چگونه از کشش جوانان به ماهواره جلوگیری کنیم؟

ظاهراً منظور شما از ماهواره استفاده از شبکه های تلویزیونی مبتذل با فیلم ها و شوهای غیر اخلاقی است و الا خود ماهواره مانند اینترنت و تلویزیون و ... صرفاً ابزار است و آنچه اهمیت دارد، محتوای پیامی است که منتقل می شود. هر چند شبکه های ماهواره هم می توانند دارای برنامه های علمی و مفید باشند امّا بد نیست که بدانیم متاسفانه 90درصد، جوانان و کاربران اینترنتی از پایگاه های مبتذل آن استفاده می نمایند در حالی که سهم این پایگاه های مبتذل و غیر اخلاقی از کل پایگاه های اینترنت، 10درصد می باشد.[1]
جهان امروز جهان تصویر است و عمده ترین مصداق تصویر، سینما و فیلم های سینمایی و از جمله شبکه های تلویزیونی ماهواره ای است. امروز نه تنها (قدرت ها) از عنصر تصویر بالاترین استفاده را می نمایند بلکه ذهنیت مخاطبان را هم جهت دهی می کنند. ما در شبانه روز بین78 درصد تا 79 درصد اطلاعات دریافتی را از طریق چشم به دست می آوریم و طی تحقیقاتی که طی 10 تا 15 سال گذشته صورت گرفته، انسان با نیمکره راست مغزش با اطلاعات برخورد شهودی می کند و این اطلاعات، بزرگترین و عمیق ترین تأثیرات را روی شخصیت انسان می گذارد و تصویر و فیلم کارآمدترین ابزار برای انتقال پیام و پی ریزی افکار و تمایلات و خواسته های مخاطبان، می باشد.چرا که هر تصویر معادل 1000 کلمه، تأثیر گذار است.[2]
سردمداران جهان امروزه مهمترین کارشان این است که مبانی نظری و فکری خود را به زبان تصویر ترجمه می کنند و هالیوود مرکز فیلم سازی امریکا سالانه 700 فیلم تولید می کند که نزدیک به 78 درصد سینماها و تلویزیون های جهان را تغذیه می نماید.[3] ومهمتر آنکه 82 درصد سهام کمپانی های هالیوودی، از آن صهیونیست هاست.[4]غیر از این، هزاران فیلم غیر حرفه ای و تجاری با محتوای سکس (sex) و مبتذل و ... ساخته می شود که شبانه روز برنامه های شبکه های ماهواره ای را پر می نمایند. رادیو BBC می گوید: (چنین به نظر می رسد که تلویزیون ماهواره ای در ایران در ضربه زدن به مظاهر اسلام سیاسی از همة گروههای مخالف قدرت بیشتری دارد. ماهواره پدیده ای است که در برابر ارزش های اسلامی قد علم کرده است).[5] و نیز رادیو امریکا با توجه به تأثیرات مخرّب و اغوا کنندة شبکه های مبتذل ماهواره ای بر جوانان و انحرافات جنسی و اجتماعی آنان می گوید: (اگر سیاست مهار مضاعف کلینتون نتواند ایران انقلابی را به زانو در آورد، شاید برنامه های رقص و آواز MTV و شبکه تلویزیونی ماهواره ای امریکا به این کار موفق شود).[6] آری این بود اعتراف صاحبان این بمب های جنسی که بدون نیاز به لشکرکشی می توانند، سرزمینی را فتح نمایند و جوانان آنان را گرفتار شهوت رانی و هوا پرستی و بی خبری از خود و سرنوشت جامعة خود، نمایند. این نمونه ای از خطراتی بود که شبکه های ماهواره ای جوانان ما را تهدید می کنند و شما خودتان بدان واقف هستید و ذکر شمایی از آن، به جهت تأیید حرکت شما بود.
در ادامه برخی نکات لازم و حساس را برای برخورد و مواجهه با جوانانی که گرفتار این شبکه های شیطانی شده اند، ارائه می نمائیم.
1.(مخاطب شناسی) اولین گام است، مرد یا زن بودن شخصی که مبتلا به این گونه شبکه های مبتذل است، مجرد یا متأهل بودن، محدودة سن او و ... همه در ارائه یک مشاوره و راهنمائی متناسب، بسیار کارساز است به طور مثال اگر مرد جوانی که متأهل می باشد گرفتار این مسأله شده باشد، یکی از اصول کمک به او بعد از اعطای بینش این است که به شکل خانواده درمانی این مشکل حل شود. و نیز، شرایط مخاطب از لحاظ اینکه به چه میزان از برنامه های ماهواره ای، استفاده می کند، اگر به حدِ (اعتیاد) رسیده باشد، خود روش جدا و نسخه ای ظریف تر، باید تدارک دیده و خلاصه آنکه شما باید در ابتدای امر مخاطب خود را بشناسید تا بتوانید به او کمکی کرده باشید.
2. اگر این رفتار (نگاه به شبکه های غیر مجاز) به حد اعتیاد نرسیده باشد، شاید از روی طغیان غریزه جنسی باشد، لذا شما در ضمن احترام به او و به رسمیت شناختن، میل جنسی او باید راه صحیح ارضای این میل را به او نشان دهید، نه اینکه صورت مسأله را پاک نمائید.
3. برای تأثیر و نفوذ کلام تشخیص راهنما باید، شروع ارتباط خود را گرم و صمیمانه برگزار نماید تا اعتماد طرف را برای سخنان خود، جلب نماید. امام علی علیه السّلام لبخند زدن را موجب همدلی و الفت می دانند.[7] همچنین باید صداقت و خیر خواهی خود را ابراز نماید، تا شخصِ مقابل اجازة ورود به حریم خصوصی خود را به او بدهد. خلاصه آنکه برای نفوذ کلام، شخص یا باید محبوب و مطلوبِ طرف مقابل باشد و یا این که با روش هایی آنرا ایجاد نماید،
روش هایی چون، احترام به عقاید او، شنیدن فعّال و اجازة سخن به او دادن، کشف نکات مورد علاقه او، جذابیت ظاهری و ...[8]
4. سنگ بنای تغییر رفتار آن است که آن شخص، کار خود را (نگاه به شبکه های غیر اخلاقی) را کاری زشت و بد بداند، دراین صورت است که می تواند برای ترک این رفتار یا عادت تصمیم بگیرد و اقدام نماید. بنابراین شخص راهنما باید از طرقِ ممکن مضرات و مفاسد آن را به او بگوید و اطلاع رسانی نماید، البته به شکلی غیر مستقیم و غیر آمرانه چرا که به محض اینکه او بفهمد شما می خواهید به او نصیحت نمایید، سریع موضع گیری می نماید و تلاش های شما بی حاصل می ماند. در این رابطه و برای افزایش اطلاعات او می توانید دیدگاه اسلام و قرآن را بر ناشایست بودن این کار بیان نمائید و یا فتوای مرجع تقلید او را بیان نمائید که ما به عنوان نمونه فتوای حضرت آیت الله خامنه ای را در مورد نگاه به شبکه های غیر اخلاقی ماهواره، برای شما نقل می کنیم: (از آنجا که برنامه هایی که توسط ماهواره های غربی پخش می شود و نیز برنامه های تلویزیونی بیشتر دولت های مجاور، در بردارندة آموزش افکار گمراه کننده و تحریف حقایق و شهود و فسادند و غالباً مشاهده آنان باعث گمراهی و فساد و ارتکاب کارهای حرام می گردد بنابراین دریافت و دیدن آنها جایز نیست)[9] خلاصه آنکه از راه آیات و روایات، استدلال های منطقی و با معرفی و مثال ها و ... باید آن شخص به لحاظ شناختی و معرفتی، این کار را قبیح بداند تا اقدامات بعدی شما مفید افتد.
5. در ادامة بینش افزائی می توان، نظر اسلام را نسبت به (شادی، نشاط، لذت، تفریح) برای او بیان نمود، تا او دین و تقیّدات دینی را مانع شادی و نشاط خود نداند. به طور خلاصه می توان گفت که اسلام و مقررات آن دین اعتدال است. امام علی علیه السّلام چنین می فرماید: (لازم است مؤمن شبانه روزش را به سه قسمت تقسیم کند، قسمتی را برای راز و نیاز با خدا قسمتی را برای امرار معاش و قسمتی را هم برای بهره برداری از لذت های حلال و نیکو)[10]و باز در کلامی دیگر می فرمایند که چطور مؤمنان واقعی، از لذت های حلال و تفریحات سالم اوقات فراغت خود را پر می نمایند و مشابه دنیا پرستان بی خدا، شادمانی می کنند امّا در آخرت، با کوله باری از رضایت خداوند وارد بهشت می شوند، امّا دنیا پرستان انگشت به دهان وارد دوزخ می شوند، چرا که مؤمنان، حتی در شادی های خود هم قوانین خدا را مدّ نظر داشته اند.[11]
6. ترک کردن عادت های زشت تدریجی است. لذا نباید انتظار داشت که خیلی سریع، حرفهای شما موثر افتد.
7. جذابیت های سمعی و بصری شوها و فیلم های مبتذل را نباید فراموش کرد و به راحتی نمی توان این شیرینی (ظاهری) را از زیر زبان جوانی که طعمِ خوش آنرا چشیده است، بیرون کشید، مگر آنکه تفریحی شیرین تر و جایگزینی مطلوب تر برای او فراهم نمود یا پیشنهاد نمود. به جوانان مجرد می توان توصیه ازدواج نمود تا خود را از کمند این شیر خفته (میل جنسی) رها نمایند. اگر دیدیم که شخصی در عین اطلاع داشتن از مضرات این کار، همچنان به آن دست
می زند، باید دانست که او انگیزة کافی برای ترک آن را ندارد و جایگزین بهتری برای او فراهم نشده است.
8. دوست و روابط دوستان در این راه بسیار کمک کار است و در مقابل فرار از دوستان بد و فرار از مجالس مهیا برای این مسائل مفید است. امام علی علیه السّلام می فرماید: (دوستی با نیکان، نیکی را به همراه می آورد همانند آنکه نسیمی بر عطری بوزد، بوی خوش آنرا به همراه می آورد.)[12] والدین و بزرگترهای خانواده باید در تربیت دینی اعضاء خانواده و دوست گزینی فعال باشند.
9. و نیز باید به او توصیه نمود که ابزار ماهواره را از خود دور کند و یا به خانه ای که ماهواره در آن قرار دارد و احتمالاً فضای خلوتی برای او فراهم می شود، دوری گزیند. والدین در این امر نقش بسزایی باید ایفا کنند. نیامدن ماهواره به فضای زندگی بسیار راحت تر از بیرون کردن آن است.
10. اگر تصمیم گرفته ولی ضعف اراده دارد، روش های تقویت اراده برای او بیان شود.[13]مثلاً حتماً باید در برنامه جوان ورزش و پر کردن اوقات فراغت گنجانده شود.
11. او را به ورزش، فعالیت، کار، توصیه نمایید و در صورت امکان زمینه را برای چنین برنامه هایی فراهم کنید تا خود را مشغول نماید و منبع انرژی متراکم خود را در مسیر زندگی سالم و کار و تلاش، بکار بندد چرا که بیکاری (ام الفساد) است.[14]
12. همة این نکات باید بر اساس احترامِ متقابل و توجه به روحیات و شخصیت او، بدون شکستن غرور جوان، باید صورت گیرد و به هیچ وجه نباید فضای گفتگو به مشاجره کشیده شود.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
- موضوع تفریحات سالم:
1.گفتار فلسفی (جوان از منظر عقل و احساسات)، محمد تقی فلسفی، (جوان و ساعات فراغت).
2.شرع و شادی، ابولفضل طریقه دار، موسسة فرهنگی همسایه.
- آشنایی با روانشناسی:
1.روانشناسی نوجوانان، دکتر علی شعاری نژاد، انتشارات فاخر، چاپ دوم، 1379.
2. دنیای نوجوان، دکتر محمدرضا شرفی، نشر تربیت.
3. مشکلات نوجوانی و جوانی، ابوالقاسم اکبری، نشر ساوالان، چاپ دوم، 1381.
- آشنایی با فتواها:
احکام روابط زن و مرد و مسایل اجتماعی آنان، (مطابق با فتوای مراجع تقلید)، سید مسعود معصومی، بوستان کتاب، چاپ 29، (فصل اول).
مشکلات تربیتی و رسانه ها:
- کلیدهای همراهی و مراقبت (نوجوان و اینترنت)، کیت ای شرودر، فرناز فرود، انتشارات صابرین، چاپ دوم، 1384.

پی نوشتها:
[1] . سخنرانی دکتر غلامعلی افروز، نشست 31 کانون گفتمان دینی، (15/8/80)، مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه.
[2] . هفته نامه بصیر، مسلسل166، ش 5، (30/8/80)، ص 5، مقالة (هالیوود و مهدویت).
[3] . همان.
[4] . دکتر حسن بلخاری، شبکه خبر، سیمای جمهوری اسلامی ایران، (23/20/80)، ساعت 30/9 صبح.
[5] . (14/5/1373) به نقل از نفوذ و استحاله، معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه در قرارگاه ثارالله تهران، 1378، ص 86 85.
[6] . دوم آبان 1373، به نقل از همان مدرک.
[7] . آقا جمال خوانساری، شرح غرر و دررآمدی، تهران، دانشگاه تهران، 1373ش، ج 1، ص 192.
[8] . ر.ک: (صمیمیت، تاثیر گذاری و نفوذ در 10 دقیقه)، سید مجتبی حورائی، نشر دکلمه گردان، چاپ 21، 1383.
[9] . اجوبة الاستفتائات، نشر بین الملل الهدی (1383)، سؤالِ 1184 و نیز نگاه کنید به سؤالات شمارة 1188 1198 1200 1201 1203 1204.
[10] . نهج البلاغه، ترجمة محمد دشتی، انتشارات عصر ظهور، چاپ اول 1379، حکمت 390.
[11] . نهج البلاغه، نامة 27/4.
[12] . شرح غرر الحکم، ج 7، ح 5826.
[13] . ر.ک: جوان و نیروی چهارم زندگی، اراده خودساز شخصیت، دکتر محمدرضا شرفی، تهران، سروش، 1380.
[14] . دنیای نوجوان، محمد رضا شرفی، نشر منادی تربیت، 1372، ص 208.
منبع: اندیشه قم