با سلام و احترامدوست گرامیدجال از ریشه دجل (دغل) به معنای دروغگو است و بر اساس آنچه از ظاهر اخبار استفاده می‌شود دجال فردی است که در آخرالزمان و پیش از قیام مهدی(ع) خروج می‌کند و انسان غیر عادی است و با انجام کارهای شگفت‌انگیز جمع زیای از مردم را می‌فریبد و سرانجام به دست حضرت عیسی(ع) در منطقه شام به هلاکت می‌رسد. و اینکه آیا دجال شخص واحد با آن ویژگیها می‌باشد یا یک تفکر و جریان الحادی است در این مورد احتمالات مختلف و متعدد وجود دارد.برخی گفته اند دجال نام شخص معینی نیست بلکه هر کسی که با ادعای پوچ و بی اساس و حیله گری سعی در فریب مردم داشته باشد دجال است و از احادیث نیز این نکته قابل استفاده است. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: لاتقوم الساعه حتی یخرج المهدی من ولدی و لا یخرج المهدی حتی یخرج ستون کذابا کلهم یقول انا نبی؛ یعنی قیامت بر پا نمی‌شود تا وقتی که مهدی(ع) ازفرزندانم ظهور کند و مهدی(ع) قیام نمی‌کند تا وقتی که شصت دروغگو خروج کند[i] و در روایتی دیگر از پیامبر نقل شده است که:(پیش از خروج دجال بیش از هفتاد دجال خروج خواهد کرد)[ii] با توجه به روایات می‌توان گفت که دجال‌ها متعدد و متنوع هستند و دجال واقعی همان گونه که از روایت معلوم است شخص معینی می باشد و دجال‌های دیگر که افراد شیاد و حیله‌گری هستند که در پدیده‌های اجتماعی با ظاهر شدن سعی در فریب مردم دارند.کاربر گرامی بحث آخر الزمان و فتنه ها و علائم قبل از ظهور فراتر از این است که ما در اینجا برای شما بیان کنیم. شما می توانید برای مطالعه در این باب به منابعی مانند بحارالانوار جلد 51 و 52 و 53 مراجعه نموده و یا آسانتر این که به کتابهایی مانند (مهدی منتظر) نوشته شیخ محمد جواد خراسانی و دیگر کتب مراجعه فرمایید که تعدادی از آنها عبارتند از:1- ظهور نور، علی سعادت پرور، نشر تشیع2- علائم ظهور امام زمان (عج )، محمد حسین همدانی، انتشارات صحفی3- نشانه های ظهور، سادات مدنی، نشر منیر4- از ولادت تا ظهور، کاظم قزوینی، ترجمه : فریدونی، نشر آفاق5- از ولادت تا ظهور، کربی، انتشارات الهادی6- مقاله بررسی نشانه های ظهور، اسماعیل اسماعیلیدر صورت نیاز به آدرس زیر نیز مراجعه فرمایید:http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=103192&keyword=+%D8%AF%D8%AC%D8%A7%D9%84و من الله توفیق
