واژۀ "اهل البیت" دو بار در قرآن کریم ذکر شده است.[1] یک بار برای خاندان ابراهیم (ع) و آیۀ دیگر که مورد بحث است، آیۀ 33 سورۀ احزاب است. در آخر این آیه، خداوند از ارادۀ خود بر تطهیر اهل البیت، خبر می دهد. در طول تاریخ این آیه از جنبه های مختلف مورد بررسی دانشمندان علوم اسلامی قرار گرفته است که یکی از این جنبه ها و زوایا، تعیین مصداق برای اهل بیت است. اصولا چند نظریه در این باره وجود دارد که مفسران شیعه با توجه به کثرت روایات موجود، مصداق اهل بیت را پیامبر (ص)، حضرت علی، زهرا، امام حسن و امام حسین (ع) [2] و فرزندان معصوم ایشان می دانند.[3] اما اهل سنت در باره مصادیق اهل بیت چند نظریه را مطرح کرده اند: 1. منظور فقط همسران پیامبر (ص) است. 2. منظور همسران پیامبر و حضرت علی، زهرا، امام حسن و امام حسین( ع) است. 3. منظور کسانی است که در عرف جزو خاندان آن جناب به شمار می‌روند، چه همسرانش، و چه خویشاوندان و نزدیکانش، یعنی آل عباس، آل عقیل، آل جعفر، و آل علی. 4. منظور اهل بیت الحرام است‌. 5. منظور اهل مسجد رسول خدا (ص) است‌.[4] نظریۀ 3 و 4 و 5 در میان اهل سنت طرفداران چندانی ندارد. و این سه نظریه را اکثراً مطرح نکرده اند. در مورد نظریۀ اول به گفتاری از عکرمه استناد می کنند که در بازار فریاد می زد و می گفت: منظور از اهل بیت، فقط زنان پیامبر (ص) است.[5] این نظریه از طرف مفسران اهل سنت مورد پذیرش واقع نشد،[6] اضافه بر این که این یا کلام عکرمه است و یا او از ابن عباس نقل کرده است و در کتاب های تفسیری این کلام عکرمه به رسول خدا (ص) متصل نشده و از ایشان نقل نشده است. تقریباً همۀ تفاسیر اهل سنت در کنار بیان نظریات دیگر در شأن نزول این آیه، روایاتی نقل کرده اند که اهل بیت (ع) را پیامبر (ص)، حضرت علی، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین( ع) می دانند. آنان روایت مشهور ام سلمه، آل کساء( عبا) و .. را نقل کرده اند. بنابراین همۀ آنان، پنج تن آل عبا را جزو اهل بیت (ع) می دانند. برای نمونه به برخی از تفاسیر اهل سنت که به این روایات یا مضمون آنها اشاره کرده و قبول کرده اند اشاره می شود: 1 . تفسیر فخر رازی (مفاتیح الغیب)، ج‌25 ، ص 168، در بحث از آیۀ تطهیر 2. تفسیر ابن أبی حاتم،(تفسیر القرآن العظیم)، ج‌9، ص 3132 ، در بحث از آیۀ تطهیر 3. تفسیر نظام الدین نیشابوری،(تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان)، ج‌5 ، ص 460، در بحث از آیۀ تطهیر 4. تفسیر محمد بن جریر طبری،( جامع البیان فی تفسیر القرآن)، ج‌22، ص 5، در بحث از آیۀ تطهیر 5. تفسیر حسکانی،(شواهد التنزیل لقواعد التفضیل)، ج‌2، ص 18، در بحث از آیۀ تطهیر، وی احادیث موجود در کتب اهل سنت را در این باره به خوبی جمع آوری کرده است. 6. تفسیر سیوطی،(الدر المنثور فی تفسیر المأثور)، ج‌5، ص 198،در بحث از آیۀ تطهیر. 7. تفسیر ابن جوزی،(زاد المسیر فی علم التفسیر)، ج‌3، ص 462،در بحث از آیۀ تطهیر. 8. تفسیر ابن عطیة،( المحرر الوجیز)،ج5، ص 308، در بحث از آیۀ تطهیر. 9. تفسیر بیضاوی،( أنوار التنزیل وأسرار التأویل)،ج5، ص 12، در بحث از آیۀ تطهیر 10. تفسیر محیی السنة، أبو محمد الحسین بن مسعود البغوی (معالم التتریل)، ج6، ص 350،در بحث از آیۀ تطهیر. پی نوشتها: [1] احزاب، 33؛ هود73. [2] طباطبایی، المیزان، موسوی همدانی، ج16، ص 465، دفتر انتشارات اسلامی، قم. [3] در برخی از روایات امامان معصوم (ع) از خود به عنوان " اهل البیت یاد کرده اند. نک: طوسی، تهذیب‌ الأحکام ،ج 5 ، ص 232، نرم افزار جامع الاحادیث. [4] با استفاده از ترجمه تفسیر المیزان، ج‌16 ص 463. [5] ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج‌6، ص 365، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، بیروت، ‌1419 ق‌ [6] نک: تفسیر القرآن العظیم، ج ‌6، ص 365؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج ‌25، ص 168،دار الاحیاء التراث، بیروت، 1420. منبع: http://farsi.islamquest.net
لطفاً تنها بر طبق سنت و تفاسیر اهل سنت بفرمایید که اهل بیت مطرح شده در نظر آنان چه کسانی هستند؟
واژۀ "اهل البیت" دو بار در قرآن کریم ذکر شده است.[1] یک بار برای خاندان ابراهیم (ع) و آیۀ دیگر که مورد بحث است، آیۀ 33 سورۀ احزاب است. در آخر این آیه، خداوند از ارادۀ خود بر تطهیر اهل البیت، خبر می دهد. در طول تاریخ این آیه از جنبه های مختلف مورد بررسی دانشمندان علوم اسلامی قرار گرفته است که یکی از این جنبه ها و زوایا، تعیین مصداق برای اهل بیت است. اصولا چند نظریه در این باره وجود دارد که مفسران شیعه با توجه به کثرت روایات موجود، مصداق اهل بیت را پیامبر (ص)، حضرت علی، زهرا، امام حسن و امام حسین (ع) [2] و فرزندان معصوم ایشان می دانند.[3] اما اهل سنت در باره مصادیق اهل بیت چند نظریه را مطرح کرده اند:
1. منظور فقط همسران پیامبر (ص) است.
2. منظور همسران پیامبر و حضرت علی، زهرا، امام حسن و امام حسین( ع) است.
3. منظور کسانی است که در عرف جزو خاندان آن جناب به شمار میروند، چه همسرانش، و چه خویشاوندان و نزدیکانش، یعنی آل عباس، آل عقیل، آل جعفر، و آل علی.
4. منظور اهل بیت الحرام است.
5. منظور اهل مسجد رسول خدا (ص) است.[4]
نظریۀ 3 و 4 و 5 در میان اهل سنت طرفداران چندانی ندارد. و این سه نظریه را اکثراً مطرح نکرده اند. در مورد نظریۀ اول به گفتاری از عکرمه استناد می کنند که در بازار فریاد می زد و می گفت: منظور از اهل بیت، فقط زنان پیامبر (ص) است.[5] این نظریه از طرف مفسران اهل سنت مورد پذیرش واقع نشد،[6] اضافه بر این که این یا کلام عکرمه است و یا او از ابن عباس نقل کرده است و در کتاب های تفسیری این کلام عکرمه به رسول خدا (ص) متصل نشده و از ایشان نقل نشده است.
تقریباً همۀ تفاسیر اهل سنت در کنار بیان نظریات دیگر در شأن نزول این آیه، روایاتی نقل کرده اند که اهل بیت (ع) را پیامبر (ص)، حضرت علی، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین( ع) می دانند. آنان روایت مشهور ام سلمه، آل کساء( عبا) و .. را نقل کرده اند. بنابراین همۀ آنان، پنج تن آل عبا را جزو اهل بیت (ع) می دانند. برای نمونه به برخی از تفاسیر اهل سنت که به این روایات یا مضمون آنها اشاره کرده و قبول کرده اند اشاره می شود:
1 . تفسیر فخر رازی (مفاتیح الغیب)، ج25 ، ص 168، در بحث از آیۀ تطهیر
2. تفسیر ابن أبی حاتم،(تفسیر القرآن العظیم)، ج9، ص 3132 ، در بحث از آیۀ تطهیر
3. تفسیر نظام الدین نیشابوری،(تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان)، ج5 ، ص 460، در بحث از آیۀ تطهیر
4. تفسیر محمد بن جریر طبری،( جامع البیان فی تفسیر القرآن)، ج22، ص 5، در بحث از آیۀ تطهیر
5. تفسیر حسکانی،(شواهد التنزیل لقواعد التفضیل)، ج2، ص 18، در بحث از آیۀ تطهیر، وی احادیث موجود در کتب اهل سنت را در این باره به خوبی جمع آوری کرده است.
6. تفسیر سیوطی،(الدر المنثور فی تفسیر المأثور)، ج5، ص 198،در بحث از آیۀ تطهیر.
7. تفسیر ابن جوزی،(زاد المسیر فی علم التفسیر)، ج3، ص 462،در بحث از آیۀ تطهیر.
8. تفسیر ابن عطیة،( المحرر الوجیز)،ج5، ص 308، در بحث از آیۀ تطهیر.
9. تفسیر بیضاوی،( أنوار التنزیل وأسرار التأویل)،ج5، ص 12، در بحث از آیۀ تطهیر
10. تفسیر محیی السنة، أبو محمد الحسین بن مسعود البغوی (معالم التتریل)، ج6، ص 350،در بحث از آیۀ تطهیر.
پی نوشتها:
[1] احزاب، 33؛ هود73.
[2] طباطبایی، المیزان، موسوی همدانی، ج16، ص 465، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
[3] در برخی از روایات امامان معصوم (ع) از خود به عنوان " اهل البیت یاد کرده اند. نک: طوسی، تهذیب الأحکام ،ج 5 ، ص 232، نرم افزار جامع الاحادیث.
[4] با استفاده از ترجمه تفسیر المیزان، ج16 ص 463.
[5] ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج6، ص 365، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، بیروت، 1419 ق
[6] نک: تفسیر القرآن العظیم، ج 6، ص 365؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج 25، ص 168،دار الاحیاء التراث، بیروت، 1420.
منبع: http://farsi.islamquest.net
- [سایر] لطفاً تنها بر طبق سنت و تفاسیر اهل سنت بفرمایید که اهل بیت مطرح شده در نظر آنان چه کسانی هستند؟
- [سایر] اهل تسنن میگویند اهل بیت سنی هستند؟
- [سایر] آیا اهل سنّت با نوروز مخالفند؟ جایگاه نوروز در کلام و سیره اهلبیت(علیهم السلام) چیست؟
- [سایر] آیا افراد سنی مذهب به معصومیت پیامبر(ص) و امامان و اهل بیت (ع) اعتقاد دارند؟
- [سایر] آیا در کتب اهل سنت تحریفی در مورد فضائل اهل بیت ع وجود دارد؟
- [سایر] با توجه به منابع اهل سنت، منظور از اهل بیت در آیه تطهیر چه کسانی است؟
- [سایر] حدیثی از مقام حب اهل بیت در منابع اهل سنت وجود دارد؟ چه کسی از اهل سنت به خاطر نقل آن هزار ضربه شلاق خورد؟
- [سایر] در یکی از سخنرانی های امام خامنه ای درمورد اتحاد بین شیعه و سنی اینکه میفرمایند سنی محب اهل بیت است یعنی چه؟
- [سایر] اهل بیت چه کسانی هستند از زبان اهل تسنن که در کتابهای خود اهل تسنن ثبت شده باشد که در چه جلدی و چه صفحه ای هست؟
- [سایر] در یکی ازسخنرانی های امام خامنه ای درمورد اتحاد بین شیعه و سنی اینکه میفرمایند سنی محب اهل بیت است یعنی چه؟
- [آیت الله مظاهری] مرد شیعه میتواند با زن سنّی ازدواج کند و همچنین زن شیعه میتواند به عقد سنّی درآید ولی سزاوار نیست که این کار عملی شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسانی که دشمن اهل بیت(ع) هستند، ناصبی و نجساند و دست یافتن بر اموال آن ها حلال بوده و حکم غنائم جنگی را دارد و پس از پرداختن خمس، تصرف در آن جایز است.
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده میشود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت میشود، چون که از عصبه میت به شمار میرود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اشْهد انْ لا اله إلا الله وحْده لا شریک له: گواهی می دهم هیچ کس شایسته پرستش جز خداوند نیست، یگانه است و شریک ندارد. و اشْهد ان محمداً عبْده و رسوله: و گواهی می دهم محمد(صلی الله علیه وآله) بنده و فرستاده اوست. اللهم صل علی محمد و آل محمد: خداوندا! درود بفرست بر محمد(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت او(علیهم السلام).
- [آیت الله وحید خراسانی] دراشامیدن اب چند چیز مستحب است اول اب رابه طور مکیدن بیاشامد دوم در روز ایستاده اب بیاشامد سوم پیش از اشامیدن اب بسم الله وبعداز ان الحمدالله بگوید چهارم به سه نفس اب بیاشامد پنجم از روی میل اب بیاشامد ششم بعداز اشامیدن اب حضرت ابی عبدالله علیه السلام و اهل بیت ایشان را یاد کند و قاتلان ان حضرت را لعنت نماید
- [آیت الله بروجردی] در آشامیدن آب چند چیز مستحب است:اوّل:آب را به طور مکیدن بیاشامد.دوم:در روز ایستاده آب بخورد.سوم:پیش از آشامیدن آب (بسم الله) و بعد از آن (الحمد لله) بگوید.چهارم:به سه نفس آب بیاشامد.پنجم:از روی میل آب بیاشامد.ششم:بعد از آشامیدن آب حضرت ابا عبدالله (- ع) و اهل بیت ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله اردبیلی] چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است که از آن جملهاند: پوشیدن لباس سیاه مگر برای عزای اهل بیت علیهمالسلام و همچنین لباس چرک و تنگ و لباس شرابخوار و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمیکند و پوشیدن لباسی که نقش صورت دارد و نیز باز بودن دکمههای لباس و به دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد.
- [آیت الله اردبیلی] در آشامیدن آب چند چیز مستحب است: اوّل:آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم:در روز ایستاده آب بخورد.سوم:پیش از آشامیدن آب (بسم اللّه) و بعد از آن (الحمداللّه) بگوید.چهارم: به سه نفس آب بیاشامد. پنجم:از روی میل آب بیاشامد.ششم:بعد از آشامیدن آب حضرت ابا عبداللّه علیهالسلام و اهل بیت و یاران ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در آشامیدن آب، چند چیز مستحب است: اول آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم در روز، ایستاده آب بخورد. سوم پیش از آشامیدن آب (بِسْمِ الله) و بعد از آن (اَلْحَمْدُ لله) بگوید. چهارم به سه نفس آب بیاشامد. پنجم از روی میل آب بیاشامد. ششم بعد از آشامیدن آب، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و اهل بیت بزرگوارش را یاد کند، و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.