عوض
عِوَض، مابازاء چیزی است.
اگر انسان چیزی را غصب کند، باید آن را به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.
عنوان مسئله:
اگر انسان چیزی را غصب کند، باید آن را به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر جایی از بدن انسان نجس گردد و عرق بدن از آنجا به جاهای دیگر برود، حکمش چیست؟
- اگر شخصی صد میلیون به کسی بدهد که با آن یک سال کار کند و ماهی 2 میلیون به او بدهد و بعد از یک سال اصل مبلغ را برگرداند (البته ایشان با اصل صد میلیون کار تجارت و کسب میکند). آیا این معامله شرعی است؟ و اگر شرعی نیست استدعامندیم یک راه شرعی و هموار و قابل اجرا طبق رأی مبارک بیان فرمایید.
- کسی که مشغول حجّ تمتّع استحبابی است و عمره تمتّع را به جا آورده، آیا جایز است نیّت خود را به عمره مفرده برگرداند و پس از انجام طواف نساء از مکه بیرون برود؟ در صورتی که در وطن، کاری ضروری برایش پیش آمده که باید به آن جا بازگردد، مسأله چه حکمی پیدا میکند؟
- شنیده‌ایم که در نماز جماعت اگر مأموم احتمال بدهد که امام جماعت سر از رکوع برمی دارد و نمیتواند به جماعت برسد، می تواند از فاصله دور و بدون اتصال به صفوف جماعت اقتدا کند و به رکوع برود. لطفا در مورد صحّت این مسأله و کیفیت اعمال و وظایف بعد از رکوع، مطالب لازم را بیان نمایید.
- شخصی برای حج، استطاعت مالی و بدنی داشته؛ ولی راه برای رفتن باز نبوده و الآن که نوبت رفتن او شده است، دیگر توانایی مالی و بدنی برای رفتن به حج را ندارد. آیا او حق دارد نوبت خود را به فرزندش بدهد تا او به حج برود؟
- امروزه در مراسم اعتکاف که به صورت دسته جمعی و با شکوه برگزار میشود، معمول است که قبل از شروع مراسم، هر یک از افراد شرکت کننده، محلّی را به خود اختصاص میدهند. اگر هنگام شروع اعتکاف، شخصی محلّی را که دیگری به خود اختصاص داده، اشغال کند، اعتکافش چه حکمی دارد؟ و اصولاً این گونه اختصاصات که گاهی یکی دو روز قبل از شروع مراسم انجام میشود، حقّی را برای انسان ثابت میکند تا تجاوز به آن، غصب محسوب شود یا حقی ثابت نمیشود؟
- اگر کسی که غیر عالم، ولی مورد وثوق و اطمینان انسان است، با استفاده از راه‌های شناختِ مجتهد اعلم که در اول رساله عملیه آمده، مجتهد اعلم را بشناسد و یا احتمال قوی بدهد که یک یا دو نفر از مجتهدین اعلم هستند، آیا با گفته او اعلمیت یا احتمال اعلمیت ثابت میشود و میتوان به گفته او عمل نمود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی جنسی را از کسی غصب و تلف کند. بعد پشیمان شود و بخواهد عوض آن را بدهد، آیا قیمت زمان تلف را بپردازد یا زمان پرداخت؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا اگر کسی که مالی را غصب کرده ضمن برگرداندن آن به صاحبش چیزی دیگر به ذمّه‌اش می‌باشد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر فردی در حالت خواب به امانت دیگران ضرر وارد کند و سپس آنرا به صاحبش برگرداند و او ملتفت نشود آیا ضامن ضرر هست یا خیر ؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شخصی چیزی را دزدیده باشد و بعداً پشیمان شده می خواهد به صاحبش برگرداند ولی دسترسی ندارد. لطفاً در این زمینه حکم فرمایی؟.
- [آیت الله مظاهری] شخصی مالی را دزدیده و بعداً پشیمان شده و می خواهد به صاحبش برگرداند ولی دسترسی به او ندارد. چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مالی که غصب شده چنانچه در مدت غصب افزایش قیمت داشته باشد و پس از آن از بین برود وظیفه غاصب چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مالی که غصب کرده از بین برود چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در دوران نوجوانی پولی را از جیب رفیقش به قصد دزدی در آورده است ولی حالا که به سن جوانی رسیده است پشیمان شده ، حال اگر پول را به صاحبش برگرداند آبرویش پیش آن شخص که با هم رفیق بودند می رود ، آیا به نظر حضرت عالی می تواند آن را به صندوق صدقات و یا به فقیر بدهد ؟
- [آیت الله خامنه ای] فرض کنید مردی مبلغ ده هزار دلار دزدی کرده و آن را در تجارتی سرمایه گذاری کرده و سودی از آن مثلاً یکصد هزار دلار در ده سال بدست آورده است. حالا آن مرد تصمیم دارد که پول را به صاحبش برگرداند، چه مبلغی را باید برگرداند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعد از یک سال اعلان کردن، صاحب مال پیدا نشود و مال را به عنوان امانت برای صاحبش نگهداری کند و مال از بین برود تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زمینی را غصب کند و در آن ساختمان بسازد، چنانچه مالک به فروش یا مبادله آن راضی نشود و عین زمین خود را مطالبه نماید، غاصب باید ساختمان را خراب کند و زمین را به حالت اوّل برگرداند و تحویل صاحبش بدهد.
- اگر از بچّه یا دیوانه چیزی را غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین رفته باشد، باید عوض آن را بدهد.
- مالی که نزد کسی گرو گذاشته‌اند، اگر دیگری آن را غصب کند، صاحب مال وطلبکار می‌توانند چیزی را که غصب کرده از او مطالبه نمایند و چنانچه آن چیز را از او بگیرند، باز هم در گرو است و اگر آن چیز از بین برود و عوض آن را بگیرند، آن عوض هم مثل خود آن چیز گرو می‌باشد.
- اگر چیزی را که غصب کرده دیگری از او غصب نماید و از بین برود، صاحب مال می‌تواند عوض آن را از هر کدام آنان که بخواهد بگیرد و اگر از اوّلی بگیرد، او می‌تواند از دومی مطالبه کند، ولی اگر دومی به اوّلی برگردانده و پیش او تلف شده باشد، نمیتواند از او مطالبه کند.
- اگر چیزی را که غصب کرده با چیز دیگری مخلوط کند، مثلاً گندمی را که غصب کرده با جو مخلوط نماید، چنانچه جدا کردن آنها ممکن باشد، اگرچه زحمت داشته باشد، باید جدا کند و به صاحب آن برگرداند.
- اگر انسان از نگهداری امانت منصرف شود، باید هر چه زودتر مال را به صاحب آن یا وکیل یا ولیّ صاحبش برساند یا به آنان خبر دهد که حاضر به نگهداری مال نیست و اگر بدون عذر مال را به آنان نرساند و خبر هم ندهد، چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- اگر مالی را که می‌داند غصبی است، عاریه کند و از آن استفاده‌ای ببرد و در دست او از بین برود، مالک می‌تواند عوض مال را از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و نیز عوض استفاده‌هایی را که عاریه گیرنده برده، می‌تواند از او یا از غاصب بگیرد و اگر عوض مال یا استفاده آن را از عاریه کننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک می‌دهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.
- اگر چیزی که غصب کرده از بین برود، در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که قیمت اجزای آن با هم فرق دارد، مثلاً گوشت آن یک قیمت و پوست آن قیمت دیگری دارد، بنابر احتیاط واجب باید بالاترین قیمت را از روز غصب تا روز تلف بدهد.
- کسی که می‌تواند زکات را به مستحق برساند، اگرندهد و زکات از بین برود، باید عوض آن را بدهد، مگر این که به خاطر غرض صحیحی پرداخت آن را به تأخیر انداخته باشد.
- اگر چیزی را که غصب کرده به نحوی تغییر دهد که از اوّلش بهتر شود مثلاً با طلایی که غصب کرده گوشواره بسازد چنانچه صاحب مال بگوید: (مال را به همین صورت بده)، باید به او بدهد و نمیتواند برای زحمتی که کشیده مزد بگیرد، بلکه بدون اجازه مالک حق ندارد آن را به صورت اوّل درآورد و اگر بدون اجازه او آن چیز را مثل اوّلش کند، باید مزد ساختن آن را هم به صاحبش بدهد و در صورتی که مزد ساختن کمتر از تفاوت ساخته و نساخته باشد، تفاوت قیمت را هم باید بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان چیزی را غصب کند باید به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود باید عوض آن را به او بدهد.
- [امام خمینی] اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند، و اگر آن چیز از بین برود باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند، و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند، و اگر آن چیز از بین برود باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند، و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان چیزی را غصب کند باید به صاحبش برگرداند و اگر ان چیز از بین برود باید عوض ان را به او بدهد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان چیزی را غصب کند؛ باید به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود؛ باید عوض آن را به او بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان چیزی را غصب کند ، باید به صاحبش برگرداند و اگر ان چیز از بین برود ، باید عوض آن را به او بدهد .