برخی از شعارهای انقلابی سال 1357 را توضیح دهید و بفرمائید که هر شعار نشانگر چیست؟

شعار عمدتاً، بیان عاطفی حرکت اجتماعی است و به دلیل داشتن رنگ عاطفی از قدرت برانگیختن بالایی برخوردار می باشد به همین دلیل شعارهای سیاسی – اجتماعی نوعی همدلی و همدردی به دنبال خود می آورند.
وقتی که مبارزه اجتماعی آغاز گردید، نهضت ناچار است خود را به شکلی مطلوب معرفی نماید و برنامه خود را برای تغییرات فراگیر عرضه نماید و تظاهر کنندگان بایستی وحدت عقاید خود را به نوعی نشان دهند، شعار سیاسی – اجتماعی دارای سابقه تاریخی بسیار زیادی است، از دوران های دور در پیکارها، وقتی دو لشکر با یکدیگر روبرو می شدند، سعی می کردند با فریاد و هلهله روحیه طرف مقابل را تضعیف و روح حرکت دسته جمعی را در میان افراد خودی افزایش دهند. در جنگ های تن به تن نیز خواندن رجز و توصیف دلاوری و سلحشوری خود و بیان ضعف و زبونی طرف مقابل از جمله حربه های روانی جنگ بوده است
در جنگ های صدر اسلام نیز خواندن رجزهای حماسی رایج بود. مسلمانان در جنگ ها با شعار (الله اکبر) وارد میدان رزم می شدندو این فریاد تکبیر گاهی چنان در دل دشمنان اثر می کرد که منجر به عقب نشینی آنان می گردید. در میدان نبرد با هر پیروزی بانک تکبیر مسلمانان بلند می شد. پیامبر اسلام نیز علاوه بر بحث و تحلیل علل بعثت خود، گاهی در مسجد حضور می یافت و با شعارهای توحیدی دیگرن را متوجه حرکت خود می نمود.
در سایر نهضت های مذهبی، ملی و میهنی نیز طلایه داران انقلاب اجتماعی – سیاسی از شعار دهندگان بودند. که نمونه های آن در طول تاریخ به وفور یافت می شود.

ویژگی های شعارهای اجتماعی - سیاسی:
شعار اجتماعی باید در تعقیب اهداف مشخصی باشد پیوستگی بین شعارها و هدف های نهضت باعث می شود که شعارها از انحراف و کجروی دور بماند و نهضت به سمت هدف های خود حرکت نماید. اگر مقصود از شعار معرفی نهضت باشد، باید مشخص کننده سه عنصر اساسی نهضت باشد:
1. نظام رهبری و رهبر: با بیان نام رهبران اجتماعی می توان توجه را به سوی آنان متمرکز کرد. حمل عکس رهبر یا رهبران از معمولی ترین روش ها است. زیرا مشخص کردن رهبر نهضت از ضروری ترین جنبه های جنبش اجتماعی است.
2. راه نجات: ایدئولوژی ها باید قادر باشند وضعیت مورد اعتراض مردم را تغییر دهند. اگر راه نجات از وضعیت نامطلوب،نامشخص باشد، راه آینده گنگ و مبهم خواهد بود.
3. بیان مرز و اختلاف با وضع موجود : شعارها باید منعکس کننده مرزها و اختلافات اساسی و بنیادی نهضت با وضع موجود باشند، و با بیان آرمان ها و اهداف آینده، دشمنان نهضت را معرفی نمایند.

بنیادهای اصلی قیام اسلامی:
الف) وحدت: از ویژگی های بارز انقلاب اسلامی وحدت بالای گروه های گوناگون شرکت کننده در آن است. امام نیز به عنوان رهبر قیام هوشیارانه بر مسأله وحدت پای می فشرد و تفرقه را موجب تباهی می دانست.
شدت تأکید ایشان منجر به وحدت در میان سران جنبش و انتقال آن به لایه های پایین جامعه شد، به گونه ای که در شعارهای مردمی تجلی یافت. بر اساس این شعارها، تنها ضامن آزادی، اتحاد در مقابل رژیم پهلوی بود … برخی شعارها از اقشار مختلف مردم درخواست پیوستن به نهضت را می کرد، مانند:
1. اتحاد، اتحاد حافظ آزادی است. اختلاف، اختلاف اعاده بردگی است.
2. اتحاد ضامن پیروزی ماست، تشکّل کلید پیروزی ماست. اتحاد، همبستگی، مقاومت.
3. پیروزی انقلاب با اتحاد و وحدت. تفرقه، تفرقه سلاح دشمن ماست. تفرقه، تفرقه سلاح شاه خائن. دانشجو، محصل، معلم پیوندتان مبارک. روحانی، دانشجو پیوندتان مبارک. درد ما درد شماست، مردم به ما ملحق شوید. دین ما دین شماست، مردم به ما ملحق شوید.
4. برای حفظ قرآن مردم به ما ملحق شوید، اتحاد، اتحاد ای دانشجو، ما با هم متحد می شویم تا بر کنیم ریشه استبداد‌ را. اتحاد، اتحاد ای کارگر ما با هم متحد می شویم تا بر کنیم ریشه استعمار‌ را.
ب) رهبری: شعارهایی که موضوع آنها رهبری قیام بود، عمدتاً بر چند محور بود:
تأکید بر رهبری و مرجعیت امام، حمایت از برنامه های رهبری، درخواست های مردم از نظام حاکم در مورد امام:
الله اکبر خمینی رهبر، الله الله، نصر من الله، رهبر روح الله. اربعین حسینی است، پیروزی از خمینی است. بیا خمینی وطن انقلاب است. نقشه مخالفین تو بر آب است، ارتش ما ارتش ملی شده، گوش به فرمان خمینی شده.
ج) حکومت اسلامی: شعارهای بسیاری به طور صریح به برقراری حکومت اسلامی و نفی سلطنت مطلقه اشاره می کردند. برخی از شعارها، مشروعیت حکومت منصوب به شاه را در مقابل مشروعیت منصوب به امام زیر سؤال می بردند: خلق بپا می کند جمهوری اسلامی، خلق بپا می کند حکومت مردمی، ما می خواهیم تمامی جمهوری اسلامی، جمهوری اسلامی آری، حکومت خودکامان هرگز، به سلطه جویان شرق و غرب فروش خاک ایران هرگز. جمهوری اسلامی تنها ره نجات است، سلطنت پهلوی دشمن آب و خاک است
د) استقلال: نظر به ماهیت وابسته رژیم پهلوی به قدرت های خارجی، بخشی از شعارها با اشاره به این مسئله از امتیازات وسیع بیگانگان در تصمیم گیری های داخلی ابراز نارضایتی می کردند.
استقلال، استقلال، نتیجه انقلاب. استقلال، آزادی، قانون اساسی. استقلال، آزادی، برایش می جنگیم. استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی.. ، شاه ایران کند نوکری اجنبی، لعنت بر این حکومت پهلوی، مرگ بر پهلوی، نوکر اجنبی، نفت را کی برد؟ آمریکا، گاز را کی برد؟ شوروی، پولش را کی خورد؟ پهلوی. مرگ به پهلوی.
و) آزادی: یکی از موضوعات مهم دیگر آزادی بود، یعنی رهایی از سلطنت استبدادی، و حق حاکمیّت مردم بر سرنوشت خویش، برخی از شعارها با الگوگیری ضمن یادآوری نهضت امام حسین علیه السّلام مردم را دعوت به پیروی از رهبر آزادگان جهان، برای کسب آزادی کرده گاهی نیز در فضای آزادی به یاد شهدا، از تلاش آنان برای کسب آزادی تجلیل می کردند. مانند: آزادی فرهنگ ماست، خاموش ماندن ننگ ماست. آزادی، آزادی، این است شعار ملی. مکتب خمینی، مکتب آزادگی است، هدف از نهضتش رهایی از بردگی است. آزادی نهایی، جمهوری اسلامی. یا مرگ یا آزادی، یا مرگ یا رهایی، این ندای آزادی است جای شهدا خالی، این طلوع آزادی است جای شهدا خالی است.
ی) عدالت: یکی از خواسته های انقلابیون توزیع عادلانه ثروت های ملی بین مردم بود. مردم به انحاء مختلف نفرت خود را از غارت بیت المال و چپاول اقتصادی کشور به وسیله بیگانگان و عوامل داخلی آنها اعلام می کردند و در مقابل حمایت خود را از طبقات محروم جامعه نظیر کارگران و کشاورزان که در نتیجه سیاست های غلط اقتصادی بیشترین ضرر را متقبل شده بودند، اعلام می نمودند. رژیم شاهنشاهی سر منشأ فساد است، جمهوری اسلامی مرکز عدل و داد است.

معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
1. فرهنگ شعارهای انقلاب اسلامی، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1379.
2. همگام با شعارها در انقلاب اسلامی، انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چاپ اول.
منبع: اندیشه قم