کفاره
کفاره به معنای پوشاندن می‌باشد و شأن کفاره، پوشاندن خطیئه است. "کفاره" در شرع مقدس به عبادت خاصی اطلاق می‌شود که برای عقوبت افراد، سقوط عقوبت یا تخفیف در آن تعیین شده است.
آیا پدر خانواده‌ای که وضع مالی خوبی ندارد، می‌تواند کفاره خود را به فرزندش بپردازد؟
لازم نیست کفاره بدهد.
لازم نیست کفاره بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا فرقی در عدم قصاص پدر در کشتن فرزندش، در پدر یا ناپدری وجود دارد؟
- شخصی مقداری کفّاره روزه بدهکار است، آیا می‌تواند مبلغ کفاره را بر اساس پول گندم محاسبه کند و با آن پول، مرغ، گوشت و یا خوراکی دیگری که فقیر به آن نیاز دارد بخرد و به فقیر بپردازد؟
- آیا پدر بعد از کشتن فرزندش از او ارث می برد؟
- اگر مردی سهواً یا جهلاً در حالت احرام لباس دوخته بپوشد و پس از اینکه علم به حرمت این کار پیدا کرد، فوراً لباس را از تن خارج کند، آیا باز هم باید کفّاره بپردازد؟ اگر لباس را از سر در آورد باید کفّاره بپردازد؟
- ازاله موی زیر هر دو بغل کفّاره را واجب می کند یا یکی؟ به عبارت دیگر اگر کسی فقط موی زیر یک بغل را ازاله کند باید کفّاره بپردازد؟
- اگر کسی بعد از نیّت و پوشیدن لباس احرام ولی قبل از تلبیه یکی از محرّمات احرام را انجام داد، آیا باید کفّاره بپردازد؟
- کسی که درآمدی ندارد و تحت تکفل پدر زندگی میکند، اگر کفاره روزه بر گردن او بیافتد، چه کسی باید کفاره او را پرداخت کند؟
- اگر داشتن مو موجب آزار یا بیماری محرم گردد، آیا می تواند موی خود را زائل کند یا خیر؟ در این صورت باید کفّاره بپردازد؟
- اگر محرم سهواً یا جهلاً به بدن خود روغن بمالد یا برای درمان این کار را بکند یا اضطرار دیگری داشته باشد، در این صورت باید کفّاره بپردازد؟
- چنانچه محرم عمداً و با علم و از روی اختیار و بدون عذر، بدن خود را چرب کند، آیا باید کفّاره بپردازد؟ در صورت وجوب پرداخت، کفّاره آن چیست؟ آیا بودار بودن یا بدون بو بودن و یا خوشبو بودن و بدبو بودن روغن یا ماده چرب که به بدن محرم مالیده می شود، تفاوتی در کفّاره آن دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا پدر می‌تواند عیدی یا هدایایی را که دیگران به فرزندش می‌دهند، مصرف کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا پدر می‌تواند زکات نهگانه را به فرزند خود از بابت فی سبیل الّله بدهد و فرزند هم این زکات را برای کفّارات خود مصرف کند یعنی کفّارات بدهکار است آن را بپردازد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در فرض سئوال بالا اگر شخص مذکور فرزندش فقیر باشد، آیا می‌تواند زکات فطره را تملیک زن و فرزندش کند و زن و فرزندش خرج پسرش نماید؟
- [آیت الله سیستانی] پدر به چه نحوی باید برای فرزندش گوسفند عقیقه نماید ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی قبلا مستطیع بوده و به حج نرفته، و اکنون هیچ گونه توانایی مالی جهت انجام حج ندارد، آیا فرزندش می تواند به صورت مجّانی از طرف پدر حجّ نیابتی انجام دهد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا پدر شرعامجاز است که مادر مطلّقه را از دیدار فرزندش که تحت حضانت پدر است محروم نماید؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا راهی برای محرم شدن 2 دختر که به خاطر نداشتن فرزند در خانواده‌ای (پدر خوانده) موجود است البته به غیر از ازدواج پدر خوانده با آنها؟ ضمناً از مرحله شیر خوارگی گذشتهاند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا پدر می تواند دیه جراحات و اعضای فرزندش را ببخشد ؟
- [سایر] آیا لباس یا خوراکی که پدر برای فرزندش می گیرد فرزند می تواند آن را بدون اجازه پدر به کسی ببخشد؟
- [آیت الله بهجت] آیا اگر پدر فرزندش را از کشیدن سیگار و مواد مخدر نهی کند، بر فرزند اطاعت او واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان حیوانی را پیدا کند حکم او حکم مالی است که انسان پیدا میکند، و چنانچه صاحبش پیدا شود باید حیوان را با منافع او به او بپردازد، ولی می‌تواند مخارجی را که نموده از صاحبش بگیرد.
- کسی که نماز را به خوبی نمیداند ولی می‌تواند یاد بگیرد چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید یاد بگیرد.
- حکومت اسلامی در تعزیرات چنانکه می‌تواند تأدیب کند، می‌تواند جریمه مالی یا زندان یا تبعید و مانند اینها بنماید.
- هرگاه از شخصی که مال انسان را برده مالی نزد انسان باشد چنانچه از آمدن او مأیوس شد می‌تواند به قیمت مالی که از او برده از مال او تقاصّاً بردارد و بقیه آن حکم مجهول المالک را دارد.
- اگر مالی داشته باشد که خمسش را داده، یا خمس ندارد مثلاً به او بخشیدهاند یا ارث به او رسیده است، اگر قیمتش بالا رود و آن را بفروشد باید خمس مقداری را که بر قیمتش اضافه شده است بپردازد.
- کسی که سیّد نیست می‌تواند به سیّد صدقه مستحبّی بدهد چنانکه می‌تواند غیر از زکات مال و زکات فطره صدقات واجب نظیر کفّارات و نذورات را به او بدهد.
- کسی که باید برای هر روز 750 گرم طعام به فقیر بدهد می‌تواند کفّاره چند روز را به یک فقیر بدهد.
- مالی گمشدهای را که انسان پیدا میکند، اگر نشانهای نداشته باشد یا قیمت آن کمتر از 12/6 نخود نقره باشد می‌تواند برای خود بر دارد.
- اگر پدر و مادر کافر یا گناهکار باشند، فرزند نباید پیروی در کفر آنها یا گناه آنها داشته باشد، بلکه اگر می‌تواند باید با لطف و مهربانی و با تسلّط بر اعصاب و صبر بر تندی آنها نهی از منکر کند، و اگر نهی از منکر اثر نداشت و یا نهی از منکر موجب غضب و تندی آنها شد، نهی از منکر لازم نیست و واجب است از نظر قرآن شریف، رفتار اولاد با آنها کریمانه و با تلطّف و مهربانی باشد: (وَ صاحِبْهُما فِی الدُّنْیا مَعْرُوفا)[2] (و در دنیا به خوبی با پدر و مادر معاشرت کنید.) صفحه 411
- کسی که کفّاره روزه رمضان بر او واجب است باید دو ماه روزه بگیرد یا شصت فقیر را سیر نماید یا به هر کدام 750 گرم طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها، یا قیمت آنها را بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد، هر چند مد که می‌تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند و چنانچه دادن کفّاره بعداً برای او ممکن شود واجب نیست کفّاره بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر بیمار در مرضی که با آن از دنیا میرود، بخواهد واجبات مالی خود نظیر خمس، زکات و کفّارات را بپردازد هرچند از یک سوم دارایی او بیشتر باشد نیازی به رضایت ورثه ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند، نمیتواند از منافع کسب آن قرض را محاسبه کند، ولی می‌تواند قرض خود را بپردازد که در این صورت اگر مالی را که با قرض تهیّه کرده، شرایط وجوب خمس را داشته باشد، باید خمس آن را بدهد و اگر مالی را که قرض کرده یا چیزی را که با قرض تهیّه کرده، از بین برود، می‌تواند قرض خود را از منافع آن سال بپردازد.
- [آیت الله اردبیلی] سیّد می‌تواند صدقات واجب یا مستحب خود را به سیّد یا غیر سیّد بدهد و غیر سیّد می‌تواند صدقه مستحب خود را به سیّد بپردازد، ولی نمیتواند صدقه واجب خود نظیر زکات مال و زکات فطره را به سیّد بدهد، و چنانچه پرداخت کفّارات و ردّ مظالم بر غیر سیّد واجب شود، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را به سیّد بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحقّ نمیتواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد، ولی کسی که خمس بدهکار است و به هیچ وجه نمیتواند خمس را پرداخت کند و مالی هم ندارد که پس از مرگ وی بابت خمس پرداخت گردد، مستحقّ می‌تواند خمس را از او بگیرد و به او ببخشد و اگر انسان خیال میکرده که خمس وی ولو بعد از مرگ پرداخت شدنی نیست و لذا مستحقّ خمس را به وی ببخشد، بعد معلوم شود که خمس را می‌تواند بپردازد، مثلاً تصادفاً مالی به دست آورد، باید خمس را بپردازد و اگر مرده از اموال وی بابت خمس بدهند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] پدری که فرزندش نیاز به ازدواج دارد و نمیتواند ازدواج کند اگر تمکّن داشته باشد که برای پسرش زن بگیرد نمیتواند از بابت زکات مخارج ازدواج او را بدهد و اگر تمکّن نداشته باشد می‌تواند از بابت زکات برای او زن بگیرد و همچنین است پسر نسبت به پدر.
- [آیت الله جوادی آملی] .کافری که حقوق مالی مانند زکات و کفّارات بر عهده دارد، پس از مسلمان شدن، بر او واجب نیست که حقوق گذشته را پرداخت کند و همچنین است حقوق غیر مالی مانند نماز و روزه که پس از مسلمان شدن قضای آن ها واجب نیست؛ ولی بدهکاری هایی که حق الناس است و شارع مقدّس هم آن را امضاء کرده، اگر در حال کفر بر عهده او بود ه است ، پس از تشرف به اسلام، باید آنها را بپردازد. نصاب معدن
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه تمام نصاب از جنس نر باشد، زکات آن را می‌تواند از جنس ماده بدهد و بر عکس؛ همچنین اگر تمام آن گوسفند باشد، می‌تواند بز را به عنوان زکات آن بدهد و بر عکس؛ ولی احتیاط واجب آن است که اگر مثلاً گوسفندان خوبی دارد که باید زکات آنها را بدهد و میخواهد زکات آنهارا از جنس بز بپردازد، بزی که به عنوان زکات میدهد، بز خوبی باشد و بز کمتر از آن را ندهد. این مسأله در اصناف مختلف شتر و گاو نیز جاری است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] وکالت، عقد جایز است و هر یک از دو طرف می تواند آنرا بهم بزند، مگر اینکه در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد مثلا فرزند مغازه خود را به پدرش میفروشد و در ضمن عقد بیع شرط می کنند که فرزند وکیل باشد مغازه را تا 5 سال اجاره بدهد و مال الاجاره را بپردازد که در این صورت پدر جائز نیست فرزندش را از وکالت عزل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] انسان نمیتواند (زکات) و (خمس) و (کفّارات) خود را برای مخارجی که تأمین آن بر او واجب است، به افراد واجبالنّفقه خود بپردازد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مرد در حال نزدیکی بفهمد زن حائض شده، باید فوراً از او جدا شود و اگر جدانشود، گناه کرده و بنابر احتیاط مستحب باید کفاره نیز بپردازد.