تمسخر
مسخره کردن به قصد تحقیر، توهین یا اهدافی دیگر را استهزاء گویند. در فقه از آن در باب‌های طهارت، صلات، تجارت و حدود به مناسبت سخن رفته است.
آیا مجبور کردن مردم به نماز خواندن در ادارات و مدارس، که گاه موجب تمسخر آنان می‌شود، درست است؟
برای امر به معروف، باید از راههایی که مفید و موثّر است و پیامدهای منفی ندارد، استفاده کرد.
برای امر به معروف، باید از راههایی که مفید و موثّر است و پیامدهای منفی ندارد، استفاده کرد.
عنوان سوال:
آیا مجبور کردن مردم به نماز خواندن در ادارات و مدارس، که گاه موجب تمسخر آنان می‌شود، درست است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا درست است که شخص مسلمان فقط از روی قرآن کاری را انجام دهد، مثل نماز خواندن و وضو گرفتن و کارهای دیگر؟
- خواندن سرود توسط زنان به صورت دستجمعی همراه با مردان اگر موجب مفسده نباشد چه حکمی دارد؟
- در برخی اوقات به موجب قانون، انجام خدمت معلّمان در مدارس یا مراکز آموزشی مجوّز قانونی ندارد. تعدادی از معلّمان با علم به غیر قانونی بودن این عمل، با هماهنگی مدیران مدارس، به خدمت (که غالباً به صورت اضافه کار و حق التدریس است) ادامه می دهند، ولی حقّ الزحمه چنین معلّمانی را به نام افراد دیگری که خدمت آنان منع قانونی ندارد، ثبت کرده، و سپس جمع مبلغ را به شخصی که عملا فعالیّت داشته پرداخت می کنند. اوّلا: حکم کلّی این امر چیست؟ ثانیاً: هر یک از افراد فوق (معلّمان، مدیران و معلّمانی که اجازه استفاده از نام خود را برای پرداخت حقوق به دیگران می دهند) چه تکلیفی دارند؟
- آیا نماز خواندن در خانه ای که آن را رهن کرده اند طوری که فقط مقداری پول در ابتدا به صاحب خانه داده اند و دیگر کرایه نمی دهند اشکال دارد؟ و نماز ها باطل است؟ اصلا پا گذاشتن در آن خانه درست است؟
- آیا خواندن نماز قضا با تیمم صحیح است؟
- خواندن نماز میّت شیعیان توسط شخص سنّی چه حکمی دارد؟
- آیا خواندن نماز میت به جماعت صحیح است؟
- خواندن یک نماز وحشت برای چند میّت چه حکمی دارد؟
- خواندن نماز وحشت برای کودک نابالغ چه حکمی دارد؟
- نماز خواندن با لباس غصبی یا در مکان غصبی چه حکمی دارد ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در مدارس و یا ادارات و مؤسسات دولتی و یا غیر دولتی، افرادی به عنوان امام جماعت هستند که روحانی نیستند. نظرتان در این مورد چیست؟
- [سایر] آیا خواندن کلمه (یوم) در نماز با ضم یاء، موجب باطل شدن نماز می‌شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا غلط خواندن یا از مخرج ادا نکردن اذکار مستحبی نماز، موجب بطلان نماز می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] من نماز جماعت را در تعدادی از مدارس اقامه می کنم. زمین بعضی از این مدارس از صاحبان آن بدون رضایت آنها گرفته شده است. نماز من و دانش آموزان در این مدارس چه حکمی دارد؟
- [سایر] چون خانواده همسرم برایم کت و شلوار نخریدند و خودم خریدم ، مورد تمسخر دیگران قرارگرفته ام و میخواهم ازهمسرم جدا شوم . آیا اینکار درست است ؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر برای مسئولین به طور قطعی ثابت شود که بعضی از کارمندان ادارات در خواندن نماز کوتاهی کرده و یا اصلاً نماز نمی خوانند و نصیحت و راهنمایی هم تأثیری نداشته باشد، در برابر اینگونه افراد چه وظیفه ای دارند؟
- [آیت الله خامنه ای] برپایی نماز جماعت در ادارات چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] عسر و حرج در قیام که موجب نشسته خواندن نماز می شود چه تعریفی دارد؟
- [آیت الله بهجت] خواندن نماز جماعت و گوش فرا دادن به سخنرانی بیان احکام شرعی که توسط مبلّغین انجام می گیرد در ساعت اداری شرکت ها و ادارات، چه حکمی دارد؟ حکم خواندن نماز فرادا در وقت اداری چیست؟ اگر کسی بدون اجازه کار فرما نماز بخواند؛ آیا نماز او اشکال شرعی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا غلط خواندن یا از مخرج ادا نکردن عمدی ذکرهای مستحبّی نماز، موجب باطل شدن نماز می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مستحب است کودکی که خوب و بد را تمیز می دهد به نماز خواندن و سایر عبادتها عادت دهند، بلکه مستحب است او را به قضای نماز تشویق کنند (البته نباید این کار به صورتی انجام گیرد که موجب ناراحتی و بیزاری او از نماز گردد).
- هرگاه ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغه یا تحویل به کسانی که برای آنها وقف شده پشیمان شود یا بمیرد وقف درست نیست.
- اگر زن و مردی یا یکی از آن دو را مجبور به ازدواج نمایند ولی بعد از خواندن عقد راضی شوند و اجازه دهند احتیاط واجب آن است که صیغه عقد را از نو بخوانند.
- وقف در صورتی صحیح است که مال وقف را به تصرف کسانی که برای آنها وقف شده یا وکیل یا ولی آنها بدهد، ولی در اوقاف عامه مانند مساجد و مدارس و امثال آنها تحویل دادن شرط نیست، هرچند احتیاط مستحب آن است که پس از خواندن صیغه آن را در اختیار کسانی که وقف برای آنها شده قراردهند تا وقف کامل گردد.
- کسی که نماز ایستاده می خواند اگر موقع خواندن نماز احتیاط از ایستادن عاجز شود، باید مثل کسی که نماز را نشسته می خواند و حکم آن در مسأله قبل گذشت نماز احتیاط را به جا آورد و بعکس کسی که نماز نشسته می خواند اگر موقع خواندن نماز احتیاط بتواند بایستد باید به وظیفه کسی که نماز را ایستاده می خواند عمل کند.
- خوردن و آشامیدن به گونه ای که صورت نماز را به هم زند موجب باطل شدن نماز است، ولی اگر ذراتی از غذا و مانند آن در دهان باشد و موقع نماز فرو برد نماز را باطل نمی کند.
- هرگاه پیش از خواندن نماز ظهر سهواً مشغول خواندن نماز عصر شود و در بین متوجه گردد، چنانچه در وقت مشترک باشد باید عدول کند، یعنی نیت خود را به نماز ظهر برگرداند و قصد کند آنچه خوانده نماز ظهراست و به همین ترتیب آن را ادامه دهد و بعد از آن که نماز را تمام کرد نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مخصوص ظهر باشد نماز او باطل است و باید نماز را به نیت ظهر از سر بگیرد.
- نمازهای ظهر و عصر هر کدام (وقت مخصوص) و (وقت مشترکی) دارد: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا موقعی که به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن یک نماز به غروب باقی مانده باشد و اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخوانده نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند و ما بین این دو، وقت مشترک نمازظهر و عصراست.
- اگر مروارید یا موم همراه نمازگزار باشد برای نماز او اشکالی ندارد ولی نماز خواندن با دکمه صدف که از حیوان حرام گوشت گرفته می شود مشکل است.
- نماز خواندن روی خرمن گندم و جو و مانند اینها که مقداری حرکت دارد جایز است به شرط این که بتواند واجبات نماز را انجام دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که ایستاده نماز می خواند اگر موقع خواندن نماز احتیاط از ایستادن عاجز شود و مجبور شود نشسته نماز بخواند باید طبق آنچه در مسأله قبل آمده به تعداد رکعاتی که باید ایستاده بخواند نشسته بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که برای نماز اجیر شده، باید طبق وظیفه خود عمل کند، ولی اگر کیفیّت مخصوصی برای خواندن نماز شرط شده باشد و به نظر اجیر آن کیفیّت موجب بطلان نماز نباشد، باید بر طبق آن عمل کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد نمازی که خوانده درست بوده، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند، و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن را تمام نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد نمازی که خوانده درست بوده؛ لازم نیست نماز احتیاط را بخواند و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد لازم نیست آن را تمام نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد، نمازی که خوانده درست بوده، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن را تمام نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد نمازی را که خوانده درست بوده لازم نیست نماز احتیاط را بخواند و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد لازم نیست آن را تمام نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد، نمازی که خوانده درست بوده، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند، و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن را تمام نماید.
- [آیت الله سیستانی] اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد نمازی که خوانده درست بوده ، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند ، و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد لازم نیست آن را تمام نماید .
- [آیت الله اردبیلی] اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد نمازی که خوانده درست بوده، لازم نیست نماز احتیاط بخواند و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن را تمام نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد نمازی را که خوانده درست بوده، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن را تمام نماید.