بطلان
بطلان(فساد) مقابل صحّت است. کلمات فقها و اصولیان در تعریف صحّت و بطلان، مختلف است.
کسی که برای نماز اجیر شده، باید طبق وظیفه خود عمل کند، ولی اگر کیفیّت مخصوصی برای خواندن نماز شرط شده باشد و به نظر اجیر آن کیفیّت موجب بطلان نماز نباشد، باید بر طبق آن عمل کند.
عنوان مسئله:
کسی که برای نماز اجیر شده، باید طبق وظیفه خود عمل کند، ولی اگر کیفیّت مخصوصی برای خواندن نماز شرط شده باشد و به نظر اجیر آن کیفیّت موجب بطلان نماز نباشد، باید بر طبق آن عمل کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا دعا کردن در قنوت، به زبان فارسی و یا هر زبان دیگری غیر از عربی، صحیح است و موجب بطلان نماز نمیشود؟
- وکیل مورد اعتمادی شخصی را برای خواندن نماز میّت اجیر نموده؛ ولی بعدا معلوم می‌شود که نماز خوانده نشده است. در این صورت کدام یک از وکیل یا اجیر ضامن هستند؟
- کسی که برای خواندن نماز، اجیر شده است، آیا میتواند به حداقلّ واجبات در نماز اکتفا کند و نماز را بسیار خلاصه و کوتاه بخواند یا نه؟
- اگر زنی اجیر شود تا نمازهای قضا شده میّت مرد را بخواند، نمازهای صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند یا آهسته؟ و اگر مردی برای خواندن نماز میّت زن اجیر شود، چگونه بخواند؟
- وظیفه زنی که در هنگام نماز، مرد اجنبی به او نظر به ریبه میکند، چیست؟
- شخصی در نماز ظهر شک میکند و بعد از سلام نماز، به جای خواندن نماز احتیاط، از روی فراموشی مشغول نماز عصر می‌شود. اگر در بین نماز عصر به یاد آورد که نماز احتیاط را نخوانده است، وظیفه او چیست؟
- انجام نماز و روزه قضا شده میّت که برعهده پسر بزرگ میّت است، آیا وظیفه اختصاصی پسر بزرگ است و باید خودش انجام دهد یا میتواند با اجیر کردن شخص دیگر نیز آن را به انجام برساند؟
- یکی از شرایط حد سرقت این است که سرقت در سال قحطی نباشد. اولاً سرقت چه چیزی موجب حد می‌شود (مأکولات یا هر چیز دیگر) و ثانیاً آیا امروزه به نظر حضرتعالی موضوع سال قحطی منتفی نیست؟
- کسی که برای خواندن مقداری نماز و گرفتن مقداری روزه در زمان معیّنی اجیر شده است، اگر پس از گذشت زمان معیّن، تنها بخشی از کار را انجام داده باشد، نسبت به بقیه نمازها و روزهها چه باید بکند؟
- با توجه به این که بسیاری از نمازهای استیجاری، از باب احتیاط خوانده می‌شود، آیا کسی که برای خواندن نماز میّت اجیر شده، میتواند این نمازها را به جماعت و در حالی که مأموم است، بخواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] داروهای مخصوصی برای معالجه بعضی از بیماریهای زنان وجود دارد (شیافهای روغنی) که در داخل بدن گذاشته می‌شود. آیا استفاده از آن، موجب بطلان روزه می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که تمکین خاص صورت نگیرد؟ آیا این شرط موجب بطلان عقد نمیشود؟
- [آیت الله سبحانی] آیا شرط خیار نسبت به مهر در عقد موقت موجب بطلان عقد می شود؟
- [آیت الله سبحانی] آیا شرط خیار فسخ در عقد ازدواج موجب بطلان عقد می شود؟
- [سایر] با توجه به اهمیت نماز، چرا در قرآن درباره کیفیت نماز خواندن مطلبی به چشم نمی خورد و درباره چگونگی نماز اختلاف نظر وجود دارد؟
- [سایر] با توجه به اهمیت نماز، چرا در قرآن درباره کیفیت نماز خواندن مطلبی به چشم نمی خورد و درباره چگونگی نماز اختلاف نظر وجود دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که زن حق طلاق داشته باشد؛ نه مرد؟ آیا این شرط موجب بطلان عقد نمیشود؟
- [سایر] کیفیت خواندن نماز شب چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] لطفا مواردی که موجب بطلان اصل نماز می شود و نیز مواردی که فقط موجب بطلان نماز جماعت می گردد اما نماز به صورت فرادا صحیح است را توضیح دهید؟
- [آیت الله خامنه ای] داروهای مخصوصی برای معالجه بعضی از بیماری های زنان وجود دارد (شیافهای روغنی) که در داخل بدن گذاشته می شود، آیا استفاده از آن موجب بطلان روزه می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- شک در تعداد رکعتهای نماز جمعه موجب بطلان آن است و در سایر احکام حکم نماز دو رکعتی را دارد.
- مرد برای زن و زن برای مرد میتواند اجیر شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز، باید به تکلیف خود عمل نماید.
- باید کسی را اجیر کنند که اطمینان داشته باشند که نماز را بجا می‌آورد و لازم نیست اطمینان داشته باشند که به صورت صحیح انجام داده است، بلکه اگر علم به بطلان عمل او نداشته باشند، کافی است.
- اگر با اجیر شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبّات آن بخواند، باید مقداری از مستحبّات نماز را که معمول است بجا آورد.
- اگر کسی که نشسته نماز میخواند، هنگام خواندن نماز احتیاط بتواند بایستد، باید به وظیفه کسی که نماز را ایستاده میخواند، عمل کند.
- نماز خواندن در جایی که صدای آلات لهو و لعب شنیده می‌شود باطل نیست، ولی گوش دادن به آنها حرام است. * شرط چهارم: نباید در جایی که سقف آن کوتاه است و نمیتوان در آن جا راست ایستاد یا به اندازهای کوچک است که جای رکوع و سجود ندارد، نماز خواند و اگر ناچار شود که در چنین جایی نماز بخواند، باید به قدری که ممکن است، قیام، رکوع و سجود را بجا آورد. * شرط پنجم: در مکانهایی نباشد که ماندن، نشستن یا ایستادن روی آن حرام است. بنابر این نماز خواندن روی چیزی که ایستادن و یا نشستن روی آن موجب بیاحترامی و هتک حرمت به چیزی می‌شود که هتک حرمت آن حرام است مثل فرشی که اسم خداوند متعال و یا آیات قرآن یا اسامی معصومین علیهمالسلام بر آن نوشته شده است جایز نیست. * شرط ششم: مکان نمازگزار نباید جلوتر از قبر معصومین علیهمالسلام باشد.
- اگر کسی که پرورش درختان به او واگذار شده بمیرد، چنانچه در عقد شرط نکرده باشند که خودش آنها را پرورش دهد و ظاهر کلامشان هم مباشرت آن شخص نباشد، ورثهاش به جای او هستند و چنانچه خود ورثه عمل را انجام ندهند و اجیر هم نگیرند و اجبار آنان هم ممکن نباشد، حاکم شرع از مال میّت اجیر میگیرد و محصول را بین ورثه میّت و مالک قسمت میکند و اگر شرط کرده باشند که خود او درختان را پرورش دهد، مساقات باطل می‌شود.
- سفری که واجب نباشد و موجب اذیّت پدر و مادر باشد، حرام است و انسان باید در آن سفر، نماز را تمام بخواند و روزهاش نیز صحیح است.
- غسل جنابت کفایت از وضو میکند؛ بنابر این کسی که غسل جنابت کرده، اگر کاری که موجب بطلان وضو است از او سر نزده باشد، نباید برای نماز وضو بگیرد، ولی با غسلهای دیگر نمیتوان نماز خواند بلکه بنابر احتیاط باید وضو نیز گرفت.
- در نماز مستحبّی خواندن سوره لازم نیست، اگرچه آن نماز به واسطه نذر کردن واجب شده باشد؛ ولی در بعضی از نمازهای مستحبّی مثل نماز شب دفن که سوره مخصوصی دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد، باید همان سوره را بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد، باید همان طور بهجا آورد و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید، و احتیاط مستحب آن است که از وظیفة خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند، مثلًا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است، سه مرتبه بگوید. توضیح المسائل 203 اجیر گرفتن برای نماز ..... ص : 202
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که اجیر برای قضای نماز و روزه می شود اگر طرز مخصوصی را با او شرط کنند (مثلاً بگویند نماز را باید در مسجد یا در فلان ساعت بخواند) باید به شرط عمل کند، اما اگر شرط خاصی با او نکنند مطابق تکلیف خود و طبق معمول انجام دهد و در مستحبات نیز آنچه معمول است به جا می آورد و بیش از آن لازم نیست مگر شرط کنند، خواندن نماز آیات نیز تا شرط نکنند لازم نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را بطور مخصوصی انجام دهد، باید همان طور بجا آورد و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل بتکلیف میّت رفتار نماید در صورتی که موجب فساد نزد خودش نباشد والاّ اجاره را ترک نماید و احتیاط مستحبّ آن است که از وظیفه خودش ومیّت هرکدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظیفه میّت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده وتکلیف او یک مرتبه است سه مرتبه بگوید در جایی که قابل عمل به احتیاط باشد.
- [آیت الله بهجت] مرد برای زن و زن برای مرد میتواند اجیر شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز باید هر یک به وظیفه خود عمل نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] شرط پنجم ان که مکان نمازگزار اگر نجس هست به طوری تر نباشد که نجاستی که موجب بطلان نماز است به بدن یا لباس او برسد ولی جایی که پیشانی را برای سجده بر ان می گذارد باید پاک باشد و اگر نجس باشد در صورتی که خشک هم باشد نماز باطل است و احتیاط مستحب ان است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز خواندن در جایی که مواضع سجود غصبی باشد و بداند غصبی است باطل است هر چند عالم به بطلان نماز نباشد
- [آیت الله سیستانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد باید همان طور بجا آورد، مگر اینکه یقین به بطلان عمل به آن نحو داشته باشد، و اگر با او شرط نکنند باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میت هرکدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند؛ مثلاً اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است، سه مرتبه بگوید.
- [امام خمینی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد، باید همان طور بجا آورد و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید، و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیک تر است به آن عمل کند، مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است سه مرتبه بگوید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را بطور مخصوصی انجام دهد ، باید همانطور بجا آوردو اگر با او شرط نکنند باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب آن است که از وظیفة خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظیفة میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه ، سه مرتبه بگوید .
- [آیت الله سبحانی] اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد، باید همانطور به جا آورد. و اگر شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میّت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظیفه میّت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است، سه مرتبه بگوید.