من پسری 6 ساله دارم که به تازگی اعمال ناشایستی با کودکان دیگر انجام می دهد لطفا راه علمی برخورد با او را برای من شرح دهید؟

پدر و مادر به عنوان کسانی که خود را مستقیماً مسئول تربیت و پرورش فرزند خود می دانند همواره می خواهند بهترین نحوه تربیت و برخورد را در جنبه های مختلف تربیتی (شخصی، اخلاقی، اجتماعی و...) داشته باشند تا کودک آنها یاد بگیرد که چگونه این مسائل را رعایت کرده و بر اساس آنچه آنها می خواهند تربیت و رشد یابد.
از طرفی پرورش صحیح و تربیت مناسب، در صورتی امکان پذیر است که پدر و مادر مراحل رشد و اقتضائات آن را در سنین مختلف در مورد کودک اطلاع داشته تا بتوانند به تناسب هر مرحله و دوره ای رفتار مناسب و برخورد درست را انجام داده و فرزند خود را آن گونه که می خواهند پرورش دهند.
یکی از جنبه ها و مسائلی که هم برای پدر و مادر از نظر تربیتی بسیار حائز اهمیت بوده و هم مراحل و دوران متفاوت و گوناگونی در کودک دارد (تربیت جنسی) در کودکان است. این مسئله تا بدانجا اهمیت دارد که برخی پژوهشگران مدعی شده اند که تربیت و آموزش های صحیح در مورد مسائل جنسی می تواند اثرات ارزشمندی از جمله احترام به خود و دیگران، رشد جنسی سالم، روابط مناسب بین فردی، تصویر مثبت از خود و ایجاد بهداشت روانی را به دنبال داشته و مانع بروز بسیاری از ناهنجاری های رفتاری و اخلاقی شود.[1] پس توجه و دقت نسبت به این مسئله بسیار مهم است که اولا پدر و مادر مثل سایر جنبه های تربیتی، بحث تربیت جنسی کودک را نیز مد نظر قرار دهند و ثانیا مراحل رشد جنسی کودک را بدانند تا به اقتضای هر مرحله رفتار و برخورد متناسب با آن را انجام دهند. چرا که اگر پدر و مادر این مراحل را ندانند برخی رفتارهایی را که از فرزند آنها سر می زند اختلال به حساب آورده و نگران می شوند در حالی که ممکن است این رفتار کودک صرفا بخشی از مرحله رشد و بزرگ شدن کودک و تلاش برای کشف محیط اطراف خود باشد و از آنجا که کودک هنوز چیزی از قوانین درک نمی کند معمولا آنها را نقض کرده و به همین خاطر از دید پدر و مادر فردی سرکش، نافرمان و مشکل دار معرفی می شود.[2]
بر این اساس به نظر می رسد آنچه که از کودک شما در این سن سر می زند نه تنها یک رفتار نابهنجارتلقی نشده بلکه اقتضای دوران رشد است؛ چرا که در سن 5 تا 6 سالگی در بیشتر کودکان علائمی دال بر آگاهی آنها نسبت به بدنشان بروز می کند و از آن پس واقعا نسبت به جنسیت خود احساس کنجکاوی می کنند، با دوستان خود درباره جنسیت خود حرف می زنند و غالبا دلشان می خواهد بدن یکدیگر را لمس کرده و کشف کنند.[3] در طی این سالهاست که کودکان گاهی اوقات لباس های خود را بالا می زنند که دیگران بدن برهنه آنها را ببینند، طی بازی ممکن است بخش های جنسی خود را به یکدیگر نشان دهند و به اندام تناسلی هم دست بزنند.[4] این رفتارها که غالبا جنبه بازی داشته، از جهتی برای ارضا حس کنجکاوی در کودکان است.[5] طبق این بیان معلوم شد که رفتار کودک شما بیشتر جنبه کنجکاوی دارد تا رفتاری جنسی. پس آنچه مهم است این که پدر و مادر باید بدانند چگونه در برابر این گونه رفتارها یا سؤالاتی که در این زمینه مطرح می شود واکنش نشان داده و جوابگوی سؤالات فرزندان خود باشند. لذا سعی کنید در برخورد با آنها نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
1. سعی کنید آنچه را که مورد تأیید شماست (که باید فرزندتان انجام دهد) را به ایشان توضیح دهید که البته این کار باید با حساسیت لازم صورت گیرد؛ زیرا شما می خواهید به او رفتار صحیح را بیاموزید نه آن که به او این احساس را بدهید که هر چیزی در رابطه با جسمش (کثیف و زشت) است و هرگز نباید درباره آن حرفی زده شود یا سؤالی پرسیده شود.[6]
2. اطلاعات جنسی و سؤالات در این مورد را با طمأنینه و آرامش و بدون طرد کردن و البته به صورت صحیح جواب دهید ولکن اطلاعاتی که به او می دهید در محدوده سنی او و نه بیشتر از سؤالی باشد یا رفتاری باشد که داشته است.[7]
3. به او یاد دهید که بدن هر کس متعلق به خود اوست و نباید بخش های خصوصی فرد دیگری را لمس کرده و یا اجازه دهد دیگران اندام خصوصی او را لمس کنند یاد بگیرد که بگوید (نه این کار را دوست ندارم).[8]
4. محدودیت ها و نظارت هایی را اعمال کنید که کودک فرصت کمتری برای انجام این کارها داشته باشد؛ مثلا در اتاقی را که در آن مشغول بازی هستند باز بگذارید یا به صورت متناوب به بهانه آوردن میوه یا برداشتن وسیله ای به اتاق آنها سر بزنید.[9]
5. هنگام ارتکاب این عمل سعی کنید از کنار آنها عبور کرده یا خود را در معرض دید آنها قرار دهید و به آنها تذکر دهید البته این عبور خود را کاملا سهوی جلوه دهید.[10]
6. در حضور خود کودک، در مورد این رفتار او با دیگران صحبت و گفتگو نکنید.[11]
7. تنها هنگامی باید این رفتار را نابهنجار و غیر عادی تلقی کنید که بیش از حد تکرار شود یا با رفتارهای پرخاشگرانه و فریبکارانه همراه باشد.[12]
8. رفت و آمد او را با سایر کودکان اگر خلاف و نا آرام هستند کنترل کنید.[13]
9. ممکن است کودک این رفتار را از طریق فیلم، عکس یا مشاهده انجام این رفتار توسط دیگران دیده و آموخته باشد و او درصدد تکرار و تقلید از این رفتار آموخته شده باشد؛ لذا سعی کنید منابع یادگیری او را کنترل کنید.

10. سعی کنید بازی ها و فعالیت هایی را برای ایشان مهیا کنید که کمتر مستلزم تماس بدنی آنها با یکدیگر بوده و فکر و ذهن ایشان را مشغول کند.
11. مراعات مسائل و روابط جنسی توسط والدین، اطرافیان و دوستان نزدیک که با شما مرتبط هستند ضروری و لازم است.
12. نسبت به نوع لباسی که فرزند شما می پوشد، نحوه خوابیدن او، نحوه ارتباط بدنی که اطرافیان با او دارند توجه داشته باشید.
13. نکته آخر آنکه برای تربیت فرزند خود و سعادت و سلامت ایشان، دعا به درگاه خداوند و توسل به اهل بیت علیهم السلام بسیار مهم و تأثیرگذار خواهد بود. امام سجاد علیه السلام به ما یاد داده است که از خدا بخواهید که (خدایا مرا در تربیت فرزندانم کمک کن).[14]
14. در حد امکان از ارتباط فرزندتان با بچه هایی که طرف ارتباط ایشان بوده اند بدون ایجاد حساسیت جلوگیری کنید.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان، علی کریمی.
2 تربیت جنسی کودک و نوجوان، علی اسلامی نسب.
3 خانواده و مسائل جنسی کودکان، علی قائمی.

پی نوشتها:
[1]. کریمی علی، سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان، تهران، انتشارات رسانه تخصصی، چاپ دوم، 1387ش، ص9.
[2]. ضیایی اصل، ماریا (مترجم)، پرورش و نگهداری کودکان، 3 تا 6 ساله، تهران، انتشارات کیهان، بی تا، ص98.
[3]. همان، ص76.
[4]. سلامت جنسی در کودکان، ص22.
[5]. اسلامی نسب، علی، تربیت جنسی کودک و نوجوان، تهران، انتشارات نسل نواندیش، 1379ش، ص68.
[6]. پرورش و نگهداری کودکان، 3 تا 6 ساله ص77.
[7]. سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان، ص24.
[8]. همان.
[9]. همان.
[10]. تربیت جنسی کودک و نوجوان، ص68 73.
[11]. همان.
[12]. همان.
[13]. همان.
[14]. صحیفه سجادیه، دعای 25.
منبع: اندیشه قم