وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
لطفا جواب دوسوال زیررا مرقوم فرمایید: الف) اگر مالی که نزد کسی رهن گذاشته اند غصب شود چه کسی می تواند آن را مطالبه کند؟ ب) چنانچه آن مال از بین برود وظیفه چیست؟
الف و ب : مالی را که نزد کسی رهن (گرو) گذاشته‌اند اگر دیگری غصب کند، صاحب مال و طلبکار هرکدام می‌توانند آن را از او مطالبه کنند و اگر از بین برود و عوض آن را بگیرند، آن عوض به جای آن مال رهن خواهد بود.
الف و ب : مالی را که نزد کسی رهن (گرو) گذاشته‌اند اگر دیگری غصب کند، صاحب مال و طلبکار هرکدام می‌توانند آن را از او مطالبه کنند و اگر از بین برود و عوض آن را بگیرند، آن عوض به جای آن مال رهن خواهد بود.
عنوان سوال:
لطفا جواب دوسوال زیررا مرقوم فرمایید: الف) اگر مالی که نزد کسی رهن گذاشته اند غصب شود چه کسی می تواند آن را مطالبه کند؟ ب) چنانچه آن مال از بین برود وظیفه چیست؟
پاسخ:
الف و ب : مالی را که نزد کسی رهن (گرو) گذاشته‌اند اگر دیگری غصب کند، صاحب مال و طلبکار هرکدام می‌توانند آن را از او مطالبه کنند و اگر از بین برود و عوض آن را بگیرند، آن عوض به جای آن مال رهن خواهد بود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مالی که غصب کرده از بین برود چه وظیفه ای دارد؟
- مالی که غصب شده چنانچه در مدت غصب افزایش قیمت داشته باشد و پس از آن از بین برود وظیفه غاصب چیست؟
- چنانچه مال غصب شده توسط شخص دیگری غصب شود و تلف گردد، صاحب مال از چه کسی می تواند مطالبه کند؟
- چنانچه مال غصب شده توسط شخص دیگری غصب شود و تلف گردد، صاحب مال از چه کسی می تواند مطالبه کند؟
- در صورتی که غاصب تغییری در مال غصب شده ایجاد کند و صاحب مال نپذیرد وظیفه غاصب چیست؟
- در مورد قسامه، بفرمایید: الف. آیا قسامه، در جنایت عمدی بر اطراف، مستلزم قصاص میشود یا خیر؟ ب. با فرض این که جواب مثبت باشد، نصاب قسامه چه میزان است؟
- لطفاً جواب مسائل زیر را مرقوم بفرمایید: الف) آیا آوردن متّهم به زنا به دادگاه جهت اعتراف جایز است؟ ب) در صوت جواز آیا جایز است قاضی مأذون به متّهم تفهیم کند که جرم او چیست؟ ج) در صورت جواز سؤال ب و اظهار قبولی متّهم آیا قبول اتّهام تفهیمی به عنوان اقرار محسوب می شود یا این که باید اقرار کند و تصریح به عمل، موضوعیّت دارد و در صورت اقرار واحد آیا تکرار سؤال به دفعات یا جلسات متعدّد لازم یا جایز است؟ د) آیا سکوت متّهم کاشف از انکار اوست؟
- لطفاً جواب مسائل زیر را مرقوم بفرمایید: الف) آیا آوردن متّهم به زنا به دادگاه جهت اعتراف جایز است؟ ب) در صوت جواز آیا جایز است قاضی مأذون به متّهم تفهیم کند که جرم او چیست؟ ج) در صورت جواز سؤال ب و اظهار قبولی متّهم آیا قبول اتّهام تفهیمی به عنوان اقرار محسوب می شود یا این که باید اقرار کند و تصریح به عمل، موضوعیّت دارد و در صورت اقرار واحد آیا تکرار سؤال به دفعات یا جلسات متعدّد لازم یا جایز است؟ د) آیا سکوت متّهم کاشف از انکار اوست؟
- الف) در صورت تأمین منافع حبس تا پایان مدّت حبس، آیا فروش عین مال اشکال شرعی دارد؟ ب) با درنظرگرفتن این نکته که مال محبوسه به ورّاث منتقل میشود، آیا ورثه اجازه دارند با تأمین منافع حبس، عین مال محبوسه را واگذار یا منتقل کنند؟
- الف) آیا ربودن منافع، سرقت است و مجازات دارد؟ مثلا فردی اتومبیل اجاره ای را در حرز قرار دهد، و دیگری آن را برباید، اگر مالک اتومبیل شکایت نکند، آیا مستأجر حقّ شکایت و مطالبه مال مسروقه را دارد؟ ب) آیا ربودن حقّ، سرقت محسوب می گردد و مثل اموال مجازات دارد؟ مثلا فرد (الف)، از فرد (ب) تلفن همراهی اجاره می کند تا به مدّت یک ماه از آن استفاده کند، و ده هزار تومان اجاره دهد. و فرد (ج) این فایده را از فرد (الف) می رباید. یعنی قصد سرقت عین (تلفن همراه) را نداشته بلکه می خواسته یک ماه از آن استفاده کند، سپس آن را به صاحبش بر می گرداند. آیا عمل فرد (ج)، سرقت حقّ مستأجر به حساب می آید و مجازات دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا تکدیگری حرام است؟ لطفاً حکم آن را در موارد زیر مرقوم فرمایید؟ 1. درخواست کمک مالی از دیگران (با وجود نیاز) 2. اصرار در درخواست مالی (با وجود نیاز) 3. درخواست کمک مالی از دیگران (بدون نیاز ضروری)
- [سایر] لطفا جواب این سه سوال را بدهید: الف چرا سوره منافقون نازل شد. ب چرا به این نام معروف است؟ ج لطفاً توضیح مختصر درباره این سوره بدهید؟
- [آیت الله بهجت] "الف" قصد قتل آقای "ب" را داشت و به سوی او شلیک کرد، پس معلوم شد که مقتول، دیگری غیر از آقای "ب" است (اشتباه در هویت) لطفا بیان فرمایید این چه نوع قتلی است؟
- [آیت الله اردبیلی] شخص (الف) منزلش را به شخص (ب) به مبلغ 150 میلیون تومان میفروشد و شرط تحویل منزل را پرداخت کل ثمن قرار میدهد . شخص (ب) صرفاً 50 میلیون تومان میپردازد و شخص (الف) نیز منزل را تحویل نمیدهد و خود در آن ساکن است. بعد از دو سال شخص (ب) بدون پرداخت مابقی ثمن تقاضای اجرتالمثل ایام سکونت شخص (الف) را مینماید. در این شرایط 1– شخص (ب) حق مطالبه اجرتالمثل را دارد یا خیر؟ 2– شخص (الف) میتواند درخواست کند که الباقی ثمن پرداخت نشده را در تعیین میزان اجرتالمثل محاسبه نمایند؟ مثلاً در عرف بازار اگر منزلی دارای اجرتالمثل 1 میلیون تومان در ماه باشد؛ اگر مستأجر ابتداءً به مالک 20 میلیون تومان رهن یا قرضالحسنه دهد عرف بازار مبلغ اجرتالمثل را در همان منزل 400 هزار تومان معین میکند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی زمین خود را در رهن دیگری قرار داده است و بعد از قبض و اقباض و تحقق رهن، راهن قبل از فک رهن و بدون اجازه مرتهن زمین مذکور را فروخته است و پولش را گرفته است و سپس اقدام به فک رهن کرده است، حکم شرعی این معامله را از لحاظ صحت و فساد مرقوم فرمایید. و همین طور اگر به واسطه افلاس حاکم شرع حکم به ممنوع المعامله بودن فرد بکند و آن فرد زمین خود را بفروشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] در موارد لوث اگر مدّعی از اجرای قسامه خودداری کند بفرمائید : الف - آیا در این صورت اقامه قسامه قهرابه متّهم (مدّعی علیه) میرسد یا این امر منوط به مطالبه مدّعی است؟ ب - در صورت لزوم مطالبه اگر مدّعی از چنین درخواستی سر باز زند یا به قسامه متّهم راضی نباشد وظیفه دادگاه برای فصل خصومت چیست؟ ج - در فرض فوق تکلیف دیه مقتول چیست؟ د - هرگاه متّهم بر برائت خود سوگند یاد کند حکم دیه چه میشود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی نذر کرده است ولی در مورد منذور شک دارد، لطفاً وظیفه او را در موارد زیر بیان فرمایید: الف اصلاً فراموش کرده است که چه چیزی را نذر کرده است. ب مردّد است که بین دو امر کدام را نذر کرده است.
- [آیت الله نوری همدانی] ب: در صورت نیاز به شکایت، آیا برای اجرای حد، صرف مرافعه کافی است، یا مطالبه قطع ید از سوی مال باخته نیز لازم است؟
- [آیت الله نوری همدانی] بنده قصد داشتم در هر هفته پنجشنبه در یک روستا بمانم و شب جمعه در یک روستای دیگر و بقیّه هفته را در قم زندگی کنم، آیا نماز اینجانب در این دو شب تمام است یا قصر، جواب مرقوم فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] "الف" قصد قتل آقای "ب" را داشت و به سوی او تیراندازی کرد و تیر به شخص "ج" اصابت کرد و موجب قتل او شد (اشتباه در هدف)، لطفا بیان فرمایید این چه نوع قتلی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه مالی را که غصب کرده غاصب دیگری از غاصب اول بگیرد و از بین برود احتیاط آن است صاحب مال عوض آن را از هر کدام مطالبه کند بدهد.
- انسان مالی را می تواند رهن بگذارد که شرعاً بتواند در آن تصرف کند و اگر مال شخص دیگری را رهن بگذارد صحیح نیست، مگر این که صاحب مال اجازه دهد و اگر صاحب مال به طلبکار بگوید: (من این مال را در مقابل بدهی فلان کس رهن گذاردم) و او (قبول کند) صحیح است.
- اگر مال غصبی را با اطلاع از غصب بودن عاریه کند و در دست او از بین برود، مالک می تواند عوض مال را از او بگیرد و اگر به او دسترسی پیدا نکند از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و همچنین عوض استفاده هایی را که عاریه کننده برده باید بدهد و در صورتی که نمی دانسته است آن مال غصبی است اگر مالک خسارت مال یا منافع آن را بگیرد او می تواند آنچه را به مالک داده از عاریه دهنده غاصب بگیرد، البته این در صورتی است که عاریه دهنده شرط ضمان نکرده باشد و چیز عاریت شده از جنس طلا و نقره نباشد.
- هرگاه مالی را از بچه یا دیوانه ای غصب کند، باید آن را به ولی او بازگرداند و اگر به دست آن بچه یا دیوانه دهد و از بین برود ضامن است.
- هرگاه از مالی که غصب کرده منفعتی به دست آید، مانند این که بره ای از گوسفند غصبی متولد شود، یا میوه ای از باغ غصبی به دست آید، تمام آن ملک صاحب مال است، هر چند غاصب هم زحمت کشیده باشد و اگر کسی خانه ای را غصب کند باید مال الاجاره آن را در مدتی که دست او بوده مطابق معمول بپردازد، هر چند از خانه استفاده نکرده باشد و همچنین اموال دیگر مانند اتومبیل و غیر آن.
- اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند نمی تواند آن قرض را از منافع سال کم کند، ولی اگر مالی را که قرض کرده یا چیزی را که از قرض خریده به علتی از بین برود و ناچار شود قرض خود را بدهد می تواند از منافع و درآمدهای آن سال، قرض خود را ادا کند.
- هرگاه مالی را که غصب کرده طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود، مثلاً طلای غصبی را به صورت گوشواره و گردنبند درآورد، چنانچه صاحب مال بگوید آن را به همین صورت به من بده باید بدهد، و نمی تواند برای زحمت خود مزدی بگیرد، حتی نمی تواند بدون اجازه مالک آن را به صورت اول بازگرداند و اگر بدون اجازه او آن را به صورت اول باز گرداند احتیاط واجب این است که تفاوت قیمت را بدهد.
- هرگاه کسی بدهکار خمس یا زکات است و قرض هم دارد و اموالی از باب کفاره و نذر و مانند آن بر او نیز واجب شده، چنانچه نتواند همه آنها را بپردازد، اگر عین مالی که خمس یا زکات بر آن واجب شده از بین نرفته است باید خمس و زکات را مقدم دارد و اگر از بین رفته، احتیاط این است که حق مردم را مقدم دارد و اگر چنین کسی از دنیا برود و مال او برای همه اینها کافی نباشد به همین ترتیب عمل کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالی را که میداند غصبی است عاریه کند و از آن استفاده ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال وعوض استفادهای را که عاریه کننده برده، از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و اگر از عاریه کننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک میدهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر مالی را که میداند غصبی است عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال را از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و نیز عوض استفادههایی را که عاریه گیرنده برده، میتواند از او مطالبه نماید.
- [آیت الله سیستانی] اگر مالی را که میداند غصبی است عاریه بگیرد ، و از آن استفادهای ببرد ، و در دست او از بین برود ، مالک میتواند عوض مال و عوض استفادهای را که گیرنده برده است از او ، یا از کسی که مال را غصب کرده است مطالبه کند ، و اگر از گیرنده بگیرد ، او نمیتواند چیزی را که به مالک میدهد از عاریه دهنده ، مطالبه نماید .
- [آیت الله بروجردی] اگر مالی را که میداند غصبیست عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال و عوض استفادهای را که عاریه کننده برده، از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و اگر از عاریه کننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک میدهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله خوئی] اگر مالی را که میداند غصبی است عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال و عوض استفادهای را که عاریهکننده برده، از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و اگر از عاریهکننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک میدهد از عاریهدهنده مطالبه نماید.
- [امام خمینی] اگر مالی را که میداند غصبی است عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال را از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند، و نیز عوض استفادههایی را که عاریه گیرنده برده میتواند از او مطالبه نماید، و یا از غاصب بگیرد. و اگر عوض مال یا استفاده آن را از عاریهکننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک میدهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مالی را که میداند غصبیست عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال و عوض استفادهای را که عاریهکننده برده، از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و اگر از عاریهکننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک میدهد از عاریهدهنده مطالبه کند و اگر عاریهکننده از مال استفاده نکند، ولی در صورتی که غاصب مال را غصب نمیکرد، مورد استفاده مالک قرار میگرفت، مالک میتواند عوض این استفاده را از عاریهکننده یا از کسی که مال را غصب کرده بگیرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مالی را که نزد کسی گرو گذاشته‌اند، اگر دیگری غصب کند صاحب مال وطلبکار می‌توانند چیزی را که غصب کرده از او مطالبه نمایند و چنانچه آن چیز را از او بگیرند، باز هم در گرو است و اگر آن چیز از بین برود وعوض آن را بگیرند، آن عوض هم مثل خود آن چیز گرو میباشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] مالی را که نزد کسی گرو گذاشته اند اگر دیگری غصب کند صاحب مال و طلبکار می توانند چیزی را که غصب کرده از او مطالبه نمایند و چنانچه ان چیزرا از او بگیرند باز هم در گرو است و اگر ان چیز از بین برود و عوض ان را بگیرند ان عوض هم مثل خود ان چیز گرو می باشد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مالی را که نزد کسی گرو گذاشته اند، اگر دیگری غصب کند صاحب مال و طلبکار می توانند چیزی را که غصب کرده، از او مطالبه نمایند و چنان چه آن چیز را از او بگیرند، باز هم در گرو است. و اگر آن چیز از بین برود و عوض آن را بگیرند، آن عوض هم مثل خود آن چیز گرو می باشد.