هر انقلاب کامل سه رکن اساسی دارد که عبارتند از: 1. برخورداری از یک ایدئولوژی و مکتب پویا و انقلابی 2. مشارکت گسترده، فعالانه و ایثارگرانه مردم از همه طبقات 3. رهبری مورد قبول عموم مردم با ویژگی های شخصی همچون نبوغ، اقتدار، صلابت و جسارت در تصمیم گیری. در انقلاب اسلامی ایران نیز مشارکت و حضور گسترده مردم از عوامل اصلی و مهم پیروزی بوده است، اکثر انقلاب های تاریخ معاصر علی رغم نقش مردم در انقلاب، بعد از پیروزی آن از حضور مردم خالی شد. اما در ایران مردم از این احساس برخوردارند که انقلاب متعلق به خودشان است و همواره در صحنه حضور داشته اند.[1] در صورت ایجاد خلل در هر یک از سه رکن مکتب، رهبری و مردم انقلاب دچار انحراف و آسیب جدی خواهد شد، بنابراین اولین و مهم ترین وظیفه مردم در راه پاسداری از خون شهدا و انقلاب اسلامی، حضور در صحنه و مشارکت جدی و پرشور در انتخابات است. به همان صورت که در شرایط بحرانی جنگ و موشک باران، در انتخابات و تظاهرات های میلیونی شرکت کردند و توطئه دشمن را خنثی کردند در این دوره نیز باید با حضور حداکثری در انتخابات حضور گسترده خود را حفظ کنند.[2] اهمیت انتخابات ریاست جمهوری نهاد ریاست جمهوری، مهم ترین نهادی است که بخش عظیمی از سازو کار تحولات سرنوشت ساز ملت در آن متمرکز شده است. بخش اجرایی حکومت اسلامی در دست نهاد ریاست جمهوری است و در واقع بیشترین تماس مردم با حکومت اسلامی و بالعکس از همین راه برقرار است. به این معنی که اگر رئیس جمهوری مقتدر با جدیت و تلاش پی گیر بر آوردن نیازهای جامعه و مردم باشد باعث دلگرمی و امید در دل مردم می شود.[3] حضرت امام خمینی ره قاعده کلی را برای همة انتخابات به این گونه ترسیم کرده اند: وصیت من به ملت شریف این است که در تمام ا نتخابات در صحنه باشید. نگویید که دیگران رأی می دهند من هم باید رأی بدهم، تو هم باید رأی بدهی، آن روستایی هم که در کنار مزرعه خودش کار می کند باید رأی بدهد. تکلیف است، این یک تکلیف الهی است.[4] بنابراین مهم ترین وظیفه همه مردم مشارکت در انتخابات است و همه در پیشگاه الهی مسئول هستند. البته تحقیق و مشورت راهکار بسیار مهمی برای تاثیر گذارتر شدن حضور مردم در صحنه انتخابات است. حضرت علی علیه السّلام می فرمایند، (من شاور ذوی الالباب، دلّ علی الصّواب)[5] هر کس با صاحبان عقل و اندیشه مشورت کند، به راه راست هدایت می شود. و از آنجایی که انتخاب یک فرد، سپردن بخش مهمی از مملکت به دست اوست که اگر ناباب از کار درآید، صدمه به اسلام می زند، جمهوری اسلامی را از بین می برد، و این مسئله برای اسلام و مسلمین حیاتی است،[6] بر این اساس برای انتخاب رئیس جمهور باید تحقیق و تفحص جدی انجام داد و با افراد مطمئن و آگاه مشورت کرد و این یک تکلیف شرعی است به طوری که امام راحل (ره) در این مورد می فرمایند: (احدی شرعاً نمی تواند به کسی کورکورانه و بدون تحقیق رأی بدهد.)[7] پس باید با مشورت و تحقیق اصلح را انتخاب کرد و به او رأی داد. از منظر مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای ، اصلح شرایطی دارد که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد: وفاداری به اسلام، جمهوری اسلامی و قانون اساسی، وفادار به ولایت فقیه، برخورداری از شعور و استقلال سیاسی، تعهد، تخصص و تجربه، حسن سابقه و عدم احتمال انحراف، شجاعت، ساده زیستی، حامی و خدمتگذار مستضعفین، امانتداری، اخلاق اسلامی و وطن دوستی و حفظ منافع کشور. مقام معظم رهبری نیز به ملاک هایی جهت تعیین فرد اصلح اشاره کرده اند که بدین شرح است: با کفایت، با نشاط، مؤمن به ملت و اهداف متعالی امام و انقلاب، با حوصله، پیگیر، قدر شناس مردم، آگاه به نیاز ملت و کشور، رعایت عدالت نسبت به همه مردم کشور، مبارزه با فساد و تبعیض، و خلاصه کسی که به فکر دین و دنیا و فرهنگ ملت باشد و بتواند بار عظیم پیگیری اهداف مادی و معنوی نظام را بر دوش گیرد.[8] علاوه بر وظایف فردی مشارکت و تحقیق و تفحص در باره کاندیدای اصلح ، مسئولیت اجتماعی دیگری هم بر عهده مردم می باشد و آن تشویق دیگران به شرکت در انتخابات و معرفی فرد اصلح می باشد. حفظ آرامش نیز ضرورت دیگری در عرصه انتخابات است. در ایام برگزاری انتخابات و تبلیغات، مردم و طرفداران هر کاندیدا باید از کارهایی که ایجاد تشنج می کند جلوگیری کنند و با حفظ آرامش و همبستگی به رقابتی منطقی و تبلیغاتی آرام و ارائه روحیه برادری و دوستی بپردازند و فرصت سوء استفاده از تفرقه و اختلاف را برای دشمن ایجاد نکنند. پس از پایان انتخابات، هر کس رأی بیشتری آورد رئیس جمهور همه مردم است و آن افراد و گروه هایی که به او رأی نداده اند هم باید او را به عنوان رئیس جمهور منتخب بپذیرند و با همدلی و همکاری فضای کشور را برای انجام کارها و خدمت به ملت و مردم آماده کنند. نتیجه گیری اکنون که دشمن خواهان کاهش حضور مردم در انتخابات و ایجاد تنش داخلی است عقل حکم می کند ما در نقطه مقابل آن حرکت کنیم و با همبستگی ملی و مشارکت حداکثری، انتخاب اصلح، تشویق دیگران به مشارکت در انتخابات هم توطئه دشمن را خنثی کنیم و هم گام بلندی برای رسیدن به آرمان های اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی، عدالت اجتماعی و سیاست خارجی برداریم. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. انتخابات و مردم، علی شیرازی، قم، خادم الرضا، 1382. 2. انتخابات و دانشگاهیان از دیدگاه امام خمینی (ره)، حمید رسایی، تهران، روابط عمومی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، 1378. پی نوشتها: [1] . محمد منوچهر، انقلاب اسلامی، زمینه ها و پیامدها، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، چ 1، 1380، ص 284. [2] . همان،ص 282. [3] . مهدی زادگان، داود، تبیینی از انتخابات و رسالت رئیس جمهور با الهام از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، کانون اندیشه جوان، ص 36. [4] . صحیفه، ج 15، ص 59. [5] . بحار الانوار، ج 77، ص 422. [6] . صحیفه نور، ج 5، ص 59. [7] . همان، ج 18، ص 198. [8] . مقام معظم رهبری، سخنرانی در میان مردم جیرفت و کرمان، روزنامه رسالت 12 و 18 اردیبهشت 1384. منبع: اندیشه قم
هر انقلاب کامل سه رکن اساسی دارد که عبارتند از: 1. برخورداری از یک ایدئولوژی و مکتب پویا و انقلابی 2. مشارکت گسترده، فعالانه و ایثارگرانه مردم از همه طبقات 3. رهبری مورد قبول عموم مردم با ویژگی های شخصی همچون نبوغ، اقتدار، صلابت و جسارت در تصمیم گیری. در انقلاب اسلامی ایران نیز مشارکت و حضور گسترده مردم از عوامل اصلی و مهم پیروزی بوده است، اکثر انقلاب های تاریخ معاصر علی رغم نقش مردم در انقلاب، بعد از پیروزی آن از حضور مردم خالی شد. اما در ایران مردم از این احساس برخوردارند که انقلاب متعلق به خودشان است و همواره در صحنه حضور داشته اند.[1]
در صورت ایجاد خلل در هر یک از سه رکن مکتب، رهبری و مردم انقلاب دچار انحراف و آسیب جدی خواهد شد، بنابراین اولین و مهم ترین وظیفه مردم در راه پاسداری از خون شهدا و انقلاب اسلامی، حضور در صحنه و مشارکت جدی و پرشور در انتخابات است. به همان صورت که در شرایط بحرانی جنگ و موشک باران، در انتخابات و تظاهرات های میلیونی شرکت کردند و توطئه دشمن را خنثی کردند در این دوره نیز باید با حضور حداکثری در انتخابات حضور گسترده خود را حفظ کنند.[2]
اهمیت انتخابات ریاست جمهوری
نهاد ریاست جمهوری، مهم ترین نهادی است که بخش عظیمی از سازو کار تحولات سرنوشت ساز ملت در آن متمرکز شده است. بخش اجرایی حکومت اسلامی در دست نهاد ریاست جمهوری است و در واقع بیشترین تماس مردم با حکومت اسلامی و بالعکس از همین راه برقرار است. به این معنی که اگر رئیس جمهوری مقتدر با جدیت و تلاش پی گیر بر آوردن نیازهای جامعه و مردم باشد باعث دلگرمی و امید در دل مردم می شود.[3]
حضرت امام خمینی ره قاعده کلی را برای همة انتخابات به این گونه ترسیم کرده اند:
وصیت من به ملت شریف این است که در تمام ا نتخابات در صحنه باشید. نگویید که دیگران رأی می دهند من هم باید رأی بدهم، تو هم باید رأی بدهی، آن روستایی هم که در کنار مزرعه خودش کار می کند باید رأی بدهد. تکلیف است، این یک تکلیف الهی است.[4]
بنابراین مهم ترین وظیفه همه مردم مشارکت در انتخابات است و همه در پیشگاه الهی مسئول هستند. البته تحقیق و مشورت راهکار بسیار مهمی برای تاثیر گذارتر شدن حضور مردم در صحنه انتخابات است. حضرت علی علیه السّلام می فرمایند، (من شاور ذوی الالباب، دلّ علی الصّواب)[5] هر کس با صاحبان عقل و اندیشه مشورت کند، به راه راست هدایت می شود. و از آنجایی که انتخاب یک فرد، سپردن بخش مهمی از مملکت به دست اوست که اگر ناباب از کار درآید، صدمه به اسلام می زند، جمهوری اسلامی را از بین می برد، و این مسئله برای اسلام و مسلمین حیاتی است،[6]
بر این اساس برای انتخاب رئیس جمهور باید تحقیق و تفحص جدی انجام داد و با افراد مطمئن و آگاه مشورت کرد و این یک تکلیف شرعی است به طوری که امام راحل (ره) در این مورد می فرمایند: (احدی شرعاً نمی تواند به کسی کورکورانه و بدون تحقیق رأی بدهد.)[7] پس باید با مشورت و تحقیق اصلح را انتخاب کرد و به او رأی داد.
از منظر مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای ، اصلح شرایطی دارد که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد: وفاداری به اسلام، جمهوری اسلامی و قانون اساسی، وفادار به ولایت فقیه، برخورداری از شعور و استقلال سیاسی، تعهد، تخصص و تجربه، حسن سابقه و عدم احتمال انحراف، شجاعت، ساده زیستی، حامی و خدمتگذار مستضعفین، امانتداری، اخلاق اسلامی و وطن دوستی و حفظ منافع کشور. مقام معظم رهبری نیز به ملاک هایی جهت تعیین فرد اصلح اشاره کرده اند که بدین شرح است: با کفایت، با نشاط، مؤمن به ملت و اهداف متعالی امام و انقلاب، با حوصله، پیگیر، قدر شناس مردم، آگاه به نیاز ملت و کشور، رعایت عدالت نسبت به همه مردم کشور، مبارزه با فساد و تبعیض، و خلاصه کسی که به فکر دین و دنیا و فرهنگ ملت باشد و بتواند بار عظیم پیگیری اهداف مادی و معنوی نظام را بر دوش گیرد.[8]
علاوه بر وظایف فردی مشارکت و تحقیق و تفحص در باره کاندیدای اصلح ، مسئولیت اجتماعی دیگری هم بر عهده مردم می باشد و آن تشویق دیگران به شرکت در انتخابات و معرفی فرد اصلح می باشد.
حفظ آرامش نیز ضرورت دیگری در عرصه انتخابات است. در ایام برگزاری انتخابات و تبلیغات، مردم و طرفداران هر کاندیدا باید از کارهایی که ایجاد تشنج می کند جلوگیری کنند و با حفظ آرامش و همبستگی به رقابتی منطقی و تبلیغاتی آرام و ارائه روحیه برادری و دوستی بپردازند و فرصت سوء استفاده از تفرقه و اختلاف را برای دشمن ایجاد نکنند.
پس از پایان انتخابات، هر کس رأی بیشتری آورد رئیس جمهور همه مردم است و آن افراد و گروه هایی که به او رأی نداده اند هم باید او را به عنوان رئیس جمهور منتخب بپذیرند و با همدلی و همکاری فضای کشور را برای انجام کارها و خدمت به ملت و مردم آماده کنند.
نتیجه گیری
اکنون که دشمن خواهان کاهش حضور مردم در انتخابات و ایجاد تنش داخلی است عقل حکم می کند ما در نقطه مقابل آن حرکت کنیم و با همبستگی ملی و مشارکت حداکثری، انتخاب اصلح، تشویق دیگران به مشارکت در انتخابات هم توطئه دشمن را خنثی کنیم و هم گام بلندی برای رسیدن به آرمان های اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی، عدالت اجتماعی و سیاست خارجی برداریم.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. انتخابات و مردم، علی شیرازی، قم، خادم الرضا، 1382.
2. انتخابات و دانشگاهیان از دیدگاه امام خمینی (ره)، حمید رسایی، تهران، روابط عمومی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، 1378.
پی نوشتها:
[1] . محمد منوچهر، انقلاب اسلامی، زمینه ها و پیامدها، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، چ 1، 1380، ص 284.
[2] . همان،ص 282.
[3] . مهدی زادگان، داود، تبیینی از انتخابات و رسالت رئیس جمهور با الهام از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، کانون اندیشه جوان، ص 36.
[4] . صحیفه، ج 15، ص 59.
[5] . بحار الانوار، ج 77، ص 422.
[6] . صحیفه نور، ج 5، ص 59.
[7] . همان، ج 18، ص 198.
[8] . مقام معظم رهبری، سخنرانی در میان مردم جیرفت و کرمان، روزنامه رسالت 12 و 18 اردیبهشت 1384.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] تکلیف سیاسی و اجتماعی مردم در بارة انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
- [سایر] جایگاه ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی و اهمّیّت انتخابات آن با سایر انتخاباتها چیست؟
- [سایر] جایگاه ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی ، اهمیّت آن و اهمّیّت انتخابات آن نسبت به سایر انتخاباتهای دیگر چیست؟
- [سایر] جایگاه ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی ، اهمیّت آن و اهمّیّت انتخابات آن نسبت به سایر انتخاباتهای دیگر چیست؟
- [سایر] با توجه به منابع دینی معیار و ملاک انتخاب اصلح در انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
- [سایر] انتخابات ریاست جمهوری در ایران چه تفاوتی با آمریکا از حیث شکلی و قوانین مربوطه دارد ؟
- [سایر] با توجه به منابع دینی معیار و ملاک انتخاب اصلح در انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
- [سایر] انتخابات ریاست جمهوری در ایران چه تفاوتی با آمریکا از حیث شکلی و قوانین مربوطه دارد؟
- [سایر] چرا تعداد شرکتکنندگان در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی معمولا بیشتر از مجلس خبرگان است؟
- [سایر] برای این که در این انتخابات ریاست جمهوری ادعای تقلب و بهانهای برای فتنهای دیگر نباشد، چه باید کرد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر به واسطه توسعه نفوذ سیاسی، اقتصادی و تجاری اجانب یا روابط سیاسی با آنها، خوف آن باشد که تسلّط بر بلاد مسلمین پیدا کنند بر مسلمانان واجب است نقشه آنان را به هم بزنند.
- [آیت الله نوری همدانی] شایسته است امام خطیب در خطبة نماز جمعه مصالح دین و دنیای مسلمین را تَذکّر دهد ومردم را در جریان مسائل زیانبار و سودمند کشورهای اسلامی وغیر اسلامی قرار دهد ونیازهای مسلمین را در اَمر معاد ومعاش تذکر دهد و از امور سیاسی واقتصادی آنچه را که در استقلال وکیان مسلمین نقش مُهِمّی دارد گوشزد کند وکیفیّت روابط آنان را با سائر مِلَل بیان نماید ومردم را از دخالتهای دُوَل ستمگر و اِسْتعمارگر در امور سیاسی واقتصادی مسلمین که مُنْجَرْ به استعمارو استثمار آنها می شود بر حَذَرْ دارد . خلاصه نماز جمعه ودو خطبة آن ، نظیر حجّ ومراکز تجمّع آن ونماز های عید فطر وقربان وغیره ، از سنگرهای بزرگی است که مُتأسِّفانه مسلمانان از وظائف مُهمّ سیاسی خود در آن غافل مانده اند ، چنانچه از سایر پایگاه های عظیم سیاست اسلامی هم غافلند .اسلام دین سیاست ، آن هم در همة شئون آن است وکسی که در احکام قضائی ، سیاسی ، اجتماعی واقتصادی اسلام اندکی تَأمّل کند مُتوجّه این معنی می شود .هر کس گمان کند دین از سیاست جدا است ، جاهلی است که نه اسلام را می شناسد ونه سیاست را.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شایسته است امامِ خطیب در خطبه نماز جمعه مصالح دین و دنیای مسلمین را تذکر دهد و مردم را در جریان مسائل زیان بار و سودمند کشورهای اسلامی و غیر اسلامی قرار دهد و نیازهای مسلمین را در امر معاد و معاش تذکر دهد و از امور سیاسی واقتصادی آنچه را که در استقلال و کیان مسلمین نقش مهمی دارد گوشزد کند و کیفیت صحیح روابط آنان را با سایر ملل بیان نماید و مردم را از دخالتهای دول ستمگر و استعمارگر در امور سیاسی و اقتصادی مسلمین که منجر به استعمار و استثمار آنها می شود بر حذر دارد. خلاصه، نماز جمعه و دو خطبه آن نظیر حج و مراکز تجمع آن و نمازهای عید فطر و قربان و غیره از سنگرهای بزرگی است که متأسفانه کثیری از مسلمانان از وظائف مهم سیاسی خود در آن غافل مانده اند، چنانچه از سایر پایگاه های عظیم سیاست اسلامی هم غافلند. اسلام دین سیاست آنهم در همه شئون آن است وکسی که در احکام قضائی، سیاسی، اجتماعی واقتصادی اسلام اندکی تأمل کند متوجه این معنی می شود. هر کس گمان کنددین ازسیاست جدااست جاهلی است که نه اسلام رامی شناسد و نه سیاست را می داند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در روابط سیاسی بین دولتها ی اسلامی ودُوَل اجانب ، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی ، تسلّط پیدا کنند اگر چه تسلّط سیاسی واقتصادی باشد لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند ، و دوَل اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و دول اجانب، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی، تسلط پیدا کنند اگر چه تسلط سیاسی و اقتصادی باشد، لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند، و دول اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط.
- [امام خمینی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و دول اجانب، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی، تسلط پیدا کنند اگر چه تسلط سیاسی و اقتصادی باشد، لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند، و دول اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و سایر دولتها، خوف آن باشد که بیگانگان بر ممالک اسلامی تسلّط پیدا کنند چه تسلّط سیاسی و چه اقتصادی باشد لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند و دول اسلامی را به قطع این گونه روابط الزام کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مبارزه با نفوذ اقتصادی و فکری و سیاسی بیگانگان، در بلاد اسلام، بر هر مسلمان واجب است و کمک کردن به آن حرام است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بر مسلمانان لازم است که حقوق و روابط اجتماعی خود را طبق احکام اسلام، مرتب و منظم کنند و از بدع و سنت های بیگانگان، جداً پرهیز نمایند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر به واسطه توسعه نفوذ سیاسی یا اقتصادی و تجاری بیگانگان، خوف آن باشد که آنها بر ممالک اسلامی تسلط پیدا کنند، بر همه واجب است که از نفوذ آنان جلوگیری نموده، ایادی آنها را قطع کنند، همچنین در مورد برقرار ساختن روابط سیاسی با دولتهای غیر اسلامی باید طوری باشد که موجب ضعف و ناتوانی مسلمین یا اسارت آنها در چنگال بیگانگان یا وابستگی اقتصادی و تجاری نگردد.