مسلمان
توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 
دیه جراحات یا صدماتی که بر میّت غیر مسلمان وارد می شود، چه مقدار است؟
احتیاط آن است که مانند دیه مسلمان عمل شود، یا مصالحه کنند.
احتیاط آن است که مانند دیه مسلمان عمل شود، یا مصالحه کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- دیه جراحات وارده بر اهل کتاب چه مقدار است؟
- دو یا چند نفر، شخصی را مورد ضرب و جرح قرار داده، و صدمات و جراحات متعدّدی، که موجب دیه است بر او وارد کرده اند، برای قاضی به علم اجمالی محرز است که صدمات و جراحات مذکور، توسّط دو یا چند نفر مشخّص ایجاد شده، ولی مصدوم نمی تواند معیّن کند که هر یک از صدمات و جراحات را کدام یک از ضاربین وارد کرده است. ضاربین نیز منکر هر گونه ایراد صدمه و جراحت بر مصدوم هستند، تکلیف پرداخت دیه چیست؟
- در مجموعه استفتائات جدید، جلد اوّل، صفحه 400، سؤال 1335 فرموده اید: (جرح بر گردن در بعضی از موارد، دیه و در بعضی موارد ارش دارد.) لطفاً بفرمایید: در چه مواردی دیه، و در چه مواردی ارش دارد؟ و آیا در مواردی که دیه دارد، دیه جراحات گردن در حکم سر و صورت است، یا در حکم بدن؟ نحوه محاسبه دیه آن چگونه است؟ حکم صدماتی که باعث تغییر رنگ در گردن می شود چگونه است؟
- دو یا چند نفر، شخصی را مورد ضرب و جرح قرار داده، و صدمات و جراحات متعدّدی، که موجب دیه است بر او وارد کرده اند، برای قاضی به علم اجمالی محرز است که صدمات و جراحات مذکور، توسّط دو یا چند نفر مشخّص ایجاد شده، ولی مصدوم نمی تواند معیّن کند که هر یک از صدمات و جراحات را کدام یک از ضاربین وارد کرده است. ضاربین نیز منکر هر گونه ایراد صدمه و جراحت بر مصدوم هستند، تکلیف پرداخت دیه چیست؟
- در مجموعه استفتائات جدید، جلد اوّل، صفحه 400، سؤال 1335 فرموده اید: (جرح بر گردن در بعضی از موارد، دیه و در بعضی موارد ارش دارد.) لطفاً بفرمایید: در چه مواردی دیه، و در چه مواردی ارش دارد؟ و آیا در مواردی که دیه دارد، دیه جراحات گردن در حکم سر و صورت است، یا در حکم بدن؟ نحوه محاسبه دیه آن چگونه است؟ حکم صدماتی که باعث تغییر رنگ در گردن می شود چگونه است؟
- چنانچه جنایتی بر شخصی وارد شود و علاوه بر جراحات وارده و شکستگی استخوان، در همان عضو درصدی هم نقص عضو ایجاد گردد البتّه این نقص عضو مربوط به شکستگی استخوان و... می تواند باشد آیا در این گونه مسائل فقط دیه جراحات وارده و شکستگی استخوان را باید گرفت یا برای آن نقص عضو هم باید دیه دیگری در نظر گرفت؟
- دیه مرد و زن غیر مسلمان چه مقدار است؟
- آیا پدر می تواند نسبت به فرزند صغیرش، در خصوص جراحات و صدمات، اعمّ از عمدی و غیر عمدی، که از سوی غیر به وی وارد آمده، هم از دیه بگذرد و هم از قصاص صرفنظر نماید؟ از آنجا که در باب قصاص فتوی و قانون براین است که: (ولیّ صغیر حق ندارد قاتل را مجّاناً عفو نماید.) آیا این موضوع به جراحات و صدمات موجب قصاص و دیه نیز سرایت می کند؟
- در اثر تیراندازی با تفنگ ساچمه ای، مجنیّ علیه از ناحیه دست، یا سایر اعضا که دیه معیّن دارد، مجروح شده، و ساچمه در گوشت نفوذ کرده، و پزشک نوع جراحات وارده را دامیه و مانند آن اعلام نموده است. در این فرض، آیا هر یک از جراحات یک نافذه محسوب، و یک صد دینار دیه تعلّق می گیرد؟ یا این که باید برای هر یک از جراحات دیه آن جرح، به نسبت به دیه آن عضو سنجیده شود؟
- آیا پدر می تواند دیه جراحات و اعضای فرزندش را ببخشد ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا مقدار دیه جراحات وارده بر سر و صورت فرق می کند؟
- [آیت الله بهجت] در باب جراحات و اعضا، دیه ی زن مانند دیه ی مرد است تا به ثلث دیه ی کامله برسد و در صورت رسیدن به ثلث، دیه ی زن نصف دیه ی مرد است. آیا در جراحات موجب ارش که بر زن وارد می شود، بایستی میزان ارش بر اساس دیه ی زن احتساب شود یا بر مبنای دیه ی مرد.
- [آیت الله جوادی آملی] جهت تنصیف دیه زنان، چه دیهای باید به ثلث دیه کامل برسد: [1-] دیه هر جرح به تنهایی؛ دیه کل جراحات وارده بر هر عضو؛ دیه کل جراحات وارده بر بدن؟ [2 -] فلسفه یا حکمت تنصیف دیه زنان چه می‌باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا دیه جراحات را هم عندالاعسار باید از بیت المال داد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در جنایات متعدّد بر زنی جراحات مختلف وارد شود که اگر هر کدام را جداگانه حساب کنیم به ثلث دیه مرد نمیرسد و امّا اگر همه را با هم جمع کنیم از ثلث میگذرد وظیفه در این فرض چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لطفاً دیه جراحات وارده بر سر و صورت را بیان فرمایید:
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دیه قلع فک بالا و جراحات وارده بر آن چگونه محاسبه می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی مرتکب قتل عمدی شده و زنی را بقتل رسانده همچنین در حق اولیاء دم مقتوله مرتکب جرح عمدی شده با توجه به اینکه قاتل مرد بوده و مقتول زن می‌باشد نصف دیه را اولیاء دم باید به جانی و قاتل پرداخت نمایند، النهایه قاتل باید دیه جراحات وارده باولیاء دم که مجروح شدهاند بپردازد آیا اول نصف دیه را قاتل اولی دریافت میکند بعد دیه جراحات را میدهد یا اول دیه جراحات را میدهد بعد نصف دیه را میگیرد یا بطور همزمان عمل می‌شود؟
- [آیت الله سبحانی] در سانحه ی رانندگی، پیرمردی مصدوم شدو به خاطر برخی صدمات، پس از دو ماه مرد. آیا علاوه بر دیه ی کامل، دیه ی صدماتی که ارتباطی به مرگ وی نداشته، به آنها تعلق می گیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] ه - در مقدار دیه، آیا بین میت زن و مرد تفاوتی وجود دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مسلمان از کافر ارث می برد، ولی کافر اگر چه پدر یا پسر میت باشد از مسلمان ارث نمی برد.
- هرگاه خود میت در حال حیات اجازه داده باشد که اعضای او را برای پیوند در اختیار دیگران بگذارند یا اولیاء میت بعد از وفات او اجازه دهند، حکم دیه و سایر احکام تغییر نمی کند و احتیاط آن است که دیه را در هر حال بپردازند.
- کسی که میت را غسل می دهد باید مسلمان و بالغ و عاقل باشد و مسائل لازم غسل را بداند و احتیاط مستحب آن است که شیعه دوازده امامی باشد.
- واجب است میت مسلمان را با سه پارچه که یکی را لنگ و دیگری را پیراهن و دیگری را سرتاسری می نامند کفن کنند.
- تشریح مرده مسلمان برای مقاصد طبی به چند شرط جایز است: 1 مقصود یاد گرفتن و تکمیل اطلاعات طبی برای نجات جان مسلمانان بوده باشد و بدون تشریح این مقصود حاصل نشود. 2 دسترسی به مرده غیر مسلمان نباشد. 3 به مقدار ضرورت و احتیاج قناعت کند و اضافه بر آن جایز نیست ، با چنین شرایطی تشریح جایز بلکه واجب است، اما در مورد مرده غیر مسلمان این شرایط لازم نیست.
- مقدار واجب کفن و هزینه واجبات دیگر مانند غسل و حنوط و دفن را از اصل مال برمی دارند، و احتیاجی به وصیت ندارد و اگر میت مالی نداشته باشد، از بیت المال می دهند.
- مستحب است شهادتین و اقرار به دوازده امام و سایر عقائد اسلام را به کسی که در حال احتضار است طوری تلقین کنند که بفهمد و مستحب است آن را تا وقت مرگ تکرار کنند.
- واجب است بر هر میت مسلمان و بالغ نماز بخوانند و بر بچه نابالغ اگر کمتر از شش سال نداشته باشد نیز احتیاط واجب آن است که نماز بخوانند.
- غسل دادن میت مسلمان و کفن کردن او چنان که گفته شد واجب است ولی دو گروه از این حکم مستثنا هستند: اول (شهیدان راه خدا) یعنی کسانی که در میدان جهاد در راه اسلام، همراه پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا امام معصوم(علیه السلام) یا نایب خاص او کشته شده اند، همچنین کسانی که در حال غیبت امام زمان(ارواحنا فداه) برای دفاع در برابر دشمنان اسلام کشته می شوند، خواه مرد باشند، یا زن، بزرگ باشند و یا کودک، در این گونه موارد غسل و کفن و حنوط واجب نیست، بلکه باید آنها را با همان لباسهایشان بعد از خواندن نماز دفن کنند.
- کفن را بطور متعارف از واجب و مستحب می توان از اموال میت برداشت، هرچند صغیر داشته باشد، اما زاید بر متعارف را نمی توان از حق صغیر برداشت، مگر این که وصیت کرده باشد، که در این صورت می توان مقدار اضافی را از ثلث حساب کرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان مسلمانی متوقّف بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمان به بدن او باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و دیه ندارد.
- [آیت الله سیستانی] کالبدشکافی بدن میت مسلمان مرده جایز نیست، و اگر کسی چنین کند به تفصیلی که در کتاب دیات آمده است بر او دیه واجب است.
- [آیت الله مظاهری] اگر سر میّت را ببرد دیهاش صد مثقال شرعی طلا است ولی اگر اعضای او را قطع کند یا جراحتی بر او وارد کند، تعیین آن با حاکم شرع است. و در هر صورت این دیه به ورثه نمیرسد و صرف خیرات برای میّت میگردد و ادای دین میّت نیز از آن جایز است.
- [آیت الله مظاهری] اگر حفظ جان مسلمانی یا عدهای از مسلمانان بر تشریح انسان متوقف باشد و تشریح غیرمسلمان امکان نداشته باشد تشریح مسلمان جایز است، بنابراین در این زمان که طب متوقّف بر تشریح بدن انسان است باید از تشریح میّت غیر مسلمان استفاده شود و اگر غیر مسلمان نباشد تشریح مسلمان با اذن ولی یا حاکم شرع جایز است و موجب دیه هم نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تشریح مرده مسلمان حرام است اگر چه برای یاد گرفتن باشد و قطع اعضاء آن دیه دارد ولی تشریح مرده غیر مسلمان جایز است و دیه ندارد.
- [امام خمینی] در موردی که حفظ جان مسلمانان موقوف بر تشریح مسلمان است بعید نیست دیه نداشته باشد گرچه احتیاط در دیه است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دیه میّت به ورثه وی میرسد ولی برادر و خواهر مادری از دیه سهمی ندارند، چنانچه در مسأله 2798 گذشت.
- [آیت الله مظاهری] دیه مرد مسلمان هزار مثقال شرعی طلا (هر مثقال هیجده نخود) است و دیه زن نصف مرد است.
- [آیت الله مظاهری] اگر حفظ جان مسلمانی یا عضوی از او بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمانی متوقف باشد قطع و پیوند آن عضو با اذن آن میّت قبل از مردن یا اذن ولیّ او یا حاکم شرع بعد از مردن او جایز است و دیه هم ندارد و اگر آن میّت غیر مسلمان باشد اذن هم لازم نیست.
- [آیت الله بهجت] مسلمان از کافر ارث میبرد، ولی کافر اگرچه پدر یا پسر میت باشد از مسلمان ارث نمیبرد. ولی اگر میت مسلمان پسر کافری دارد و او پسری مسلمان دارد، آن پسر مسلمان از جدّ خود ارث میبرد، و همچنین اگر پسر میت مسلمان، کافر باشد ولی عموی میت یا برادر میت مسلمان باشد ارث به آنها میرسد، و در صورت کافر بودن این دو، پسران مسلمان عمو و برادر ارث میبرند.