برای مقابله با شبهات و رسیدن به یقینی که هیچ شکی نتواند در آن ‌خللی ایجاد کند غیر از راه مطالعه و تحقیق چه راهی را پیشنهاد می‌کنید‌؟
تحقیق و مطالعه پنجاه درصد راه است. پنجاه درصد ما بقی بستگی به عمل ‌انسان دارد. یعنی انسان باید هم محقق باشد هم متحقق. محقق کسی است که از ‌نظر علمی عمیقاً تحقیق نموده و مطالب را برای خود حل نموده است ولی متحقق ‌کسی است که آنچه را فهمیده باور کرده و برابر آن عمل می‌کند. اگر کسی عالم محض ‌بود یعنی حرف‌های خیلی متقن و محکم داشت ولی ایمان نداشت، به علوم خود باور ‌نداشت، اهل عمل به حقایقی که برایش مکشوف شده نبود، کم کم دُچار شک و شبهه ‌می‌شود.‌ خداوند درباره‌ ‌فرعون تعبیر لطیفی دارد، می‌فرماید: ”وَجَحَدُوا بِها وَاسْتَیْقَنَتْها ‌اَنْفُسُهُمْ ظُلْماً“(1) موسای کلیم هم طبق آیات قرآن به فرعون فرمود: ”لَقَدْ عَلِمْتَ ما ‌اَنْزَلَ هؤلاءِ إلاّ ربُّ السَّمواتِ والأرض“(2) تو می‌دانی که این‌ها را کسی نفرستاده به جز ‌خدای آسمان‌ها و زمین، ولی باور نداشت‌.‌ ما یک فهم داریم یک باور، فهم در اختیار ما نیست ولی باور در اختیار ماست. یعنی ‌اگر فکر کردیم، درس خواندیم و مطالعاتی انجام دادیم علمی برای ما حاصل می‌شود و ‌از این به بعد نمی‌توانیم بگوییم من نمی‌خواهم بفهمم.‌ اراده در فهم دخیل نیست امّا در باور دخیل است. یعنی انسان بعد از آن‌که چیزی ‌را فهمید می‌تواند باور کند و می‌تواند باور نکند، می‌تواند گردن بنهد یا ننهد. گاهی دو نفر ‌با هم بحث می‌کنند و با این‌که یکی برای دیگر حق را روشن می‌کند ولی این شخص زیر ‌بار نمی‌رود یعنی نفس به قدری شرور است که می‌تواند در برابر 4=2×2 بایستد و ‌بگوید من باور نمی‌کنم با این‌که فهمیده است‌.‌ برای این‌که به ویروس درونی (شک و شبهه) مبتلا نشویم باید آن چه را ‌فهمیده‌ایم باور و عمل کنیم. تا عمل در کار نباشد یقین حاصل نمی‌شود.‌ برای نجات از گزند شبهه، بهترین راه این است که هرچه را فهمیدیم عمل کنیم و ‌باور کنیم و پا روی نفس بگذاریم‌.‌ ‌( آیةالله جوادی آملی )‌ ‌(1) سوره‌ ‌نمل، آیه‌ 14.‌ ‌(2) سوره‌ ‌اسراء، آیه‌ 102.‌
عنوان سوال:

برای مقابله با شبهات و رسیدن به یقینی که هیچ شکی نتواند در آن ‌خللی ایجاد کند غیر از راه مطالعه و تحقیق چه راهی را پیشنهاد می‌کنید‌؟


پاسخ:

تحقیق و مطالعه پنجاه درصد راه است. پنجاه درصد ما بقی بستگی به عمل ‌انسان دارد. یعنی انسان باید هم محقق باشد هم متحقق. محقق کسی است که از ‌نظر علمی عمیقاً تحقیق نموده و مطالب را برای خود حل نموده است ولی متحقق ‌کسی است که آنچه را فهمیده باور کرده و برابر آن عمل می‌کند. اگر کسی عالم محض ‌بود یعنی حرف‌های خیلی متقن و محکم داشت ولی ایمان نداشت، به علوم خود باور ‌نداشت، اهل عمل به حقایقی که برایش مکشوف شده نبود، کم کم دُچار شک و شبهه ‌می‌شود.‌
خداوند درباره‌ ‌فرعون تعبیر لطیفی دارد، می‌فرماید: ”وَجَحَدُوا بِها وَاسْتَیْقَنَتْها ‌اَنْفُسُهُمْ ظُلْماً“(1) موسای کلیم هم طبق آیات قرآن به فرعون فرمود: ”لَقَدْ عَلِمْتَ ما ‌اَنْزَلَ هؤلاءِ إلاّ ربُّ السَّمواتِ والأرض“(2) تو می‌دانی که این‌ها را کسی نفرستاده به جز ‌خدای آسمان‌ها و زمین، ولی باور نداشت‌.‌
ما یک فهم داریم یک باور، فهم در اختیار ما نیست ولی باور در اختیار ماست. یعنی ‌اگر فکر کردیم، درس خواندیم و مطالعاتی انجام دادیم علمی برای ما حاصل می‌شود و ‌از این به بعد نمی‌توانیم بگوییم من نمی‌خواهم بفهمم.‌
اراده در فهم دخیل نیست امّا در باور دخیل است. یعنی انسان بعد از آن‌که چیزی ‌را فهمید می‌تواند باور کند و می‌تواند باور نکند، می‌تواند گردن بنهد یا ننهد. گاهی دو نفر ‌با هم بحث می‌کنند و با این‌که یکی برای دیگر حق را روشن می‌کند ولی این شخص زیر ‌بار نمی‌رود یعنی نفس به قدری شرور است که می‌تواند در برابر 4=2×2 بایستد و ‌بگوید من باور نمی‌کنم با این‌که فهمیده است‌.‌
برای این‌که به ویروس درونی (شک و شبهه) مبتلا نشویم باید آن چه را ‌فهمیده‌ایم باور و عمل کنیم. تا عمل در کار نباشد یقین حاصل نمی‌شود.‌
برای نجات از گزند شبهه، بهترین راه این است که هرچه را فهمیدیم عمل کنیم و ‌باور کنیم و پا روی نفس بگذاریم‌.‌
‌( آیةالله جوادی آملی )‌
‌(1) سوره‌ ‌نمل، آیه‌ 14.‌
‌(2) سوره‌ ‌اسراء، آیه‌ 102.‌





مسئله مرتبط یافت نشد
1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین