وصیت تملیکی
وصيتي که در ضمن آن مال يا منفعتي به ملکيت کسي در مي‌آيد.
لطفا بفرمایید در وصیت تملیکی اگر موصی مال غیر را به اعتبار اینکه در آینده آن مال را تملک خواهد نمود مورد وصیت قرار دهد این وصیت صحیح است یا خیر؟
اگر بعد از تملک آن وصیت سابق را ابقاء کند صحیح است.
اگر بعد از تملک آن وصیت سابق را ابقاء کند صحیح است.
عنوان سوال:
لطفا بفرمایید در وصیت تملیکی اگر موصی مال غیر را به اعتبار اینکه در آینده آن مال را تملک خواهد نمود مورد وصیت قرار دهد این وصیت صحیح است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه در وصیّت تملیکیّه، بعد از فوت موصی، موصی له وصیّت را قبول کند، لطفاً بفرمایید: آیا وصیّت لازم میشود، یا قبض وی هم لازم میباشد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا وجود موصی له در هنگام وصیّت در صحّت و نفوذ وصیّت به مال شرط است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا صغیر ممیز و یا سفیه می توانند با اذن ولی یا قیم خود انشاء وصیت کنند؟ وآیا می توانند رأساً وصیت را قبول و موصی به را تملک کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] مردی وصیّت کرده که اگر همسرش بعد از وفات او ازدواج نکرد، ثلث خانه ای که در آن سکونت دارد مال او باشد و با توجه به اینکه او بعد از انقضای عدّه، ازدواج نکرده و نشانه ای هم مبنی بر قصد ازدواج او در آینده وجود ندارد، تکلیف وصی و سایر ورثه در مورد اجرای وصیّت موصی چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا وصیت برای نوه ها و نتیجه های آینده صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی در بیماری منجر به موت، به دو نفر به عنوان وصی و نائب وصی وصیّت کرده و بعد از آن نظرش تغییر نموده و وصیّت را باطل کرده و وصی و نائب را از آن مطلع نموده است و وصیّت نامه دیگری نوشته و در آن یکی از نزدیکان خود را که غائب می باشد، وصی خود قرار داده است، آیا وصیّت اول بعد از عدول و تغییر آن به حال خود باقی می ماند و اعتبار دارد؟ و اگر وصیّت دوم صحیح و شخص غائب وصی باشد در صورتی که وصی اوّل و نائب او که عزل شده اند به وصیّتی که موصی آن را باطل نموده استناد کنند و اقدام به اجرای آن نمایند، آیا تصرّفات آنان عدوانی محسوب می شود و واجب است آنچه را از مال میّت انفاق کرده اند به وصی دوم برگردانند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چند سال قبل از فوت خود وصیت غیر رسمی کرده و یک نفر را وصی خود قرار داده، ولی در زمان حیات املاک مورد وصیت را در معرض فروش گذاشته و مقداری را فروخته است، آیا این وصیت به قوت خود باقی است و وصی بعد از مرگ موصی می تواند به وصیت نامه عمل کند؟ و وصی شرعی می باشد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر موصی سه نفر را به نحو اجتماعی وصی خود قرار دهد، ولی آنان در مورد روش عمل به وصیّت، به توافق نرسند، نزاع بین آنان چگونه باید از بین برود؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی ثُلث مال خود را چند قطعه زمین معین کرده که تا بیست سال بعد از وفات او منافع آن طبق وصیت برای او به مصارف معینه صرف شود و بعد از بیست سال بین ورثه کما فرض اللَّه تقسیم گردد، ورثه موصی در بین این بیست سال یکی بدون وارث و یکی با وارث وفات نموده، آیا مورد ثُلث بین ورثه موصیِ مذکور تقسیم خواهد شد، یا آن که ورثه موصی له به جای او خواهد بود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی اراده رفتن حجّ دارد و وصیّت کرده که اگر از حجّ بیت اللّه الحرام برنگشتم املاک من وقف باشد و مصارف آن را هم معیّن کرده خواهشمند است بفرمائید که چنین وصیتی نافذ است یا خیر و وصیّ میتواند در صورتی که موصی از حجّ برنگشت به وصیت او عمل نماید یا خیر و املاک موقوفه را هم به قبض موقوف علیهم نداده است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر وصیّت کند که چیزی را به کسی بدهند، لازم نیست آن شخص در حال وصیّت وجود داشته باشد، پس اگر آن شخص پس از مرگ موصی موجود باشد؛ لازم است آن چیز را به او بدهند، و اگر موجود نباشد چنانچه از وصیّت تعدد مطلوب استفاده شود، باید در مصرف دیگری که به نظر موصی نزدیکتر به مورد وصیّت باشد صرف شود وگرنه ورثه میتوانند آن را میان خود قسمت کنند. ولی اگر وصیّت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد، پس اگر آن شخص وقت مرگ موصی موجود باشد هرچند حملی باشد که هنوز جان نیافته است، وصیّت صحیح، و إلاّ باطل است، و آنچه را که برای او وصیّت کرده است، ورثه میان خودشان قسمت میکنند.
- اگر انسان بفهمد کسی او را وصی قرار داده است، چنانچه به اطلاع وصیّت کننده برساند که برای انجام وصیّت او حاضر نیست، لازم نیست بعد از مردن او به وصیّت عمل کند، ولی اگر پیش از مردن او نفهمد که او را وصی کرده، یا بفهمد و به او اطلاع ندهد که برای عمل کردن به وصیّت حاضر نیست، در صورتی که مشقّت نداشته باشد، باید وصیّت او را انجام دهد. و نیز اگر وصی پیش از مرگ موصی، موقعی ملتفت شود که موصی به واسطه شدّت مرض، یا مانع دیگر نتواند به دیگری وصیّت کند بنا بر احتیاط واجب باید وصیّت را قبول نماید.
- کسی که از روی عمد و به قصد خودکشی، مثلاً زخمی به خود زده، یا سمی خورده است که موجب مرگ است، اگر وصیّت کند که مقداری از مال او را به مصرفی برسانند و سپس بمیرد، وصیّت او صحیح نیست، مگر اینکه کار او از باب جهاد در راه خدا باشد، و اما وصیّت در غیر شئون مالی، صحیح است.
- وصی باید عاقل باشد، و در اموری که راجع به شخص موصی است، و همچنین بنا بر احتیاط واجب در اموری که راجع به دیگران است باید مورد اطمینان باشد، و وصی مسلمان باید بنا بر احتیاط واجب مسلمان باشد. و وصیّت به بچه نابالغ به تنهائی اگر مقصودِ موصی آن باشد که در حال بچگی بدون اجازه ولی تصرف نماید، بنا بر احتیاط واجب صحیح نیست و باید تصرف او به اذن حاکم شرع باشد، ولی اگر مقصود او این باشد که بعد از بلوغ یا به اذن ولی تصرف نماید، اشکال ندارد.
- اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیّت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه آن را اجازه دهند، چه با لفظ و چه با فعل، و رضایت قلبی کافی نیست. و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه نمایند صحیح است، و چنانچه بعضی از ورثه اجازه و بعضی رد نمایند وصیّت فقط در سهم آنهایی که اجازه نمودهاند صحیح و نافذ است.
- جاعل باید بالغ و عاقل باشد و از روی قصد و اختیار قرار داد کند و شرعاً بتواند در مال خود تصرف نماید ، بنابراین جعاله آدم سفیه کسی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف میکند صحیح نیست . و همچنین جعاله مفلّس در آن قسم از اموالش که حقّ تصرف در آنها را ندارد ، صحیح نمیباشد .
- اگر زمینی را برای زراعت اجاره دهد و مال الاجاره را حاصل همان زمین ، یا زمین دیگر که فعلاً موجود نیست قرار دهد ، و یا اینکه کلی در ذمّه قرار دهد مشروط به آنکه از حاصل همان زمین پرداخت شود ، اجاره صحیح نیست ، و اگر حاصل زمین بالفعل موجود باشد مانعی ندارد .
- شریکی که با سرمایه شرکت معامله میکند ، اگر بر خلاف قرار دادی که با او کردهاند خرید و فروش کند ، یا آنکه قرار دادی نکرده باشند و بر خلاف معمول معامله کند ، در این دو صورت هر چند معامله بنابر اقوی صحیح است ، ولی اگر معامله زیان آور باشد یا قسمتی از مال شرکت تلف شود ، شریکی که بر خلاف قرار داد یا بر خلاف معمول رفتار کرده ، ضامن است .
- اگر فروشنده یا خریدار ، تمام چیزی را که قرار گذاشته تحویل دهد ، و دیگری مقداری از آن را تحویل دهد و از یکدیگر جدا شوند ، اگر چه معامله نسبت به آن مقدار صحیح است ، ولی کسی که تمام مال بدست او نرسیده میتواند معامله را بهم بزند .
- مالی را که قرار میگذارند لازم نیست با ذکر تمام خصوصیات معیّن شود ، بلکه اگر بطوری نزد عامل معلوم باشد که اقدام او برای انجام آن کار سفاهت محسوب نشود کافی است ، مثلاً اگر جاعل بگوید این مال را هر مقداری بیش از ده تومان فروختی زیادیِ آن برای تو باشد ، جعاله صحیح است و همچنین اگر بگوید هر کس اسب مرا پیدا کند نصف او را به او میدهم ، یا ده من گندم به او میدهم ، جعاله نیز صحیح است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] کسی را که انسان وصیت میکند چیزی به او بدهند، لازم نیست در حال وصیت وجود داشته باشد، پس اگر وصیت کند به بچهای که ممکن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند اگر آن بچه پس از مرگ موصی موجود باشد لازم است آن چیز را به او بدهند، و اگر موجود نباشد در مصرف دیگری که به نظر موصی نزدیکتر به مورد وصیت باشد صرف میکنند ولی اگر وصیت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد پس اگر آن شخص وقت مرگ موصی موجود باشد وصیت صحیح والا باطل است و آنچه را که برای او وصیت کرده، ورثه میان خودشان قسمت میکنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی را که انسان وصیت می کند چیزی به او بدهند لازم نیست در حال وصیت وجود داشته باشد پس اگر وصیت کند به بچه ای که ممکن است فلان زن به او ابستن شود چیزی بدهند اگر ان بچه پس از مرگ موصی موجود باشد لازم است ان چیزرا به او بدهند و اگر موجود نباشد در صورتی که از وصیت موصی یا قراین دیگری استفاده شود که نظر موصی در صورت نبود ان بچه صرف در مصرف دیگری است باید بر طبق نظرش عمل شود وگرنه وصیت باطل و به ورثه منتقل می شود و اگر وصیت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد پس اگر ان شخص وقت مرگ موصی موجود باشد وصیت صحیح وگرنه باطل است و انچه را که برای او وصیت کرده به ورثه منتقل می شود
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان وصیت کند که چیزی از اموالش مال کسی باشد در صورتی که ان شخص وصیت را قبول کند اگرچه قبولش در زمان زنده بودن موصی باشد ان چیز را بعد از مردن موصی مالک می شود بلکه ظاهر این است که قبول معتبر نیست و فقط رد وصیت مانع است
- [آیت الله بهجت] مالی که مورد وصیت قرار میگیرد باید قابلیت تملّک داشته باشد؛ پس وصیت به شراب یا سگ و خوک و امثال آنها باطل است، مگر آنکه مقصود او جهت حلالی، مثل وصیت به شراب برای سرکه کردن باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که انسان وصیت می کند که چیزی به او بدهند لازم نیست در حال وصیت وجود داشته باشد؛ پس اگر وصیت کند به بچه ای که ممکن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند؛ اگر آن بچه پس از مرگ موصی موجود باشد لازم است آن چیز را به او بدهند و اگر موجود نباشد؛ در مصرف دیگری که به نظر موصی نزدیکتر به مورد وصیت باشد صرف می کنند؛ ولی اگر وصیت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد؛ پس اگر آن شخص بعد از مرگ موصی موجود باشد؛ وصیت صحیح و الا باطل است و آنچه را که برای او وصیت کرده؛ ورثه میان خودشان قسمت می کنند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان وصیت کند که چیزی از اموالش مال کسی باشد؛ در صورتی که آن کس آن وصیت را قبول کند اگرچه قبولش در زمان زنده بودن موصی باشد؛ آن چیز را بعد از مردن موصی مالک می شود؛ بلکه ظاهر این است که قبول اصلا معتبر نباشد و فقط رد مانع است.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان وصیت کند که چیزی از اموالش مال کسی باشد در صورتی که آن وصیت را قبول کند، اگرچه قبولش در زمان زنده بودن موصی باشد آن چیز را بعد از مردن موصی مالک میشود بلکه ظاهر این است که قبول اصلًا معتبر نباشد و فقط ردّ مانع است.
- [آیت الله وحید خراسانی] بنابر مشهور اگر وصیت کند به مالی برای کسی و ان شخص پیش از ان که قبول کند یا رد نماید بمیرد تا وقتی ورثه او وصیت را رد نکرده اند می توانند ان چیز را قبول نمایند ولی بعید نیست اگر بعد از موصی وصیت کننده بمیرد ان مال را ورثه به ارث ببرند و این حکم در صورتی است که وصیت کننده از وصیت خود بر نگردد و گرنه حقی به ان چیز ندارند
- [آیت الله بهجت] وصیت شخص سفیه صحیح نیست، مگر اینکه عقلایی باشد و مربوط به امور مالی نباشد که بخواهد چیزی را مال کسی کند، و وصیت کسی که ورشکست شده، اگر وصیت او مزاحمت با حقوق طلبکارهایش نداشته باشد، صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که وصیّت میکند باید ممیّز و عاقل باشد و از روی اختیار وصیّت کند و کسی که بدون اختیار وصیّت کرده اگر بعداً راضی شود وصیّت وی صحیح خواهد بود، وصیّت بچهای که به هفت سال نرسیده صحیح نیست و وصیّت بچهای که به هفت سال رسیده در مقدار اندک در صورت بجابودن صحیح است و بچهای که به ده سال رسیده میتواند برای خویشاوندان نسبی خود تا مقدار یک سوم مال وصیّت کند، به شرط آن که وصیّت وی از نظر عقلاً بجا و شایسته باشد، همچنین وصیّت سفیه اگر در نظر عقلاً بجا باشد نافذ است.