مشاهده
دریافتن چیزی با چشم را دیدن (رؤیت؛ مشاهده) گویند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، تجارت، نکاح و شهادات سخن گفته‌اند.
در مورد اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، آیا دیدن مقدّمات ملازم کافی است؟ یا تنها رؤیت و لوج و إدخال معتبر است؟
دیدن مقدّمات کافی نیست.
دیدن مقدّمات کافی نیست.
عنوان سوال:
در مورد اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، آیا دیدن مقدّمات ملازم کافی است؟ یا تنها رؤیت و لوج و إدخال معتبر است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مورد اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، آیا دیدن مقدّمات ملازم کافی است؟ یا تنها رؤیت و لوج و إدخال معتبر است؟
- آیا در اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، مشاهده مستقیم شرط است، یا مشاهده غیر مستقیم نیز کافی است؟ مثلا اگر شهود از طریق آینه یا دوربین مدار بسته به صورت زنده و مستقیم صحنه را مشاهده کنند، آیا شهادتشان به عنوان بیّنه شرعی حجّت است؟
- آیا در اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، مشاهده مستقیم شرط است، یا مشاهده غیر مستقیم نیز کافی است؟ مثلا اگر شهود از طریق آینه یا دوربین مدار بسته به صورت زنده و مستقیم صحنه را مشاهده کنند، آیا شهادتشان به عنوان بیّنه شرعی حجّت است؟
- احتراما باعنایت به فتاوی فقها که فرمودند (لو وجد مع زوجته رجلا یزنی بها فله قتلهما) بفرمایید: 1-آیا بین عبارت رای و وجد که در تعابیر فقهای عظام آمده فرقی می باشد؟ 2- آیا این دیدن توسط زوج باید ناگهانی باشد یا اگر زوج خودش مقدمات زنا را فراهم نموده باشد و سپس در هنگام زنا تصمیم به قتل آن دو گرفته باشد، حق قتل آن دو را دارد؟ 3- در فرضی که زوجه (که دارای شوهر است) خود را بی شوهر معرفی، و با شخص دیگری ازدواج نماید (شوهر دوم از همه چیز بی اطلاع باشد) حال: الف:اگر زوج واقعی زوجه را با شخص دوم ببیند و اقدام به قتل نماید از حیث جواز، قصاص و دیه تکلیف چیست؟ ب: اگر زوج دوم، زوجه را با زوج اول در حال زنا ببیند از حیث جواز قتل، قصاص و دیه تکلیف چیست؟ ج: اگر زوج دوم زوجه را با شخص ثالثی ببیند تکلیف چیست؟
- در بعضی مساجد، قرآنها و کتب ادعیه خطی مشاهده می‌شود، که جنبه وقف دارد. گرچه به لحاظ نفیس بودن آنچنان ارزشی ندارد ولی از نظر معنوی و نیز به جهت اینکه جزء مواریث مکتوب اسلام محسوب میشوند، ظاهراً نیاز به حفاظت و نگهداری دارند، در حالی که مساجد و تکیهها فاقد ابزار کافی برای محافظت از آنها میباشند. برای جلوگیری از پاره شدن اوراق و فرسودگیهای محیطی در صورتی که نظر مبارک بر حفظ آنها باشد میتوان نسبت به جمع‌آوری و نگهداری آن در گنجینه عظیم مخطوطات آستان قدس رضوی اقدام نمود. تا پس از آسیبزدایی و مرمّت این کتب آسمانی، نسبت به حفاظت و نگهداری اصولی آنها اقدام شود. نظر حضرتعالی چیست؟
- لطفاً در مورد وطی به شبهه به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) آیا در تحقّق شبهه، وجود ظنّ معتبر به استحقاق وطی شرط است؟ یا هر گونه ظنّی برای تحقّق شبهه کفایت می کند؟ یا اصلا ظن لازم نیست، و احتمال استحقاق وطی کافی است؟ ب) آیا حلیّت وطی شرط تحقّق شبهه می باشد، یا با حرمت وطی نیز شبهه محقّق می شود؟ ج) آیا در مورد فرد جاهل قاصر و مقصّر نسبت به مقدار عدّه و حکم آن، شبهه تحقّق می یابد؟ د) آیا واطی به شبهه صاحب فراش محسوب می شود، یا تنها مؤاخذه نمی شود؟ ه) آیا وطی نائم و مجنون و مکرَه، و نیز وطی ناشی از نکاح فاسد، وطی به شبهه محسوب می گردد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا در شهادت دادن به جرائمی مثل لواط، دیدن به چشم لازم است یا یقین و علم نیز کافی است و آیا بیان جزئیات در لواط شرط است و نیز در تفخیذ و مساحقه باید جزئیات بیان شود؟
- [سایر] آیا شیعیان اعتقاد دارند که الکافی صد در صد معتبر است؟
- [سایر] دیدن عکس دوران کودکی زن نامحرم، در صورتی که پوشش کافی نداشته باشند، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دیدن زنان غیر مسلمان در تلویزیون که پوشش مناسب و کافی ندارند، آیا جایز است؟
- [سایر] کتب اربعه (کافی، تهذیب، استبصار، و من لایحضره الفقیه) معتبرترین کتب احادیث شیعه است؛ علت این اعتبار در نزد علمای شیعه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] علمی که برای قاضی از طریق مشاهده و حس و خارج از محتویات پرونده حاصل می شود، آیا حجیت دارد؟ بر فرض اعتبار، اگر با اقرار و شهادت تعارض کند، کدام مقدم است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در بقا بر تقلید میّت، اجازه از مجتهد اعلم معتبر است و یا اجازه هر مجتهدی کافی است؟
- [آیت الله بهجت] آیا در رجوع، قصد رجوع معتبر است یا قصد حلّ فعل و تقبیل و لمس و وطی کافی است؟
- [آیت الله خامنه ای] معیار حد ترخص شنیدن اذان و دیدن دیوارهای شهر است، آیا یکی از آن دو کافی است یا اینکه باید هر دو با هم وجود داشته باشند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] بعضی از مراجع عظام، در رؤیت هلال در شهری شرط کفایت آن در شهر دیگر را، اتحاد افق می دانند تفاوت افق چه قدر باشد کافی از رؤیت در شهر دیگر نیست؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر روزهدار زنا کند و بعد با حلال خود جماع نماید یک کفّاره جمع کافی است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اثبات سیادت افراد یا به وسیله شهادت دو مرد عادل است؛ یا به این است که در شهر خو د مشهور و معروف به سیادت باشد , بنابراین هر کس ادعا کند که سیّد است، کافی نیست. حکم سادات واجب النفقه
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اول ماه به حکم حاکم شرع ثابت می شود مگر آنکه بداند که در حکم اشتباه شده و چنانچه حاکم شرع بگوید دو عادل نزد من به رؤیت هلال شهادت داده اند کافی است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هنگامی انسان می تواند مشغول نماز شود که یقین کند وقت داخل شده است یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند، مشروط بر آنکه خبر و شهادت آنها حسّی باشد مثل اینکه شهادت بدهند که سایه شاخص بعد از کم شدن شروع به زیاد شدن نموده است. اذان شخص وقت شناس و مورد اطمینان نیز کافی است.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه نذر کند که یک ماه در مسجد معتکف شود، و اتفاقاً ماه، بیست و نه روز باشد، باید، یک روز به آن بیفزاید، مگر این که به هنگام نذر مقصودش از ماه، بین دو رؤیت ماه باشد (مابین الهلالین) در این صورت، بیست و نه روز کافی است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر اختلاف بین مجتهدین ولو اجمالا معلوم و شناختن اعلم مشکل باشد؛ لازم است از کسی تقلید کند که او با دیگران مساوی یا اعلم از آنها باشد و در صورت احتمال اعلمیت در هر کدام کافی است از یکی از آنها تقلید کند و گمان به اعلمیت معتبر نیست.
- [آیت الله اردبیلی] برای ثابت شدن اوّل ماه لازم نیست با چشم معمولی ماه دیده شود و دیدن ماه با وسایلی مثل دوربین، تلسکوپ و مانند آنها نیز کفایت میکند؛ بلکه از هر راهی یقین یا اطمینان پیدا کند که ماه پس از غروب آفتاب در افق منطقه وجود دارد، کافی است.
- [آیت الله بهجت] بنابر اظهر، در قرار دادن مکانی به عنوان مسجد، صیغه وقف لازم نیست، بلکه هر عملی که دلالت بر آن کند کافی است، اگرچه بهکار بردن لفظ در ایجاب آن، و تلفّظ به وقفیت بهعنوان مسجدیت احوط است. و همچنین در قبول متولی یا حاکم شرع؛ و اظهر اعتبار قصد قربت است در وقف مسجد؛ و کافی است که با نیت و اراده بگوید: (جَعَلْتُهُ مَسجِداً لِلّه) و مسجدیت را اعلام کند، به معنایی که در عرف مسلمین معمول است (در مقابل مسجد به معنای لغوی)؛ و در قبضش کافی است یک نفر که نمازش محکوم به صحت باشد با اذن واقف در آنجا نماز بخواند؛ و اقرب ترتیب آثار مسجدیت است بر مساجد مخالفین، در صورتی که محکوم به کفر نباشند؛ و کلیساها و کنیسهها در جهت حصول تقرب مانند مساجد مخالفین است، ولی در سایر جهات محل تأمل است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] به دست آوردن فتوی یعنی دستور مجتهد چهار راه دارد: اول: شنیدن از خود مجتهد. دوم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند. سوم: شنیدن از کسی که انسان به گفته او اطمینان دارد. چهارم: دیدن در رساله مجتهد در صورتی که انسان بدرستی آن رساله اطمینان داشته باشد و در صورتی که نقل شخص معتبر با نوشته رساله معتبره مخالفت کند و اشتباه در یکی معلوم نگردد؛ شخص باید تا روشن شدن فتوای مجتهد عمل به احتیاط کند و اگر ناقل نقل خود را نسبت به رساله بدهد که در آن رساله خلاف نقل مذکور است نقل او اعتبار ندارد.
- [آیت الله سیستانی] اول ماه به چهار چیز ثابت می‌شود : اول : آنکه خود انسان ماه را ببیند . دوم : عدّهای که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا می‌شود ، بگویند ماه را دیدهایم . و همچنین است هر چیزی که بواسطه آن یقین پیدا شود ، یا اطمینان از یک منشأ عقلائی پیدا شود . سوم : دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم ، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند ، اول ماه ثابت نمیشود . و همچنین است اگر انسان یقین یا اطمینان به اشتباه آنها داشته باشد ، یا شهادت آنان مبتلا به معارض یا در حکم معارض باشد ، مثلاً اگر گروه زیادی از مردم شهر استهلال نمایند ولی بیش از دو نفر عادل کسی دیگر ادعای رؤیت ماه را نکند ، یا آنکه گروهی استهلال کنند و دو نفر عادل از میان آنان ادعای رؤیت کنند ، و دیگران رؤیت نکنند ، حال آنکه دو نفر عادل دیگر در میان آنها باشد که در دانستن جای هلال ، و در تیز بینی مانند آن دو عادل اول باشند و آسمان صاف باشد و مانع احتمالی از دیدن آن دو نباشد ، در اینچنین موارد اول ماه به شهادت دو عادل ثابت نمیشود . چهارم : سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که بواسطه آن اول ماه رمضان ثابت می‌شود ، و سی روز از اول ماه رمضان بگذرد که بواسطه آن ، اول ماه شوال ثابت می‌شود .