عقد دایم
قرارداد ازدواج دائم، پيمان ازدواج دائم
اگر در هنگام اجرای عقد دائم مثلاً یکصد سکه را به عنوان مهریه ذکر کنند ولی در سند ازدواج پنجاه سکه نوشته شود، اولاً آیا این کار صحیح است؟ و ثانیاً زوج، کدام یک را بدهکار است؟
معیار آن است که در صیغه عقد به نیّت جدّی خوانده می‌شود و اگر نسبت به آنچه در هنگام عقد می‌خوانند جدّی نباشند تبدیل به مهر المثل خواهد شد.
معیار آن است که در صیغه عقد به نیّت جدّی خوانده می‌شود و اگر نسبت به آنچه در هنگام عقد می‌خوانند جدّی نباشند تبدیل به مهر المثل خواهد شد.
عنوان سوال:
اگر در هنگام اجرای عقد دائم مثلاً یکصد سکه را به عنوان مهریه ذکر کنند ولی در سند ازدواج پنجاه سکه نوشته شود، اولاً آیا این کار صحیح است؟ و ثانیاً زوج، کدام یک را بدهکار است؟
پاسخ:
معیار آن است که در صیغه عقد به نیّت جدّی خوانده می‌شود و اگر نسبت به آنچه در هنگام عقد می‌خوانند جدّی نباشند تبدیل به مهر المثل خواهد شد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی ازدواج می کند، و در حین اجرای عقد عالماً و عامداً مهریّه ای معیّن می کنند، که زوج فعلا توانایی پرداخت آن را به هیچ وجه ندارد، و ممکن است مدّت طولانی هم نتواند آن را بپردازد. عرفاً هم این گونه مهریّه ها را در ذمّه زوج نسیه حساب می کنند، و زوجه هم در موقع اجرای عقد قصد مطالبه ندارد. آیا این گونه مهریّه ها در شرع مقدّس حالّ است، یا مؤجّل؟
- در اجرای صیغه عقد دائم، زوج باید مقدّم شود، یا زوجه؟
- در اجرای صیغه عقد دائم، زوج باید مقدّم شود، یا زوجه؟
- زیاد کردن مقدار مهریه بعد از اجرای صیغه عقد چه حکمی دارد؟
- به دختری گفتند مهریّه شما 15 هزار روپیه هندی است و او به این مهریّه راضی شد ولی در عقد نامه 10 هزار نوشته شد، وکیل بعد از خواندن عقدنامه، بر مهریّه نوشته شده صیغه جاری کرد، آیا این صیغه (ازدواج دائمی) صحیح است؟
- به دختری گفتند مهریّه شما 15 هزار روپیه هندی است و او به این مهریّه راضی شد ولی در عقد نامه 10 هزار نوشته شد، وکیل بعد از خواندن عقدنامه، بر مهریّه نوشته شده صیغه جاری کرد، آیا این صیغه (ازدواج دائمی) صحیح است؟
- وسایلی که در مسوّده نوشته می شوند همچون یخچال و ... اما در سند ازدواج قید نمی گردند جزء مهریه است یا خیر؟
- بین دختر و پسر به قصد ازدواج و با اطلاع خانواده صیغه محرمیت خوانده می شود به مدت 14 روز که پس از 14 روز عقد دائم انجام گیرد البته مهریه صیغه موقت را همان تعداد مهریه ای که برای عقد دائم تعیین کردند می گذارند1000 سکه اما بنا به دلایلی پس از 14 روز عقد دائم صورت نمی گیرد و قضیه کاملا منتفی می شو د آیا مهریه تعیین شده بر گردن پسر هست و باید پرداخت کند ؟
- بین دختر و پسر به قصد ازدواج و با اطلاع خانواده صیغه محرمیت خوانده می شود به مدت 14 روز که پس از 14 روز عقد دائم انجام گیرد البته مهریه صیغه موقت را همان تعداد مهریه ای که برای عقد دائم تعیین کردند می گذارند1000 سکه اما بنا به دلایلی پس از 14 روز عقد دائم صورت نمی گیرد و قضیه کاملا منتفی می شو د آیا مهریه تعیین شده بر گردن پسر هست و باید پرداخت کند ؟
- الف) اگر بخشی از مهریّه زنی سه دانگ خانه بوده که به مبلغ صد میلیون ریال تقویم شده باشد، و مرد زمینی به همین مبلغ، یا بیشتر، بخرد و خانه ای در آن بنا کند، آیا در خصوص این بخش از مهریّه زن برائت حاصل کرده است؟ ب) اگر بین زن و مرد اختلاف شود، و مرد مدّعی باشد که زمین ساختمان را بابت مهریّه زوجه تسلیم نموده، و زن مدّعی شود که تحت عنوان هبه دریافت کرده، قول کدام یک مقدّم می شود؟ ج) در فرض بالا کدام یک باید دلیل و بیّنه ارائه دهد؟ د) اصولا کسی که مالی به دیگری می دهد، ظهور در تبرّع دارد یا عدم تبرّع؟ ه) اگر ثابت شود خانه ای که زوج ساخته، و به زن تسلیم کرده، و سند را هم به نام زوجه نموده، حداقل سه برابر مبلغی است که مرد موقع اجرای صیغه عقد نکاح به عنوان بخشی از مهریّه متعهد شده، آیا مرد مجاز است با بخش دیگری از مهریّه زوجه، مثلا وجه رایج، یا طلا و سکّه مقدار اضافی را تهاتر نماید؟ یعنی آیا تعهّدات دیگر زوج راجع به سایر اقلام مهریّه در حدّ ارزش اضافی خانه ساقط می شود؟ و) و اگر تهاتر نمی شود، آیا زوج حق دارد به اعتبار این که مقروض به زوجه نبوده، از مالی که به زوجه داده و تصوّر می کرده بابت دین خود داده، رجوع و آن را مطالبه و مسترد کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] عدهای براساس برخی سنتها، در محضر مراجع و علما، عقد ازدواج را با مهریه معین (14 سکه) جاری میسازند و سپس در هنگام اجرای تشریفات و ثبت رسمی، مقدار مهریه را تغییر میدهند؛ حکم شرعی آن چیست؟
- [آیت الله بهجت] پس از تعیین مهریّه در عقد ازدواج و اجرای صیغه، آیا زوجه حقّ ازدیاد مهریّه را دارد؟
- [آیت الله سبحانی] در عقد با زوج شرط نمودم که برای من منزلی بخرد و مهریه ام چهارده سکه می باشد، لکن زوج به شرط خود عمل نکرده است. آیا می توانم عقد را فسخ کنم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در اجرای صیغه عقد دائم زوج باید مقدّم شود یا زوجه؟
- [آیت الله نوری همدانی] بعد از عقد نکاح آیا زن در صورت اعسار زوج از پرداخت مهریه می‌تواند به خاطر دریافت مهریه تمکین ننماید؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مهریه ی زنی پنجاه سکه ی طلا باشد، لکن پس از عقد مرد را مجبور کنند که مهریه را اضافه نماید. آیا پذیرفتن شوهر، الزام آور می باشد؟
- [سایر] اگر در عقد ازدواج مهریه ذکر نشود، آیا عقد باطل است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی مهریّه خویش را چه در ازدواج دائم و چه موقّت، قبل از انعقاد عقد ببخشد آیا می‌شود خطبه عقد را بدون ذکر مهریّه خواند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا به هنگام عقد نکاح، میتوان پرداخت مهریه از سوی زوج را مقید به زمان استطاعت وی تعیین کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا به هنگام عقد نکاح، میتوان پرداخت مهریه از سوی زوج را مقید به زمان استطاعت وی تعیین کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر صیغه دائم را خود زن و مرد بخوانند و اوّل زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسی عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ). (یعنی خود را به همسری تو درآوردم با مهریه معیّن) پس از آن مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزْویجَ). (یعنی قبول کردم این ازدواج را) عقد صحیح است، و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند، چنانچه وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مَوکِّلَتی مُوَکِّلَکَ عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ). (یعنی وکیل خودم را به ازدواج وکیل تو درآوردم با مهریه معین) و وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی عَلَی الصَّداقِ). (یعنی قبول نمودم این ازدواج را برای وکیل خودم با مهریه معین) صحیح میباشد. دستور خواندن عقد غیر دائم:
- [آیت الله مظاهری] اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آنکه مدّت و مهر را معیّن کردند، چنانچه زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسی فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ). (یعنی خود را به همسری تو درآوردم برای مدّت معین، با مهریه معین) بعد مرد بگوید: (قَبِلْتُ) صحیح است، و اگر دیگری را وکیل کنند و وکیل زن به وکیل مرد بگوید: (زَوَّجْتُ مَوَکِّلَتی مُوَکِّلَکَ فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ). (یعنی وکیل خودم را به ازدواج وکیل تو درآوردم در مدّت معین، با مهریه معین) و وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی هکَذا). صحیح میباشد.
- [امام خمینی] ظاهراً تمام اقسام بیمه صحیح باشد، با به کار بردن شرایطی که ذکر شد، چه بیمه عمر باشد، یا بیمه کالاهای تجارتی، یا عمارات یا کشتیها و هواپیماها، و یا بیمه کارمندان دولت یا مؤسسات یا بیمه اهل یک قریه یا شهر، و بیمه عقد مستقلی است و میتوان به عنوان بعض عقود دیگر از قبیل صلح آن را اجرا کرد.
- [آیت الله بهجت] شخص سفیه و همچنین کسی که حاکم شرع او را بهعلتی از تصرف در اموالش منع کرده باشد، نمیتوانند در مال خود تصرف نمایند، ولی تصرفات غیر مالی آنها اشکالی ندارد، و شخص سفیه، عقدهایش با اجازه ولیّ صحیح است، و نیز می‌تواند در اجرای صیغه عقد، وکیل دیگری شود. (سفیه کسی است که مال خود را در کارهای غیر عقلایی و بیهوده صرف میکند و در تدبیر امور مالی و اصلاح آن، عقل او کمتر از مردم متعارف میباشد).
- [آیت الله شبیری زنجانی] پدر یا جد پدری می‌توانند در صورتی که برای دختر نابالغ مفسده نداشته باشد، او را به عقد ازدواج درآورند و پس از ازدواج، نزدیکی با همسر نابالغ جایز نیست ولی دیگر بهرهگیریهای جنسی اشکال ندارد. اگر مرد با همسر نابالغ خود نزدیکی کند، این کار حرام عقد آنها را باطل نمیسازد و نزدیکی آنها پس از بالغ شدن همسر نیز حرام نمیگردد، ولی اگر با این کار دختر افضا شود؛ یعنی راه بول و حیض یا راه حیض و غایط او یکی شود، باید ارش بپردازد، یعنی خسارتی را که به همسر وارد کرده جبران کند و اگر پس از افضا او را طلاق دهد، به جای ارش باید دیه کامل بپردازد و در هر حال، علاوه بر مهریه همسر باید تا پایان عمر نفقه او را نیز بدهد، هر چند او را طلاق دهد و او نیز با شوهر دیگری ازدواج کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مردی با کودک یا نوجوانی که در اوائل سنین بلوغ است - العیاذ باللَّه - لواط کند، نمیتواند بعد از آن با خواهر یا دختر یا نوه یا مادر یا مادربزرگ آن شخص اگر چه رضاعی باشند (همانند اقوام نسبی) ازدواج نماید، بلکه اگر با کسی که از اوائل سنین بلوغ گذشته است لواط کند، بنا بر احتیاط این حکم جاریست و اگر در زمان کودکی شخص لواط کرده باشد، بنا بر احتیاط مستحبّ مؤکّد از ازدواج با کسانی که ذکر شد اجتناب نماید و در هر حال هیچ کدام از بستگان لواط کننده بر لواط دهنده حرام نمیشوند. و اگر این کار - العیاذ باللَّه - پس از ازدواج صورت گرفته باشد، چنانچه با برادر رضاعی زن باشد - همانند برادر نسبی - عقد آنان باطل میگردد و بر یکدیگر حرام ابدی میشوند و اگر با غیر او باشد، باعث بطلان عقد و حرمت ابدی نمیشود.
- [آیت الله سیستانی] تعهد بانک نسبت به صاحب پروژه مبنی بر ادای مبالغ درخواستی در صورت تخلف متعهد از اجرای آن و ادای خسارات، نوعی کفالت مالی است در برابر کفالت اصطلاحی در ابواب معاملات که ضمانت مالی در اینگونه موارد، با ضمانی که در فقه به کار میرود این تفاوت را دارد، که در ضمان فقهی ضامن به عین دین مورد ضمانت بدهکار می‌شود و در نتیجه اگر پیش از ادای آن فوت کند، پیش از تقسیم ارث مانند هر دین دیگر از ترکهاش برداشت و پرداخت می‌شود، ولی در اینگونه ضمان، ضامن بدهکار نیست، بلکه واجب است آن را ادا کند و اگر نکرد و وصیّت هم نکرد از ترکه او برداشت نمیشود. این عقد ضمانت نیاز به ایجاب و قبول دارد، و ایجاب آن با هر لفظی که دلالت بر تعهد کند قابل انشاء است، و قبول نیز با هر لفظی که دلالت بر موافقت داشته باشد صحیح است. و این عقد با نوشتن و یا عملی که دلالت بر انشاء تعهد کند نیز انجام می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مردی پیش از آن که زنی را برای خود عقد کند، بگوید آن زن محرم اوست یا به امری که موجب محرمیت می‌شود اعتراف نماید؛ مثلاً بگوید شیر مادر او را خورده است، وظیفه شخصی او تغییر نمیکند؛ پس چنانچه به محرم بودن او واقعاً معتقد است نباید با او ازدواج کند و اگر شک دارد به وظیفه شاک عمل مینماید و اما اشخاص دیگر - حاکم شرع و غیر او - چنانچه خلاف گفته او برای آنها ثابت نشود، باید مطابق اقرارش عمل نمایند. اگر بعد از عقد چنین اعترافی بنماید باز وظیفه شخصی او تغییر نمیکند امّا وظیفه دیگران، چنانچه به حسب ضوابط قضائی حرف او اثبات شود؛ (مثلاً برای حرفش بیّنه داشته باشد، یا زن نیز حرف او را قبول داشته باشد و نظایر این دو راه) کسانی که احتمال صحت این کلام را میدهند، باید حرف او را بپذیرند و ازدواجش با این زن را باطل بدانند و در غیر این صورت باید ازدواجش را صحیح بدانند. امّا در مورد مهریه اگر با زن نزدیکی نشده یا زن وقت نزدیکی معتقد به جواز شرعی آن نبوده - خواه خود را محرم میدانسته یا در آن تردید داشته است - استحقاق مهریه ندارد و اگر زن با اعتقاد به این که مباشرت آنها شرعاً جایز است به نزدیکی رضایت داده، مستحق مهریه است و از نظر مقدار اگر مهر قرار داده شده با مهر المثل او تفاوت دارد، بنا بر احتیاط در مقدار تفاوت با یکدیگر مصالحه کنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در عقد ازدواج انجام کاری از خدمات منزل را بر زن شرط کرده باشند؛ مثلاً در ضمن عقد غذا پختن را ذکر کرده یا عقد را بر اساس آن جاری کرده باشند به نحوی که تخلّف از آن تخلّف از قرارداد محسوب گردد، زن باید به تعهّد خود عمل نماید و در غیر این صورت زن وظیفه ندارد خدمت خانه را انجام دهد و می‌تواند بابت کارهای خانه از شوهر خویش مطالبه مزد نماید، همچنان که می‌تواند بابت کارهایی که به درخواست شوهر قبلاً انجام داده مزد بگیرد، مگر در چهار صورت: 1 - در وقت انجام آن کارها با آگاهی از استحقاق مزد قصد مجانیت کرده باشد. 2 - از استحقاق مزد مطّلع نبوده ولی به طور مطلق قصد مجانیت کرده باشد (یعنی قصد داشته بدون مزد غذا - مثلاً - بپزد، حتّی به فرض آن که حقّ مزد گرفتن داشته باشد) 3 - پس از انجام آن کارها، حقّ مزد خویش را اسقاط کرده باشد. 4 - شوهر قصد مجانی بودن کار را داشته و درخواست وی ظاهر در این معنا باشد.
- [آیت الله سیستانی] قرض کردن از بانکهای خصوصی، با شرط پرداخت بیش از مبلغ قرض شده، ربا و حرام است و اگر شخصی به این شکل قرض کند، اصل قرض صحیح و شرط باطل است و پرداخت و گرفتن مبلغ اضافه به عنوان وفای به شرط حرام است. برای رهایی از ربا، راههایی ذکر شده است، مانند: 1 قرض گیرنده، فرضاً کالایی را از بانک یا وکیل او ده یا بیست درصد گرانتر از قیمت واقعی آن میخرد و یا کالایی را به کمتر از قیمت واقعی آن به بانک میفروشد و ضمن معامله شرط میکند که بانک مبلغی را که مورد توافق طرفین است برای مدت معینی به او قرض دهد. در چنین حالی میگویند که قرض گرفتن از بانک جایز است و ربا نیست. لیکن این مسأله خالی از اشکال نیست و احتیاط واجب اجتناب از آن است. همین مسأله در مورد هبه، اجاره و صلح به شرط قرض دادن جاری است. و مانند آن است اگر کسی در یک معامله محاباتی فروش به کمتر از قیمت یا خرید به گرانتر از آن شرط کند که در ادای دین به او مهلت دهد. 2 قرض را تبدیل به بیع بکنند، مانند آنکه بانک مبلغ معینی، مثلاً هزار تومان را به هزار و دویست تومان به صورت نسیه دو ماهه بفروشد. اگرچه در حقیقت این مورد قرض ربوی نیست، لیکن صحت بیع محل اشکال است، البته مانعی ندارد که بانک مبلغی را مثلاً هزار تومان به صورت نسیه به ارز دیگری مانند دینار بفروشد و قیمت آن را طبق نرخ ارز مطابق هزار و دویست تومان مثلاً قرار دهد و در وقت پرداخت جایز است بهجای ارز مذکور تومان پرداخت شود که در این صورت ادای دین از جنس دیگر خواهد بود، و با رضایت طرفین اشکالی ندارد. 3 بانک کالایی را به مبلغی، مثلاً هزار و دویست تومان، به صورت نسیه به مشتری بفروشد و سپس همان را نقداً به مبلغی کمتر از آن، مثلاً هزار تومان بخرد. این شکل معامله نیز در صورتی که در بیع اوّل، شرط شده باشد که بانک کالا را مجدداً نقداً به کمتر از قیمت نسیه آن بخرد و یا قبل از عقد شرط کند و عقد را بر آن مبتنی سازد، مثلاً در ضمن عقد گفته شود بر اساس شرط سابق، صحیح نیست، لیکن اگر چنین شرطی در میان نباشد، اشکالی ندارد. گفتنی است که این راهها اگر هم صحیح باشد یک هدف اساسی در معاملات بانکی را تحقق نمیسازد و آن اینکه بانک بتواند در صورت عدم پرداخت در سررسید قرض پول بیشتری را به عنوان دیرکرد مطالبه نماید؛ زیرا گرفتن سود در صورت تأخیر بدهکار در ادای بدهی خود، ربا و حرام است. اگرچه آن را به صورت شرط ضمن عقد قرار داده باشند.