سرزنش
سرزنش سخن توبیخ آمیز گفتن به کسى و بازخواست کردن او در برابر لغزشى است که از او سر زده است. سرزنش از الفاظی است که در فقه کاربرد دارد.
سرزنش کردن مؤمن چه کیفری دارد؟
پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : إن عَیَّرَکَ أخوکَ المُسلِمُ بِما یَعلَمُ فیکَ فَلا تُعَیِّرْهُ بِما تَعلَمُ فیهِ ؛ یَکونُ لَکَ أجرا وعلَیهِ إثما . اگر برادر مسلمانت عیبی از تو بداند و به آن تو را سرزنش کند ، تو به واسطه عیب و گناهی که از او می‌دانی سرزنشش مکن تا برای تو پاداش باشد و بر او گناه . تنبیه الخواطر : 2 / 155 منتخب میزان الحکمة : 420 ******* امام باقر علیه‌السلام : ما مِن إنسانٍ یَطعَنُ فی عَینِ مُؤمِنٍ إلاّ ماتَ بِشَرِّ میتَةٍ ، وکانَ قَمِناأن لا یَرجِعَ إلی خَیرٍ . هیچ انسانی نیست که پیش روی مؤمنی از او بد گوید و طعنه زند ، مگر این که به بدترین شکل بمیرد و سزاوار است که روی خیر و سعادت را نبیند . الکافی : 2 / 361 / 9 ******* امام صادق علیه‌السلام : مَن أ نَّبَ مُؤمِنا أ نَّبَهُ اللّه‌ُ فی الدّنیا والآخِرَةِ . هر کس مؤمنی را سرزنش کند ، خداوند او را در دنیا و آخرت سرزنش کند . الکافی : 2 / 356 / 1 منتخب میزان الحکمة : 420
پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : إن عَیَّرَکَ أخوکَ المُسلِمُ بِما یَعلَمُ فیکَ فَلا تُعَیِّرْهُ بِما تَعلَمُ فیهِ ؛ یَکونُ لَکَ أجرا وعلَیهِ إثما . اگر برادر مسلمانت عیبی از تو بداند و به آن تو را سرزنش کند ، تو به واسطه عیب و گناهی که از او می‌دانی سرزنشش مکن تا برای تو پاداش باشد و بر او گناه . تنبیه الخواطر : 2 / 155 منتخب میزان الحکمة : 420 ******* امام باقر علیه‌السلام : ما مِن إنسانٍ یَطعَنُ فی عَینِ مُؤمِنٍ إلاّ ماتَ بِشَرِّ میتَةٍ ، وکانَ قَمِناأن لا یَرجِعَ إلی خَیرٍ . هیچ انسانی نیست که پیش روی مؤمنی از او بد گوید و طعنه زند ، مگر این که به بدترین شکل بمیرد و سزاوار است که روی خیر و سعادت را نبیند . الکافی : 2 / 361 / 9 ******* امام صادق علیه‌السلام : مَن أ نَّبَ مُؤمِنا أ نَّبَهُ اللّه‌ُ فی الدّنیا والآخِرَةِ . هر کس مؤمنی را سرزنش کند ، خداوند او را در دنیا و آخرت سرزنش کند . الکافی : 2 / 356 / 1 منتخب میزان الحکمة : 420
عنوان سوال:
سرزنش کردن مؤمن چه کیفری دارد؟
پاسخ:
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إن عَیَّرَکَ أخوکَ المُسلِمُ بِما یَعلَمُ فیکَ فَلا تُعَیِّرْهُ بِما تَعلَمُ فیهِ ؛ یَکونُ لَکَ أجرا وعلَیهِ إثما .
اگر برادر مسلمانت عیبی از تو بداند و به آن تو را سرزنش کند ، تو به واسطه عیب و گناهی که از او می‌دانی سرزنشش مکن تا برای تو پاداش باشد و بر او گناه .
تنبیه الخواطر : 2 / 155 منتخب میزان الحکمة : 420
*******
امام باقر علیه‌السلام :
ما مِن إنسانٍ یَطعَنُ فی عَینِ مُؤمِنٍ إلاّ ماتَ بِشَرِّ میتَةٍ ، وکانَ قَمِناأن لا یَرجِعَ إلی خَیرٍ .
هیچ انسانی نیست که پیش روی مؤمنی از او بد گوید و طعنه زند ، مگر این که به بدترین شکل بمیرد و سزاوار است که روی خیر و سعادت را نبیند .
الکافی : 2 / 361 / 9
*******
امام صادق علیه‌السلام :
مَن أ نَّبَ مُؤمِنا أ نَّبَهُ اللّه‌ُ فی الدّنیا والآخِرَةِ .
هر کس مؤمنی را سرزنش کند ، خداوند او را در دنیا و آخرت سرزنش کند .
الکافی : 2 / 356 / 1 منتخب میزان الحکمة : 420
- [سایر] تعصب چه کیفری دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] حکم تعییر و سرزنش دیگران چیست؟
- [سایر] محتکر چه کیفری می بیند؟
- [سایر] مرد زناکار چه کیفری دارد؟
- [سایر] چه کسی نباید تهمت زننده را سرزنش کند؟
- [سایر] حاکم خائن چه کیفری دارد؟
- [سایر] رشوه گیر چه کیفری دارد؟
- [سایر] یاری ستمگر چه کیفری دارد؟
- [سایر] لذت بردن از معصیت چه کیفری دارد؟
- [سایر] در احادیث؛ جهل و نادانی چگونه سرزنش شده است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر تندخویی از ملکه و یا از زبان بد سرچشمه نگیرد، در صورتی که ملازم با گناهی باشد، نظیر غیبت یا سرزنش یا آزردهخاطرنمودن شخصی و یا سردکردن محیط خانه و مانند اینها، حرام است، و اگر ملازم با هیچ گناهی نباشد، نظیر کسی که اعصاب او ضعیف است و با تندی حرف میزند، گرچه حرام نیست، ولی سزاوار نیست مؤمن چنین باشد، زیرا خوشرویی و خوشزبانی از علامات مؤمن است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . لازمه ایمان به خداوند متعال و ایمان به انبیاء عظام صلوات الله علیهم اجمعین و ایمان به احکام الهی آن است که شخص مؤمن، قلباً از منکر و معصیت خداوند متعال، منزجر باشد، و منکر را قلباً انکار کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کافر شهادتین نگوید، ولی قلباً به معنی آن ایمان داشته باشد مسلمان است، اما اگر بر زبان جاری کند و یقین باشد که قلباً به آن ایمان ندارد احتیاط واجب آن است که از او اجتناب شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] فرزندان نابالغ کفار بعد از ایمان آوردن پدران آنها پاک می شوند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . درجه سوم از امر به معروف و نهی از منکر آن است که اگر معصیتکار، به زبان خوش و کلام حسن، ترک معصیت نکرد، با غلظت و کلام خشن و تعییر و سرزنش، امر و نهی کند با مراعات ترتیب درجات زبری و خشونت.
- [آیت الله بهجت] مستحق زکات باید مؤمن (شیعه) باشد، مگر مورد چهارم و هفتم از مصارف زکات، که شرایط خاص خود را دارد.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است دایهای که برای طفل میگیرند شیعه و مؤمن و دارای عقل و عفّت و صورت نیکو باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولی برای فرار از روزه، مسافرت مکروه است و همچنین است هر گونه سفر قبل از پایان شب بیست و سوم ماه رمضان، مگر این که سفر برای حج یا عمره یا استقبال برادر مؤمن یا از بیم تلف مال و یا تلف جان برادر مؤمن یا به جهت ضرورت دیگر باشد.
- [آیت الله سبحانی] لازم است مؤمنان به خطبه ها گوش دهند و سکوت را انتخاب کنند و اگر گوش نکنند یا حرف بزنند کار خلافی انجام داده اند.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه در جلسهای نسبت به شخص مؤمنی غیبت شود و یکی از استثناهایی که در مسأله قبل بیان شد وجود نداشته باشد، علاوه بر این که گوشدادن به آن حرام است، بر هر فردی که قدرت دارد واجب است آن غیبت را ردّ کند و از آن مؤمن دفاع نماید. در روایات اسلامی آمده است: (هر کس قدرت دفاع از برادر مؤمن خود را که مورد غیبت و ستم قرار گرفته داشته باشد و دفاع نکند و در اثر سکوت او آن مؤمن ذلیل شود، خداوند او را در دنیا و آخرت ذلیل خواهد کرد).(1)