امانت
امانت به معنی ضد خیانت می باشد و نیز به مال به امانت گذاشته شده نزد امین اطلاق می شود.
شخصی مقداری طلا نزد دیگری به امانت گذاشته و به ازای آن مقداری پول از او قرض گرفته است. آیا کسی که طلاها نزد او است می تواند از آنها استفاده کند یا خیر؟
نمی‌تواند.
نمی‌تواند.
عنوان سوال:
شخصی مقداری طلا نزد دیگری به امانت گذاشته و به ازای آن مقداری پول از او قرض گرفته است. آیا کسی که طلاها نزد او است می تواند از آنها استفاده کند یا خیر؟
پاسخ:
نمی‌تواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- تصرّف در وجوه صدقه، کفّاره، زکات، خمس و مانند آن، به عنوان قرض و سپس برگرداندن آن چه صورت دارد؟ پول هایی که به عنوان امانت در نزد انسان است چطور؟
- نظر معظم له درباره گرفتن پول در محیط اینترنت و تقسیم آن بین افراد مختلف در ازای خواندن فاتحه و خیرات برای رفتگان چیست؟
- آیا زن و شوهر می توانند از اموال شخصی یکدیگر سرقت کنند؟ مثلاً مرد از طلاها و پولهای زن بردارد یا زن از اموال مرد بدون رضایت او بردارد؟
- شخصی مقداری کفّاره روزه بدهکار است، آیا میتواند مبلغ کفاره را بر اساس پول گندم محاسبه کند و با آن پول، مرغ، گوشت و یا خوراکی دیگری که فقیر به آن نیاز دارد بخرد و به فقیر بپردازد؟
- نماز خواندن با لباسی که به صورت امانت یا قرض نزد ماست و نمیدانیم صاحب آن رضایت دارد یا نه چه حکمی دارد؟
- آیا در کاهش ارزش پول بین قرض، مهریه، خمس، مضاربه، غصب و سایر موارد تفاوتی هست؟
- سپردن پول در حساب بانک یا صندوق قرض الحسنه، به این نیت که بعد موعد مقرر وام بگیریم اشکال دارد ؟
- من در دوره تحصیل به صورت پاره وقت کار میکنم و درآمد مازاد بر خرجم را در قرض الحسنه میگذارم تا برای آبندهام بماند. ولی در طول سال ممکن است نیاز بشود و چندین بار مقداری از آن پول بردارم و دوباره پس انداز کنم. آیا به آن مقدار که دست نخورده خمس تعلق میگیرد؟
- اگر قرض یک سال خمسی در همان سال پرداخت گردد،(مثلا پول قرضی را یک هفته بعد برگرداند)، آیا بازپرداخت آن مشمول خمس می گردد.
- من جایی کار میکنم که اندک سرمایهای هم اونجا دارم و حقوقی هم میگیرم. با وسوسه شیطان در امانت خیانت کردم، حالا میتوانم پول 4ماه حقوقی که نگرفتم را به عنوان بخشی از آن پول ببخشم و برای حفظ آبرو از کاری که کردم چیزی نگویم؟ برای اینکه خدا هم من را ببخشد چه کنم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] بنده مقداری طلا در بانک کارگشایی به صورت گرو گذاشته و مبلغ دریافتی را استفاده کردهام و بعد از یک سال فعلاً پول لازم برای خارج کردن طلاها از گرو بانک را آماده نکردهام. آیا به این طلاها خمس تعلق میگیرد؟ در ضمن این طلاها جزء زینت آلات این جانب میباشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی بگوید پول را به شرطی امانت می گیرم که اجازه قرض دادن آنرا داشته باشم اشکال دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی بگوید پول را به شرطی امانت می گیرم که اجازه قرض دادن آن را داشته باشم اشکال دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی مقداری طلا به عنوان قرض به بنده داده تا جهت رفع حوائج خود به پول تبدیل کنم تا در هنگام باز پس دادن به همان مقدار طلا یا معادل آن پول به او باز گردانم تا او هم ضرر نکند. این کار چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی مقداری پول به شخصی قرض دهد و او پس از یک سال آن را برگرداند، آیا خمس به این پول تعلق می گیرد؟
- [آیت الله بهجت] در دانشگاه مقداری پول به حساب من ریخته شده که بیشتر از دستمزد کاری است که انجام داده ام، وظیفه من در ازای این پول ها چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پیرزنی که فرزندانش مخارج او را می دهند مبلغی پول دارد و با اینکه از استفاده زینت افتاده با آن پولها طلا می خرد تا زمانی که راه کربلا باز شد خرج سفر کربلا کند، آیا این طلاها خمس دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر پول شخصی به عنوان امانت نزد ما باشد آیا به آن خمس تعلّق می گیرد؟
- [امام خمینی] شخصی مقداری پول خودش داشته و مقداری نیز قرض گرفته و تمام این پولها را به کسی بخشیده و به او گفته با این پولها حج بجا آورد، آیا این شخص مستطیع می‌شود؟ و واجب است حج بجا آورد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به حرمت گرفتن ربا در جامعه اسلامی، و با عنایت به این که ارزش پول در نظام اقتصادی کنونی هر روز رو به کاهش است، و مثلاً اگر کسی مقدار قابل توجّهی پول به کسی قرض دهد در سال آینده این مقدار پول دیگر ارزش موقع دریافت خود را ندارد، حکم پولی که در ازای ما به التفاوت پول قرض گرفته شده و ارزش کنونی پول، گرفته می‌شود چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در قرض باید همان را که گرفته است پس بدهد، جنس باشد یا پول. بنابراین اگر یک من گندم یا ده مثقال طلا و مانند اینها قرض بگیرد، باید همان یک من گندم یا ده مثقال طلا را بدهد و زیادتر دادن ربا و حرام است. و همچنین اگر صد هزار تومان قرض گرفت، باید در وقتِ ادا همان یک صد هزار تومان را بدهد و زیادتر دادن ربا و حرام است. گرچه آن صد هزار تومان در وقتِ ادا افت کرده باشد و قدرت خریدِ آن کم شده باشد. ولی در غیر قرض باید قدرت خرید مراعات شود. بنابراین مهریه و نظیر مهریه اگر افت کرده باشد و قدرت خریدِ آن کم شده باشد، باید قدرت خرید مراعات شود و به پولِ روز ادا شود. همچنین است در غصب و نظیر آن. مثلاً اگر ده هزار تومان از کسی نزد او باشد و ندهد و قدرت خرید کم شود، باید در وقتِ ادا، قدرت خرید مراعات شود.
- انسان میتواند مقداری پول به کسی بدهد که در شهر دیگر کمتر بگیرد ولی عکس آن )یعنی مقداری پول بدهد که در شهر دیگر زیادتر بگیرد( جایز نیست.
- بانکها و صندوقهای قرض الحسنه که مقداری از سرمایه خود را که از مردم گرفتهاند در کارهای تجاری یا تولیدی به کار میگیرند، این کار جایز است ولی سزاوار نیست پولی را که از مردم به عنوان قرض الحسنه گرفتهاند تا به دیگران قرض الحسنه بدهند آن را در کارهای تجاری یا تولیدی به کار گیرند.
- در ازای صورت را باید از بالای پیشانی - جایی که موی سر بیرون میآید - تا آخر چانه شست، و پهنای آن به مقداری که بین انگشت وسط و شَست قرار میگیرد باید شسته شود، و اگر مختصری از این مقدار را نشوید وضو باطل است، و برای آنکه یقین کند این مقدار کاملاً شسته شده باید کمی اطراف آن را هم بشوید.
- اگر چیزی نظیر خانه، زمین، فرش و مانند اینها را مهر قرار دادند و بعد از مدّتی قیمت آن بالا رفت یا پایین آمد، قیمت فعلی آن ملاک است و اگر مهر را پول قرار داده باشند ارزش وقت عقد ملاک است مثلاً اگر ده هزار تومان مهر قرار داده باشند که در زمان عقد قدرت خریدِ او ده مثقال طلا است، در وقت ادای مهر باید قیمت ده مثقال طلا را بدهد و خوب است با یکدیگر مصالحه نمایند. به عبارت دیگر مهریه اگر خانه و زمین و مانند اینها است، همان باید ادا شود و اگر پول است، باید به پولِ روز ادا شود و قدرت خرید مراعات گردد.
- کسی که پول رفتن و برگشتن ندارد ولی اگر قرض کند بعداً به آسانی میتواند قرض خود را ادا کند مثل اینکه ملکی دارد که بعد از برگشت میفروشد یا درآمد سرشاری دارد که بعد از برگشت، از آن درآمد قرض را ادا میکند حجّ بر او واجب است، همچنین اگر مخارج حجّ را دارد و در مقابل آن بدهی نیز دارد و مطمئن است که در برگشت به خوبی میتواند بدهی خود را ادا نماید حجّ بر او واجب است.
- آنچه را که بانکها یا صندوقهای قرض الحسنه به عنوان کارمزد و حقّ الزّحمه میگیرند، اگر متناسب با زحمات باشد اشکال ندارد، ولی اگر این همان سود پول است که به نام کارمزد میگیرند برای گیرنده و دهنده حرام است.
- اگر شخصی پیش از قرارداد کار را انجام داده باشد، یا بعد از قرارداد به قصد اینکه پول نگیرد انجام دهد حقّی به مزد ندارد.
- قرضی که در آن قرار ربا باشد باطل و حرام است، و ربا از گناهان بسیار بزرگ است و قرآن شریف آن را اعلام جنگ با خدا و موجب نابودی مال میداند و در روایات، ربا را از زنای با محارم بالاتر دانستهاند، و ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسی که قرض ربایی گرفته مالک آن نمیشود و نمی‌تواند در آن تصرّف کند، ولی اگر صاحب پول راضی باشد که گیرنده قرض در آن تصرّف کند مانعی ندارد.
- اگر کسی که قرض میدهد شرط کند که زیادتر از مقداری که میدهد بگیرد، مثلاً ده من گندم بدهد و شرط کند که یازده من بگیرد، یا ده هزار تومان بدهد و شرط کند که یازده هزار تومان بگیرد، ربا و حرام است، بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار کاری برای او انجام دهد باز هم ربا و حرام میباشد، ولی اگر بدون اینکه شرط کند، خود بدهکار زیادتر از آنچه قرض کرده پس بدهد اشکال ندارد بلکه مستحب است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] اگر کسی مقداری پولِ طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود، یا چند برابر گردد، چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافی است، ولی اگر هر دو به غیر آن راضی شوند، اشکال ندارد.
- [امام خمینی] اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود، یا چند برابر گردد، چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافی است، ولی اگر هر دو به غیر آن راضی شوند اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند وقیمت آن کم شود ، یا چند برابر گردد، چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافی است ولی اگر هر دو به غیر آن راضی شود اشکال ندارد .
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود، یا چند برابر گردد، چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافی است ولی اگر هر دو به غیر آن راضی شوند اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی مقداری پول، طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود، یا چند برابر گردد، چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد، کافی است، ولی اگر هر دو به غیر آن راضی شوند اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت ان کم شود چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافیست و اگر قیمت ان زیادتر گردد لازم است همان مقدار را که گرفته بدهد ولی در هر دو صورت اگر بدهکار و طلبکار به غیر ان راضی شوند اشکال ندارد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود چنان چه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافی است و اگر قیمت آن زیادتر گردد لازم است همان مقدار را که گرفته بدهد ولی در هر دو صورت اگر بدهکار وطلبکار به غیر آن راضی شوند اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود، چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافی است و اگر قیمت آن زیادتر گردد لازم است همان مقدار را که گرفته بدهد. ولی در هر دو صورت اگر بدهکار و طلبکار به غیر آن راضی شوند اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود چنانچه همان مقدار را گرفته پس دهد کافیست و اگر قیمت آن زیادتر گردد، لازم است همان مقدار را که گرفته بدهد ولی در هر دو صورت اگر بدهکار و طلبکار به غیر آن راضی شوند اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود یا چند برابر گردد، چنانچه همان مقدار را که قرض گرفته پس بدهد کافی است؛ مگر آن که به سبب تأخیر در ادا نمودن، قیمت آن کم شود که در این صورت کفایت همان مقدار خالی از اشکال نیست، ولی در هر صورت اگر هر دو به غیر از آن راضی شوند اشکال ندارد.