در روایاتی که حادثه معراج و دیدار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از آسمان ها و بهشت و جهنم را بیان می¬کند، دقیقاً جمله¬ای بدین تعبیر که (جهنم مملو از زنان است) نیامده است، آنچه در این روایات آمده این است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) وقتی جهنم را دیدار می¬کند، اقشار مختلفی از مردم را در آتش جهنم مشاهده می¬کند. مثلا رباخواران، مال یتیم خورندگان، شراب خواران و... و از جمله، عده¬ای از زنان که کارهای ناشایست انجام می¬دادند.[1]البته توضیحات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در این قسمت یعنی مربوط به زنان معذب در جهنم بیشتر است. شاید علت اینکه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) این قسمت را بیشتر توضیح داده¬اند این ¬باشد که : الف- مخاطب برخی از این روایات حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) هستند. یعنی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) این حادثه را برای ایشان نقل فرمودند.[2] لذا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مناسب دیده¬اند که این قسمت را برای ایشان توضیح دهند. ب- زنها بخاطر عاطفی و احساسی بودن و علاقه بیشتر به زیور و زیبایی ظاهری دنیایی شاید زودتر فریب شیطان را بخورند و وسوسه¬های شیطان بیشتر در آنها نفوذ کند و از طرفی چون نقش زن¬ها در مسائل تربیتی و اخلاقی جامعه بیشتر از مردهاست و جامعه¬ای عفیف است که زن¬های آن جامعه عفیف باشند، رکن اصلی مصونیت جامعه از مفاسد اخلاقی و تربیتی نیز بر عهده زنهاست، لذا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برای هشدار خانم¬ها به این مسئولیت سنگین و خطر بزرگی که متوجه آنهاست، توضیحات بیشتری درباره آنها داده است. و این حدیث هم مخالف قرآن نیست، چون قرآن وقتی می¬خواهد مثال نمونه برای مومنین و کافرین معرفی کند، از میان زن¬ها انتخاب می¬کند[3]و این نشان دهنده نقش بزرگ زنان در جامعه است که در صلاح و فساد جامعه دارای نقش موثری هستند. پی نوشتها: [1]-تفسیر قمی، ج 1، ص 133 و ج 2، ص 4. [2]-بحار، ج 18، ص 351. [3]-سوره تحریم، آیات 10 تا 12.
آیا حدیث معراج بیانگر این است که زنان قابلیت بیشتری برای گناه کردن دارند؟ و آیا این حدیث مخالف قرآن نیست؟
در روایاتی که حادثه معراج و دیدار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از آسمان ها و بهشت و جهنم را بیان می¬کند، دقیقاً جمله¬ای بدین تعبیر که (جهنم مملو از زنان است) نیامده است، آنچه در این روایات آمده این است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) وقتی جهنم را دیدار می¬کند، اقشار مختلفی از مردم را در آتش جهنم مشاهده می¬کند. مثلا رباخواران، مال یتیم خورندگان، شراب خواران و... و از جمله، عده¬ای از زنان که کارهای ناشایست انجام می¬دادند.[1]البته توضیحات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در این قسمت یعنی مربوط به زنان معذب در جهنم بیشتر است. شاید علت اینکه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) این قسمت را بیشتر توضیح داده¬اند این ¬باشد که : الف- مخاطب برخی از این روایات حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) هستند. یعنی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) این حادثه را برای ایشان نقل فرمودند.[2] لذا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مناسب دیده¬اند که این قسمت را برای ایشان توضیح دهند.
ب- زنها بخاطر عاطفی و احساسی بودن و علاقه بیشتر به زیور و زیبایی ظاهری دنیایی شاید زودتر فریب شیطان را بخورند و وسوسه¬های شیطان بیشتر در آنها نفوذ کند و از طرفی چون نقش زن¬ها در مسائل تربیتی و اخلاقی جامعه بیشتر از مردهاست و جامعه¬ای عفیف است که زن¬های آن جامعه عفیف باشند، رکن اصلی مصونیت جامعه از مفاسد اخلاقی و تربیتی نیز بر عهده زنهاست، لذا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برای هشدار خانم¬ها به این مسئولیت سنگین و خطر بزرگی که متوجه آنهاست، توضیحات بیشتری درباره آنها داده است.
و این حدیث هم مخالف قرآن نیست، چون قرآن وقتی می¬خواهد مثال نمونه برای مومنین و کافرین معرفی کند، از میان زن¬ها انتخاب می¬کند[3]و این نشان دهنده نقش بزرگ زنان در جامعه است که در صلاح و فساد جامعه دارای نقش موثری هستند.
پی نوشتها:
[1]-تفسیر قمی، ج 1، ص 133 و ج 2، ص 4.
[2]-بحار، ج 18، ص 351.
[3]-سوره تحریم، آیات 10 تا 12.
- [سایر] اعتبار سند حدیث معراج در رابطه با عذاب زنان به چه صورت است؟ آیا این حدیث به صورت قطعی معتبر است؟
- [سایر] منظور از «معراج» پیامبراکرم(ص) چیست و در قرآن و حدیث، چگونه به مسأله معراج پیامبر پرداخته شده است؟
- [سایر] کدام یک از آیات و روایات بیانگر لزوم قدردانی از مردم است؟
- [سایر] شبهه: حدیث کساء از نظر سند مخدوش است و بیانگر فضیلتی هم نیست.
- [سایر] آیا جمله (الصلاة معراج المؤمن) حدیث است؟ معراج به چه معنا است و چگونه مؤمن میتواند به این مقام برسد؟
- [سایر] شبهه: حدیث کساء از نظر سند مخدوش است و بیانگر فضیلتی هم نیست.
- [سایر] آیا جمله «و عرجت بروحه إلی سمائک» در دعای ندبه مخالف با معراج جسمانی است؟
- [سایر] آیا لجبازی، گناه است؟ در صورت امکان شواهدی از قرآن و حدیث بیاورید.
- [سایر] هنگام ولادت نبی اکرم(ص) چه حوادثی در دنیا اتفاق افتاد؟ آیا روایت بیانگر این اتفاقات را میتوان پذیرفت؟
- [سایر] خداوند در شب معراج، طبق احادیث قدسی، در مورد اوصاف بهشتیان چه فرمود؟
- [آیت الله مظاهری] اگر پدر و مادر از دنیا رفتند، بر اولاد واجب است به فکر آنها باشند و اگر آنها را فراموش کردند و خیرات و مبرّات برای آنها نفرستادند، پدر و مادر در عالم برزخ آنها را عاق میکنند و گناه عاقّ پدر و مادر برایشان نوشته میشود. [1]. اسراء، 23. [2]. لقمان، 15.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام عاقّ پدر و مادر است، و در روایات فراوانی از گناه کبیره شمرده است، و در بعضی از آیات و روایات، گناه آن را در حدّ کفر دانسته است و آن اقسامی دارد: الف) ناراحت کردن پدر و مادر در عدم پرداخت نفقه آنها، زیرا اداره پدر و مادر در معیشت به طور متعارف اگر فقیر باشند، بر اولاد واجب است و ترک آن، گناهش خیلی بزرگ است. ب) غصب مال پدر و مادر و ممنوع نمودن آنها از حقّ خودشان، و این قسم علاوه بر اینکه گناهش خیلی بزرگ است، حقّالنّاس نیز میباشد و گناه حقّالنّاس، بسیار سنگین است. ج) بردن آبروی پدر و مادر یا غیبت آنان، یا تهمت زدن به آنها، یا مکر و خدعه و یا دشمنی و امثال اینها با آنان، و این قسم علاوه بر اینکه گناه بزرگ عاقّ پدر و مادر را دارد، گناه آبروریزی و تهمت و غیبت و امثال اینها را نیز دارد. د) تندی و پرخاشگری و یا- العیاذ باللَّه- فحش به آنها، حتّی قهر و داد زدن بر سر آنها، و این قسم همان عاقّی است که در قرآن و روایات از گناهان کبیره شمرده شده است و حتّی قرآن شریف اظهار ناراحتی نسبت به آنها را منع فرموده است: (وَ لا تَقُلْ لَهُما افّ)[1] (پس به پدر و مادر (حتّی) افّ هم نگویید.)
- [آیت الله اردبیلی] نگاه کردن بدون قصد لذّت و بدون این که بترسد به گناه بیفتد، به صورت، دست و موی زنان روستایی که معمولاً موی خود را نمیپوشانند یا به صورت، دست و موی زنان بدحجابی که عمدا مراعات حجاب شرعی را نمیکنند، هرچند خلاف احتیاط است، ولی ظاهرا اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] ربا خواری در اسلام از گناهان بسیار بزرگ محسوب شده است و در قرآن شریف رباخوردن را جنگ با خدا دانسته است.
- [آیت الله مظاهری] قرضی که در آن قرار ربا باشد باطل و حرام است، و ربا از گناهان بسیار بزرگ است و قرآن شریف آن را اعلام جنگ با خدا و موجب نابودی مال میداند و در روایات، ربا را از زنای با محارم بالاتر دانستهاند، و ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسی که قرض ربایی گرفته مالک آن نمیشود و نمیتواند در آن تصرّف کند، ولی اگر صاحب پول راضی باشد که گیرنده قرض در آن تصرّف کند مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] از گناهان بزرگ در اسلام تعییر و سرزنش است که قرآن شریف با کلمه (وَیْل) سرزنشکننده و غیبتکننده را تهدید فرموده است: (وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَة)[1] (وای بر هر بدگویِ عیب جوی.) و آن اقسامی دارد: الف) سرزنش بهواسطه عیبی که در او نیست؛ و این صورت علاوه بر اینکه گناه سرزنش را دارد، گناه تهمت را نیز دارد. ب) سرزنش بهواسطه عیبی که در او میباشد و این صورت همان (لمزه) قرآن است که با کلمه ویل، سرزنشکننده را تهدید کرده است. ج) سرزنش که با ضمیمه استهزا یا اهانت و یا فحش باشد؛ و این صورت علاوه بر اینکه حرام است، گناه آن ضمیمه را نیز دارد، و ممکن است سرزنش بهواسطه ضمائمی که دارد، گناهان فراوانی داشته باشد. د) سرزنش کسی بهخاطر معصیت، و آن سرزنش نیز حرام است، مگر اینکه از باب نهی از منکر باشد، و در نهی از منکر و یا امر به معروف، چارهای جز تعییر و سرزنش نداشته باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] سلام کردن از مستحبات مؤکد است و در قرآن مجید و روایات اسلامی روی آن تأکید فراوان شده است و سزاوار است که سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که در تنگی وقت نماز باید تیمم کند، اگر به قصد قربت یا برای کار مستحبی مثل خواندن قرآن وضو بگیرد صحیح است، اگر چه به جهت ترک تمام یا قسمتی از نماز در وقت، گناه کرده است.
- [آیت الله جوادی آملی] .نماز در مکانی که ماندن در آ ن حرام است؛ مانند زیر سقف در حال ریزش، مسیر در حال آمدن سیل، روی فرشی که نام خدا یا آیهّ قرآن بر آن نوشته شده, باطل نیست، هرچند معصیت است. شرط سوم
- [آیت الله مظاهری] قطع رحم (یعنی بریدن از خویشان) یکی از گناهان کبیره در اسلام است و قرآن شریف کراراً قاطع رحم را لعن فرموده است: (اولئِکَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّار)[1] (برای آنان لعنت و بدی سرای آخرت میباشد.)