ازدواج
می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.
شخصی به شرط آن که همسرش بچّه دار شود با وی ازدواج نموده، و تصریح می کند که در صورت تخلّف او را طلاق خواهد داد. آیا چنین شرطی صحیح است؟
با توجّه به این که جلوگیری از بچّه دار شدن امر حرامی نیست، این شرط هم شرط حرامی نمی باشد. ولی سزاوار است در غیر موارد ضرورت چنین شرطهایی نکنند.
با توجّه به این که جلوگیری از بچّه دار شدن امر حرامی نیست، این شرط هم شرط حرامی نمی باشد. ولی سزاوار است در غیر موارد ضرورت چنین شرطهایی نکنند.
عنوان سوال:
شخصی به شرط آن که همسرش بچّه دار شود با وی ازدواج نموده، و تصریح می کند که در صورت تخلّف او را طلاق خواهد داد. آیا چنین شرطی صحیح است؟
پاسخ:
با توجّه به این که جلوگیری از بچّه دار شدن امر حرامی نیست، این شرط هم شرط حرامی نمی باشد. ولی سزاوار است در غیر موارد ضرورت چنین شرطهایی نکنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا شرطی به نام " شرط نتیجه" در شرع صحیح است؟
- شخصی پس از فوت همسرش دوباره ازدواج کرده و مادرزن اوّل او نیز دوباره ازدواج کرده است، آیا هنوز با مادر زن اوّل محرم است؟ در صورت طلاق چطور؟ اگر پسر کسی بمیرد و عروس او شوهر دیگری کند یا عروسش طلاق بگیرد و با دیگری ازدواج کند، آیا باز هم به پدر شوهر اوّل محرم است؟
- شخصی پس از فوت همسرش دوباره ازدواج کرده و مادرزن اوّل او نیز دوباره ازدواج کرده است، آیا هنوز با مادر زن اوّل محرم است؟ در صورت طلاق چطور؟ اگر پسر کسی بمیرد و عروس او شوهر دیگری کند یا عروسش طلاق بگیرد و با دیگری ازدواج کند، آیا باز هم به پدر شوهر اوّل محرم است؟
- آیا می توان در جایی که مال عاریه ای طلا و نقره است شرط عدم ضمان نمود آیا چنین شرطی صحیح است؟
- شخصی زمینی به حسینیه اهدا کرده و وصیت نموده است خود و فرزند و همسرش در آنجا دفن شوند. آیا صحیح است؟ ضمنا از اداره بهداشت و شهرداری سوال شده، هیچ منعی از نظر آنان ندارد.
- شخصی قبل از ازدواج با دختری صحبت می کند و می گوید با شما ازدواج می کنم به شرط این که به مادر پیری که دارم رسیدگی کنی و او قبول می کند ولی آن دختر پس از ازدواج به مادر شوهرش رسیدگی نمی کند آیا چنین شرطی قبل از ازدواج الزام آور است؟
- شخصی قبل از انجام طواف نساء با همسرش ملاعبه نموده، و از روی شهوت به او دست زده است. آیا کفّاره دارد؟
- شخصی قبل از انجام طواف نساء با همسرش ملاعبه نموده، و از روی شهوت به او دست زده است. آیا کفّاره دارد؟
- اگر شخصی در عقد دائم به زوجه بگوید به شرطی با تو عقد میکنم که حقّ ارث خود را بعد از مرگ من اسقاط کنی، آیا این شرط جایز است؟
- اگر شخصی در عقد دائم به زوجه بگوید به شرطی با تو عقد میکنم که حقّ ارث خود را بعد از مرگ من اسقاط کنی، آیا این شرط جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر شوهر از شرطی که در ضمن عقد نموده، تخلف کند، آیا زن میتواند به استناد تخلف از شرط تقاضای طلاق کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخصی از روی عصبانیت به شخصی وکالت دهد تا همسرش را طلاق بدهد و فوراً پشیمان شود ولی وکیل در همان مدت کوتاه صیغه طلاق را جاری نموده باشد، آیا طلاق صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] در سند ازدواج شرطی به این صورت آمده است و زوجه شرط نمود هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظائف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبوده، زوج موظف است تا نصف دارایی خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده و یا معادل آن را بلاعوض به زوجه منتقل کند، آیا این شرط صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زوج از شرط مذکور تخلف کند آیا زوجه میتواند با استناد تخلّف از شرط تقاضای طلاق کند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی خانه ای را فروخته و ضمن صیغه ی عقد بیع، شرایطی را برای خریدار شرط نموده و ضمنا اسقاط کافه ی خیارات را هم ذکر کرده است. در صورت تخلّف شرط از ناحیه ی خریدار، آیا فروشنده می تواند خیار فسخ، به خاطر تخلّف شرط ضمن عقد را استفاده نماید؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی سفیه است، و قیّم ایشان با طلاق و جدایی همسرش موافقت نموده آیا می توان زن او را طلاق داد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در ضمن عقد نکاح شرط شود که زوج بدون اذن زوجه، ازدواج مجدد نکند. در صورت تخلف و انجام عقد ازدواج موقت، آیا زن می تواند از حق وکالت در طلاق استفاده نماید؟
- [آیت الله سبحانی] طبق بند 12 عقدنامه مبنی بر ممنوعیت ازدواج زوج بدون اجازه زوجه در صورت تخلف طبق نظر حاکم اقدام به صدور رأی طلاق می نمایند نظر حضرتعالی راجع به ازدواج موقّت با وجود چنین شرط چیست؟
- [آیت الله سبحانی] گر شوهر منزل مسکونی خود را به نام همسرش نموده مشروط بر این که پس از فوت شوهر، با کسی ازدواج نکند آیا این شرط الزام آور است؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که حضانت بچه ها، در صورت وقوع طلاق، به مادر واگذار شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زن باید هنگام طلاق از خون حیض و نفاس پاک باشد و نیز شوهرش در آن پاکی با او نزدیکی نکرده باشد و اگر درحال حیض و نفاس که پیش از این پاک بوده با او نزدیکی نموده باشد بنابراحتیاط، طلاق کافی نیست، بلکه باید دوباره عادت شود و پاک گردد (شرح این دو شرط در مسائل آینده خواهد آمد).
- احتیاط واجب آن است که صیغه طلاق خلع و مبارات به عربی صحیح خوانده شود، ولی اگر زن برای بخشیدن مال خود به شوهر به فارسی بگوید: فلان مال را به تو بخشیدم تا مرا طلاق دهی مانعی ندارد.
- اگر زن در موقع عقد شرط کند که هرگاه شوهر مثلاً مسافرت نماید، یا معتاد به مواد مخدر گردد، یا خرجی او را ندهد اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است، ولی هرگاه شرط کند که او از طرف شوهرش وکیل باشد که هرگاه این کارها را انجام دهد خود را مطلقه کند این وکالت صحیح است و در چنین صورتی حق دارد خود را طلاق دهد.
- مردی که همسر خود را طلاق می دهد باید عاقل و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد و به اختیار خود طلاق دهد بنابراین طلاق از روی اجبار باطل است و نیز باید قصد جدی داشته باشد، بنابراین اگر صیغه طلاق را به شوخی بگوید صحیح نیست.
- هرگاه همسرش را دوبار طلاق دهد بعد عقدش کند و یا به او رجوع کند (و بنابر احتیاط واجب در هر بار نزدیکی نماید و بعد از دیدن حیض و پاک شدن او را طلاق دهد) در مرتبه سوم که او را طلاق داد آن زن بر او حرام می شود و تنها در صورتی بر او حلال خواهد شد که بعد از گذشتن عده به عقد دائم شوهر دیگری درآید و با او نزدیکی کند، سپس او را طلاق دهد، بعد از عده شوهر اول می تواند با او ازدواج کند.
- بنابر احتیاط واجب باید صیغه طلاق به عربی صحیح خوانده شود و واجب است دو مرد عادل آن را بشنوند، اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه است می گوید: (زوْجتی فاطمة طالقٌ) (یعنی همسرم فاطمه از همسری رهاست) و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: (زوْجة موکلی فاطمة طالقٌ) یعنی همسر موکل من رهاست.
- هنگامی که زن از خون حیض پاک شود، طلاق او صحیح است و همسرش نیز می تواند با او نزدیکی کند، هر چند هنوز غسل نکرده باشد ولی احتیاط مستحب آن است که پیش از غسل از نزدیکی خود داری کند، ولی کارهای دیگری که در وقت حیض بر او حرام بوده، مانند توقف در مسجد و مس خط قرآن، تا غسل نکند بر او حلال نمی شود، بنابر احتیاط واجب.
- قرارداد وکالت را می توان به وسیله خواندن صیغه فارسی یا عربی یا هر زبان دیگر انجام داد، همچنین اگر عملاً به دیگری بفهماند که او را وکیل کرده و او هم عملاً بفهماند که قبول نموده است (مثلاً مال خود را برای فروختن به او بسپارد و او هم قبول کند) آن نیز صحیح است.
- طلاق دادن در حال حیض یا نفاس در سه صورت صحیح است: 1 شوهر بعد از ازدواج مطلقاً با او نزدیکی نکرده باشد. 2 باردار باشد. 3 زن غایب باشد و مرد نتواند یا برایش مشکل باشد که پاک بودن زن را بفهمد.
- طرفین معامله به هر زبانی آشنا باشند می توانند صیغه بخوانند، بنابراین اگر فروشنده به فارسی بگوید: (این جنس را به فلان قیمت فروختم) و مشتری بگوید: (قبول کردم) معامله صحیح است، همچنین با عبارات دیگری که این معنی را به روشنی بیان کند و اگر صیغه نخوانند اما فروشنده جنس را به قصد فروختن به دیگری دهد و او هم به قصد خریدن بگیرد کافی است (به شرط این که تمام شرایط معامله در آن جمع باشد).
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه زن با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید، یا مثلاً شش ماه، به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است، ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند یا مثلاً تا شش ماه خرجی ندهد، از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد، چنانچه شوهر او را از وکالت برکنار نکرده باشد یا از وکالت برکنار کرده ولی خبر برکناری وی به زن نرسیده باشد و زن خود را طلاق دهد، صحیح است. گفتنیست که اگر شرط به این شکل باشد که شوهر زن را وکیل در طلاق نموده و حقّ عزل وکالت را هم نداشته باشد (به گونهای که اگر زن را عزل کند و خبر عزل هم به او برسد، باز وکالت برقرار باشد) چنین شرطی صحیح نیست، هر چند اصل وکالت صحیح است. ولی اگر شرط به این شکل باشد که زن وکیل در طلاق باشد و مرد موظّف باشد که وکالت را عزل نکند، در این صورت شرط صحیح است و عزل کردن زن از وکالت بر مرد حرام است، ولی اگر چنین امر حرامی را مرتکب شده عزل وی مؤثّر بوده و با آگاه شدن زن از عزل، دیگر وکیل در طلاق نخواهد بود. در این مسأله فرقی نیست که شرط در ضمن عقد نکاح باشد یا در ضمن عقد دیگر، یا به عنوان قراردادی مستقل بین زن و شوهر بسته شده باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید یا مثلا شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد این شرط باطل است ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند یا مثلا شش ماه خرجی ندهد از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد و طلاق مشروط باشد نه وکالت شرط صحیح است و در صورتی که شرط حاصل شود و خودرا طلاق دهد طلاق صحیح است
- [آیت الله اردبیلی] در مسأله وجوب یا عدم وجوب اجازه گرفتن از پدر یا جدّ پدری برای ازدواج دختر، فرقی بین ازدواج موقّت یا دائم نیست. همچنین فرقی نمیکند که در ازدواج موقّت شرط کنند که آمیزش صورت نگیرد یا چنین شرطی نکنند.
- [آیت الله خوئی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید، یا مثلًا شش ماه به او خرجی ندهد، اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است، ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند، یا مثلًا تا شش ماه خرجی ندهد، از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد صحیح است و درصورتی که شرط حاصل شود و خود را طلاق دهد طلاق صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] مردی که زن خود را طلاق میدهد ، باید بالغ ، و عاقل باشد ، ولی اگر بچه ده ساله زن خود را طلاق دهد باید مراعات احتیاط در مورد آن ترک نشود ؛ و همچنین باید مرد با اختیار خود طلاق دهد ، و اگر او را مجبور کنند که زنش را طلاق دهد ، طلاق باطل است ، و نیز باید قصد طلاق داشته باشد ، پس اگر صیغه طلاق را مثلاً به شوخی ، یا در حال مستی بگوید صحیح نیست .
- [آیت الله بهجت] طلاق دادن بچه ممیزی که ده سال او تمام شده بنابر اظهر صحیح است، ولی خلاف احتیاط می‌باشد و بهتر است او طلاق ندهد.
- [آیت الله سیستانی] - در اعتکاف، بلوغ شرط نیست و اعتکافِ بچه ممیّز هم صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که زن خود را طلاق میدهد باید عاقل بوده و کمتر از ده سال نداشته باشد و طلاق بچه نابالغ ممیّز که کمتر از ده سال نداشته باشد صحیح است و نیز باید انسان واقعاً طلاق شرعی و جدا شدن زن از زوجیّت خود را قصد کرده باشد و مجرّد مجبور بودن طلاقدهنده سبب باطل شدن طلاق نمیگردد، البتّه در غالب موارد اجبار، شخص اجبار شده وقوع طلاق شرعی را واقعاً قصد نمیکند بلکه تنها اجراء صیغه طلاق را قصد میکند که در این صورت طلاق واقع نمیگردد، ولی اگر به سبب اجبار، مرد واقعاً قصد طلاق شرعی زنش را داشته باشد طلاق صحیح خواهد بود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر صیغه طلاق با رعایت شرایط اجرا گردد، موجب انحلال عقد ازدواج و به هم خوردن رابطه زناشویی میگردد و مردی که زن خود را طلاق میدهد، باید عاقل باشد و به اختیار خود طلاق دهد، پس اگر او را مجبور کنند که زن خود را طلاق دهد باطل است و نیز باید قصد طلاق داشته باشد، پس اگر صیغه طلاق را به شوخی بگوید، صحیح نیست. همچنین کسی که زن خود را طلاق میدهد، باید بالغ باشد، اگرچه بچّهای که به ده سالگی رسیده و خوب و بد را تشخیص میدهد و احکام طلاق را میفهمد نیز چنانچه همسر خود را طلاق دهد، صحیح است.
- [آیت الله بهجت] طلاق باید به صیغه عربی صحیح خوانده شود، و اگر خواندن به عربی صحیح ممکن نبود، با سایر زبانها بهصورت صحیح باید خوانده شود، و اگر به عربی میتواند بخواند، ولی عربی صحیح را نمیداند، احتیاط در این است که هم به عربی غیر صحیح و هم به لغت صحیحِ کسی که صیغه طلاق را میخواند خوانده شود. و باید دو مرد عادل صیغه طلاق را بشنوند، و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد باید بگوید: (زَوْجَتِی فَاطِمَةُ طالِق)؛ یعنی: (زن من فاطمه رهاست)، و اگر دیگری را وکیل کند، آن وکیل باید بگوید: (زَوْجَةُ مُوَکلّی فاطِمَةُ طالِق).