وقتی بچه از پدر و مادر می پرسد، چرا شما دو تا کنار هم می خوابید و من تنها، در جواب او چه بگوییم؟

مقدمه: غریزة جنسی یکی از غرایز نیرومند، حسّاس و زندگی ساز انسان است که در حیات روانی و جسمانی او تأثیر به سزایی دارد. بسیاری از رفتار ها، حتی بیماری های جسمی و روانی از این غریزه سرچشمه می گیرد؛ از همین رو اگر در پرورش این غریزه، روش عاقلانه ای در پیش بگیریم، زندگی را قرین خوشی و آسایش می گرداند؛ و اگر در راه افراط و تفریط واقع شود، ممکن است صدها ضایعة جسمی و روحی به بار آورد.
اصل حاکم در این دوران
اصلی که در دورة کودکی حاکم است، (اصل سکوت) و اقدام نکردن جدّی برای بیان مسائل جنسی است. در این دوران باید اینگونه مسائل مخفی نگه داشته شود و برنامه های تربیت با قوانین طبیعت و فطرت هم آهنگ باشد. چرا که غریزة جنسی در پرتو یک سلسله قوانین و مقررات دقیق طبیعی و فطری، راه رشد و تکامل خود را می پیماید، و به صلاح فردی و اجتماعی کودک نیست که غریزة جنسی پشت پرده و زیر خاکستر او، پیش از بلوغ بیدار و تحریک شود.
اصل سکوت و مخفی کردن مسائل جنسی برای کودکان را تمام مکاتب روان شناسی، حتی فرویدیسم ها (که قسمت بیش تر رفتارها و لذایذ کودکان و حتی مکیدن سینه های مادر را ناشی از غریزة جنسی می دانند) پذیرفته اند، این روند ادامه دارد، تا زمانی که کودکی از شما مطالبی دربارة مسائل جنسی بپرسد.
ضرورت پرسش کودکان
پرسش کودکان از ویژگی ها و اسرار پدیده ها، امری طبیعی است و هرگز نمی توان طفلی را به دلیل پرسش هایش تحقیر و سرزنش کرد؛ شاید برخی از اولیاء و مربیان در برابر پرسش های اخلاقی کودکان، دچار توهّم شوند که او قصد بدی دارد؛ در حالی که اگر به درستی تأمل شود، می فهمیم که کودک چنین قصدی نداشته است.
پدران و مادران نباید محیط وحشتی را به وجود آورند تا کودکان نتوانند پرسش های خود را مطرح کنند، بلکه آن ها باید این آزادی را داشته باشند که بدون احساس محدودیت، ترس و شرم و بدون بیم از تحقیر و یا تنبیه، اگر چیزی را نمی دانند بپرسند. اگر ما با صفا و صمیمیت، به اندازة درک و شعور کودکان، جواب ساده و شرع پسند به آن ها بدهیم؛ اغلبشان قانع خواهند شد و لازم نیست مسائل پیچیدة زناشویی را برای آن ها بازگو کنیم.
چگونگی پرسش ها:
پرسش های جنسی، اغلب از حدود 3 تا 4 سالگی شروع شده و بیش تر از مبدأ اشیا است؛ برای مثال از ما می پرسد: مرا از کجا آوردی؟ عروس یعنی چه؟ چرا شکم تو بزرگ است؟ و ... این پرسشها از حدود پنج سالگی، رنگ دیگری به خود می گیرد، مثلاً می پرسد: چگونه به دنیا آمده ام؟ از کجا به دنیا آمده ام؟ و ... از حدود 6 سالگی تا نزدیک سنین بلوغ (12 سالگی) که روان شناسان این مرحله را دوران اختفای غریزة جنسی نام گذاری می کنند، و معادل با مرحلة نهفتگی فروید است، پرسش های جنسی اندک است؛ هم بدان علت که آن ها به پاسخ های خود دست یافته اند، و هم این که این امر تا حدودی درونی شده و آن ها منتظر تحریکی در این زمینه اند که آن را بروز دهند.
باید توجه داشت که حتی برای کودکانی که پرسش های جنسی ندارند، لازم است، گاهی در قالب داستان، تمثیل و شرح واقعة مجلس عروسی، اطلاعات مختصری به آن ها بدهیم. دادن این اطلاعات به صورت کلی و اجمالی خود این فایده را دارد که اگر کودکی از معاشران خود مباحثی در این زمینه ها شنید، احساس غریبی نکرده، خود را نبازد.
پاسخ به پرسشها
پاسخ ها می تواند مستقیم و یا غیر مستقیم مثلاً از راه آشنایی کودک با حیات حیوانات و گیاهان و زاد و ولدها باشد، ولی این کار باید با زیرکی و مراقبت خاصّی همراه گردد. به عنوان مثال، در جواب سؤال مطرح شدة شما (که بچه می پرسد چرا شما در کنار هم می خوابید و من تنها؟) به او بگویید: خدای مهربان این گونه از ما خواسته که بچه ها جداگانه و در اتاق دیگر بخوابند، تا آنها خوب رشد کنند و بزرگ شوند. در کارتون ها و فیلم ها، حیوانات و پرندگان را دیدی که بچه هایشان را بزرگ می کنند، بعد که بزرگ شدند از هم جدا می شوند و خودشان زندگی جداگانه و مستقل تشکیل می دهند. بچه های انسانها هم باید از کوچکی یاد بگیرند و آماده بشوند که بعد از این که بزرگ شدند روی پای خود بایستند. ولی پدر و مادر همیشه باید پیش هم باشند و هیچ وقت از هم جدا نشوند. و بگویید: بچه ها باید زود بخوابند و به خاطر اینکه ما دیر می خوابیم و با همدیگر صحبت می کنیم و سر و صدای ما شاید مزاحم تو بشود، تو باید در اتاق خودت بخوابی و ...
تذکر این نکته الزامی است که باید مراقب باشید محیط تربیتی و نحوة پاسخ به سؤالات به گونه ای نباشد که طفل را دچار بدآموزی کند و موجبات لغزش و انحراف او را فراهم آورد. و یا محیط آن چنان بدآموز و تحریک کننده نباشد که کودک را به کنجکاوی های ناروا و سؤالات بیشتر وا دارد.
برخی از شرایط پاسخ عبارتند از:
1. پاسخ درست باشد؛(با دروغ، خرافات و اوهام آمیخته نباشد.)
2. ساده و دور از ابهام باشد؛
3. بدآموز و منحرف کننده نباشد؛
4. محدود و قانع کننده باشد؛
5. تناسب سنّی و درک و جنس مراعات شود؛ و در حد راهنمایی و ارضاء حس کنجکاوی کودکان؛
6. همراه با مسخرگی، شوخی، هرزگی و تحریک نباشد؛
7. سبب آن نشود که حجب و حیای شما و کودک از میان برود.
شرایط پاسخ دهنده
1. شنوندة خوب بودن؛ بدین معنی که برخود مسلط باشید؛ و بگذارید جملة سؤالی کودک تمام شود.
2.برای پاسخ دادن به سؤال، ابتداسعی کنید به فضای فکری کودک راه پیداکنیدومنظوراوراازسؤال به خوبی دریابید.
3.سطح اطلاعات کودک ومیزان پاسخی که او ازشما انتظار داردرا به خوبی درک کنیدتا دچار خطانشویدوپاسخ شما متناسب بااو ودرحدنیازوضرورت باشد.
4. آمادگی فکری و علمی، و آگاهی از مسائل و انحرافات جنسی؛
5. تسلط بر خود؛ به صورتی که از نگرانی و شرم، دچار لکنت زبان نشده و بتوانید حقیقت را آن چنان که هست بگویید.
6. خویشتن دار، محرم راز و قابل اعتماد باشید، تا کودک حرف هایش را با شما در میان بگذارد.
7. شیوة بیان به گونه ای باشد که کودک، به درستیِ گفته های شما اعتماد کند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. خانواده و فرزندان در دورة پیش دبستانی و ابتدایی، استادان طرح جامع آموزش خانواده، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ج اول، 1376.
2. تربیت، ابراهیم امینی، بوستان کتاب، قم . 1381.
3. روانشناسی و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان، کوچتکف ولایپیک، ترجمة محمد تقی زاده، انتشارات بنیاد، 1371.
4. کودک از نظر وراثت و تربیت، محمد تقی فلسفی، تهران، نشر هیئت نشر معارف اسلامی، 1342.
منبع: اندیشه قم