طلا و نقره
نَقدَین (تثنیه نقد) این اصطلاح در فقه شیعه برای طلا و نقرهٔ مسکوک به کار می‌رود. به نقدین (با شرایطی) زکات تعلق می‌گیرد. همچنین در باب ربا، از بابهای فقهی، از نقدین سخن رفته است.
آیا می توان در جایی که مال عاریه ای طلا و نقره است شرط عدم ضمان نمود آیا چنین شرطی صحیح است؟
احتیاط آن است که در طلا و نقره نمی توان شرط عدم ضمان نمود.
احتیاط آن است که در طلا و نقره نمی توان شرط عدم ضمان نمود.
عنوان سوال:
آیا می توان در جایی که مال عاریه ای طلا و نقره است شرط عدم ضمان نمود آیا چنین شرطی صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مالی را عاریه گرفت اما تلف شد بعد از آن که مالک ادعا کرد شرط ضمان کرده است،آیا می توان این ادعا را از او پذیرفت؟
- آیا مال عاریه شده را می توان فروخت؟
- آیا شرطی به نام " شرط نتیجه" در شرع صحیح است؟
- آیا مال غصبی یا مالی که منفعت آن برای دیگری است را می توان عاریه داد؟
- اگر مال عاریه داده شده تلف شود و مالک ادعا نماید که عاریه گیرنده افراط و تفریط نموده است ولی عاریه گیرنده خلاف آن را ادعا نمود،حرف کدام مقدم تر است؟
- آیا رهن گذاشتن مال عاریه توسّط عاریه گیرنده بدون اذن عاریه دهنده یا عدم اذن او بعد از اطّلاع، صحیح است یا باطل؟
- آیا می توان مالی که عاریه گرفته شده را به دیگری عاریه داد؟
- آیا می توان مالی را که اجاره کرده عاریه بدهد؟
- اگر عاریه دهنده و عاریه گیرنده در برگرداندن مال اختلاف نمایند حق با کدامیک می باشد؟
- اگر مالی را که عاریه گرفته به دیگری عاریه دهد،در صورتی که عاریه کننده اول بمیرد آیا عاریه همچنان صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در دو فرض سابق اگر بیمار، کاملا بیهوش باشد، آیا می توان از خویشان بالغ وی اجازه گرفت و یا با آنها شرط عدم ضمان کرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا درضمن عقد موقت می توان شرط ازدواج دائم در آینده را ذکر نمود؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان با اذن حاکم شرع در مال مجهول المالک تصرّف نمود؟
- [آیت الله سبحانی] متعاملین در ضمن عقد بیع (نسیه) شرط می نمایند که در صورت عدم پرداخت اقساط ثمن معامله در موعد مقرّر، معامله منفسخ شود، آیا چنین شرطی صحیح است؟ در صورت عدم صحت شرط، آیا اصل بیع صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان مال زکاتی را فروخت و سپس به مقدار زکات از پول آن جدا کرده و پرداخت نمود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر وکیل شرط کند اگر موکل بین کار وکالت را فسخ کند باید کل مبلغ تعیین شده را به وکیل بدهد آیا چنین شرطی صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] اگر هنگام معامله، فروشنده شرط کند که مثلاً اگر خریدار تا فلان مدّت، ثمن را ندهد، معامله خود به خود منفسخ باشد، آیا چنین شرطی صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بایع شرط کند که مشتری مبیع را باید برای خود نگهدارد، آیا چنین شرطی صحیح است و اگر مشتری مبیع را فروخت معامله او چه صورتی دارد؟
- [آیت الله خوئی] اگر انسانی مسافرت نمود به یکی از دول کفر و در آنجا مالی را تلف نمود از کفار، آیا بر او ضمان است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر هنگام پرداخت قرض به گیرنده گفته شود که قدرت خرید و به اصطلاح (ارزش) این مبلغ به او قرض داده می شود تا در موقع ادا، مطابق قدرت خرید و ارزش آن باز پرداخت کند. آیا چنین شرطی صحیح است؟ 2. آیا بر فرض صحت بر اساس شاخص های بانک مرکزی می توان قدرت خرید را تعیین نمود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه چیزی را که به عاریت گرفته تلف شود ضامن نیست، مگر این که در حفظ آن کوتاهی کرده باشد. همچنین اگر عاریه دهنده شرط ضمان کرده باشد، یا چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره یا زینت آلات ساخته شده از آنها باشد، در این دو صورت نیز اگر تلف شود باید عوض آن را بدهد.
- چیزی را که منفعتش مال انسان است، مثلاً آن را اجاره کرده، می توان عاریه داد، به شرط این که حق واگذاری به دیگری داشته باشد.
- (عاریه) را به دو صورت می توان انجام داد نخست این که برای آن صیغه فارسی یا عربی بخواند، مثلاً بگوید: (من این مال را به تو عاریه می دهم) و او هم قبول کند; دیگر این که بدون خواندن صیغه، مال مورد نظر را به قصد عاریه در اختیار دیگری بگذارد، او هم به آن قصد بگیرد.
- عاریه دادن چیز غصبی و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن به دیگری واگذار شده صحیح نیست، مگر اینکه صاحب حق راضی شود و اجازه دهد.
- شرط چهارم آن است که ظرف آب وضو بنابر احتیاط واجب از طلا و نقره نباشد.
- عاریه دادن گوسفند برای استفاده از شیر و پشم آن و عاریه دادن حیوانات دیگر برای منافع مشروع آنها صحیح است.
- لازم نیست مضاربه حتماً با سکه های طلا و نقره باشد بلکه با هر گونه مالی مضاربه صحیح است، همچنین شرط نیست سرمایه گذاری حتماً برای امور تجاری باشد، بلکه سرمایه گذاری در امور تولید (صنعتی، کشاورزی و دامداری و مانند اینها) را شامل می شود، بنابراین خرید سهام کارخانه ها و استفاده از منافع آنها نیز صحیح است.
- هرگاه شخص اجیر پیش از تمام کردن نماز و روزه ای که اجیر شده بود از دنیا برود درحالیکه اجرت همه آنها را گرفته، اگر شرط کرده باشند تمام نمازها را خودش به جا آورد باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او برگردانند و اگر چنین شرطی نکرده اند باید ورثه از مال او کسی را اجیر کنند تا باقیمانده را بجا آورد و اگر مالی ندارد چیزی بر ورثه واجب نیست، ولی بهتر است دین میت را ادا کنند.
- دیوانه و بچه نابالغ نمی توانند مال خود را عاریه دهند اما اگر ولی اجازه دهد و این کار به نفع آنها باشد مانعی ندارد.
- هرگاه انسان مال خود را در اختیار دیگری بگذارد که از آن استفاده کند، و چیزی هم از او نگیرد، آن را (عاریه) گویند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نداند مالی را که عاریه کرده غصبی است و در دست او از بین برود، چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگیرد، او هم می تواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید، ولی اگر چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد، یا عاریه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چیز از بین برود عوضش را بدهد، نمی تواند چیزی را که به صاحب مال می دهد، از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر نداند مالی که عاریه کرده غصبی است و در دست او از بین برود، چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگیرد، او هم میتواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید؛ ولی اگر چیزی که عاریه کرده طلا و نقره باشد یا عاریه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چیز از بین برود، عوضش را بدهد، نمیتواند چیزی را که به صاحب مال میدهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نداند مالی را که عاریه کرده غصبی است و در دست او از بین برود ، چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگیرد ، او هم می تواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید ، ولی اگر چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد ، عاریه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چیز از بین برود عوضش را بدهد ، نمی تواند چیزی را که به صاحب مال می دهد ، از عاریه دهنده مطالبه نماید .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر نداند مالی را که عاریه کرده غصبی است و در دست او از بین برود، چنان چه صاحب مال عوض آن را از او بگیرد، او هم می تواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید. ولی اگر چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد یا عاریه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چیز از بین برود عوضش را بدهد، نمی تواند چیزی را که به صاحب مال می دهد، از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر نداند مالی را که عاریه کرده غصبیست و در دست او از بین برود، چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگیرد، او هم میتواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید، ولی اگر چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد، یا عاریه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چیز از بین برود عوضش را بدهد، نمیتواند چیزی را که به صاحب مال میدهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه ضامن و طلبکار شرط کنند که هر وقت بخواهند می توانند قرارداد ضمان را فسخ کنند چنین شرطی اشکال دارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد چنانچه تلف شود ضامن نیست
- [آیت الله بروجردی] اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود ضامن نیست.