سرمه
سرمه مادهاى است که از سنگ سرمه ساییده می شود و جهت زینت و تقویت چشم به پلکها و مژه ها کشیده می‌شود.
سنگ سرمه چه خاصیتی دارد؟
طبّ الأئمّة عن ذریح : شَکا رَجُلٌ إلی أبی جَعفَرٍ الباقِرِ علیه‌السلام بَیاضا فی عَینِهِ ، فَقالَ : خُذ توتیا هِندِیٍّ جُزءا وإقلیمیَا الذَّهَبِ جُزءا ، وإثمِد[ ا] جَیّدا جُزءا [ وَ ] لیَجعَل جُزءا مِنَ الهَلیلَجِ الأَصفَرِ ، وجُزءا مِن مِلحٍ أندَرانِیٍّ ، وَاسحَق کُلَّ واحِدٍ مِنها عَلی حِدَةٍ بِماءِ السَّماءِ ، ثُمَّ اجمَعهُ بَعدَ السَّحقِ فَاکتَحِل بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَقطَعُ البَیاضَ ، ویُصَفّی لَحمَ العَینِ ویُنَقّیهِ مِن کُلِّ عِلَّةٍ بِإِذنِ اللّه‌ِ عز و جل . طبّ الأئمّة علیهم‌السلام - به نقل از ذُریح -: مردی نزد امام باقر علیه‌السلام از سفیدی‌ای در چشمش اظهار ناراحتی کرد. فرمود: (قدری توتیای هندی ، قدری جوش کوره (ریم) سیم و زر ، و قدری سنگ سرمه مرغوب بردار و سهمی هلیله زرد و سهمی نیز نمک ترکی (نمک بلور) [همراه آن] بردار و هر یک از آنها را جداگانه در آب باران ، خوب بساب و سپس ، همه را پس از سابیدن به هم درآمیز و از آن سرمه ساز . این [کار] ، به اذن خداوند عز و جل ، سفیدی عارض بر چشم را از میان می‌بَرَد ، گوشت چشم را تصفیه می‌کند و از هر بیماری‌ای می‌پالاید). ما بین المعقوفین أثبتناه من بحار الأنوار.فی المصدر : (بالسحق) ، والتصویب من بحار الأنوار .طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه 87 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 147 ، حدیث 17 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 292
طبّ الأئمّة عن ذریح : شَکا رَجُلٌ إلی أبی جَعفَرٍ الباقِرِ علیه‌السلام بَیاضا فی عَینِهِ ، فَقالَ : خُذ توتیا هِندِیٍّ جُزءا وإقلیمیَا الذَّهَبِ جُزءا ، وإثمِد[ ا] جَیّدا جُزءا [ وَ ] لیَجعَل جُزءا مِنَ الهَلیلَجِ الأَصفَرِ ، وجُزءا مِن مِلحٍ أندَرانِیٍّ ، وَاسحَق کُلَّ واحِدٍ مِنها عَلی حِدَةٍ بِماءِ السَّماءِ ، ثُمَّ اجمَعهُ بَعدَ السَّحقِ فَاکتَحِل بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَقطَعُ البَیاضَ ، ویُصَفّی لَحمَ العَینِ ویُنَقّیهِ مِن کُلِّ عِلَّةٍ بِإِذنِ اللّه‌ِ عز و جل . طبّ الأئمّة علیهم‌السلام - به نقل از ذُریح -: مردی نزد امام باقر علیه‌السلام از سفیدی‌ای در چشمش اظهار ناراحتی کرد. فرمود: (قدری توتیای هندی ، قدری جوش کوره (ریم) سیم و زر ، و قدری سنگ سرمه مرغوب بردار و سهمی هلیله زرد و سهمی نیز نمک ترکی (نمک بلور) [همراه آن] بردار و هر یک از آنها را جداگانه در آب باران ، خوب بساب و سپس ، همه را پس از سابیدن به هم درآمیز و از آن سرمه ساز . این [کار] ، به اذن خداوند عز و جل ، سفیدی عارض بر چشم را از میان می‌بَرَد ، گوشت چشم را تصفیه می‌کند و از هر بیماری‌ای می‌پالاید). ما بین المعقوفین أثبتناه من بحار الأنوار.فی المصدر : (بالسحق) ، والتصویب من بحار الأنوار .طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه 87 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 147 ، حدیث 17 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 292
پاسخ:
طبّ الأئمّة عن ذریح :
شَکا رَجُلٌ إلی أبی جَعفَرٍ الباقِرِ علیه‌السلام بَیاضا فی عَینِهِ ، فَقالَ : خُذ توتیا هِندِیٍّ جُزءا وإقلیمیَا الذَّهَبِ جُزءا ، وإثمِد[ ا] جَیّدا جُزءا [ وَ ] لیَجعَل جُزءا مِنَ الهَلیلَجِ الأَصفَرِ ، وجُزءا مِن مِلحٍ أندَرانِیٍّ ، وَاسحَق کُلَّ واحِدٍ مِنها عَلی حِدَةٍ بِماءِ السَّماءِ ، ثُمَّ اجمَعهُ بَعدَ السَّحقِ فَاکتَحِل بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَقطَعُ البَیاضَ ، ویُصَفّی لَحمَ العَینِ ویُنَقّیهِ مِن کُلِّ عِلَّةٍ بِإِذنِ اللّه‌ِ عز و جل .
طبّ الأئمّة علیهم‌السلام - به نقل از ذُریح -: مردی نزد امام باقر علیه‌السلام از سفیدی‌ای در چشمش اظهار ناراحتی کرد. فرمود: (قدری توتیای هندی ، قدری جوش کوره (ریم) سیم و زر ، و قدری سنگ سرمه مرغوب بردار و سهمی هلیله زرد و سهمی نیز نمک ترکی (نمک بلور) [همراه آن] بردار و هر یک از آنها را جداگانه در آب باران ، خوب بساب و سپس ، همه را پس از سابیدن به هم درآمیز و از آن سرمه ساز . این [کار] ، به اذن خداوند عز و جل ، سفیدی عارض بر چشم را از میان می‌بَرَد ، گوشت چشم را تصفیه می‌کند و از هر بیماری‌ای می‌پالاید).
ما بین المعقوفین أثبتناه من بحار الأنوار.فی المصدر : (بالسحق) ، والتصویب من بحار الأنوار .طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه 87 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 147 ، حدیث 17 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 292
- [سایر] نشادر چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] کُندُس چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] ماش چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] زیتون چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] کاسنی چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] گاوشیر چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] لوبیا چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] نیشکر چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] حزا (دینارویه) چه خاصیتی دارد؟
- [سایر] هلیله سیاه چه خاصیتی دارد؟
- [آیت الله بروجردی] تیمّم بر سنگِ گچ و سنگ آهک صحیح است، ولی تیمّم به گچ و آهک پخته و به سنگ معدن مثل سنگ عقیق باطل می‌باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] تیمم بر سنگ گچ و سنگ آهک و سنگ مرمر و سنگ سیاه و سایر اقسام سنگها صحیح است ، ولی تیمم به جواهر مثل سنگ عقیق و فیروزه ، باطل می باشد .
- [آیت الله مظاهری] تیمّم بر انواع سنگها مثل سنگ گچ، سنگ آهک، سنگ مرمر، سنگ سیاه و مانند اینها جایز است ولی تیمّم بر جواهرات مانند عقیق و فیروزه و مانند آنها باطل است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] تیمم بر سنگ گچ و سنگ آهک صحیح است و بنا بر احتیاط در حال اختیار به گچ و آهک پخته و به سنگ معدن مثل سنگ عقیق تیمم ننمایند.
- [آیت الله خوئی] تیمم بر سنگ گچ و سنگ آهک صحیح است، و بنابر احتیاط واجب در حال اختیار به گچ و آهک پخته و آجر پخته و به سنگ معدن مثل سنگ عقیق تیمم ننماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] تیمم بر سنگ آهک و سنگ گچ و سنگ مرمر و سنگ سیاه و مانند آن جایز است،ولی تیمم بر جواهرات مانند سنگ عقیق و فیروزه باطل است و احتیاط واجب آن است که بر گچ و آهک پخته وهمچنین بر آجر و سفال تیمم نکند.
- [آیت الله علوی گرگانی] تیمّم بر سنگ گچ و سنگ آهک صحیح است ولی تیمّم به گچ و آهک پخته، بنابر احتیاط، اشکال دارد، و در صورتی که غیر از آنها ندارد احتیاط واجب این است که تیمّم به آنها بنماید و نماز بخواند و بعد هم قضا نماید، و تیمّم به سنگ معدن مثل سنگ عقیق باطل می‌باشد.
- [آیت الله بهجت] تیمّم بر سنگ گچ و سنگ آهک قبل از پخته شدن صحیح است؛ و اگر سنگ گچ و آهک پخته شده است و چیز دیگری ندارد احتیاطاً هم به آنها و هم به گِل یا غبار، اگر برایش ممکن است، تیمم نماید. ولی تیمّم به جواهر، مانند سنگ عقیق و فیروزه باطل می‌باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] تیمم بر سنگ و هر چیزی که مانند سنگ با زدن دست هیچ چیزی از آن به دست نمیچسبد، در حال اختیار یا غیراختیار جایز نیست و کسی که تنها سنگ در اختیار دارد، بنا بر احتیاط مستحب با آن تیمم نموده و نماز بخواند ولی باید بعداً نماز را قضا نماید. سنگ گچ و سنگ آهک حکم سایر سنگها را دارد و تیمم به جواهر؛ مانند عقیق، هر چند پودر شده باشد، جایز نیست.
- [آیت الله بهجت] زنی که در عدّه وفات می‌باشد، حرام است لباسهای رنگارنگ بپوشد و سرمه بکشد، و همچنین کارهای دیگری که زینت حساب شود بر او حرام می‌باشد.