وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
شخصی مالی را دزدیده و بعداً پشیمان شده و می خواهد به صاحبش برگرداند ولی دسترسی به او ندارد. چه وظیفه ای دارد؟
اگر می‌تواند به هر طریقی ولو ریختن به حساب او رد کند و اگر نمی‌تواند از طرف او رد مظالم به حاکم شرع بدهد.
اگر می‌تواند به هر طریقی ولو ریختن به حساب او رد کند و اگر نمی‌تواند از طرف او رد مظالم به حاکم شرع بدهد.
عنوان سوال:
شخصی مالی را دزدیده و بعداً پشیمان شده و می خواهد به صاحبش برگرداند ولی دسترسی به او ندارد. چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ:
اگر می‌تواند به هر طریقی ولو ریختن به حساب او رد کند و اگر نمی‌تواند از طرف او رد مظالم به حاکم شرع بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر شخصی از وطن خود اعراض کند و قصد داشته باشد که دیگر به آنجا بر نگردد، ولی دو سه ماه بعد پشیمان شود، آیا اعراض او محقق شده و دوباره باید در آنجا قصد توطّن کند یا به مجرد اینکه پشیمان شد، کفایت میکند؟
- زمینی را که متصل به مسجد است برای ساختمان مسجد واگذار کرده اند و شخصی برای اینکه واگذار کنندگان پشیمان نشوند دو رکعت نماز در آن خوانده است. آیا این زمین جزء مسجد شده است یا خیر؟
- اگر شخصی پس از اعلام ولی فقیه به اول ماه شک داشت، وظیفه او چیست؟
- اگر شخصی پس از اعلام ولی فقیه به اول ماه شک داشت، وظیفه او چیست؟
- زمانیکه مشرّف به حج، شک دارد که آیا حقی (پرداخت مالی) بر گردن او می باشد یا خیر، چه وظیفه ای دارد؟
- هنگامی که پدر و مادر غیبت شخصی را می نمایند، وظیفه فرزند در برخورد با والدین چیست؟
- شخصی کفاره روزه بر گردن او آمده است، ولی توان جسمی گرفتن روزه و نیز توان مالی پرداخت آن را ندارد، وظیفهاش چیست؟
- شخصی که استهلال کرده، آیا لازم است حتماً آن را به اطلاع حاکم شرع برساند؟ اگر بداند رؤیت برای حاکمشرع امکانپذیر نیست، وظیفه او چیست؟
- شخصی که استهلال کرده، آیا لازم است حتماً آن را به اطلاع حاکم شرع برساند؟ اگر بداند رؤیت برای حاکمشرع امکانپذیر نیست، وظیفه او چیست؟
- شخصی مال کسی را سرقت کرده و از بین برده است و صاحب مال فوت شده ولی فرزند دارد، وظیفه اش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر فردی مالی را به کمک دیگران دزدیده و اکنون بخواهد توبه کند، چگونه باید برگرداند؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در دوران نوجوانی پولی را از جیب رفیقش به قصد دزدی در آورده است ولی حالا که به سن جوانی رسیده است پشیمان شده ، حال اگر پول را به صاحبش برگرداند آبرویش پیش آن شخص که با هم رفیق بودند می رود ، آیا به نظر حضرت عالی می تواند آن را به صندوق صدقات و یا به فقیر بدهد ؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی که به کشور غیر مسلمان سفر کرده و پولی از راه قمار و قاچاق و دزدی بدست آورده است، اکنون پشیمان شده، وظیفه او چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی در ساختمانها کفشها را دزدیده دستگیر شده است آیا شرعاً میتوانیم در مسجد او را معرّفی کنیم؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی شاخه ای از گل سرخ و یا نعناع و ... را از باغ دیگری بدون اجازه او بریده و یا دزدیده است که دسترسی به او و یا ورثه او ندارد، آیا تصرّف در حاصل و فروعات آن که رشد کرده و اضافه می شود شرعاً چطور است، آیا قابل استفاده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وظیفه بدهکار در جایی که دسترسی به طلبکار ندارد چیست؟
- [سایر] اگر مالی را از کسی برداشته باشیم و اکنون به او دسترسی نداریم، تکلیف چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی پولی را صدقه داده است، حال پشیمان شده، آیا می تواند آن را پس بگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی بدون استفاده از چرخ نمی تواند سعی کند، و از سوی دیگر، تمکّن مالی جهت کرایه آن ندارد. وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر فردی در حالت خواب به امانت دیگران ضرر وارد کند و سپس آنرا به صاحبش برگرداند و او ملتفت نشود آیا ضامن ضرر هست یا خیر ؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان حیوانی را پیدا کند حکم او حکم مالی است که انسان پیدا میکند، و چنانچه صاحبش پیدا شود باید حیوان را با منافع او به او بپردازد، ولی می‌تواند مخارجی را که نموده از صاحبش بگیرد.
- اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد، یا مالی که صاحبش را نمیشناسد به حاکم شرع بدهد و بعد از آن صاحبش پیدا شود خوب است او را راضی نماید.
- امانت از عقود جایز است، بنابراین چیزی را که به امانت میگذارد هر وقت بخواهد می‌تواند آن را پس بگیرد و کسی هم که امانت را قبول میکند هر وقت بخواهد می‌تواند آن را به صاحبش برگرداند.
- اگر بداند مالی را که عاریه کرده غصبی است باید آن را به صاحبش برساند و نمی‌تواند به عاریه دهنده بدهد.
- وقتی انسان نشانههای مرگ را در خود دید، باید اگر امانتی نزد او هست به صاحبش برگرداند و اگر به مردم بدهکار است یا واجبی نظیر نماز و حجّ و خمس و زکات و مانند اینها بر ذمّه اوست باید بپردازد یا وصیّت کند، و اگر مالی نزد کسی دارد یا در جایی پنهان کرده باید اطلاع دهد و نیز در صورتی که فرزند صغیر دارد و حقّ آنان در معرض خطر است باید برای آنان قیّم معیّن نماید.
- در توبه از قمار چون حقّالنّاس است، علاوه بر پشیمانی از آن گناه بزرگ، باید همانطور که گفته شد آنچه را به دست آورده به صاحبش رد کند یا صاحب مال او را برئالذّمّه کند، و اگر دسترسی به او ندارد، باید رجوع به حاکم شرع کند، و اگر قدرت مالی ندارد، باید تصمیم داشته باشد که هر وقت توانست خود را برئالذّمّه کند. [1]. مائده، 90.
- مالی را که انسان پیدا میکند، در تمام صوری که گفته شد می‌تواند برای خود بردارد، بهتر است از طرف صاحبش به فقیر صدقه دهد مخصوصاً اگر پیدا کننده غنی باشد و اگر بعد از صدقه دادن یا تلف شدن صاحبش پیدا شود باید رضایت او را به دست آورد، و همچنین است مجهول المالک که اگر بعد از اینکه با اذن حاکم شرع به مصرف رساند صاحبش پیدا شود باید او را راضی نماید.
- خریدن چیزی که از قمار یا دزدی یا از معامله باطل تهیه شده باطل و تصرّف در آن مال حرام است و اگر کسی آن را بخرد باید به صاحب اصلیش برگرداند و اگر صاحبش را نمیشناسد باید به حاکم شرع بدهد.
- اگر چیزی را که غصب کرده با چیز دیگری مخلوط کند مثلاً گندمی را که غصب کرده با جو مخلوط نماید، چنانچه جدا کردن آنها ممکن است گرچه زحمت داشته باشد، باید جدا کند و به صاحبش برگرداند، و اگر ممکن نباشد با یکدیگر شریک میشوند و اگر صاحب مال راضی به شرکت نباشد غاصب باید عوض آن مال را به او رد کند.
- هرگاه از شخصی که مال انسان را برده مالی نزد انسان باشد چنانچه از آمدن او مأیوس شد می‌تواند به قیمت مالی که از او برده از مال او تقاصّاً بردارد و بقیه آن حکم مجهول المالک را دارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مالی را که غصب کرده با چیز دیگری مخلوط شود، چنانچه جدا کردن آنها ممکن باشد باید جدا کند و به صاحبش برگرداند، هر چند زحمت داشته باشد و اگر جای دوردستی آن را قرار داده تمام مخارج رساندن آن مال به دست صاحبش بر عهده غاصب است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بداند مالی را که عاریه کرده غصبی است، باید آن را به صاحبش یا ولیّ یا وکیل صاحبش برساند و نمی‌تواند به عاریهدهنده بدهد.
- [امام خمینی] مالی که انسان پیدا میکند اگر نشانهای نداشته باشد که به واسطه آن، صاحبش معلوم شود، احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند، و اگر آن چیز از بین برود باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند، و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان چیزی را غصب کند باید به صاحبش برگرداند و اگر ان چیز از بین برود باید عوض ان را به او بدهد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان چیزی را غصب کند؛ باید به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود؛ باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله سیستانی] فروختن مال غصبی باطل است ، مگر صاحبش اجازه دهد ، و فروشنده باید پولی را که از خریدار گرفته به او برگرداند .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان چیزی را غصب کند ، باید به صاحبش برگرداند و اگر ان چیز از بین برود ، باید عوض آن را به او بدهد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان چیزی را غصب کند، باید آن را به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.