کفاره
کفاره به معنای پوشاندن می‌باشد و شأن کفاره، پوشاندن خطیئه است. "کفاره" در شرع مقدس به عبادت خاصی اطلاق می‌شود که برای عقوبت افراد، سقوط عقوبت یا تخفیف در آن تعیین شده است.
کسی که روزه نذری را به دلخواه و در موعد مقرر نگرفته، آیا فقط قضا کافی است یا باید کفاره هم بدهد؟ چه مقدار؟
قضا ندارد؛ باید کفارة نذر(1) بدهد.
قضا ندارد؛ باید کفارة نذر(1) بدهد.
عنوان سوال:
کسی که روزه نذری را به دلخواه و در موعد مقرر نگرفته، آیا فقط قضا کافی است یا باید کفاره هم بدهد؟ چه مقدار؟
پاسخ:
قضا ندارد؛ باید کفارة نذر(1) بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی برای گرفتن روزه نذری و روزه قضا وقت کافی ندارد و مثلاً 10 روز تا ماه رمضان مانده و او مجموعاً 15 روزه قضا و نذر دارد که وقت نذر هم در دهه آخر شعبان است. ابتدا باید کدام یک را نیت کند؟ روزه قضا را نیت نماید یا روزه نذری را؟
- کسی که هم روزه قضا و هم روزه نذری دارد، کدام یک را باید اول بگیرد؟
- کسی که کثیر السفر بوده و جهلاً گمان میکرده است باید در سفر، روزه خود را افطار کند و مدتی در سفر روزه نگرفته است، آیا فقط باید روزهها را قضا کند یا کفاره هم دارد؟
- کسی که کفاره روزه و قضای آن را بر عهده دارد و میخواهد به صورت نقدی کفاره خود را پرداخت کند، آیا باید اول روزه قضا را بگیرد و بعد کفاره بدهد یا فرقی نمیکند؟
- کسی که به واسطه پیری نمیتواند روزه بگیرد و بعداً هم نمیتواند قضا کند، آیا لازم است کفاره بدهد؟
- در ماه رمضان من باید قبل از اذان صبح، غسل جنابت میکردم، ولی چون خسته بودم وقتی برای سحری بیدارم کردند، سریع دوباره خوابیدم و البته میدانستم که باید غسل کنم و بعد از اذان بیدار شدم. تکلیف روزه آن روز من چیست؟ اگر روزه باطل است، آیا کفاره هم واجب می‌شود یا قضا کافی است؟
- کسی که برای فرار از روزه مسافرت کرده، آیا فقط لازم است همان روز را قضا کند یا کفاره هم باید بدهد؟
- زنی که در دوران بارداری و شیردهی (مجموعاً دو سال) روزههایش را نگرفته، حالا باید همه آن روزهها را قضا کند و برای هر روز آن یک مد طعام بدهد؟ اگر نتواند همه روزهها را قضا کند و یا از نظر مالی نتواند برای دو سال کفاره بدهد، چه باید بکند؟
- اگر شخصی در حالت عادی مشکل ظاهری نداشته باشد، ولی وقتی روزه میگیرد و چیزی نمیخورد، به سردرد شدید و کمخونی مبتلا می‌شود، آیا باید روزه بگیرد؟ با توجه به اینکه نمیتواند قضا کند، آیا فقط باید کفاره بدهد؟
- آیا افطار کردن روزه استیجاری و یا قضا در بعد از ظهر کفاره دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا در روزه، جایز است که نیّت روزه را به روزه دیگر تبدیل کرد، مثل تبدیل نیّت روزه نذری، به روزه کفّاره یا روزه قضا، و یا تبدیل نیّت روزه مستحبّی، به روزه مستحبّی دیگر؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شخصی روزه قضا به عهده اش بوده آن را نگرفته و به خاطر جهل کفاره تأخیر آن را نپرداخته است، آیا کفاره ساقط است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] دختری که نمی¬دانسته معیار سن تکلیف 9سال قمریست -نه شمسی- وبه همین دلیل یکسال روزه نگرفته -درحالی که می توانسته روزه بگیرد- فقط قضا بر او واجب است یا کفاره هم باید بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] بیماری زن باردار یا شیرده، سه سال پشت سر هم طول کشیده و در این مدت، روزه نگرفته و اکنون شفا یافته است. آیا قضای روزهها بر او واجب است یا دادن کفّاره کافی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که به واسطه مریض بودن در ماه رمضان روزه نگرفته و تا ماه رمضان بعدی قضای روزهها را هم نگرفته یا آنکه بدون عذر معصیت کرده و روزه خود را خورده است آیا پرداخت کفاره او بر خودش است یا شوهرش؟ و اگر بر خود اوست وقتی که تمکن بر کفاره ندارد غیر از مهریهای که از شوهر طلبکار است آیا واجب است از مهریه به اندازه کافی از شوهر خود گرفته و ادای کفاره نماید یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا هر گونه روزه، و لو استیجاری و قضا برای اعتکاف کافی است؟
- [آیت الله بهجت] اگر روزه قضا و روزه نذری، وقتشان تنگ شده باشد، کدام یک را باید مقدم نمود؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی چندین روز به طور عمد روزهاش را نگرفته و اکنون میخواهد بابت کفّاره هر روز به شصت نفر فقیر طعام بدهد. آیا لازم است برای هر روز، شصت فقیر جداگانه در نظر گرفته شود که کار بسیار مشکلی است یا یک گروه شصت نفری کافی است و کفّاره تمام روزهها را به همین یک گروه میتواند بدهد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی میداند پنج روز روزه قضا دارد نمیداند عمداروزه نگرفته یا مسافر بوده یا مریض بوده در این صورت پنج روز روزه قضا میگیرد کفّاره کدام را انجام دهد تا برئ الذمّه شود؟
- [آیت الله اردبیلی] زن بارداری که به خاطر ضرر محتمل در ماه مبارک رمضان روزه نگرفته است، بعد از ماه رمضان آیا علاوه بر قضا کفاره هم باید بپردازد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر روزهدار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه کاری که روزه را باطل میکند انجامدهد گرچه آن کار جماعباشد برای همه آنهایک کفّاره کافی است.
- کسی که چند نماز از او قضا شده و تعداد آنها را نمیداند، مثلاً نمیداند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است.
- اگر روزهدار کاری که حلال است و روزه را باطل میکند انجام دهد مثلاً آب بیاشامد و بعد کار دیگری که حرام است و روزه را باطل میکند انجام دهد مثلاً غذای حرامی بخورد یک کفّاره کافی است.
- اگر روزهدار زنا کند و بعد با حلال خود جماع نماید یک کفّاره جمع کافی است.
- اگر به واسطه مرض، حیض یا نفاس روزه رمضان را نگیرد و پیش از تمام شدن رمضان بمیرد، لازم نیست روزههایی را که نگرفته برای او قضا نمایند.
- اگر نذر کند که روز معیّنی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند باید کفّاره نذر بدهد و کفّاره آن این است که ده فقیر را سیر نماید یا سه روز روزه بگیرد.
- کسی که به واسطه پیری یا مرض دیگر )مثل تشنگی زیاد( نمیتواند روزه بگیرد یا برای او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نیست ولی در صورتی که روزه برای او مشقّت دارد باید برای هر روز 750 گرم گندم یا جو و مانند اینها یا قیمت آنها را به فقیر بدهد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد بهتر است روزههایی را که نگرفته قضا نماید.
- اگر به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمیکند و در بین نماز چند دفعه بول یا باد یا غائط از او خارج می‌شود، وضوی اوّل کافی است.
- کسی که کفّاره روزه رمضان بر او واجب است باید دو ماه روزه بگیرد یا شصت فقیر را سیر نماید یا به هر کدام 750 گرم طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها، یا قیمت آنها را بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد، هر چند مد که میتواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند و چنانچه دادن کفّاره بعداً برای او ممکن شود واجب نیست کفّاره بدهد.
- اگر کسی در حال اعتکاف جماع کند علاوه بر اینکه گناه کرده است باید کفّاره نیز بدهد یعنی شصت فقیر را غذا بدهد، یا شصت روزه بگیرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر روزه دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه کاری که روزه را باطل می کند غیر از جماع انجام دهد بنابر احتیاط مستحب باید به همان اندازه که افطار کرده کفّاره بدهد. هر چند یک کفّاره کافی است.
- [امام خمینی] اگر روزه دار جماع حرام کند و بعد با حلال خود جماع نماید، یک کفاره جمع کافی است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه روزه دار نسبت دروغ به خدا و پیغمبر(صلی الله علیه وآله) دهد یک کفاره کافی است و کفاره جمع لازم نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بهتر آن است که طلای کفاره را سکه دار، بدهد ولی اگر ممکن نباشد، قیمت آن کافی است.
- [امام خمینی] اگر روزه رمضان را عمدا نگیرد و در روز کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، مثلا چند مرتبه جماع کند، یک کفاره کافی است.
- [آیت الله سبحانی] اگر روزه دار در یک روز ماه رمضان چند مرتبه غیرجماع کار دیگری که روزه را باطل می کند انجام دهد، برای همه آنها یک کفّاره کافی است.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که به واسطه پیری روزه نگرفته اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد روزه هایی را که نگرفته قضا ندارد
- [آیت الله نوری همدانی] اگر روزة رمضان را عمداً نگیرد و در روز مکرر جماع کند کفاره هم مکرر می شود ولی اگر چند مرتبه کار دیگری که روزه را باطل می کند انجام دهد مثلاً چند مرتبه غذا بخورد یک کفاره کافی است .
- [آیت الله سیستانی] اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد و در روز مکرّر جماع یا استمناء کند ، کفاره مکرّر نمیشود ؛ و همچنین اگر چند مرتبه کار دیگری که روزه را باطل میکند انجام دهد ، مثلاً چند مرتبه غذا بخورد یک کفاره کافی است .
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنانی که بچه شیر می دهند خواه مادر بچه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمی شیر آنها و ناراحتی بچه شود روزه بر آنها واجب نیست، ولی برای هر روز همان کفاره (یک مد طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند، اما اگر روزه برای خودشان ضرر داشته باشد، نه روزه واجب است و نه کفاره، ولی باید بعداً روزه هایی را که نگرفته اند قضا نمایند.