یکی از نعمت های بزرگ الهی، تعلیم (بیان) به آدمی است[1] و انسان از رهگذر (زبان) به اهداف و مقاصد گوناگون دست می یابد، از سوی دیگر، خداوند انسانها را از نژادها و گروه های مختلف آفرید، تا از یکدیگر بازشناخته شوند.[2]
و نیز خداوند برای هدایت هر قوم و امّتی، پیامبری فرستاد[3] و هر یک از پیامبران به زبان امّت و مردم زمان خویش آشنا بودند همچنان که قرآن می فرماید: و ما ارسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبین لهم...[4] (و ما هیچ پیامبری را جز به زبان قومش نفرستادیم، تا (حقایق را) برای آنان بیان کند...). این امر به عنوان یک قاعده عام و کلی است که خداوند هر پیامبری را به زبان قومش فرستاد، به طور طبیعی اگر پیامبر اسلام زبانی غیر از زبان عربی می داشت، قرآن نیز به زبان غیر عربی نازل می شد.
اما چه عاملی باعث شد که خداوند قرآن را به زبان عربی نازل کند؟ وجوهی به نظر می رسد:
1. این که خاستگاه بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله سرزمین مکه بود که ساکنان آن به زبان عربی سخن می گفتند، به طور طبیعی قرآن باید به زبان عربی نازل می شد تا توده مخاطبان حضرت مقصود او را بفهمند، و الا میان پیامبر و دیگران به سهولت ارتباط برقرار نمی شد. اما این که چرا پیامبر اسلام در میان امت عربی مبعوث شود نه در میان مردم دیگر بستگی به مصالح و علم الهی دارد.
2. زبان عربی کامل ترین زبان و فصیح و بلیغ و رساست، و دارای لحن و آهنگ گیرا می باشد که در دیگر زبان ها وجود ندارد، و خداوند این زبان را برای آخرین کتاب خود انتخاب کرد تا کتاب او به فصیح ترین و بلیغ ترین زبان ممکن در دنیا ارائه شود و تحدی با این زبان صورت گیرد.
3. و جهات دیگر...
مجموع این عوامل باعث گردید که خداوند آخرین کتاب خویش را به زبان عربی نازل کند، و با این زبان دین او جاودانه بماند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1- تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج 10، ص 269.
2- قرآن در اسلام، علامه طباطبائی، ص 24.
3- تفسیر المیزان، علامه طباطبایی ، ج 12 و 15.
پی نوشتها:
[1]. الرحمن/ 4.
[2]. حجرات/ 13.
[3]. نحل/ 36.
[4]. ابراهیم/ 4.
منبع: اندیشه قم
