهِ : . . . وأن یَعودَهُ فی مَرَضِهِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مؤمن بر مؤمن ، هفت حق دارد که خداوند عز و جل ، آنها را بر او واجب ساخته است : ... و یکی آن که او را در بیماریاش عیادت کند.
بحارالأنوار ، جلد 74 ، صفحه 222 ، حدیث 3 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 216
*******
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
حَقُّ المُسلِمِ عَلَی المُسلِمِ خَمسٌ : رَدُّ السَّلامِ ، وعِیادَةُ المَریضِ و . . . .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
حقّ مسلمان بر مسلمان ، پنج چیز است: پاسخ دادن سلام ، عیادت بیمار و... .
الکافی ، جلد 2 ، صفحه 171 ، حدیث 6 عن علیّ بن عقبة عن الإمام الصادق علیهالسلام نحوه دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 216
*******
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
یُعَیِّرُ اللّهُ عز و جل عَبداً مِن عِبادِهِ یَومَ القِیامَةِ فَیقَولُ : عَبدی ما مَنَعَکَ إذ مَرِضتُ أن تَعودَنی؟
فَیقَولُ : سُبحانَکَ ! أنتَ رَبُّ العِبادِ لا تَألَمُ ولا تَمرَضُ .
فَیَقولُ : مَرِضَ أخوکَ المُؤمِنُ فَلَم تَعُدهُ ، وَعِزَّتی وجَلالی لَو عُدتَهُ لَوَجَدتَنی عِندَهُ ، ثُمَّ لَتَکَلَّفتُ بِحَوائِجِکَ فَقَضَیتُها لَکَ ، وذلِکَ مِن کَرامَةِ عَبدِیَ المُؤمِنِ ، وأنَا الرَّحمنُ الرَّحیمُ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
خداوند عز و جل ، در روز قیامت ، بندهای از بندگان خویش را نکوهش میکند و میگوید: (بنده من! چه چیز تو را از این ، باز داشت که چون بیمار شدم ، عیادتم کنی؟).
بنده میگوید: سبحان اللّه! تو پروردگارِ بندگانی که نه دردی بر تو عارض میشود و نه بیمار میشوی.
خداوند میگوید: (برادر مؤمنت ، بیمار شد و او را عیادت نکردی. به عزّت و جلالم سوگند ، اگر او را عیادت کرده بودی ، مرا نزد او مییافتی و پس از آن ، خود ، عهدهدار حاجتهایت میشدم و آنها را برایت بر میآوردم؛ و این همه از کرامت بنده مؤمن من است و من ، خدای بخشاینده مهربانم).
بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 219 ، حدیث 18 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 216
*******
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم
عن اللّه عز و جل - فِی الحَدیثِ القُدسِیِّ - :
مَرِضتُ فَلَم یَعُدنِی ابنُ آدَمَ ، وظَمِئتُ فَلَم یَسقِنِی ابنُ آدَمَ .
فَقُلتُ : أتَمرَضُ یا رَبِّ؟ !
قالَ : یَمرَضُ العَبدُ مِن عِبادی مِمَّن فِی الأَرضِ فَلا یُعادُ ؛ فَلَو عادَهُ کانَ ما یَعودُهُ لی ، ویَظمَأُ فِی الأَرضِ فَلا یُسقی ؛ فَلَو سُقِیَ کانَ ما سَقاهُ لی .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم - در گفتگو با خداوند (در حدیث قدسی) -: خداوند فرمود: (ای آدمیزاده! بیمار شدم و مرا عیادت نکردی. ای آدمیزاده! تشنه شدم و سیرابم نساختی؟) .
گفتم: پروردگارا! آیا تو بیمار میشوی؟!
فرمود: (بندهای از بندگانم از همه آنها که بر روی زمیناند ، بیمار میشود و او را عیادت نمیکنند. اگر کسی او را عیادت میکرد ، عیادتش برای من میبود؛ و بندهام در زمین تشنه میشود و او را آبی نمیدهند. اگر کسی او را آبی میرسانْد ، آب دادنِ به او [همانند] آب دادنِ به من بود).
مسند ابن حنبل ، جلد 3 ، صفحه 370 ، حدیث 9253 ، صحیح مسلم ، جلد 4 ، صفحه 1990 ، حدیث 43 نحوه وکلاهما عن أبی هریرة دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218
*******
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
عِیادَةُ بَنی هاشِمٍ فَریضَةٌ ، وزِیارَتُهُم سُنَّةٌ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عیادت بنی هاشم ، واجب است و زیارت آنان ، مستحب.
بحارالأنوار ، جلد 96 ، صفحه 234 ، حدیث 33 نقلاً عن الإمامة والتبصرة دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218
*******
الإمام علیّ علیهالسلام
- مِن وَصِیَّتِهِ لاِبنِهِ الحَسَنِ علیهالسلام: أکرِم عَشیرَتَکَ ؛ فَإِنَّهُم جَناحُکَ الَّذیِ بِه تَطیرُ . . . وعُد سَقیمَهُم .
امام علی علیهالسلام - در توصیههای ایشان به فرزندشان امام حسن علیهالسلام: خاندانت را گرامی بدار ، که آنان ، بال و پَر تو اند که با آنها پرواز میکنی... و به عیادت بیمارانشان برو.
کنز العمّال ، جلد 16 ، صفحه 183 ، حدیث 44215 نقلاً عن وکیع والعسکری فی المواعظ دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218
*******
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم
- لِأَبی ذَرٍّ: جالِسِ المَساکینَ ، وعُدهُم إذا مَرِضوا .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم
- خطاب به ابوذر -: با بینوایان ، همنشین شو و چون بیمار شوند ، عیادتشان کن.
الدعوات ، صفحه 224 ، حدیث 620 وص 277 ، حدیث 801 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218
- [سایر] پر پاداش ترین عیادت کدام است؟
- [سایر] کامل کردن عیادت بیمار چگونه است؟
- [سایر] تشییع جنازه برتر است یا عیادت بیمار؟
- [سایر] عیادت کامل از بیمار چگونه است؟
- [سایر] بزرگترین پاداش برای کدام عیادت کننده است؟
- [سایر] چگونه می توان به عیادت خدا رفت؟
- [سایر] کامل کردن عیادت بیمار چگونه است؟
- [سایر] فاصله بین دو عیادت چقدر باید باشد؟
- [سایر] هنگام عیادت، چگونه برای بیمار دعا کنیم؟
- [سایر] عیادت از بیمار چه ثوابی دارد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اهدای خون به بیمارانی که احتیاج به تزریق خون دارند جایز است و گرفتن مبلغی در مقابل دادن خون مانعی ندارد و در هر صورت باید خون دادن به صاحب ان ضرر جانی نداشته باشد
- [آیت الله خوئی] جایز است تبرع کردن خود به بیمارانی که احتیاج به تزریق خون دارند و جایز است گرفتن مبلغی در مقابل دادن خون ولی در هر دو صورت باید دادن خون به صاحب آن ضرر جانی نداشته باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در شهرهای مکه و مدینه و نجف (یا کوفه) و کربلا، تأکید بسیار شده که قصد اقامه ده روز کنند و نماز را تمام بخوانند، ولی تا قصد اقامه نکرده، ظاهراً مانند سایر شهرها باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] سلام کردن از مستحبات مؤکد است و در قرآن مجید و روایات اسلامی روی آن تأکید فراوان شده است و سزاوار است که سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند.
- [آیت الله سبحانی] اجازه پدر و مادر برای اعتکاف فرزندان شرط نیست، مگر این که عمل آنان مایه رنجش آنان و برخلاف خوشرفتاری با پدر و مادر باشد که اسلام بر آن تأکید فراوان دارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] برای شش گروه روزه گرفتن ممکن (صحیح) نیست هرچند مستحب است اعمالی که روزه را باطل می کند ترک کنند: 1 مسافرانی که در سفر روزه خود را خورده اند و پیش از ظهر به وطن یا جایی که می خواهند ده روز اقامت کنند وارد شوند. 2 مسافرانی که بعد از ظهر به وطن یا محل اقامت می رسند. 3 بیمارانی که قبل از ظهر بهبودی یابند، ولی کاری که روزه را باطل می کند قبلاً انجام داده اند و نمی توانند روزه بگیرند. 4 بیمارانی که بعد از ظهر خوب شوند هرچند تا آن ساعت چیزی نخورده اند. 5 زنانی که در بین روز از عادت ماهانه، یا نفاس پاک شوند. 6 افراد غیر مسلمانی که در روز ماه رمضان بعد از ظهر مسلمان شوند، ولی اگر قبل از ظهر باشد و چیزی نخورده باشند احتیاط واجب آن است که روزه بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] - خروج از محلّ اعتکاف برای غسلهای مستحبی مثل غسل جمعه یا غسل اعمال (اُمّ داوود) و همچنین برای وضوی مستحبی، محلّ اشکال است. و به طور کلّی خارج شدن از مسجد برای امور راجحه (دارای رجحان) در غیر آنچه ضرورت عرفی به حساب میآید، محلّ اشکال و احتیاط است، ولی معتکف برای تشییع جنازه و تجهیز میّت مانند غسل و نماز و دفن میّت و برای عیادت مریض و نماز جمعه میتواند از محلّ اعتکاف خارج شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است انسان نماز را در مسجد بخواند و بسیار روی آن تاکید شده و بهتر از همه مساجد، مسجدالحرام است، سپس مسجد پیغمبر(صلی الله علیه وآله) و بعد مسجد کوفه و بعد از آن مسجد بیت المقدس است و در درجه بعد مسجد جامع هر شهر و بعد از آن مسجد محله و مسجد بازار است.
- [آیت الله اردبیلی] جهاد از واجبات دین و دری از درهای بهشت است که خداوند آن را برای اولیای خود گشوده است(1) و در جهت حفظ کیان اسلام و امنیت مسلمانان و دفاع در مقابل هجوم کافران و ناپاکان و یاری مستضعفان، مورد تأکید قرآن و معصومان علیهمالسلام قرار گرفته است. امّتی که از جهاد روی گردانند، جامه ذلّت و خواری و ردای بلا و گرفتاری بپوشند و با حقارت و پستی از انصاف و عدالت محروم شوند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای واجب روزانه اذان و اقامه بگویند و برای مرد سفارش بیشتری شده و در نماز مغرب و صبح تأکید بیشتری دارد و احتیاط استحبابی در آن است که اقامه در نمازها ترک نشود و برای نمازهای دیگر واجب یا مستحب مشروع نیست؛ ولی پیش از نمازهای واجب غیر روزانه مثل نماز آیات در صورتی که با جماعت بخوانند مستحب است سه مرتبه بگویند: (الصلاة).