فرزندخوانده
فرزندخوانده به کسی گویند که به فرزندی گرفته شده است.
می دانیم که فرزندخواندگان ارث نمی برند. حال اگر زن و مردی که کودکی را به فرزندی قبول کرده اند، فرزندی از خود نداشته باشند، آیا باز هم فرزندخوانده ارث نمی برد؟
فرزندخوانده احکام فرزند را ندارد و در هیچ حالت ارث نمی برد ولی مرد و زنی که او را به فرزندی پذیرفته اند می توانند وصیّت کنند که مقداری از اموال آنها (حدّاکثر تا ثلث) را به فرزندخوانده خویش بدهند، و یا در حال حیات و صحّت و سلامت، بخشی از اموال خود را به او واگذار کنند و می توانند حقّ فسخ را برای خود مادام الحیاه محفوظ دارند.
فرزندخوانده احکام فرزند را ندارد و در هیچ حالت ارث نمی برد ولی مرد و زنی که او را به فرزندی پذیرفته اند می توانند وصیّت کنند که مقداری از اموال آنها (حدّاکثر تا ثلث) را به فرزندخوانده خویش بدهند، و یا در حال حیات و صحّت و سلامت، بخشی از اموال خود را به او واگذار کنند و می توانند حقّ فسخ را برای خود مادام الحیاه محفوظ دارند.
عنوان سوال:
می دانیم که فرزندخواندگان ارث نمی برند. حال اگر زن و مردی که کودکی را به فرزندی قبول کرده اند، فرزندی از خود نداشته باشند، آیا باز هم فرزندخوانده ارث نمی برد؟
پاسخ:
فرزندخوانده احکام فرزند را ندارد و در هیچ حالت ارث نمی برد ولی مرد و زنی که او را به فرزندی پذیرفته اند می توانند وصیّت کنند که مقداری از اموال آنها (حدّاکثر تا ثلث) را به فرزندخوانده خویش بدهند، و یا در حال حیات و صحّت و سلامت، بخشی از اموال خود را به او واگذار کنند و می توانند حقّ فسخ را برای خود مادام الحیاه محفوظ دارند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- می دانیم که فرزندخواندگان ارث نمی برند. حال اگر زن و مردی که کودکی را به فرزندی قبول کرده اند، فرزندی از خود نداشته باشند، آیا باز هم فرزندخوانده ارث نمی برد؟
- اگر مردی با زنی که بیمار است ازدواج کند و زن در همان بیماری فوت کند آیا مرد از آن زن ارث می برد؟
- اگر چندین سال از فوت مردی گذشته باشد و اموال او را تقسیم نکرده باشند آیا زن از درآمد اموال مذکور ارث می برد؟
- زن از کدام اموال شوهر ارث می برد و از چه چیزهایی ارث نمی برد؟
- چنانچه مردی از دنیا برود در حالیکه همسر او باردار است، آیا جنین ارث می برد؟
- در صورتی که وکیل صیغه عقد را اشتباه خوانده باشد، آیا فرزندان از این مرد و زن ارث می برند؟ آیا خود مرد و زن از همدیگر و از فرزندان در صورت فوت ارث می برند؟
- هرگاه کسی که طواف نساء را ترک کرده با همسرش آمیزش کند و فرزندی به وجود آید، آیا حلال زاده است و از آنها ارث می برد؟
- شوهر چه مقدار از زن ارث می برد؟
- آیا زن، از آب قنات یا چاه ارث می برد؟
- زن چه مقدار از شوهر ارث می برد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا تلقیح نطفه ی مرد اجنبی به زن اجنبیه جایز است و اگر فرزندی متولد شد، آیا به این مرد و زن محرم می شود و از آن دو ارث می برد؟
- [آیت الله خامنه ای] در چند مورد زن برابر مرد ارث می برد.
- [آیت الله بهجت] بچه ای که از جاهایی مانند شیرخوارگاه، به فرزندی قبول می شود، چگونه می توان به حلال زاده بودن او پی برد؟
- [آیت الله بهجت] اگر نطفه مردی را پس از فوت وی بگیرند و با تلقیح مصنوعی به رحم زن منتقل کنند، ولد متولّد شده آیا به مرد ملحق می شود؟ آیا از وی ارث می برد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی در حال بیماری زنی را به عقد خود در آورده است و قبل از دخول، با همان بیماری مرده است، آیا این زن از مرد ارث می برد؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی فوت کرده که دارای زن، مادر و پدر است و فرزندی ندارد. ارث او چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا زن از میوه درختهایی که از قیمت آن ارث می برد سهم می برد، یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن و شوهری در حین مسافرت با ماشین تصادف کردند که منجر به فوت هر دو گردید، ولی فوت زن تقریباً دو ساعت بعد از فوت شوهر رخ داده است و همچنین شوهر از این همسر متوفّی فرزندی ندارد بلکه از زن دیگر فرزند دارد. آیا شرعاً این همسر متوفّی از شوهر مرحوم خود ارث می برد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا زن از شوهر خود از سرقفلی مغازه ارث می برد یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] چرا زن از تمام دارایی های شوهر ارث نمی برد؟ فلسفه ی آن چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- ازدواج موقت بعد از تمام شدن مدت آن، عده دارد، به شرحی که در کتاب طلاق خواهدآمد و فرزندانی که از آن متولد می شوند تمام حقوق فرزندی را دارند و از پدر و مادر و بستگان خود ارث می برند هرچند آن زن و شوهر از هم ارث نمی برند.
- هرگاه زن را به ترتیبی که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعی دهد و در بین عده بمیرد شوهر از او ارث می برد، همچنین اگر شوهر در بین عده زن بمیرد زن از او ارث می برد، ولی در عده طلاق بائن هرگاه یکی از آنان بمیرد دیگری از او ارث نمی برد.
- زن از تمام اموال منقول شوهر ارث می برد، ولی از زمین و قیمت آن ارث نمی برد، خواه زمین خانه باشد یا باغ، یا زمین زراعتی و مانند آن و نیز از خود هوایی ساختمان ارث نمی برد، مثل بنا و درخت، اما باید هوایی را قیمت کنند و از قیمت آن سهم ارث او را بدهند.
- هرگاه زن در حال بیماری، شوهر کند و با همان بیماری از دنیا برود شوهرش از او ارث می برد، خواه نزدیکی کرده باشد یا نه.
- کسانی که به واسطه خویشاوندی ارث می برند سه گروهند. گروه اول: پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد او هرچه پایین روند (البته هر کدام از آنان که به میت نزدیکتر است) و تا یک نفر از این گروه باشد گروه دوم ارث نمی برند. گروه دوم: پدر بزرگ و پدر او، هر چه بالا روند و مادر بزرگ و مادر او، هر چه بالا روند (پدری باشند یا مادری) و همچنین خواهر و برادر و با نبودن برادر و خواهر اولاد ایشان و اولاد اولاد ایشان، هر کدام به میت نزدیکتر است و تا یک نفر از این گروه وجود دارد گروه سوم ارث نمی برند. گروه سوم: عمو و عمه و دایی و خاله هر چه بالا روند و اولاد آنان هر چه پایین روند (البته هر کدام نزدیکترند ارث می برند) و تا یک نفر از عمو و عمه ها و دایی و خاله ها زنده اند اولاد آنان ارث نمی برند و تا اولاد آنها زنده اند اولاد اولاد آنها ارث نمی برند و تنها یک استثناء دارد و آن این که: اگر میت عموی پدری و پسر عموی پدری و مادری داشته باشد، عموی پدری ارث نمی برد و مال به پسر عموی پدر و مادری می رسد.
- برای غسل و کفن و نماز و دفن میت باید از ولی او اجازه بگیرند، شوهر نسبت به زن خود از همه اوْلی است، سپس کسانی که از میت ارث می برند به ترتیبی که در ارث بیان شده ولایت بر میت دارند و چنانچه در یک طبقه وارث مرد و زن باشند، احتیاط این است از هر دو اجازه بگیرند.
- هرگاه وارث فقط برادر وخواهر و همسر او باشند، همسر ارث خود را به تفصیلی که در مسائل آینده گفته می شود می برد و خواهر و برادر بطوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را می برند، ولی برای آن که زن یا شوهر ارث می برد از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمی شود، ولی از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم می شود، مثلاً اگر وارث میت شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشند، نصف مال به شوهر می رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال به برادر و خواهر مادری و باقیمانده سهم برادر و خواهر پدر و مادری است، مثلاً اگر تمام مال شش تومان باشد، سه تومان به شوهر، و دو تومان به برادر و خواهر مادری و یک تومان به برادر و خواهر پدر و مادری می رسد.
- هرگاه شوهر در حال بیماری، همسرش را طلاق دهد و پیش از گذشتن یک سال(قمری) از دنیا برود، زن با سه شرط از او ارث می برد: (اول) این که شوهر در همان مرض از دنیا برود. (دوم) این که زن بعد از طلاق و گذشتن عده، شوهر نکند. (سوم) آن که طلاق به رضایت زن نباشد و اگر با رضایت او باشد، ارث بردنش مشکل است.
- هرگاه مردی از دنیا برود و فرزند نداشته باشد، یک چهارم مال او را همسر دائمی او می برد و بقیه را ورثه دیگر و هرگاه از آن زن یا از زن دیگر فرزند داشته باشد، یک هشتم مال به زن او می رسد و بقیه به وارثان دیگر.
- هرگاه مردی از دنیا برود و فرزند نداشته باشد، یک چهارم مال او را همسر دائمی او می برد و بقیه را ورثه دیگر و هرگاه از آن زن یا از زن دیگر فرزند داشته باشد، یک هشتم مال به زن او می رسد و بقیه به وارثان دیگر.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد، چهار یک مال او را زن دائمی و بقیه را ورثه دیگر می برند. و اگر از آن زن و زن دیگری اولاد داشته باشد، هشت یک اموال منقول را زن، و بقیّه را ورثه دیگر می برند. و امّا غیر منقول از زمین مسکونی و قیمت آن ارث نمی برد و نیز از خود هوائی مثل ساختمان و درخت ارث نمی برد بلکه از قیمت آن ارث می برد، همچنان که از زمین باغ و زراعت ارث می برد.
- [آیت الله بهجت] اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد، چهار یک ( 41 ) مال او را زن، و بقیه را ورثه دیگر می برند، و اگر از آن زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد، هشت یک ( 81 ) مال را زن، و بقیه را ورثه دیگر می برند. و زن از همه اموال منقول ارث می برد ولی از زمین و قیمت آن ارث نمی برد، چه زمین خانه مسکونی باشد یا زمین باغ و زراعت و غیر آن، و از قیمت هوایی مثل بنا و درخت ارث می برد، و بنابر اظهر با رضایت وارثان از خود هوائی هم می تواند ارث ببرد، و بنابر اظهر در آنچه که گفته شد فرق ندارد، زن از این شوهر اولاد داشته باشد یا نه، اگرچه احتیاط در مورد زن بچه دار در ارث بردن از زمین، خوب است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد؛ چهار یک مال او را زن و بقیه را ورثه دیگر می برند و اگر از آن زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد؛ هشت یک مال را زن و بقیه را ورثه دیگر می برند و زن از زمین خانه و باغ و زراعت و زمینهای دیگر نه از خود زمین و نه از قیمت آن ارث می برد و نیز از خود هوائی خانه مانند بنا و درخت ارث نمی برد؛ ولی از قیمت آنها ارث می برد و همچنین است درخت و ساختمانی که در زمین باغ و زراعت و زمینهای دیگر است. و اظهر آن است که زن از خود زراعت ارث می برد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد چهار یک مال او را زن و بقیه را ورثه دیگر می برند و اگر از ان زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد هشت یک مال را زن و بقیه را ورثه دیگر می برند و زن از زمین خانه و باغ و زراعت و زمینهای دیگر ارث نمی برد نه از خود زمین و نه از قیمت ان و از خود هوایی خانه مانند بنا و درخت ارث می برد ولی اگر بقیه ورثه قیمت بنا و درخت را بخواهد بدهد باید زن قبول کند و همچنین است حکم درخت و زراعت و ساختمانی که در زمین باغ و زراعت و زمینهای دیگر است
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در کلیه مسائل سابق که سهم الارث زن بیان شد: الف: زن از اموال منقول شوهر ارث می برد. ب: زن از قیمت تاسیسات و ساختمان و درختان ارث می برد ولی از عین آنها ارث نمی برد. ج: زن از زمین های شوهر خود به طور کلی (نه از اصل ونه از قیمت) ارث نمی برد.
- [آیت الله بهجت] زنی که به عقد موقت به نکاح مردی درآمده از مرد ارث نمی برد و مرد نیز از او ارث نمی برد اما ارث بین پدر و فرزند یا مادر و فرزند ثابت است.
- [آیت الله بهجت] مرد و زن زناکار و خویشان آنها از فرزندی که از زنا بهدنیا آمده ارث نمیبرند، ولی اولاد چنین فرزندی و شوهر یا زن او، از او ارث میبرند.
- [آیت الله نوری همدانی] زن وشوهر به تفصیلی که در مسائل 2775 و2784 گفته می شود از یکدیگر ارث می برند . ارث دسته اوّل
- [آیت الله بهجت] زن و شوهر به تفصیلی که گفته خواهد شد از یکدیگر ارث می برند. ارث طبقه اول
- [آیت الله سبحانی] زن و شوهر به تفصیلی که بعداً گفته می شود، از یکدیگر ارث می برند. ارث دسته اوّل