نبرد
جهاد بذل جان و مال در راه خدا در جنگ با دشمن اسلام و مسلمانان است.
با توجه به وسعت میدان نبرد در جنگ های امروزی، حدّ معرکه را بیان فرمایید؟
در جنگهای امروز که میدانهای جنگ وسعت دارد و گاه کیلومترها یا فرسخها مسافت را در بر می‌گیرد و گلوله‌های دشمن و مانند آن تا مسافت زیادی می‌رسد، تمام این صحنه که مرکز تجمّع سربازان است میدان جنگ محسوب می‌شود، ولی اگر دشمن بوسیله بمباران افرادی را دور از جبهه‌های جنگ به قتل برساند(حکم عدم وجوب غسل و کفن) در مورد آنها جاری نیست.
در جنگهای امروز که میدانهای جنگ وسعت دارد و گاه کیلومترها یا فرسخها مسافت را در بر می‌گیرد و گلوله‌های دشمن و مانند آن تا مسافت زیادی می‌رسد، تمام این صحنه که مرکز تجمّع سربازان است میدان جنگ محسوب می‌شود، ولی اگر دشمن بوسیله بمباران افرادی را دور از جبهه‌های جنگ به قتل برساند(حکم عدم وجوب غسل و کفن) در مورد آنها جاری نیست.
پاسخ:
در جنگهای امروز که میدانهای جنگ وسعت دارد و گاه کیلومترها یا فرسخها مسافت را در بر می‌گیرد و گلوله‌های دشمن و مانند آن تا مسافت زیادی می‌رسد، تمام این صحنه که مرکز تجمّع سربازان است میدان جنگ محسوب می‌شود، ولی اگر دشمن بوسیله بمباران افرادی را دور از جبهه‌های جنگ به قتل برساند(حکم عدم وجوب غسل و کفن) در مورد آنها جاری نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا کسانی که در خارج از میدان جنگ به شهادن می رسند مانند شهید در معرکه از وجوب غسل و کفن مستثناء می باشند؟
- با توجه به این که در زمان حاضرپولهای امروزی برخلاف درهم (نقره) و دینار (طلا) ارزش ذاتی ندارد و ارزش اعتباری آنها درمعاملات نیز ثابت نیست، ممکن است در اثرتحوّلات سیاسی و اقتصادی ارزش پول، دهها برابر کاهش یابد و طبعاً این کاهش موجب ضرری است که طلبکار متحمّل می شود، با در نظر داشتن مراتب فوق دررابطه با کیفیّت ادای دین که موضوع آن وجه رایج امروزی باشد نظر مبارک را مرقوم فرمایید؟
- با توجه به حوادث مکه و منا تکلیف مجروحین و مفقودین حادثه را بیان فرمایید؟
- با توجّه به این که در برخی از روایات آمده که: (شدّت تازیانه در حدّ شرب خمر، شدیدتر از حدّ قذف است.) و در برخی دیگر از روایات آمده که (تازیانه های حدّ قذف معمولی زده می شود.) لطفاً بفرمایید که شدّت تازیانه ها در حدّ شرب خمر چگونه باید باشد؟ آیا همانند حدّ زنا باید اشدّ ضرب باشد، یا از نظر شدّت بین حدّ زنا و حدّ قذف می باشد؟
- یکی از مسؤولین دانشگاهها به غلط امر به معروف و نهی از منکر و تذکّر به دانشجویان خاطی را محدود به مسؤولین انضباطی دانشگاه می داند و به دانشجویان مؤمن میدان نمی دهد، با توجّه به این مطلب وظیفه یک دانشجوی متعهّد و انقلابی در این زمینه چیست؟
- با توجّه به رواج تمسخر بعضی از زبانها در بین مردم و استفاده از تعابیری اهانت آمیز خواهشمند است نظر مبارک را مرقوم فرمایید؟
- با توجه به اینکه برخی از زنان و دختران مسلمان حد پوشش واجب را رعایت نمی کنند، آیا نگاه به قسمت هایی که نمی پوشانند جایز است؟
- استفاده از نوار ضبط صوت و فیلم، با توجّه به امکان مونتاژ و ایجاد تغییر در آن، تا چه حدّ می تواند دلیل اثبات دعوا باشد؟
- یک خبرنگار تا چه حدّ می تواند در نقل خبر به گفته دیگران استناد کند؟ با توجّه به این که نمی شود به تواتر رسید؟
- به طور کلّی با توجّه به علوم امروزی اگر بدانیم یا احتمال بدهیم که نجات جان بیمار وابسته به مصرف داروهای خاصی می باشد که مضرّند و این مضرّات به احتمال قوی برای همگان رخ خواهد داد و با تجویز پزشک، شخص دچار یک یا چند مورد از این عوارض شود، آیا پزشک مسؤول است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا نماز ظهر عاشورا توسط امام حسین(ع) در میدان نبرد که خطر جانی بسیار داشت،عمل صحیحی بود؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در معرکه جنگ، میّتی را ببینیم که معلوم نیست به واسطه جنگ و جهاد به شهادت رسیده است یا به جهت دیگری از دنیا رفته، غسل دادن و کفن کردن او ساقط می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر در زمان حاضر، شخصی در غیر از میدان جنگ بر اثر انفجار بمب یا مینهای باقی از جنگ یا با سلاح سرد به دست اشرار کشته شود، آیا در غسل و کفن حکم شهید را دارد؟
- [سایر] چرا در میدان کربلا امام حسین (علیه السّلام ) به حضرت عباس اجازه جنگ نداد و فقط اجازه آب آوردن را به ایشان داد؟
- [سایر] چرا ایران در نبرد با عراق، جنگ را در ماههای حرام تعطیل نمیکرد؟
- [سایر] چرا در میدان کربلا امام حسین علیه السّلام به حضرت عباس اجازه جنگ نداد و فقط اجازه آب آوردن را به ایشان داد؟
- [آیت الله خوئی] آیا مراد از کافر حربی آن کافری است که با مسلمانها در میدان جنگ میکند یا هر کافری باشد اگر چه با مسلمانها نجنگند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در معرکه جنگ با دشمن اسلام کشته می‌شود، ولی نه به دست دشمنان، بلکه به سبب حادثه دیگری که برایش پیش میآید (مثل تصادف کردن)، آیا غسل و کفن از او ساقط می‌شود؟
- [سایر] شعارهای جنگ تحمیلی تا چه حد در عمل تحقق یافت؟
- [سایر] حق الناس را تعریف کنبد و با توجه به محدودیتهای امروزی، موارد و حدود آن را شرح دهید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- حکم مسأله سابق درباره کسانی است که در میدان جنگ کشته شده باشند، یعنی پیش از آن که مسلمانان به او برسند جان داده است، اما اگر به او برسند و زنده باشد، یا به صورت مجروح او را از میدان جنگ خارج سازند و در بیمارستان یا غیر آن از دنیا برود، گرچه ثواب شهیدان را دارد ولی حکم فوق شامل حال آنها نمی شود.
- مخارج سربازها در سربازخانه ها یا میدان جنگ بر عهده دولت است، ولی فطره آنها بر دولت واجب نیست و اگر شرایط در خودشان جمع است باید زکات فطره خود را بدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .اموال منقولی که از میدان جنگ به عنوان غنیمت گرفته می‌شود, خمس دارد و اموال غیر منقول آن, خمس ندارد .
- [آیت الله مظاهری] کسی که در میدان جنگ مجروح شود و بعد از انتقال به پشت جبهه از دنیا برود، گرچه شهید است ولی غسل و کفن ساقط نمیشود.
- [آیت الله مظاهری] اگر شخص بالغ و عاقل با اختیار و توجّه مشروب مست کنندهای را بخورد هرچند کم باشد و به حدّ مستی نرسد حدّ او هشتاد تازیانه است، و اگر سه مرتبه مشروب بخورد و در هر مرتبه او را تازیانه بزنند در مرتبه چهارم حدّش کشتن است.
- [آیت الله مظاهری] ناسزا گفتن برای اثبات مطالب علمی و نظیر آن جایز نیست، و کسانی که در بحثها و نوشتهجات به دیگران ناسزا میگویند حرام است، بلکه اگر آن ناسزا به علمای دین باشد، گناهش در حدّ کفر و جنگ با خدای متعال است.
- [آیت الله اردبیلی] خوردن، آشامیدن، تزریق و یا استعمال چیزی که برای جسم یا روح انسان ضرر قابل توجّه دارد، حرام است، ولی اگر در موردی به نظر پزشک متخصّص و مطمئن درمان بیماری منحصر به آن باشد، در حدّ ضرورت اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] بر زنها و واماندهها و بچّهها، رفتن به جبهه جنگ واجب نیست و همچنین بر فقرا و ضعفا کمک به جبهه لازم نیست، ولی اگر دشمن به مملکت اسلامی هجوم آورد، بر همه افراد حتّی بر زن و بچّه و وامانده، در صورتی که قدرت داشته باشند، دفع آن دشمن لازم است، و همچنین بر همه چه متمکّنین و چه فقرا و ضعفا، در حدّ توان و قدرت واجب است کمک نمایند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در اثناء روزه واجب؛ وقت آن وسعت داشته یا وقت آن تنگ باشد، قصد کند که در بقیه روز روزه نباشد، یا مردّد باشد که در بقیه روز، روزه باشد یا نه، یا با توجّه به مفطر بودن چیزی قصد کند آن را به جا آورد، حکم کسی را دارد که تا آن وقت قصد روزه نکرده است و تفصیل آن در مسائل قبل گذشت و اگر مردّد شود که با آوردن یکی از مبطلات روزه، روزه را باطل کند یا نه، اگر به امید مطلوبیت از مبطلات روزه اجتناب کند، روزهاش صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] انواع مسابقات ورزشی مانند شنا، دو، کُشتی و فوتبال، جایز است بلکه برای حفظ سلامت و ایجاد نشاط فردی و اجتماعی در حدّ معقول پسندیده میباشد، به شرط این که ضرر جسمی یا روانی قابل توجّه نداشته باشند و بدون شرطبندی انجام شوند و همراه با اعمال نامشروع نباشند، هر چند اگر شخص سوم یا مؤسّسهای و یا دولت به برندگان، جوایز نقدی یا غیر نقدی اهدا کنند، اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] از گناهان در اسلام فحش دادن به مسلمان است و چون فحش دادن اهانت به مسلمان است، باید گفت از این جهت از گناهان کبیره در اسلام است و آن اقسامی دارد: الف) فحش دادن و استهزاء و توهین و تعریض و لعن و مانند اینها- نعوذ باللَّه- به خداوند متعال یا پیامبر گرامی خاتم الانبیا(صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و ائمّه طاهرین(سلاماللهعلیهم) و حضرت زهرا(سلاماللهعلیها) علاوه بر اینکه فحشدهنده را نجس و کافر میکند، او را واجب القتل مینماید. ب) فحش دادن به انبیای عظام و علمای دین، بلکه همه افرادی که منتسب به اسلام میباشند، و گناه این قسم فحش در حدّ کفر است که در روایات آمده است جنگ با خدای متعال است. ج) فحش دادن به افراد معمولی و بچهها و دیوانههایی که متوجّه فحش میشوند، نیز حرام، بلکه چون ظلم و اهانت است از گناهان کبیره است. د) فحش دادن به غیر مسلمان یا به حیوانات، گرچه حرام نیست، ولی مسلمان باید مؤدّب باشد.
- [آیت الله اردبیلی] بر اساس احکام اسلام، باید به آبادی دنیا و رفاه خانواده و جامعه، کمال توجّه را داشت و با دیدگاهی اُخروی و عادلانه و نیز با تدبیر و آگاهی از احکام معاملات، به تجارت و زراعت و کسب حسنات دنیا و رشد اقتصادی و وسعت در رزق و معاش رسید. در روایت آمده است که تجارت موجب توانگری و فزونی عقل وعزت است(1) و نیز آن کسی که به جهت بینیازی از مردم و تأمین خانواده و نیکی به همسایگان به طلب دنیا رود، در روز قیامت چهرهای چون ماه درخشنده خواهد داشت(2) و نیز در روایات، بازرگانان و کسبه به آموختن فقه و پرهیز از ربا و راستگویی و مدارا امر شدهاند (3).