مادام الحیات
تا زمان زنده بودن
اگر کسی بخواهد همسرش پس از فوتش مادام الحیات در منزل مسکونی او سکونت داشته باشد و سایر ورثه مزاحمتی برای او ایجاد نکنند، چگونه باید وصیّت کند؟
می تواند منافع خانه را به عنوان ثلثبه او واگذار کند و احتیاطاً از ورثه هم رضایت بگیرد، و یا این که منافع مزبور را به همسرش در برابر چیز معیّنی مصالحه کند و عوض را دریافت دارد، و از همه بهتر این که منافع خانه را به عنوان (عُمری) و (سُکنی) (یعنی اسکان همسرش در آن خانه مادام الحیات) به او واگذار کند، در این صورت ورثه حقّ بیرون کردن او را از خانه مادام العمر ندارند.
می تواند منافع خانه را به عنوان ثلثبه او واگذار کند و احتیاطاً از ورثه هم رضایت بگیرد، و یا این که منافع مزبور را به همسرش در برابر چیز معیّنی مصالحه کند و عوض را دریافت دارد، و از همه بهتر این که منافع خانه را به عنوان (عُمری) و (سُکنی) (یعنی اسکان همسرش در آن خانه مادام الحیات) به او واگذار کند، در این صورت ورثه حقّ بیرون کردن او را از خانه مادام العمر ندارند.
عنوان سوال:
اگر کسی بخواهد همسرش پس از فوتش مادام الحیات در منزل مسکونی او سکونت داشته باشد و سایر ورثه مزاحمتی برای او ایجاد نکنند، چگونه باید وصیّت کند؟
پاسخ:
می تواند منافع خانه را به عنوان ثلثبه او واگذار کند و احتیاطاً از ورثه هم رضایت بگیرد، و یا این که منافع مزبور را به همسرش در برابر چیز معیّنی مصالحه کند و عوض را دریافت دارد، و از همه بهتر این که منافع خانه را به عنوان (عُمری) و (سُکنی) (یعنی اسکان همسرش در آن خانه مادام الحیات) به او واگذار کند، در این صورت ورثه حقّ بیرون کردن او را از خانه مادام العمر ندارند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی مبلغ چهار میلیون تومان از بابت مهریّه همسرش بدهکار است، او دارای منزل مسکونی در بهترین محلّ مشهد می باشد که اکنون به مبلغ سی میلیون تومان خریدار دارد آیا این منزل جزء مستثنیات دین است؟
- شخصی دو سال قبل از فوتش، با وجود مرضی که منجر به فوت او شده است، جمیع مایملک خود را به همسرش فروخته است که بالتّبع ورثه شرعی او از ارث محروم شده اند، آیا این معامله صحّت شرعی دارد؟ در فرض مذکور اگر معامله صوری بوده باشد صحیح است یا خیر؟ اگر در فرض مذکور احتمال اجبار در معامله باشد حکم آن چیست؟ اگر در فرض مذکور احتمال قصد ضرر زدن به ورثه باشد حکم آن چیست؟
- شخصی وصیت کرده که خانه و یک مغازه از او را تا زمانی که همسرش در قید حیات است دراختیار او بگذارند در حالی که اکنون قیمت آنها بیش از یک سوم ماترک می باشد ضمن اینکه شخص در وصیت نامه از خانواده خواسته است که به وصیت او عمل کنند.در عین حال همسرش رضایت به ترک خانه ندارد.عده ای از فرزندان قصد دارند مغازه و خانه را فروخته و معادل یک سوم ماترک برای مادرشان خانه ای خریداری کنند.در حالی که عده دیگری به خاطر وصیت پدر و رضایت مادر به این عمل راضی نمی شوند.آیا اینها مدیون دیگر ورثه هستند و باید چه کنند؟
- شخصی در طی وصیتنامه ای یکی از فرزندان خود را در خصوص اداره امور صغار از ورثه، بعد از فوتش وصیّ قرار داده، و متذکّر شده پس از رشد و کبر، بقیّه برادران شرکت در وصایت داشته باشند وبا توجه به اینکه خواهر کوچک آنهاعقب افتادگی ذهنی داشته و دارد والان 41 سال دارند آیا برادران هنوز می توانند قیّم خواهر کوچک باشند؟ و آیا این وصیّت نامه به قوّت خود باقی است؟
- مردی وصیت می کند در صورتی که همسرش بعد از فوت او ازدواج مجدد نکند اضافه بر یک هشتم سهم الارث ببرد. اما او بعد از توافق با ورثه و گرفتن مبلغ مورد توافق، ازدواج می کند آیاازدواج او صحیح است و پولی که بیشتر از سهم الارث خود گرفته است چه حکمی دارد؟
- شخصی منزلی را برای مدّت یک سال اجاره می کند، پس از گذشت سه ماه در یک حادثه اتومبیل فوت می کند، همسر و فرزندان صغیر وی تا پایان قرارداد در منزل می مانند، در صورتی که وصیّت نکرده باشد، آیا بدهی ما بقی اجاره به عهده همسرش می باشد، یا از اصل مال برداشته می شود؟
- اگر مرد مسلمانی نیمه شب به منزل مسکونی خود وارد شود، و بدون قصد قتل، و بی اطّلاع از این که فردی اجنبی در داخل خانه است، با فردی مواجه شود که دو بار مزاحمت ناموسی برای همسرش داشته، و در دادگاه محکومیّت پیدا کرده، و از شرایط موجود خانه، و وجود فیزیکی متجاوز، و دیگر قرائن معقول علم پیدا کند که برای تجاوز به ناموسش به حریم خانه او وارد شده، لذا با او درگیر شده و در یک وضعیّت خاص و بحرانی و غافلگیر کننده، که ترس فوت وقت و غلبه متجاوز بوده، و امکان توسّل به نیروی انتظامی نداشته، و نتواند به طریق آسانتر متجاوز را دفع کند، و پس از درگیری کوتاهی ناچاراً با کارد آشپزخانه به دفاع از ناموس و جانش می پردازد، که در نهایت منتهی به قتل زانی می گردد. سپس شخصاً به نیروی انتظامی رفته و خود را تسلیم قانون می کند. آیا دیه ای به شخص زانی و اولیای دم او تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ورثه مردی عبارتند از یک زن و چند فرزند صغیر و کبیر و ترکه میت یک منزل مسکونی است و چون زوجه حقی نسبت به عین ساختمان منزل نداشته و فقط در قیمت آن سهم دارد، آیا قبل و بعد از پرداخت حق زوجه نامبرده می تواند به سکونت در آن منزل ادامه دهد یا موقوف به اذن سایر ورثه است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در زمان حیات خویش جمیع مایملک خود را صلح کرده به همسرش مشروط به شرایط زیر: 1 مادام الحیاة اختیارات و منافع آن حتی خیار فسخ با شخص مُصالح باشد. 2 بعد از فوت مُصالح، متصالح لها هزینه تجهیز و انجام وصایای او را بپردازد. 3 متصالح لها حق واگذاری املاک مورد مصالحه را به دیگری در زمان حیات خود ندارد. 4 بعد از وفات متصالح لها نصف از کلیه مایملک بین ورثه مصالح تقسیم شود و نصف دیگر نیز با اذن ورثه در خیرات و مبرات مصرف شود. با توجه به اجمالی که گذشت، آیا این صلح با شرایط مذکور صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] شخصی فوت شده و در وصیّت به ثلث ترکه که یک باب منزل مسکونی است ، چنین آورده است:
- [آیت الله خامنه ای] مردی وصیّت کرده که اگر همسرش بعد از وفات او ازدواج نکرد، ثلث خانه ای که در آن سکونت دارد مال او باشد و با توجه به اینکه او بعد از انقضای عدّه، ازدواج نکرده و نشانه ای هم مبنی بر قصد ازدواج او در آینده وجود ندارد، تکلیف وصی و سایر ورثه در مورد اجرای وصیّت موصی چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر میتی 31 دارایی اش، از جمله منزل مسکونی خود را وصیت کرده باشد، اجرای مراسم ترحیم و تصرّف در آن منزل، قبل از اجرای وصیت چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] گر شوهر منزل مسکونی خود را به نام همسرش نموده مشروط بر این که پس از فوت شوهر، با کسی ازدواج نکند آیا این شرط الزام آور است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی از فرزند خود عصبانی شده و منزل خود را وقف کرده و تولیت آن را مادام العمر با خودش قرار داده است مشروط بر این که تا زنده است خودش در منزل سکونت داشته باشد و بعد از فوت وی درآمد منزل به مصرف روضه خوانی برسد و فعلا که مدتی گذشته، پشیمان شده است، آیا می تواند وقف را بهم بزند؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی وصیت کرده که منزل مسکونی او پس از فوت به حسینیه تبدیل شود ولی منزل وی در جای مناسب برای احداث حسینیه نمی باشد آیا می توان با فروش آن منزل، حسینیه ای در محل دیگر احداث کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخص وصیت کند بعد از مرگ تا زمانی که همسرش زنده است ترکه او را تقسیم نکنند، و بر این اساس وصیت نامه هم تنظیم شده باشد، آیا عمل به این وصیت لازم است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از فوت شخصی یکی از فرزندان او در خانه مسکونی او ساکن شده است. آیا سایر ورثه از این خانه ارث می برند؟ و آیا می توانند اجاره چند ماه سکونت او را از وی بگیرند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مالی را که وصیت کرده بیشتر از ثلث مال او باشد وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند یا کاری کنند که معلوم شود وصیت را اجازه نموده اند و تنها راضی بودن انها کافی نیست و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه نمایند صحیح است و چنانچه بعضی از ورثه اجازه و بعضی اجازه ننمایند وصیت فقط در حصه انهایی که اجازه نموده اند نافذ است
- [آیت الله سبحانی] اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه اعتراض نکنند یا کاری کنند که معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه داده اند. و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مصرفی را که میّت معیّن کرده ، از ثلث مال او بیشتر باشد وصیّت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند ، یا کاری کنند که معلوم شود عملی شدن وصیّت را اجازه داده اند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست . اگر مدّتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند صحیح است و اگر بعضی از ورثه اجازه و بعضی ردّ نمایند وصیّت در حِصّه آنهائی که اجازه نموده اند صحیح و نافذ است .
- [آیت الله خوئی] اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند یا کاری کنند که معلوم شود وصیت را اجازه نمودهاند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه نمایند، صحیح است و چنانچه بعضی از ورثه اجازه و بعضی رد نمایند وصیت فقط در حصة آنهایی که اجازه نمودهاند صحیح و نافذ است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مصرفی را که میت معین کرده؛ از ثلث مال او بیشتر باشد؛ وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند یا کاری کنند که معلوم شود وصیت را اجازه نموده اند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه نمایند صحیح است و چنانچه بعضی از ورثه اجازه و بعضی رد نمایند وصیت در حصه آنهائی که اجازه نموده اند صحیح و نافذ است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زن بخواهد در چیزهایی که از آنها ارث نمیبرد، مانند زمین خانه مسکونی تصرف کند، باید از ورثه دیگر اجازه بگیرد، و نیز احتیاط مستحب آن است که ورثه تا سهم زن را ندادهاند، در چیزهایی که زن از قیمت آنها ارث میبرد، مانند بنا و درخت بدون اجازه او تصرف نکنند، و چنانچه پیش از دادن سهم زن، اینها را بفروشند، معامله صحیح است و محتاج به اجازه زن نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیّت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه آن را اجازه دهند، چه با لفظ و چه با فعل، و رضایت قلبی کافی نیست. و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه نمایند صحیح است، و چنانچه بعضی از ورثه اجازه و بعضی رد نمایند وصیّت فقط در سهم آنهایی که اجازه نمودهاند صحیح و نافذ است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند، یا کاری کنند که معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه داده اند، و تنها راضی بودن آنان کافی نیست، و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند، صحیح است.
- [امام خمینی] اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند، یا کاری کنند که معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه دادهاند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست. و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند صحیح است.
- [آیت الله بهجت] اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند، یا کاری کنند که معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه دادهاند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست؛ و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند، صحیح است.