حضانت
به حفظ و نگهداری و تربیت طفل حضانت گفته می شود.
حق حضانت طفل سالم برای مادر مبتلا به ایدز و دادن شیر آغوز و یا جز آن چیست؟
حق حضانت و سرپرستی مادر نسبت به فرزندش، ساقط نمی شود لیکن لازم است، مراقبت به عمل آید تا از سرایت بیماری پیشگیری شود واگر احتمال سرایت ویروس، احتمالی معقول باشد و شیر خوردن مستقیم از پستان مادر برای طفل خطرناک باشد، اجتناب لازم است.
حق حضانت و سرپرستی مادر نسبت به فرزندش، ساقط نمی شود لیکن لازم است، مراقبت به عمل آید تا از سرایت بیماری پیشگیری شود واگر احتمال سرایت ویروس، احتمالی معقول باشد و شیر خوردن مستقیم از پستان مادر برای طفل خطرناک باشد، اجتناب لازم است.
پاسخ:
حق حضانت و سرپرستی مادر نسبت به فرزندش، ساقط نمی شود لیکن لازم است، مراقبت به عمل آید تا از سرایت بیماری پیشگیری شود واگر احتمال سرایت ویروس، احتمالی معقول باشد و شیر خوردن مستقیم از پستان مادر برای طفل خطرناک باشد، اجتناب لازم است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا شخص مبتلا به بیماری ایدز می تواند با شخص سالم ازدواج کند؟
- بچه ای که نه پدر و نه جد پدری ندارد حق حضانت او با طائفه مادر مثل دائی و جد مادری است یا حق عمو می باشد ؟
- چنانچه مادر بزرگ بچه (مادر مادرش) به نوه خود شیر دهد از نظر شرعی چه می شود؟
- محرم رضاعی چنانچه فرزندی بمدت یک هفته از شیر مادر از سینه بصورت دائم استفاده کند چه کسانی به فرزند شیر خورده محرم و ایا محرمیت او با برادران وی نیز صادق است ؟
- من 2 سال است که بدلیل زایمان و شیر دادن طفل روزه نگرفتم سال گذشته که بچه هنوز 1 ساله نشده بود سؤال کردم در مورد روزه گفتند باید خودت بفهمی می توانی یا نه حالا من سؤال دارم که بچه ام هنوز شیر می خورد و 2 سالش نشده وبعد از رمضان 2 ساله می شود حکم روزه من چیست و سالهای گذشته چطور وبچه از سن 6ماهگی غذای کمکی می خورد ؟
- من برادری دارم که الان 26 ساله هست او با فرزند خاله ام یک هفته در کودکی بصورت دائم از مادر من شیر خورده است، حالا می خواهم بدانم فرزند خاله من به چه کسانی محرم است؟ آیا اگر بخواهد با فرزند خواهر من ازدواج کند آیا می تواند یا خیر؟
- برخی بیماری های ارثی هستند که از پدران به فرزندان انتقال می یابد و زندگانی آنها را به مخاطره می اندازد.علم جدید راه نجات برخی از مرضها را یافته است بدین ترتیب که تخمک زن را در لوله خارجی کشت می کنند و جنین های به وجود آمده را کنترل می کنند و سالم را از بین آنها انتخاب و در رحم مادر کشت می کنند، بقیه را از میان می برند آیا چنین عملی شرعاً جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا پدر می تواند طفل چند ماهه ی خود را از شیر و مِهر مادر محروم کند و نگذارد مادر بچه اش را ببیند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا شخص مسلمانی که مبتلا به ایدز می باشد، می تواند دختر مسلمانی را به عقد خود در آورد؟
- [آیت الله بهجت] آیا شخص مسلمانی که به ایدز مبتلا می باشد، می تواند دختر مسلمانی را به عقد خود درآورد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که یکی از راههای سرایت بیماری ایدز تماس جنسی است، لطفاً به سؤوالات زیر پاسخ دهید: 1 همبستر شدن با همسر مبتلا به ایدز چه حکمی دارد؟ 2 آیا ازدواج با کسی که ایدز دارد جایز است؟ 3 آیا بیماری ایدز مبطل عقد است، یا مجوّزی برای طلاق می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در حکم دادگاه آمده: (چون برای نگهداری و حضانت طفل از محکمه اذن نگرفته، حقّ حضانت ندارد) این مسأله چه صورت دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] پسر بچّه ای دو سال دوران حضانت خود را نزد مادر سپری نموده است. اکنون با انقضای مدّت حضانت مادر، پدر قصد استرداد طفل را دارد. امّا طفل و مادر آن چنان به یکدیگر وابسته و علاقه مند هستند، که جدا کردن آنها حتّی هفته ای یک روز، با مشقّت صورت می گیرد. با توجّه به این مطلب، در صورتی که متخصّصین روانشناسی نظر دهند که جدا کردن طفل از مادر، به سلامت روحی و روانی و جسمانی کودک صدمه وارد می کند، و موجب مشقّت و فشار شدید روحی و روانی به مادر خواهد بود، تکلیف چیست؟ اگر پدر به دلیل اشتغال خارج از منزل، بلکه خارج از شهرِ محلِّ سکونت، بخواهد طفل را به دیگری بسپارد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا شخصی آگاهانه و از روی عمد که خود مبتلا به ویرس HIV میباشد شخص دیگری را مبتلا به ایدز نماید قاتل محسوب میشود و قتل عمد صورت گرفته؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی به بچّهای به طور کامل شیر داده به طوریکه آن زن، مادر رضاعی طفل محسوب میشود، آیا فرزندان این زن نسبت به برادر و خواهر طفلِ رضیع هستند یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] حضانت فرزندی که پدرش از دنیا رفته و دارای جد و مادر می باشد با چه کسی است؟ و اگر مادر از حضانت فرزندش خودداری کند حضانت با چه کسی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حضانت طفل خنثای مشکل پس از اتمام مدّت شیرخوارگی با کدام یک از والدین خواهد بود؟ و ملاک آن چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زنی بچه دختر خود را شیر کامل دهد ، آن دختر به شوهر خود حرام میشود ، و همچنین است اگر بچهای را که شوهر دخترش از زن دیگر دارد شیر دهد . ولی اگر زنی بچه پسر خود را شیر دهد ، زن پسرش که مادر آن طفل شیر خوار است بر شوهر خود حرام نمیشود .
- انسان نمیتواند با دختری که مادر ، یا مادر بزرگ او آن دختر را شیر کامل داده ازدواج کند ، و نیز اگر زن پدر انسان از شیر مربوط به پدر او دختری را شیر داده باشد انسان نمیتواند با آن دختر ازدواج نماید ، و چنانچه دختر شیر خواری را برای خود عقد کند ، بعد مادر ، یا مادر بزرگ ، یا زن پدر او ، آن دختر را شیر دهد ، عقد باطل میشود .
- شیر دادن بچه ابتداءً حقّ مادر اوست ، و پدر حق ندارد به دیگری واگذار کند ، مگر اینکه مادر مزد بخواهد و پدر دایهای پیدا کند که مجّانی است یا مزد کمتر میگیرد ، که در این صورت پدر می‌تواند به دایه بسپارد ، و پس از آن اگر مادر نپذیرفت و خواست خود شیر بدهد ، حقّ مطالبه مزد ندارد .
- بچه کافر به تبعیّت در دو مورد پاک میشود : 1 کافری که مسلمان شود ، طفل او در پاکی تابع اوست ، و همچنین اگر جدّ طفل یا مادر یا جدّه او مسلمان شوند . ولی حکم به طهارت در این مورد مشروط به آن است که بچّه همراه آن تازه مسلمان و در کفالت او باشد ، و همچنین کافری نزدیکتر از او همراه آن بچّه نباشد . 2 طفل کافری که به دست مسلمانی اسیر گردد ، و پدر یا یکی از اجداد همراه او نباشد . در این مورد پاکی طفل به تابعیّت مشروط به این است که طفل در صورت ممیّز بودن ، اظهار کفر ننماید .
- انسان نمیتواند بدون اذن زن خود ، با زنهائی که بواسطه شیر خوردن ، خواهر زاده ، یا برادر زاده زن او شدهاند ازدواج کند . نیز اگر با پسر نابالغی لواط کند ، نمیتواند دختر و خواهر و مادر و مادر بزرگ آن پسر را که رضاعی هستند یعنی بواسطه شیر خوردن ، دختر و خواهر و مادر او شدهاند برای خود عقد کند ، و این حکم بنابر احتیاط واجب در موردی که لواط کننده بالغ نباشد ، و یا لواط دهنده بالغ باشد ، نیز جاری است .
- هر گاه مادر بمیرد و بچّه در شکمش زنده باشد ، اگر امید زنده ماندن طفل هر چند در مدت کوتاهی باشد ، باید هر جائی را که برای سلامتی بچّه بهتر است بشکافند و بچّه را بیرون آورند و دوباره بدوزند . و اما اگر علم یا اطمینان به مرگ طفل با این عمل باشد ، جایز نیست . مستحبّات دفن
- اگر کسی بخواهد زن برادرش به او محرم شود ، بعضی فرمودهاند که باید دختر شیر خواری را مثلاً دو روزه برای خود صیغه کند ، و در آن دو روز با شرایطی که در مسأله (2441) گفته شد ، زن برادرش آن دختر را شیر دهد تا مادر زنش شود ، ولی این حکم در صورتی که زن برادر از شیر مربوط به آن برادر به آن دختر شیر دهد محل اشکال است .
- زنی که بچّه شیر می‌دهد و شیر او کم است چه مادر بچّه ، یا دایه او باشد ، یا بی اجرت شیر دهد ، اگر روزه برای خودش یا بچّهای که شیر می‌دهد ضرر دارد روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد ؛ و در هر دو صورت روزههائی را که نگرفته باید قضا نماید ، ولی بنابر احتیاط واجب این حکم اختصاص به موردی دارد که شیر دادن بچه منحصر به همین راه باشد ، و امّا اگر راه دیگری برای شیر دادن بچه باشد مثلاً چند زن در شیر دادن او شرکت کنند ، یا از شیر دادن با شیشه وپستانک کمک بگیرد ثبوت این حکم محل اشکال است .
- مستحب است دایهای که برای طفل میگیرند ، مسلمان عاقل ، و دارای صفات پسندیده از نظر جسمی و روانی و اخلاقی باشد ، و سزاوار نیست دایهای بگیرند که کافر ، یا کم عقل ، یا بزرگسال ، یا زشت رو باشد . و مکروه است دایهای بگیرند که زنازاده است ، یا شیرش از بچهای است که از زنا بدنیا آمده است . مسائل متفرقه شیر دادن
- اگر زنی بچهای را با شرائطی که در مسأله (2445) گفته خواهد شد ، شیر دهد ، آن بچه اگر پسر باشد به این عدّه از زنها ، و اگر دختر باشد به این عده از مردها محرم میشود : اول : خود زن ، و او را (مادر رضاعی) میگویند . دوم : شوهر زن که شیر مربوط به اوست ، و او را (پدر رضاعی) میگویند . سوم : پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند ، اگر چه پدر و مادر رضاعی او باشند . چهارم : بچههائی که از آن زن به دنیا آمدهاند ، یا بعد به دنیا میآیند . پنجم : بچههای اولاد نسبی آن زن هر چه پائین روند ، چه بچههای نسبی آنها باشند ، و چه بچههای رضاعی . ششم : خواهر و برادر آن زن اگر چه رضاعی باشند ، یعنی بواسطه شیر خوردن با آن زن ، خواهر و برادر شده باشند . هفتم : عمو و عمه آن زن ، اگر چه رضاعی باشند . هشتم : دائی و خاله آن زن ، اگر چه رضاعی باشند . نهم : اولاد شوهر آن زن که شیر مربوط به آن شوهر است ، هر چه پائین روند ، اگر چه اولاد رضاعی او باشند . دهم : پدر و مادر آن مرد ، هر چه بالا روند . یازدهم : خواهر و برادر آن مرد ، اگر چه خواهر و برادر رضاعی او باشند . دوازدهم : عمو عمه ، و دائی و خاله آن مرد ، هر چه بالا روند ، اگر چه رضاعی باشند . ونیز عدّه دیگری هم که در مسائل بعد گفته میشود بواسطه شیر دادن محرم میشوند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] فطره طفلی که از مادر یا دایه شیر می خورد، بر کسی است که مخارج مادر یا دایه را می دهد. ولی اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل برمی دارد فطره طفل بر کسی واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . فطره طفلی که از مادر یا دایه شیر می خورد، بر کسی است که مخارج مادر یا دایه را می دهد. ولی اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل برمی دارد، فطره طفل بر کسی واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] فطرهی طفلی که از مادر یا دایه شیر میخورد، بر کسیست که مخارج مادر یا دایه را می‌دهد، ولی اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل بر میدارد، فطرهی طفل بر کسی واجب نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] فطره طفلی که از مادر یا دایه شیر می خورد؛ بر کسی است که مخارج مادر یا دایه را می دهد؛ ولی اگر مادر یا دایه مخارج خودرا از مال طفل بر می دارد؛ فطره طفل بر کسی واجب نیست.
- [امام خمینی] فطره طفلی که از مادر یا دایه شیر می خورد بر کسی است که مخارج مادر یا دایه را می دهد، ولی اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل برمی دارد فطره طفل بر کسی واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] فطرة طفلی که از مادر یا دایه شیر میخورد بر کسی است که مخارج مادر یا دایه را می‌دهد، ولی اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل برمیدارد، فطرة طفل بر کسی واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] فطره طفلی که از مادر یا دایه شیر میخورد، بر کسی است که مخارج مادر یا دایه را می‌دهد، ولی اگر مادر یا دایه مخارج را از مال طفل برمیدارد، فطره طفل بر کسی واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] فطره طفلی که از مادر یا دایه شیر میخورد، بر عهده کسی است که مخارج مادر یا دایه را می‌دهد. البته چنانچه کسی مادر یا دایه را برای شیر دادن اجیر کرده باشد، فطریّه طفل بر عهده اوست، هرچند کس دیگری نفقه مادر یا دایه را بپردازد؛ ولی اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل بردارد، فطره طفل بر کسی واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] فطره طفلی که از مادر یا دایه شیر میخورد، بر کسیست که مخارج مادر یا دایه را می‌دهد، ولی اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل برمیدارد، فطره طفل بر کسی واجب نیست، ولی فطره مادر یا دایه بنا بر احتیاط واجب از مال طفل برداشته میشود.
- [آیت الله مظاهری] صاحبِ رحم اجارهای در احکام محرمیّت و ارث و ازدواج و ... ، مادرِ طفل محسوب نمیشود. ولی اگر آن زن پس از تولّد بچّه، شیر داشته باشد و به او شیر کامل بدهد، مادرِ رضاعی طفل میشود و همه احکام مادرِ رضاعی برای او صدق می‌کند. همچنین اگر آن زن به عقد صاحب نطفه درآمده باشد، در بدو تولّد به او محرم است.